A Kukurei n Anga Ngaiia i Norway
Roald ao Fabian
TABEUA te ririki n nako ao a mwengaraoi ni maeka taanga aika ai abwi tabun aia ririki ni maiu aika Roald ma Elsebeth, i Bergen ae te kauoua ni bubura ni kaawa i Norway. A kakaonimaki ni karaoi mwakuri tabeua ibukin te ekaretia ma natiia te aine ao te mwaane aika Isabel ao Fabian. E beku bwa te unimwaane n te ekaretia Roald ao e bwaiania Elsebeth, ao a riki Isabel ma Fabian bwa taan uarongorongo aika mwaatai.
E ngae n anne, n Tebetembwa 2009 ao a iangoia te utu aio bwa a na karaoa te mwakuri ae okoro, n uarongorongo n te tabo ae kangaanga te roko iai i nanon teuana te wiki. Ngaia are a mwananga te taanga aio ma natiia are Fabian ae ai 18 ana ririki n nako Nordkyn, ae kaawan Finnmark ae waikekenako ae mena i etan te Arctic Circle. A kaai n tataekina te rongorongo naakai ma taari ake a kawara naba te kaawa ae Kjøllefjord n te aba ane e kangaanga te roko iai. E ururing rikaaki Roald ao e taku: “Ni moan te wiki anne, I namakina te raunnano bwa I a tia ni bairei baike I taku, ike I a kona iai ni uataboa te mwakuri ae okoro aei i nanon teuana te wiki.” Ma rimwi riki n te wiki naba anne, e a manga raraoma Roald n ana motinnano anne. Tera ae riki?
TE TITIRAKI AE E AKI KAANTANINGAAKI
E taku Roald: “Ti bon tounako ngke e a titirakinira naba Mario ae te bwaiania mai Finnmark bwa ti kukurei ke ti aki ni mwaing nakon te kaawa ae Lakselv ni buoka te ekaretia ae 23 mwaitiia taan uarongorongo iai.” E tounako Roald n te titiraki ae e aki kantaningaia aei. E kabwarabwaraa ni kangai: “I bon iaiangoa te mwakuri n ibuobuoki n taabo ake a kainnanoaki iai taan uarongorongo ma Elsebeth, ma rimwi riki ngkana a a nako natira mai rarikira.” E ngae ngke ai tibwa tabebong ana bong Roald n uarongorongo n te tabo are e kangaanga te roko iai, ma e a kona n noriia kaaina bwa a rangi ni kan reiakina taekan Iehova. A boni kainnanoa buokaia ngkai ao tiaki rimwi riki. E taku: “E tabeaianga mataniwin nanou n te titiraki ibukin te mwaing nako Lakselv n te aro are e a aki kona n reke matu iai i nanon tabeua te bong.” Imwina riki, e a kabwakaaki Roald ma ana utu iroun Mario nako Lakselv, ae tao 240 te kiromita i maiakin Kjøllefjord. E tangiriia ana iruwa aikai bwa a na nora te ekaretia ae uarereke ikekei.
A kaneweabaaki iruwa akanne i Lakselv iroun te unimwaane ae Andreas ae temanna mai buakoia unimwaanen te ekaretia aika uoman, bwa a na nora ana tabo te ekaretia ao te Tabo n Taromauri. A butimwaeaki ma te akoi Roald ao Elsebeth irouia kaain te ekaretia anne ao a tuangia bwa a rangi ni kukurei ngkana a mwaing ma natiia ni buoka te mwakuri ibukin te Tautaeka n Uea. E moangare Andreas ao e taekinna ae e a kamani karaoa te babaire ibukin Roald ao Fabian ni kaineti ma te maroro ni karekean aia mwakuri! Tera ae a na karaoia iruwa aikai?
TERA TE MOTINNANO AE RIAI NI KARAOAKI?
