Karekea Buokam Ma Aomata Nako Ni Kamanenaan Ana Taeka Te Atua

1. E aera ngkai ti riai n onimakina raoi Ana Taeka te Atua?

NGKANA a maroro unimwaane n te ekaretia bwa e tau ke e aki te aomata ae reirei n te Baibara ni karaoa te mwakuri ni minita, ao a na bon titirakinia i marenaia ni kangai: ‘E kaotaki man ana taetaenikawai te aomata aei bwa e kakoauaa ae te Baibara bon Ana Taeka te Atua ae kairaki koreana rinanon te taamnei?’a Ngkana iai ane e kan riki bwa te tia uarongorongoa te Tautaeka n Uea ni koauana, te kaeka ae mataata n aei, bon eng irouia ana toro te Atua ni kabane. Bukin tera? Ibukin onimakinan Ana Taeka te Atua iroura ao ara konabwai ni kamanena n ara mwakuri ni minita, ti a buokiia iai aomata bwa a na ataa Iehova ao ni karekea kamaiuaia.

2. E aera ngkai ti riai n “teimatoa ni kakairi ni baike [ti] reiakin”?

² E katuruturua kakawakin Ana Taeka te Atua te abotoro Bauro ngke e korea ana reta nakon Timoteo ni kangai: “Teimatoa ni kakairi ni baike ko reiakin ake e anaaki nanom nako iai bwa ko na kakoauai.” Te taeka ae “baike” are e taekinna Bauro, e nanoni iai koaua man te Baibara ake a kaungaa Timoteo bwa e na onimakina te rongorongo ae raoiroi. Titeboo rotakira ngkai ni koaua aikai ma Timoteo, ao e waakinako buokara iai bwa ti na teimatoa ni bwaina te ‘wanawana bwa ti aonga ni kamaiuaki.’ (2 Timoteo 3:​14, 15) Ti aki toki ni kamanenai ana taeka Bauro aika imwina ni kaotia nakoia aomata bwa boni mairoun te Atua te Baibara, ma ti kona naba ni karakaa kakabwaiaara man taeka aika n 2 Timoteo 3:16. (Warekia.) Ti na rinanon te kibu anne n te aro ae bwarabwara raoi. Ngkana ti karaoa anne, ti na rangi ni kakoauaa iai ae a bane n “raraoi, [ke a “eti,” NW] ana reirei Iehova.​—Taian Areru 119:​128, BG.

E “MANENA IBUKIN TE ANGAREIREI”

3-5. (a) Tera aroia aomata aika rangi ni bati nakon ana kabwarabwara Betero ni Bentekota, ao bukin tera? (b) E aera ngke a bati aika butimwaea te koaua i Tetaronike? (c) Tera ae a kona ni kaungaaki iai aomata ni boong aikai n ara mwakuri ni minita?

³ E tua ae kangai Iesu nakon te natannaomata ae Iteraera: “N na kanakoia burabeti nakoimi, ao mwaane aika wanawana, ao taan reireinia te koraki.” (Mataio. 23:34) E bon taetae Iesu ibukia taan rimwina, ake e a tia n reireinia bwa a na kamanena te Baibara n aia mwakuri ni minita. Ni Bentekota 33 C.E., ao temanna mai buakoia “taan reireinia te koraki” ae te abotoro Betero, e anga ana kabwarabwara nakoia aomata aika rangi ni bati i Ierutarem ao e mwanewei iai mwakoro tabeua man te Baibara n Ebera. Ni kamanenaan taeka aikai irouni Betero, a bati ake a ongora ao a a “rangi n nanokawaki.” A a rairi nanoia man aia bure rimoa. A ukoukora kabwaraan aia bure mairoun te Atua tao tenua tenga mai buakoia ao a a riki bwa Kristian.​— Mwakuri 2:​37-41.

⁴ Temanna riki te tia reireinia te koraki bon te abotoro Bauro, ao e tataekina te rongorongo ae raoiroi i tinanikun Ierutarem. N te katoto, e taetae nakoia te koraki ake a taromauri i nanon tinakoka i Maketonia n te kaawa ae Tetaronike. Inanon tenua te Bong n Taabati, ao Bauro e “reireinia man te Koroboki ae Tabu . . . ni kabwarabwaraa nakoia ni kakoauai mani baika koreaki bwa e riai marakin te Kristo ma mangautina mai buakoia maate.” Tera mwina? “Tabeman mai buakoia [I-Iutaia] a a riki bwa taan onimaki,” n aroia naba ‘kaaini Kuriiti aika rangi ni mwaiti.’​—Mwakuri 17:​1-4.

