Titiraki Mairouia Taani Wareware
Antai taan Akoi ake e taekinia Iesu n te tairiki are imwaini matena, ao e aera bwa a anganaki te ara anne?
N te tairiki are imwaini maten Iesu, e reireinia ana abotoro bwa a na aki kan rietata i buakoia raoia n te onimaki. E taku: “A tautaekanaki natannaomata irouia aia uea, ao akana tautaeka i aoia a atongaki bwa taan Akoi. Ma kam na tai bwaina te katei anne.”—Ruka 22:25, 26.
Antai taan Akoi ake e taekinia Iesu? E kaotaki n taian taamnei, te mwane, ao n taiani koroboki, bwa n te katei ni Kuriiti ao n Rom a riai ni karineaki mwaane aika rietata nakoaia ao taan tautaeka n te ara ae Euergetes, ke te tia Akoi. A anganaki te karinerine aei ibukina bwa mwaane aikai a a tia n ibuobuoki ni karaoi mwakuri aika manena ibukin te botannaomata.
A bati ueea aika aranaki bwa taan Akoi. I buakoia naakai bon taan tautaeka i Aikubita ake a kinaaki bwa Ptolemy III Euergetes (tao 247-222 B.C.E.) ao Ptolemy VIII Euergetes II (tao 147-117 B.C.E.). E kamanenaaki naba te ara anne nakoia taan tautaeka i Rom ae Julius Caesar (48-44 B.C.E.) ao Augustus (31 B.C.E.–14 C.E.), ao Erote te Kakannato ae uean Iutaia. Tao e karekea karineana Erote n anganakina te ara ae te tia akoi ngke e kabooa te uita ibukia ana aomata n tain te rongo ao kunnikai naba nakoia ake a maiu ni kainnano.
E taekinna te tia rabakau i aon te Baibara ae te I-Tiaman ae Adolf Deissmann bwa e taabangakin kamanenaan te ara ae te tia Akoi. E taku: “E na bon aki kangaanga karekeana man taian taamnei n te tai ae uarereke bwa e a raka i aon tebubua te tai [kamanenaan te ara aei].”
Tera ngkanne ae e nanonna Iesu ngke e tuangia taan rimwina ni kangai: “Ma kam na tai bwaina te katei anne”? E koaua bwa e tuangia Iesu bwa a na aki tabeakinia aomata, ae nanonaki iai marurungia ao mweraoia naake a mena i rarikia? Tiaki ngaia anne. Ma e taraa n ae e tabeaianga Iesu n te bwai ae aana aia tituaraoi.
N ana tai Iesu, a iaiangoa reken taekaia ae raoiroi aomata aika kaubwai n aroia ni kabwakamwane ibukini karaoani kamataku ao takaakaro n te tabo ni kamataku. A kabwakamwane naba ibukini katean taabo ni kamaangang, tembora, ao ni boutokai mwakuri riki tabeua n aron akanne. Ma e ngae n anne, a karaoi baikai ibukini karekeani kamoamoaaia, tanoatan taekaia, ke anaakin nanoia aomata bwa a na rineiia. E taku te boki teuana: “E ngae ngke iai katoto ni kaineti ma te tituaraoi ni koaua mairouia taan anganano akanne, ma n angiin te tai a karaoaki ibukin te nano ni kan tautaekania aomata.” Te bwai are e kaumakiia iai taan rimwina Iesu, bwa a na rarawa nakon te nano ni kani kakannato ao tabeakinan oini kabwaiaia.
Tabeua te ririki imwina, e a kamataataa te abotoro Bauro te koaua ane kakawaki naba anne ae karekean te iango ae riai ae aana te tituaraoi. E korea ae kangai nakoia raona n te onimaki i Korinto: “Ke e karaoa ae e kataua i nanona temanna ma temanna, tiaki n aron ae akea nanona iai ke e tebonaki nako iai, bwa te Atua e tangira ane e anga ma kukurein nanona.”—2Kor. 9:7.