RUTH
1 Hi tea kalla voili khobor jednam fuddari neai kortale. Tea kallar thoim bhuk poddli. Judachea Bethlehemantlo ek munis aplea bailek ani don putank gheun Moabachea vattarant pordexi koso ravonk gelo. 2 Tachem nanv Elimelek* ani tache bailechem nanv Naomi* aslem. Tachea putanchem nanv Mahlon* ani Kilion* aslem. Tim Efratha, mhunnche Judachea Bethlehemantlim aslim. Tim soglim Moabant ailim ani thoinch ravonk laglim.
3 Thoddea tempa uprant, Naomicho ghov Elimelek melo, ani Naomi aplea donui putam sangata ekttich urli. 4 Uprant tiche put Moabit cheddvam lagim kazar zale. Ekleachea bailechem nanv Orpa ani dusreachea bailechem nanv Ruth aslem. Tim soglim Moabant sumar dha vorsam ravlim. 5 Uprant Naomiche donui put, Mahlon ani Kilion mele. Atam ticho ghovui naslo ani tiche putui nasle. 6 Tor ti aplea donui sunam sangata porot aplea desant vochonk bhair sorli. Karonn Moabant astana tinnem, Jehovan* aplea lokancher porot dhean diun tankam jevonn* dilam mhunn aikolʼlem.
7 Naomin aplea donui sunam sangata ravtali to zago soddlo. Tim Judant porot voitalim tednam vatter 8 Naomin aplea donui sunank mhunnttlem: “Tumi dogaim tumchea avoichea ghora porot vochat. Tumi mhaka ani mhojea moron gelʼlea putank visvaxi mog dakhoilo tosoch Jehova* tumkam-i visvaxi mog dakhoum. 9 Jehovachea* besanvan tumchem dogainchem porot kazar zaum ani tumi tumchea ghovachea ghora sukhan ravom.” Uprant tinnem tankam umo dilo ani tim vhoddlean roddonk laglim. 10 Tim porot-porot mhunnonk laglim: “Ami tuka soddun voichimnant. Ami tujea sangata tujea lokam koddem ietolim.” 11 Punn Naomin mhunnttlem: “Mhojea dhuvamno, tumi porot vochat. Tumi mhojea borabor kiteak mhunn ietat? Atam mhaka put zolmonk xoktat kai, zanchea lagim tumi kazar zaunk xoktolim? 12 Porot vochat mhojea dhuvamno, porot vochat. Karonn kazar zaunk hanv atam khub zanntti zalea. Aiz rati mhojem kazar zalem ani mhaka put zolmole zalear pasun, 13 te vhodd zai poriant tumi tanchi vatt polloit ravtolim kai? Tednam meren, tanchea pasot tumi kazar zainastana ravtolim kai? Na mhojea dhuvamno, Jehova* mhojea add asa* dekhun hem soglem mhojea sovem ghoddlam. Punn haka lagon tumkam dukh sosunk poddtta tem polloun mhaka khub vaitt dista.”
14 Tim porot vhoddlean roddonk laglim. Uprant Orpan aple sasumaik umo dilo ani tem gelem. Punn Ruth, Naomik soddun vochonk na.* 15 Tor Naomin taka mhunnttlem: “Polloi! Tuji zav aplea lokam koddem ani aplea devam koddem porot geli. Tum-ui tachea sangata voch.”
16 Punn Ruthan mhunnttlem: “Tuka soddun vochonk mhaka sangonaka, ani tujea sangata ieunk mhaka addainaka. Karonn tum voitoli thoim hanv-ui voitolem, tum rat sartoli thoim hanv-ui rat sartolem. Tuzo lok mhozo lok zatolo, ani tuzo Dev mhozo Dev zatolo. 17 Tum mortoli thoim hanv-ui mortolem, ani thoinch mhaka purtolim. Mornna bhair anik koslea-i karonnak lagon hanv tujea thaun vegllem zalem zalear, Jehova* mhaka khor xikxa dium.”