⁵ A anaaki nanoia aomata aika bati n aroni kamanenaan te Baibara irouia ana toro te Atua ni boong aikai. Imwin ongoran temanna kaain te auti i Switzerland ni warekan teuana te kibu iroun temanna te tari te aine, e a titiraki teuaei ni kangai: “Ko roko man te Aro raa?” E kaeka ni kangai: “Bon Ana Tia Kakoaua Iehova ngaira.” E taku teuaei: “I riai ni kaman ataa aei, bwa bon tii Ana Tia Kakoaua Iehova aika roroko n au auti ao ni wareka te Baibara.”

6, 7. (a) A na kanga te koraki ake a reireinia kaain te ekaretia ni kamanena te Baibara n te aro ae mataata raoi? (b) E aera ngkai e rangi ni kakawaki kamanenaan te Baibara n te aro ae uaana ni kairan reirei n te Baibara ni mwengaia aomata?

⁶ Ti na kanga ni kona ni kamanena te Baibara n aron ara kabanea ni kona n ara angareirei? Ngkana iai mwiokoam bwa ko na reireinia kaain te ekaretia man te tabo ni kabwarabwara mai moa, kamanenai kiibu aika kaineti raoi ma am maroro. N oneani mwin are ko a kabwarabwarai naba kiibu ake a boto iai am maroro ke ni wareki man te kaombiuta ke man te bwai riki teuana, kauka te Baibara ao wareware mai iai, ao kaungaia taan ongora bwa a na kauki naba aia Baibara ao ni warekia. Ko riai naba ni karekea am tai ni kabwarabwarai kiibu n te aro are a na buokaki iai taan ongora bwa a na kaania riki Iehova. N oneani mwin are ko na kamanenai kaikonaki aika e kangaanga otaia aomata iai ao rongorongo aika a na ngare iai, kamanena te tai anne ibukini kamatataan raoi Ana Taeka te Atua.

⁷ Tera ae ti riai n ururingnga n ara tai ni kairi reirei n te Baibara ni mwengaia aomata? Ngkai ti kamanenai ara boki aika aanaki n te Baibara, ti riai n taraia raoi bwa ti na aki kakeai manenani kibun te Baibara akana a koreaki. Ti riai ni kaungaa te aomata ae ti reirei ma ngaia n te Baibara bwa e na wareki kiibu akana kaotaki ao ni buokia bwa e na ota raoi n nanoia. N te aro raa? Ngkana ti kabwarabwarai, ti riai n aki taua angiin te kakarabakau ma ti riai n anganna naba ana tai ni kaota ana iango. N oneani mwin are ko na tuangnga te bwai ae e riai ni kakoauaa ke te bwai ae na karaoia, ko kona n tabeki titiraki ake ko a tia ni iangoi raoi ake a na buoka etin otana iai.b

E “MANENA . . . IBUKINI BOAAN TE AOMATA”

8. Tera ae riai ni buakanna Bauro i nanona?

⁸ Ti aki toki n iangoa te mwakuri ae “boaiia aomata” bwa bon tabeia unimwaane n te ekaretia. Ao e boni koaua bwa iai mwiokoaia mataniwi ni “boaiia aomata aika kakaraoa ae bure.” (1 Timoteo 5:20; Tito 1:13) Ma e kakawaki naba boaakira i bon iroura. Bon te banna ni katoto ibukia Kristian Bauro are itiaki mataniwin nanona. (2 Timoteo 1:3) Ma e ngae n anne e korea ae kangai: “I noria bwa iai riki te tua teuana ae mwamwakuri i rabwatau ae buakana te tua ae n au iango, ao e kairai bwa te taenikai nakon ana tua te bure.” Ngkana ti kakauringa te boto n iango ibukin taeka akanne, ti na bon ota raoi n te buaka are e riai ni karaoia Bauro bwa e aonga ni buakana aroarona ae te bure.​—Wareka I-Rom 7:​21-25.

9, 10. (a) Baikara mamaarani Bauro ake e kabokorakora ma ngaai? (b) E kanga Bauro ni buakana mamaarana?

