Kaotiotii Aroaro Aika Raraoi Ngkai Ana Minita Te Atua Ngaira

“Kakairi iroun te Atua.”​—I-EBETO 5:1.

1, 2. (a) E aera ngkai a kakawaki aroaro aika raraoi? (b) Tera ae na maroroakinaki n te kaongora aei?

NI KAINETI ma te aro ni karinerine, e korea ae kangai te tia kororongorongo ae Sue Fox: “Ti riai ni kaotiotii aroaro aika raraoi n taai nako. E raoiroi n taai nako mwini karaoan ae raoiroi n taabo nako.” Ngkana a karekei anuaia aomata ae bwainan te riai nakoia aomata nako, a na kauarerekeaki iai aia kangaanga ma aomata ao n angiin te tai a na mwanuokinaki. Ma e koaua naba kaitaraan aei. E na karekea te itabarara, te riribai, ao te nanokawaki, karaoan te aroaro ae aki riai nakoia aomata.

² E kaainaki te ekaretia irouia aomata aika maiuakina te aroaro ae raoiroi. Ma e ngae n anne, ti riai ni kawakinira raoi man rikiraken aroaro aika aki riai aika taabangaki n te aonnaba ngkai. Ti na nora ngkai aroni maiuakinani booto n reirei man te Baibara ni kaineti ma bwainan te riai, ae kona ni kamanoira n te itera aei ao ni kairiia aomata nakon te taromauri ae koaua. Ti na iangoi aia katoto Iehova ae te Atua ao Natina bwa ti aonga n ota n te bwai ae irekereke ma kaotiotan te aroaro ae raoiroi.

Boni Bannan Aroaro Aika Raraoi Iehova ao Natina

3. Tera te katoto ni kaineti ma bwainan te riai are e kateia Iehova ae te Atua?

³ E katea te katoto ae kororaoi Iehova ae te Atua ni kaineti ma bwainan te riai. E ngae ngke e rangi n rietata bwa te tia Tautaeka i aoni bwaai ni kabane ma e boni korakora karineaia ao akoaia aomata nako irouna. E aki toki Iehova ni kamanena te taeka n Ebera ae rairaki bwa “taiaoka” ngkana e kataetaeia Aberaam ao Mote. (Karikani Bwaai 13:14; Te Otinako 4:6 NW) Ngkana a bure ana toro Iehova ao e ‘bati n nanoanga ao e akoi, e taotaona nanona, ao e bati te atataiaomata ma te koaua irouna.’ (Taian Areru 86:15) E rangi ni kaokoro ma aomata tabeman ake a aki kona n taua unia ngkana a aki karaoaki baike a tangiri.

4. Ti na kanga ni kakairi iroun Iehova ngkana a kataetaeira aomata?

⁴ Ti kona n reiakina te aroaro ae raoiroi man aron te Atua ni kakauongo nakoia aomata nako. Ngke e titiraki Aberaam ibukia kaain Totom ao e taotaona nanona Iehova ni kaekai ana titiraki teuana imwin teuana. (Karikani Bwaai 18:​23-32) E aki iangoa tabeaiangan Aberaam bwa kabanebuakaan Ana tai. E kakauongo Iehova nakon aia tataro ana toro ao nakon tangia taani bure ake a raraoma ma n rairi nanoia. (Wareka Taian Areru 51:11, 17.) Ti riai ni kakairi iroun Iehova ni kakauongo ngkana a kataetaeira aomata?

5. E na kanga ni katamaroaaki riki ara iraorao ma aomata ngkana ti kakairi n aron Iesu ni bwaina te riai?

⁵ Bwainan te riai bon teuana mai buakoni baika bati ake e reiakin Iesu Kristo mairoun Tamana. E ngae ngke e kainnanoa ana tai Iesu ao korakorana n tabetai n ana mwakuri ni minita, ma e bon akoi ao e taotaona nanona n taai nako. A noria rebera, mataki ake a bubutii ibukini marurungia ao aomata riki tabeman ake a kainnanoa buokaia, bwa e tatauraoi Iesu ao e kukurei ni buokiia. E ngae ngke a roko iroun Iesu n te tai ae aki riai ma e bon aki kakeai bonganaia. E aki toki ni katoka te bwai ae karaoia bwa e aonga ni buokiia aomata nako aika rawawata. E rianako aron Iesu n tabeakinia te koraki ake a onimakinna. (Mareko 5:30-34; Ruka 18:35-41) Ngkai Kristian ngaira, ti kakairi n ana katoto Iesu n arora n akoi ao n ibuobuoki. A noraki raoi aroarora aikai irouia ara koraki, kaain rarikira, ao aomata tabemwaang. Irarikina, e kamoamoaaki Iehova n aroaro aikai ao ti kimwareirei iai.