18 Ruthan aplea sangata ieunk ghott nichov kela to polloun, Naomin taka somzaunchem bond kelem. 19 Tim dogaim cholot ravlim ani Bethlehemant pavlim. Tim thoim pavtanch, tankam polloun xarant bovall zalo ani thoincheo bailo mhunnonk lagleo: “Hi Naomi nhoi?” 20 Tinnem tea bailank mhunnttlem: “Mhaka Naomi* nhoi, Mara* mhunnat. Karonn Sorvxoktivont Devan mhaka khub dukh dilam.* 21 Hanv hanga thaun gelʼli tednam, mhojea lagim soglem aslem. Punn atam Jehovan* mhaka ritea hatamnim porot dhaddlea. Tor Jehova* mhojea add asa, ani Sorvxoktivont Devanuch mhojer tras ieunk dileat zalear, tumi mhaka Naomi kiteak mhunnttat?”
22 Hea toren Naomi apli Moabit sun Rutha sangata, Moabachea vattara thaun porot Bethlehemant aili. Tea vellar thoim zovachi* lunvnni suru zalʼli.
2 Naomichea ghovacho, mhunnche Elimelekacho ek soiro aslo zo tacheach kullacho aslo. Tachem nanv Boaz aslem ani to khub girest aslo.
2 Ek dis Moabit Ruthan, Naomik mhunnttlem: “Hanv xetant vochon konnsam punzaun haddum? Mhaka konnui doia dakhoita zalear hanv tachea fattlean vochon konnsam ektthaim kortolem.” Tednam Naomin mhunnttlem: “Borem mhojea dhuve, voch.” 3 Ruth xetant gelem, ani lunvnni kortoleam fattlean vochon konnsam punzaunk laglem. Ani jea xetant tem pavlem, tem xet Elimelekacho soiro Boazachem aslem. 4 Tednanch, Boaz Bethlehem xara thaun aplea xetant ailo ani tannem lunvnni korpeank mhunnttlem: “Jehova* tumchea sangata asum.” Ani tannim Boazak mhunnttlem: “Jehovachem* besanv tujer asum.”
5 Uprant, lunvnni korpeanchi dekhrekh kortoleak Boazan vicharlem: “Hem cheddum konnachea ghoranneantlem?” 6 Lunvnni korpeanchi dekhrekh kortolean mhunnttlem: “Tem ek Moabit. Tem Naomi sangata Moabachea vattarantlean ailam. 7 Tannem mhaka vicharlem: ‘Lunvnni kelea uprant urtat tim konnsam* hanv punzaum?’ Ani tem sokallchean vavr korit asa, punn atanch matso visov gheunk savllek boslam.”
8 Uprant Boazan Ruthak mhunnttlem: “Aik mhoje dhuve. Tum dusreanchea xetant konnsam punzaunk vochonaka. Tum mhojeach xetant kam kortat tea bailam sangata rav. 9 Tim khoinchea zagear lunvunk voitat tem polloi ani tanchea borabor thoim voch. Hanvem mhojea munxank tuka tras korinaka mhunn sanglam. Tuka tan lagta tednam, mhojea munxamnim moddkeamnim jem udok bhorun dovorlam tem pie.”
10 Hem aikon Ruthan Boaza mukhar dimi ghatli ani apli man bagoun* mhunnttlem: “Hanv pordexi asonui, tum mhojer dhean diun mhaka doia kiteak dakhoita?” 11 Boazan taka mhunnttlem: “Tuzo ghov melea uprant tunvem tujea sasumai pasot jem kitem kelam tem soglem hanvem aikolam. Tum tujea avoi-bapaik ani tuzo des soddun oslea lokam modem ravonk ailem zanchi tuka vollokh pasun nasli. 12 Tunvem jem kitem kelam tea pasot Jehova* tuka besanv dium. Izraelacho Dev Jehova,* zachea pakottea khala tum asro gheunk ailam, tachea thaun tuka purnn toren inam mellom.”* 13 Hem aikon Ruthan mhunnttlem: “Mhojea dhonia, tuji doia mhojer oxich urom. Hanv tujea sevokam modlem nhoi, tori astana tunvem mhaka bhuzvonn dili ani tujea utramnim mhaka urba dili.”
14 Jevnnacho vell zalo tednam Boazan Ruthak mhunnttlem: “Hanga ieo, unddo kha. Tuzo unddo hea ambott drakxanchea rosant buddoun kha.” Tor Ruth lunvnni korpeam sangata boslem. Uprant Boazan taka bazlolo dano dilo. Tem pottbhor jevlem ani tachem thoddem jevonn urlem. 15 Ruth konnsam punzaunk utthlem tednam Boazan aplea munxank oxem sanglem: “Lunvnni kelea uprant urtat tim konnsam* taka punzaunk diat, ani taka tras korinakat. 16 Taka punzaunk mellchim mhunn tumi bandlolea bhoreantlim thoddim konnsam zomnir uddoiat, ani tem punzaitana taka addainakat.”