⁹ Baikara kabwakani Bauro ake e kataia n tokanikai i aoia? E ngae ngke e aki taekina mamaarana nakoia, ma e koreia n ana reta nakon Timoteo bwa e a tia n riki bwa ‘te aomata ae kainikatonga.’ (1 Timoteo 1:13) Imwain rairakini Bauro man ana Aro, e rangi ni korakora riribaakia Kristian irouna. Ni kaineti ngkanne ma ana namakin ibukia taan rimwini Kristo, e taekina ae kangai: “E kororake marakin nanou irouia.” (Mwakuri 26:11) E a rabakau n taotaona unna Bauro, ma n tabetai e a riai ni kabokorakora n taobarai ana namakin ao ana taeka. (Mwakuri 15:​36-39) Tera ae buokia n tokanikai?

¹⁰ Ngke e korea ana reta Bauro nakoia Kristian ake i Korinto, ao e kabwarabwarai baike e kamanenai ibukin teimatoana ni boaia i bon irouna. (Wareka1 I-Korinto 9:​26, 27.) E kammaraka rabwatana ni buakana mamaarana. Akea te nanououa bwa e ukera te reirei ni kairiri man te Baibara, e tataro nakon Iehova, ao e kabanea ana kona n ongeaba.c Ti kona ni karekei reireiara man ana katoto ibukina bwa ti buakani mamaarara n aron naba anne.

11. Ti na kanga n ‘teimatoa n tuoira’ bwa ti aonga n ataia bwa tao ti nakonako ni kawain te koaua ke ti aki?

¹¹ Ti riai n aki iangoia bwa ti na katoka buakanakini mamaarara. Ma ti riai n ‘teimatoa n tuoira’ bwa ti na kakoauaa raoi ae ti nakonako ni kawain te koaua ke ti aki. (2 I-Korinto 13:5) Ngkana ti wareki kiibu n aron I-Korote 3: 5-10, ti a kona n titirakinira ni kangai: ‘I kakorakoraai ni buakana tangiran te bure ke I a moanna n tangiri baika e taekin Iehova bwa a buakaka? Ngkana I kamanena te Internet, I waekoa n tiringa te kaombiuta ngkana e a rina naba n tei te bwaitingako ke I ukeri baika bubuaka n taabo aika kakawaraki n te Internet?’ Ni maiuakinan te reirei ni kairiri man Ana Taeka te Atua, ti a buokaki iai n teimatoa n “taratara ao ni kawanawanaira.”​—1 I-Tetaronike 5:​6-8.

E “MANENA . . . IBUKINI KAETANI BWAAI”

12, 13. (a) Tera tiara ae riai ni “kaetani bwaai,” ao ti na kanga n toua mwin ana katoto Iesu ni karaoan aei? (b) Tera te aeka n taetae ae ti riai n rarawa nako iai ni “kaetani bwaai” ma aomata?

¹² Te taetae ni Kuriiti ae rairaki nakon “kaetani bwaai” nanona “katamaroaa, kaetia, kaokia nakon arona ae riai ao kateia raoi.” N tabetai, ti riai ni kaetii bwaai ngkana a aki ota raoi aomata n te bwai ae ti a tia ni karaoia ke n taekinna. N te katoto, a ngurengure mataniwi n Aaro n I-Iutaia ibukina bwa e akoia “taan rikoa te taekiti ao taani bure” Iesu. E kaekaia Iesu ni kangai: “A aki kainnanoa te taokita aomata aika marurung, ma a kainnanoia akana aoraki. Naako moa reiakina ae nanonaki n ae kangai, ‘I tangira te nanoanga ao tiaki te angakarea.’” (Mataio 9:​11-13) E taotaona nanona ni kabwarabwarai ana taeka te Atua nakoia aomata nako ma te akoi. Ngaia are a ataa Iehova aomata aika nimamannei bwa “te Atua ae on n te atataiaomata, ae akoi, ae iremwe n un, ae e bati te nanoanga ma te koaua” irouna. (Te Otinako 34:​6, BG) A bati ake a onimakina te rongorongo ae raoiroi ibukin ana kakorakora Natin te Atua ni ‘kaetii bwaai.’

¹³ Ti reireiaki n ana katoto Iesu arora ni buokiia aomata. E kona te aomata ae un ni karina n taetae n te aro ae kammaraki ni kangai: ‘I kani kaeta te bwai teuana ma ngkoe.’ Ma te aeka n taetae anne, bon tiaki te bwai ae nanonaki n 2 Timoteo 3:16. Ti aki tuangaki n “te Koroboki ae Tabu ni kabane” bwa ti na kakaonakoia aomata. Titeboo “ewaran te aba n te kabaang,” ma te kabuakaka ae kammaraki bwa a aki toki ni kammarakia aomata n te aro ae korakora ao bon akea buokana ae kona n reke iai.​—Taeka N Rabakau 12:​18, BG.