6. Tera te katoto ibukin te tangira ao te iraorao are e kateia Iesu?

⁶ E kaotiota naba te karinerine Iesu ni weteaia aomata n araia. A karineia aomata n te aro naba anne mataniwi n te Aro n Iutaia? A aki. A iangoiia te koraki ake a aki ataa te Tua bwa a na “reke kaiia” ao a karaoa ae ai aron aei nakoia. (Ioane 7:49) E aki karaoa aei Natin te Atua nakoia aomata. A bon ongo Mareta, Maria, Takaio, ao aomata aika bati riki bwa e weteiia n araia. (Ruka 10:41, 42; 19:5) E ngae ngkai e kona n rotaki arora ni weteiia aomata ni boong aikai, ibukini kateira ma baika riiriki nakoira, ma a boni karikirakea te tangira ana toro Iehova nakoia aomata.a A aki kariaia kakaokoroia aomata bwa e na kakerikaaka karineaia raoia n onimaki, ae te bwai ae tau n reke irouia tabemwaang.​—Wareka Iakobo 2:1-4.

7. A kanga ni buokira booto n reirei man te Baibara ni kaotiota te riai nakoia aomata n taabo nako?

⁷ Aroaron te Atua ma natina n akoi are a kaotiotia nakoia botannaomata ma reeti nako, e a kaotaki iai bwa a karineia aomata n tatabemania nako ao n anai nanoia te koraki ake a kukurei ni butimwaea te koaua. Ni koauana, a kakaokoro baika irekereke ma aroaro aika raraoi n te tabo teuana ma teuana. Mangaia are, ti aki tou mwin tuua aika baireaki aika matoatoa ibukin aroaro nako. N oneani mwin anne, ti kariaia booto n reirei man te Baibara bwa a na anganira te nano ae kai bibitaki ni kaineti ma karineaia aomata ni kabane n taabo nako. Ti na neneria bwa e kanga arora ni karinerine nakoia aomata ni kona ni kairira bwa ti na karikii uaa aika bati riki n ara mwakuri ni minita.

Kamauriia Aomata ao Maroro ma Ngaiia

8, 9. (a) Tera te aroaro ae kona n taekinaki bwa aki ataan te katei? (b) E aera ngkai ti riai ni kariaia ana taeka Iesu ake ni Mataio 5:47, BK bwa e na rotii arora nakoia aomata?

⁸ N te maiu ae e rangi ni katabetabe ae e a taabangaki n taabo aika mwaiti ni boong aikai, a aki toki ni kaitiboo uoman aomata ao a aki kangai, “mauri” ke “ko uara?” Ni koauana, akea kantaningaan temanna bwa e na kataetaeia aomata ni kabane ake e boo ma ngaiia i aoni kawaina. Ma e ngae n anne, ao n aaro aika bati riki, e bon riai man tangiraki kamauraia aomata nako. Bon aroarom naba ae ko kakamauriia aomata? Ke ko a tii nakonako naba n aki moangare ke n aki taekin taeka aika kakukurei? E kona temanna ni karikirakea te aroaro ae aki ataan te katei, e ngae ngke tiaki nanona bwa e na karaoa anne.

⁹ E anganira te kauring Iesu ngke e kangai: “Ngkana kam kamauriia tarimi n ti ngaia, ao tera kakaokoromi iai? Kai a karaoa naba anne bekan!” (Mataio 5:47, BK) Ni kaineti ma aei, e korea ae kangai temanna te tia anga taeka n ibuobuoki ae rangi ni mwaatai ae Donald Weiss: “A nanobuaka aomata ngkana a tarariaoaki ma n aki kaomataaki irouia tabemwaang. Bon akea riain ae ko na aki mutiakina temanna. E rangi ni bebete aroni katokan te kangaanga anne: Kamauriia aomata ao kataetaeia.” Ngkana ti aki kariaia aia riribai aomata ke aroia n aki kani mutiakina temanna bwa e na kamamaraa reitakira ma tabemwaang, ti kona ngkanne n taia mwina aika raraoi.

10. A na kanga aroaro aika raraoi ni buokira ni karekei uaa aika raraoi n ara mwakuri ni minita? (Nora te bwaoki ae “Moanna man te Moangare.”)