Aio ana moan iango Fabian: “Bon akea nanou ni kani mwaing nako ikai.” Bon akea kukurein teuaei ngkana e iaiangoa kitanaia raoraona ake e ikawairake ma ngaiia n ana ekaretia ao maekana n te kaawa ae uarereke. E tuai naba ni bane ana kataneiai are e na riki iai bwa te tia iti. Ma e ngae n anne, ngke e titirakinaki Isabel (are ai 21 ana ririki) ibukin te mwaing, e rangi ni kukurei man taku: “Bon anne te bwai ae I a kamani kani karaoia!” Ma imwina riki e taku Isabel: “Ngke I karaua n iaiangoia I a manga taku, ‘E bon raoiroi au iango aei? N na nanokawaki ngkana I aki noria raoraou? I riai n tiku n au ekaretia are I mwengaraoi iai ao ni kariaia taiani bitaki?’” Tera aron Elsebeth n te kakao arei? E taku: “I namakinna bwa e angania ara utu te mwioko aei Iehova, ao I aki toki naba n iaiangoa ara auti ae e a tibwa tia n onobwaiaki ma bwaina nako ake ti a tia ni karekei 25 te ririki n nako.”
Elsebeth ao Isabel
Marelius ao Kesia ngke a uarongorongo nakon ainen Sami i Norway
A okira Bergen Roald ma ana utu ngke e a bane aia wiki ae okoro, ma a aki toki n ururingia tariia ma mwaaneia ni Kristian ake i Lakselv ae raroana tao 2,100 te kiromita. E taku Elsebeth: “I kabatiai au tataro nakon Iehova ao ni kateimatoa reitakira ma raoraora ake ti kaitiboo ma ngaiia rinanon kaongoraeaia ao kaokakin taamnei nakoia.” E taku Roald: “I kainnanoa te tai ae bati bwa I aonga ni kariaia te mwaing. I tabe naba n iaiangoia bwa ti boni kona ni kateimatoaira ke ti aki. Ti na kanga ni kateimatoaira? I aki toki n tataro nakon Iehova ao ni maroroakinna ma au utu ao nakoia naba taari aika a a tia n rinanon aei.” E ururing rikaaki Fabian ni kangai: “Ngkana I rangi ni kabatiaa iaiangoana, I a mataata riki bwa akea bukina ae kakawaki ae I riai n rawa iai. I aki toki n tataro nakon Iehova ao e a tabe n rikirake ni korakora tangiran te kani mwaing.” Ao tera aron Isabel? E moana ana bwaiania n ana kaawa, bwa e aonga ni katauraoia nakon te mwaing ngkana e riai. N ana tai ni bwaiania ae onoua namwakaina, e a kabanea angiin ana tai ni karaoa ana ukeuke n reirei n te Baibara i bon irouna ao ikanne are e a namakinna ae e a kona n tauraoi nakon te mwaing ae bubura.
KARAOANI MWANEKA TABEUA BWA A AONGA N ROKO N TIAIA
Ngke e tabe n rikirake irouia te utu aei tangiran te beku n taabo ake e korakora riki iai kainnanoaia taan uarongorongo, a a karaoi mwaneka tabeua bwa a aonga n roko n tiaia. Bon iai ana mwakuri Roald ae rangi n tangiria ae e bati naba iai boona ma e bubutii bwa e na anaa ana motirawa ae abwabwaki i nanon teuana te ririki. Ma e a manga karaoa ana boraraoi ana tia kammwakuri nakoina bwa e kona naba ni mwakuri n itera n tai uoua te wiki ao ni motirawa onoua te wiki, ao ai anne naba aron ana mwakuri n taai nako. E taku Roald, “E korakora kerikaakini boou iai ma e bon nakoraoi nakoira.”
E taku Elsebeth: “E tuangai kaainnabau bwa N na kataia ni kakaaea te auti teuana i Lakselv ao n anganako ara auti are i Bergen bwa e na tatangoaki. E kainnanoaki te kakorakora ao te tai ae bati ibukini karaoana ma ti bon tokanikai iai. Imwin tabeua te tai, a a reke aia mwakuri n itera n tai natira,” ao e reitia n taekinna, “bwa a rangi n ibuobuoki nakoia ibukin te kabanemwane n te amwarake ao n te mwamwananga.”