14-16. (a) A na kanga unimwaane n te ekaretia ni kona ni ‘kaetii bwaai’ n te aro are a na buokaki iai aomata ni kanakoraoi aia kangaanga? (b) E aera bwa e rangi ni kakawaki “kaetani bwaai” n aron ae taekinaki n te Baibara ibukini kaikawaaia ataei?

¹⁴ Ti na kanga ngkanne ni kamanena te taotaonakinnano ao te akoi ni “kaetani bwaai”? Iangoia bwa aongkoa e butiaki unimwaanen te ekaretia irouia te taanga teuana ibukini buokaia bwa e aonga n toki aroia ae te kakauntaeka. Tera ae na karaoia te unimwaane? E na aki tabeitera, ao e na aki naba anga oin ana iango ibukin aia kangaanga. Ma e na kamanenai booto n reirei man te Baibara ni buokiia iai bwa a na ota n aroia are e na toki iai aia kakauntaeka. E kona ni kamanenai booto n reirei aika maroroakinaki ni mwakoro 3 n te boki ae Te Kawai Ibukini Karekean te Kakukurei n te Utu. Ngke a tabe ni maroroakini booto n reirei aikai, a kona n ataia te taanga aei bwa a riai ni karaoi bitaki tabeua. Rimwi riki, e na titirakinia te taanga aei te unimwaane bwa e a tabe n nakoraoi aia kangaanga ke e tuai, ao e na angania riki buokaia ngkana e riai.

¹⁵ A na kanga kaaro ni ‘kaetii bwaai’ n te aro ae a na kakorakoraaki iai aia onimaki natiia? Iangoia bwa aongkoa e a tibwa reke raoraon natim te aine ae te roro n rikirake. Ma a bubuaka baike e tatangiri raoraon natim anne. Te moan, ko riai n ukera rongorongon riki raoraona. Ngkana iai tabeaiangam iroun natim, ko kona ni maroro ma ngaia ao ni kamanenai reirei man te boki ae Questions Young People Ask​—Answers That Work, Volume 2. Ni boong ake imwina riki, ko kona ni kabanea am tai ae bati riki ma ngaia. Ko kona naba n tarataraa raoi arona ngkana e karaoa ana mwakuri ni minita ke n taai ni kaakibotu n te utu. Ngkana ko kaotiota te taotaonakinnano ao te akoi, e na bon namakinna natim anne bwa ko tangiria ao n tabeakinna. Ane e na bae ni kaungaaki bwa e na maiuakina am reirei ni kairiri ibukia raoraona ao n rarawa ni karaoi ana rinerine aika aki raraoi ni maiuna.

¹⁶ Ti kona ni kaungaia te koraki ake a raraoma n aorakia, a nanokawaki imwini buan aia mwakuri ke a minotaki aia iango n reirei tabeua man te Baibara, ngkana ti kaotiota naba te aeka n taotaonakinnano anne ao te akoi nakoia. Ngkana e kamanenaaki Ana Taeka te Atua ibukini “kaetani bwaai,” a na reke iai kakabwaia aika bati nakoia ana aomata Iehova.

E “MANENA . . . IBUKIN TE REIREI NI KAETIETI AE BORAOI MA ANA KAETITAEKA TE ATUA”

17. E aera bwa ti riai ni butimwaea te reirei ni kaetieti ma te kakaitau?

¹⁷ E taekinaki ae kangai n te Baibara: “Akea te reirei ni kaetieti ae kakimwareirei ni moan rekena ma e kammaraki.” Ao e ngae n anne “rimwi riki, e a karika te uaa n raoi ae te raoiroi nakoia te koraki ake a kataneiaaki iai.” (I-Ebera 12:11) A kakoauaa angiia Kristian aika ikawai bwa a buokaki n te reirei ni kaetieti ae a karekea mairouia aia karo aika kaain te onimaki. Ti teimatoa n nakonako n te kawai nakon te maiu ibukina bwa ti butimwaea te reirei ni kairiri mairoun Iehova ae ti anganaki irouia unimwaane n te ekaretia.​—Taeka N Rabakau 4:13.

18, 19. (a) E aera ngkai e rangi ni kakawaki te reirei ni kairiri ae n Taeka N Rabakau 18:13 n te “reirei ni kaetieti ae boraoi ma ana kaetitaeka te Atua”? (b) Tera ae riiriki n angiin te tai ngkana a kaotiota te nimamannei ma te tangira unimwaane n aia tai ni kaetiia taani bure?