¹⁰ Iangoa karakinaia taanga aika Kristian aika Tom ao Carol, ake a maeka n te kaawa ae bubura i Amerika Meang. A a tia ni karika te maroro ae kakukurei nakoia kaain rarikia bwa iteran aia mwakuri ni minita. A kanga ni karaoia? E taekina ae kangai Tom ni kaineti ma Iakobo 3:18: “Ti kataia n iraorao ao ni karekea te rau ma aomata nako. Ti kawariia ake ti noriia i tinanikuni mwengaia ao ake a mwakuri n te tabo are ti uarongorongo iai. Ti moangare nakoia ao ti kamauriia. Ti maroroakin naba baika a kan ongoraei tao n aron natiia, aia kamea, mwengaia ke aia mwakuri. E aki maan ao a a iangoira bwa kaanga raoraoia.” E manga reitia Carol ni kangai: “N okira ngkanne are imwina, ti a kaoti arara nakoia ao n titirakinia naba araia. Ti kabwarabwaraa nakoia te bwai ae ti karaoia n te tabo are a mena iai, n te aro ae kimototo mani mataata raoi. Teutana imwin teutana, ti a kona n uarongorongo nakoia.” A a tia Tom ao Carol ni karekea onimakinaia irouia kaain rarikia aika bati. A mwaiti aika butimwaei booki aika boto man te Baibara ao tabeman a kaota kukurein nanoia ae bati n reiakinan te koaua.

Kaotiota te Riai n Taai Aika Kangaanga

11, 12. Bukin tera bwa ti riai ni kantaningaa te mwakuri ae aki riai nakoira n ara tai n tataekina te rongorongo ae raoiroi, ao tera arora ae riai nako iai?

¹¹ N tabetai ti kaaitara ma aroaro aika aki riai ngkana ti tataekina te rongorongo ae raoiroi. Bon aei ae ti kantaningaia bwa e a kamani kauringia taan rimwina Kristo Iesu ni kangai: “Ngke a bainikirinai, ao a na boni bainikiriningkami naba.” (Ioane 15:20) Ma ngkana ti karaoa naba ae aron anne nakoia n taeka aika kammaraki, ti na bon aki kona ni karekei uaa aika raraoi. Ma tera arora ae riai? E korea ae kangai te abotoro Betero: “Tabua Kristo i nanomi ba te Uea. Ao a na tae nangimi n te bong ae koraki ba kam aonga ni kona ni kaeka te aomata ae titirakiningkami bukin te kaantaninga ae mena i nanomi, ma kam na kaeka ma te nimamanei ma te maku [ae te “karinerine,” NW].” (1 Betero 3:15 ) E na kona ni kamaraui nanoia te koraki ake a kabuakakaira kaotiotan te riai n arora ni kaeka ma te nimamannei ao te karinerine.​—Tito 2:7, 8.

¹² Ti kona n tauraoi ni kaaitarai kabuakakaara n te aro ae riai i matan te Atua? Eng. E taekina ae kangai Bauro: “A na raonaki ami taeka [n taai nako] n te akoi, ao a na taarinaki n taari, ba kam aonga n ata te aro ae riai ba kam na kaekaia aomata ni kabaneia iai.” (I-Korote 4:6) Ngkana ti bwabwaina anuara ae te karinerine nakoia kaain ara utu, raora n reirei, raora ni mwakuri, kaain te ekaretia ao kaain rarikira, ti a tauraoi iai ni kaekai bwainingareara ma kamamaeara n te aro ae riai ibukia Kristian.​—Wareka I-Rom 12:17-21.

13. Aanga te katoto bwa e kanga kaotiotan te riai ni kona ni kamaraua nanoia taani kakaaitara.

¹³ E karekei uaa aika raraoi kaotiotan aroaro aika raraoi n taai aika kangaanga. N te katoto, e kaaitara temanna te tia Kakoaua i Tiaban ma te kakanikoaki iroun teuare ana auti te auti ma ana iruwa. E kitana te auti anne te tari te mwaane aei ma bwainan te riai. E noria teuaei bwa e tabe te iruwa arei n tarataraia man te tabo ae raroa teutana ngke e waakinaanako ana uarongorongo n te tabo aei. Ao ngke e a kawaria te tari aei ao e taku te iruwa arei: “Kabwaraa au bure ibukin te baere riki. E ngae ngke ti taekin taeka aika aki kaotiota te akoi, ma I ataia ae ko bon teimatoa naba ni moangare. Tera ae I riai ni karaoia bwa I aonga ni karaoa aron anne?” Ibukini buan ana mwakuri teuaei ao tinana ae e a tibwa mate, ai akea ana kantaninga ni kabane ae na kukurei iai. E kukurei te tia Kakoaua aei n reirei ma ngaia n te Baibara ao e butimwaea aei teuaei. E aki maan imwina ao e a reirei uatai n te wiki.