E taku Isabel: “Ngkai e uarereke te kaawa are ti na mwaing nako iai, te kangaanga ae bubura ngkanne are N na kaitaraa boni kakaaean te mwakuri teuana are e na boutokaa au bwaiania. N taai tabetai, titeboo ma e a bwara nanou.” E ngae n anne, man arona ni karekea ana mwakuri n itera n tai n taabo aika ruaiwa mwaitiia i nanon teuana te ririki, e a kona ni kaaitarai ana kabanemwane. A kanga n nakoraoi ana waaki Fabian? E taku: “Ngkana N na kabanea au reirei are N na riki iai bwa te tia iti, I riai naba ni kabongana reireiau anne ni mwakuria. I boni karaoa anne i Lakselv. Imwina, e a reke au beeba ni mwakuri bwa te tia iti are I a mwakuri n itera n tai iai.”
AROIA TABEMAN NI KARABABAANAKO AIA MWAKURI
“E a korakora riki reitakira n ara utu.”—Roald
A tangiria naba ni kani beku Marelius ma buuna ae Kesia n taabo ake e korakora riki iai kainnanoaia taan uarongorongo. E taku Marelius are ai 29 ngkai ana ririki: “A kaungaai kabwarabwara ao maroro i aon te mwakuri ni bwaiania ake a karaoaki n te bwabwaro, bwa N na karababaanako au mwakuri ni minita.” E ngae n anne, e riki bwa ana kangaanga Kesia are ai 26 ngkai ana ririki, iangoan te mwaing nako mairouia ana utu. E taku: “I raraoma n iangoan are N nang kararoaaki ma naake I tangiriia.” Irarikin anne, e mwakuri ni kareketianti ni kabwanina ana tai Marelius ni kabwarai aia tangomwane ibukin aia auti. E taku: “Ti a kona ni mwaing man ana ibuobuoki Iehova ao au tatataro ni bubutii nakoina ibukini buokara ni karaoani bitaki aikai.” Te moan, a a kabatiaa riki aia tai n ukeuke n reirei n te Baibara. Imwina, n Aokati 2011 a a kaboonakoa aia auti, a kitan aia mwakuri ao ni mwaing nakoni kaawan Norway meang ae bubura ae Alta. E a mwakuri Marelius ikanne bwa te tia mwane ao Kesia n te titooa ni boutokaa aia bwaiania.
A ringaki nanoia taangan Knut ma Lisbeth ake ai 30 tabun aia ririki, n rongorongoia te koraki ake n te Yearbook ake a beku n taabo aika korakora riki iai kainnanoaia taan uarongorongoa te Tautaeka n Uea. E taku Lisbeth: “Ti kaungaaki n rongorongo aikai bwa ti na beku n te aba ae tiaki abara, ma I tabwarabwara ibukina bwa I nanououa bwa tao I tau iai ke I aki nakon te mwakuri aio.” Ma e ngae n anne, a boni karaoi mwaneka tabeua bwa a aonga n roko n tiaia. E taku Knut: “Ti kaboonakoa te ruu ae tau buburana are ti mamaeka iai, ao ni mwaing nako rarikin tinau ni kabebetea riki iai ara kabanemwane. Imwina riki, ti a mwaing nakon te ekaretia teuana are e kamanenaaki te taetae n Ingiriti iai i Bergen i nanon teuana te ririki, bwa ti aonga n nora aron te uarongorongo n te aba are tiaki abara ao ni maeka irarikin tinan Lisbeth.” E aki maan imwin anne, a namakinna Knut ma Lisbeth bwa a a tauraoi nakon te mwaing ae bubura nako Uganda. A okioki nako Norway ni mwakuri ni kareketianti ni katoa uoua te namwakaina n te ririki koraki. N aroia anne, a a karekea iai aia mwane ae bon tau ibukini maiuia ao kabwaninan aia tai n uarongorongo i Uganda ni katoa ririki.
“KATA IEHOVA MA N NORIA BA E RAOIROI”
Knut ao Lisbeth ngke a reirei ma te utu teuana i Uganda
Tera mwin aia mwakuri te koraki aikai ake a aanga nanoia? E taku Roald: “Ti kabanea riki ara tai ni bobotaki ma ara utu n te tabo ae kangaanga te roko iai aei, nakon are ti kakaraoia i Bergen. E a korakora riki te reitaki ae kaan n ara utu. Bon te kakabwaia naba norakin rikirakeni maiuia natira n tangira Iehova.” E reitia riki ni kangai: “Ti aikoa rangi ni kaatuua ngkai iangoani bwaikorakin te maiu. A bon aki rangi ni manena n aron iangoaia ngkoa iroura.”