¹⁸ A na kanga unimwaane n te ekaretia ao kaaro n rabakau n anga te reirei ni kaetieti ae ringa te nano? E tuangia Kristian Iehova bwa a na riai n anga te reirei ni kaetieti “ae boraoi ma ana kaetitaeka te Atua.” (2 Timoteo 3:16) Mangaia are ti riai ni kamanenai booto n reirei man te Baibara ngkana ti anga te reirei ni kaetieti nakoia aomata. E kona n noraki teuana te boto n reirei ae kakawaki n Taeka N Rabakau 18:13 (BG) ae kangai: “Ane kaeka te aba ngkae e tuai n ongo raoi, Ao bon te aro n nanobaba te aro anne ao kamamaeana.” Ai ngaia are a riai unimwaane ni kabwanina raoi te rongorongo imwaini maroroia ma te aomata ae bukinaki n te bure ae kakaiaki. (Te Tua-Kaua 13:14) Imwini karaoan anne, a a kona ngkanne n anga te reirei ni kaetieti “ae boraoi ma ana kaetitaeka te Atua.”

¹⁹ Irarikin anne, iai ana kaetieti te Atua nakoia unimwaane n te ekaretia i nanon Ana Taeka bwa a na “arona te nimamannei” ngkana a kaetiia aomata. (Wareka 2 Timoteo 2:​24-26.) E boni koaua bwa e kona ni kabuakakaaki Iehova ke a kammarakaki aomata aika akea aia bure ibukin ana bure temanna. Ngkana e un te unimwaane n ana tai n angan te aomata anne te reirei ni kairiri, e na aki kona ni buokia. Ma ngkana a kakairi unimwaane n ‘aroaron te Atua ae te akoi,’ a a kona iai ni kaungaa te aomata anne bwa e na raraoma n ana bure.​— I-Rom 2:4.

20. Baikara booto n reirei aika a riai ni kakairi iai kaaro ngkana a angania natiia te reirei ni kaetieti?

²⁰ A riai kaaro ni kakairi ni booto n reirei man te Baibara ni kaikawaiia natiia “i nanon ana reirei ni kaetieti Iehova, ao [kaboraoan] aia iango ma ana iango.” (I-Ebeto 6:4) N te katoto, tera ae riai ni karaoia te tama ngkana iai ae tuangnga bwa e karaoa ae bure natina? E riai ni kabwanina raoi te rongorongo anne imwaini katuuaaean natina. Ao e aki riai n reke n te utu ni Kristian te un ae irianaki n te iowawa. E taekinaki ae kangai n te Baibara: “E rangi n tatangira Iehova ao n nanoanga,” ao a riai kaaro ni kakairi irouna ngkana a angania natiia te reirei ni kaetieti.​—Iakobo 5:11.

TE BAIBARA BON TE BWAINTITUARAOI AE RANGI NI KAKAWAKI MAIROUN IEHOVAH

21, 22. Tera te taeka n Taian Areru 119:​97-104 ae kabwarabwaraa raoi am namakin ibukin Ana Taeka Iehova?

²¹ E taekina bukin tangiran ana tua Iehova ngkoa ana toro temanna. (Wareka Taian Areru 119:​97-104.) E karekea wanawanana, ana atatai ao otana man ana ukeuke n reirei iai. Ngke e tou mwini booto n reirei aika n te Baibara, e a kaungaaki bwa e na rarawa nakon aeka ni kairua aika a kakaraoaki irouia aomata aika bati. E rangi ni kukurei ao n rauaki nanon teuaei n ana ukeuke n reirei n te Baibara. E a motinnanoia bwa e na tou mwin ana tua te Atua n ana bongi ni maiu ni kabane.

²² Ko iaiangoia bwa e kakawaki te “Koroboki ae Tabu ni kabane”? E kona ni buokiko bwa e na nene onimakinan ae e na boni kakoroi bukin ana kantaninga te Atua. Iai i nanona reirei ni kairiri aika kairaki koreaia n te taamnei aika a na buokira n rarawa ni karaoa te bure ae na kairira nakon te mate. Ao ngkana ti mwaatai ni kabwarabwaraa, ti a kona ngkanne ni buokiia aomata nako bwa a na nakonako n te kawai nakon te maiu. Ti bia kamanena raoi te “Koroboki ae Tabu ni kabane” ngkai ti beku ibukin Atuara ae Iehova ae wanawana ma n tatangira.