Te Anga ae te Kabanea n Tamaroa ni Karikirakean te Aroaro ae Riai

14, 15. A kanga ana toro Iehova ni kataneiaia natiia n taai ake a karakinaki n te Baibara?

¹⁴ N taai ake a karakinaki n te Baibara ao a kataia kaaro n taraia raoi bwa a na reireiaki natiia baika riai ni mwengaia. Iangoa te aro ae riai are a kaotiotia i marenaia Aberaam ao natina are Itaaka ni Karikani Bwaai 22:7. E oti naba iroun Ioteba mwin reiakinana raoi irouia ana karo. Ngke e kabureaki, e bwaina naba te riai nakoia raona ni bure. (Karikani Bwaai 40:8, 14) E oti naba man ana taeka nakoni Barao bwa e a tia n reiakina te aroaro ae riai ni kaineti ma te kakarabakau nakoia aomata aika kakannato.​—Karikani Bwaai 41:16, 33, 34.

¹⁵ E mena naba te tua aei i buakon Tuua Ake Tebwina ake a anganaki tibun Iteraera: “Karinea tamam ma tinam: ba a aonga ni bati am bong i aon te aba ae E anganiko Iehova ae Atuam.” (Te Otinako 20:12) Te aro teuana ae a na karineia iai aia karo ataei, boni mani bwainan aroaro aika raraoi n te mwenga. E kaotiota te karinerine ae rianako nakon tamana natin Iebeta te aine, ni kakoroan nanon ana berita tamana ngke e aitara ma te kataaki ae rangi ni korakora.​—Taani Motiki-Taeka 11:35-40.

16-18. (a) Tera ae kona ni karaoaki n reiakinaia ataei katei aika raraoi? (b) Baikara kakabwaia tabeua man reiakinaia ataei aroaro aika raraoi?

¹⁶ E rangi ni kakawaki kataneiaakiia ara ataei ibukin ataakin te katei ae riai. Ngkana a na riki ataei bwa kaanga ikawai, a riai n reireinia aroni kamauraia iruwa n te aro ae riai, kaekaan te tareboon, ao aroia n amwarake ma aomata. A riai n ataa riain te ibuobuoki n taui mataroa nakoia aomata, kaotiotan te akoi nakoia kaara, aoraki, ao n ibuobuoki nakoia te koraki ake a tinebu uotaia. A riai n ataa kakawakin raoi atongan taeka aikai: “taiaoka,” “ko rabwa,” “te raoi,” “I kona ni buokiko?” ao “kabwaraa au bure.”

¹⁷ E aki riai ni matoatoa kataneiaakiia ataei bwa a na bwaina te riai. Te aro ae te kabanea n tamaroa iai boni karaoan te banna ni katoto ae raoiroi. E taekina ae kangai Kurt ae uabwi ma nimaua ana ririki, n reiakinan te karinerine irouna ma tarina aika teniman: “Ti matakuakinia Mwamwaa ao Bwabwaa ao ti kakauongo ngkana a taetae ma te akoi i marenaia ao n tabeakinia aomata tabemwaang ma te taotaonakinnano. E kairai Bwabwaa n te Tabo n Taromauri, imwain ao imwini bobotaki ngkana e maroro ma taari mwaane ao aine aika ikawai. I ongo ana kamauri ao I nora aron ana karinerine nakoia.” E reitianako riki Kurt ao e taku: “N te tai ae aki maan, I a kakairi raoi ni kateina ao e a riki bwa anuau. I kakaraoa te mwakuri ae karaoan ae riai nakoia aomata. Bon tiaki te aroaro ae ko riai ni karaoia, ma bon te aroaro ae ko kani karaoia.”

¹⁸ Tera ae kona n riki ngkana a reireinia natiia kaaro aroaro aika raraoi? A kona ataei ni karekeia raoraoia ao ni kateimatoa te rau ma aomata. A na bon taubobonga raoi ni mwakuri ma taani kammwakuri ao raoia ni mwakuri. Irarikin anne a na boni kakimwareireiia aia karo ma ni karaui nanoia ataei aika bwaina te riai ao te eti.​—Wareka Taeka N Rabakau 23:24, 25.