E nora naba riain reiakinan te taetae riki teuana Elisbeth. Bukin tera? Ibukina bwa e reke naba n aonon te Ekaretia are i Lakselv, te kaawa ae Karasjok are mena i nukan te aba ae Sami are kaainaki irouia aomata ake boni kaain raoi aaba ake i meangin Norway, Sweden, Finland ao Rutia. Ngaia are ibukini kabebetean ana mwakuri Elisebeth bwa e aonga n reirei ma kaain te aba anne, e a reiakina aia taetae kaain Sami. E a kona ngkai ni maroro n te taetae anne n taeka aika bebete. E unga neiei n ana aono ae boou aei? E taku ma te moangare: “Ai onoman ngkai au reirei n te Baibara ao I rangi ni kukurei ni beku ikai!”
E taekinna Fabian are e bwaiania ao n riki bwa te tabonibai bwa e a tia ma Isabel ni buokiia roro n rikirake aika teniman ake a kainnanoa kaungaakia n aia ekaretia bwa a na irekereke ma karaoani mwakuri nako ake iai. A rangi ni kakaonimaki ngkai taari aika teniman aikai n te mwakuri ni minita. Ni koauana, a a bwabetitoaki uoman ao ni beku bwa auxiliary bwaiania ni Maati 2012. E a tia temanna te roro n rikirake ae te aine ni betinako man te koaua ao e karabwaa Fabian ao Isabel n aia ibuobuoki nakoina ni “manga kakorakoraa riki.” E taku Fabian: “E rangi ni kaungaaki nanou ngke e taekina anne. Ai boni kakukureira buokan temanna!” E taku Isabel: ‘I a tia ni “kata Iehova ma n noria ba E raoiroi” n te mwakuri aio.’ (Taian Areru 34:8, BG) E reitia ni kangai: “Irarikin anne, e rangi ni kakukurei te beku ikai!”
A karako riki aia bwai Marelius ma Kesia ngkai ma a rangi ni kaubwai ni bwai n taamnei. Ai 41 ngkai taan uarongorongo n te ekaretia i aon Alta are a mwaing nako iai. E taku Marelius: “Ngkana ti ururing rikaaki ao e rangi ni kaunganano norakini bitakini maiura ae korakora. Ti karabwaa Iehova ngkai ti a kona ni beku ibukina bwa bwaiania n te tabo aei. A boni bane ni koro bukin ara kantaninga.” E reitia Kesia ni kangai: “E a korakora onimakinan Iehova irou ao I ataia bwa e boni kawakinira raoi. I ataia naba bwa imwin raurenakou ma au utu, I a buokaki bwa N na nora kakawakini kabatiaan riki au tai ni bobotaki ma ngaiia. I bon aki uringaaba n ara motinnano aei.”
Ma tera aroia Knut ma Lisbeth i aon Uganda? E taku Knut: “E kainnanoaki te tai ae maan ibukini bitakini maiura ni kaineti ma te tabo ae boou ao kateina. Ti boni kaaitara ma kangaanga tabeua ni kaineti ma te ran, te iti ao ai aorakin nako te biroto n taai tabetai, ma ti boni kairi naba reirei man te Baibara aika bati n aron ara kona!” E taku Lisbeth: “Bon iai aono ake e tuai n roko te rongorongo ae raoiroi iai, ake tii te itera n aoa kaeana man ara tabo. Ma ngke ti roko iai, ti noriia aomata ni wareware n te Baibara ao a tuangira bwa ti na reirei ma ngaiia. Bon te kakukurei ae akea kabotauana te reirei n te Baibara ma aomata aika nanorinano aikai!”
Ai boni kukureira ara tia Kairiri ae Kristo Iesu are i karawa n norakin te mwakuri n uarongorongo are e moani waakinna bwa e reitinako karaoana n aono aika bati n te aonnaba! Eng, a kimwareirei ana aomata te Atua ni kabane ngkai a anga ngaiia ni karaoa nanon ana tua Iesu, are a na “reireinia aomata mai buakoia botannaomata nako bwa a na riki bwa taan [rimwina].”—Mataio 28:19, 20.