A Kaokoroira ma Kaain te Aonnaba Aroarora Aika Raraoi

19, 20. E aera ngkai ti riai ni motinnanoia bwa ti na kakairi iroun Atuara ae atataiaomata ao Natina?

¹⁹ E korea ae kangai Bauro: “Kam na kakairi iroun te Atua, n ai aroia ataei aika tangiraki.” (I-Ebeto 5:1) E irekereke te kakairi iroun Iehova ae te Atua ao Natina ma kamanenaani booto n reirei n te Baibara, n aron aika maroroakinaki n te kaongora aei. Ni karaoan anne, ti na kararoaira iai mani kakamanraoara ibukini karekean akoara irouia aika ririeta nakoaia ke karekeani kaubwaira.​—Iuta 16.

²⁰ E motinnanoia Tatan n ana kabanea ni bong n tautaeka ae buakaka bwa e na kamaunai kaetieti ibukin te aro ni karinerine are e a tia Iehova ni katei. Ma e na boni kabwaka te Riaboro ni kamaunai aroaroia Kristian ni koaua aika raraoi. Ti kona ngaira n tatabemanira nako ni motinnanoia bwa ti na tou mwin ana katoto Atuara ae atataiaomata ao Natina. A na teimatoa iai ara taetae ao aroarora ni kaaitarai aia mwakuri te koraki ake a rineia bwa a na bwaina te maiu ae aki riai. Ti na karekea iai neboan aran te Atua ae Iehova ae raoiroi aroarona ao ni burimaunia aomata aika raraoi nanoia nakon taromauriana ae koaua.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko Uringnga?

• Tera ae ti reiakinna mairoun Iehova ao Natina ni kaotiotan aroaro aika raraoi?

• Bukin tera ngkai ti iangoaki bwa Kristian ngkana ti kamauriia aomata ma te tangira?

• E kanga n ibuobuoki bwainan te riai ni karekei uaa aika raraoi n ara mwakuri ni minita?

• Tera ae a karaoia kaaro n reiakinia iai natiia aroaro aika raraoi?

[Te Bwaoki n te iteraniba 30]

Moanna man te Moangare

A bati aomata aika tabwarabwara ni moana aia maroro ma te aomata temanna ae a aki kina. Ma e ngae n anne, ibukin tangiran te Atua ao aomata, a kakorakoraia Ana Tia Kakoaua Iehova n reiakina aroia ni maroro bwa a aonga n tibwauai koaua man te Baibara nakoia aomata nako. Tera ae kona ni buokiko bwa ko na rikirake n te itera aei?

E mwaneweaki te boto n reirei ae kakawaki n I-Biribi 2:4 ae kangai: ‘Teimatoa n aki mutiakin ami bwai ma kam na mutiakin naba aia bwai raomi.’ Iangoi taeka aikai n te aro aei: E iangoiko te aomata temanna bwa te ianena ngkoe ngkana ko tuai ni bobo ma ngaia mai mwaina. Tera ae ko na karaoia bwa e aonga n aki maakiniko? E na ibuobuoki te moangare ao te kamauri n iraorao. Ma e bati riki ae na rinanoaki.

Ko a bae n tia n uruana ana iango te aomata temanna ngkana ko kataia ni moana am maroro ma ngaia. Ngkana ko kataia ni maroro ma ngaia i aon te bwai ae ko iangoia n akea tabeakinan ana iango, e bae n aki kaekako raoi ma nanona. Mangaia are, ngkana ko kona n noria raoi bwa tao tera ae e iangoia te aomata anne, e aera bwa ko aki kabongana te baere e iangoia ni moana iai am maroro ma ngaia? Anne are e boni karaoia Iesu ngke e kaitiboo ma te aine i taun te mwanibwa i Tamaria. (Ioane 4:7-26) E bane ana iango neiei n te itiran. E moana ana maroro Iesu ma neiei i aon anne, ao n te tai ae waekoa e a bitia naba nakon te maroro ae kakannongora ibukin te onimaki.

[Taamnei n iteraniba 31]

E kona ni kairiri nakon te uarongorongo ae uaana te iraorao ma aomata

[Taamnei n iteraniba 32]

A riai ni bwainaki n taai nako aroaro aika raraoi