17 Sanz meren Ruth konnsam punzait ravlem. Tannem ektthaim kelʼlim konnsam boddoilea uprant taka ek efa* zov* mellʼlle. 18 Magir te zov gheun tem xarant ailem, ani tachea sasumain tannem kitem punzaun haddlam tem polloilem. Ruthan tika apunn jevlea uprant dovorlolem tem jevonnui dilem.
19 Tachea sasumain taka vicharlem: “Tum aiz konnachea xetant konnsam punzaunk gelʼlem? Tunvem khoim kam kelem? Zannem tuka doia dakhoilea tacher besanv asum.” Ruthan mhunnttlem: “Aiz hanvem Boaz nanvachea eka munxachea xetant kam kelem.” 20 Tednam Naomin aple sunek mhunnttlem: “Jehova* tacher besanv ghalum. Khorench, Dev jiveank ani meloleank aplo visvaxi mog dakhovop kednanch bond korina.” Naomin fuddem mhunnttlem: “To munis amcho soiro ani taka amkam soddouncho hokʼk asa.” 21 Uprant Moabit Ruthan mhunnttlem: “Tannem mhaka oxem-i sanglem, ‘Mhoje lok lunvnni korun sompoinant tea meren, tum tancheach sangata rav.’” 22 Naomin aple sunek mhunnttlem: “Mhojea dhuve, tum tacheach xetant kam kortat tea bailam sangata ravlear borem zatolem. Dusrea xetamnim gelear, thoinche lok tuka bexttech tras korit.”
23 Tor Ruth, Boazachea xetant kam kortolea bailam sangatach ravlem. Toxench, zov ani gonvachi lunvnni zaum poriant tem konnsam punzait ravlem. Ruth aplea sasumaichea sangatach ravlem.
3 Naomin apli sun Ruthak mhunnttlem: “Mhoje dhuve, tunvem sukhan jieunchem mhunn tujea pasot ek ghor sodhop, mhoji zobabdari nhoi kai? 2 Boaz amcho soiro nhoi kai, zachea xetant kam kortolea bailam sangata tum aslem? Aiz ratcho to mollnnechea khollar* zovak* varem diuncho asa. 3 Tor tum nhanv, pormollit tel lai, ani bore kopdde ghalun mollnnechea khollar voch. Punn tachem khaun-pieun zaum poriant tum thoim asa mhunn taka kollonk dium naka. 4 To nhidonk gelea uprant to khoim nhidta tem polloi. Uprant voch ani tachea paim-am voilo pangurlolo kopddo kadd, ani tachea paim-am lagim add podd. Magir tunvem kitem korunk zai tem to tuka sangtolo.”
5 Ruthan mhunnttlem: “Tunvem mhaka sanglam tem soglem hanv kortolem.” 6 Tor tem mollnnechea khollar gelem, ani tachea sasumain sanglolem titlem-i tannem kelem. 7 Boaz khaun-pieun khuxal zalo. Uprant to daneachea raxi lagim vochon nhidlo. Magir Ruth, avaz korinastana ailem. Tannem tachea paim-am voilo kopddo kaddlo ani tachea paim-am laginch add poddlem. 8 Modle rati, Boaz thondden koddkoddonk laglo ani utthlo. To fuddem bagovlo tednam ek bail aplea paim-am lagim add poddlea tem tannem polloilem. 9 Boazan vicharlem: “Tum konn?” Tannem mhunnttlem: “Hanv tuji chakorn Ruth. Tujea hea chakornicher tuzo kopddo patllai.* Karonn tuka, amkam soddouncho hokʼk asa.” 10 Tednam Boazan mhunnttlem: “Mhoje dhuve, Jehovan tujer besanv ghalum. Tunvem poilim jitlo visvaxi mog dakhoilʼlo, tachea poros atam chodd dakhoila. Karonn tum khoinchea-i tornnattea fattlean vochonk na, to girest zaum vo gorib. 11 Tor tum bhienaka mhojea dhuve. Tum sangta tem soglem hanv tujea pasot kortolom. Karonn tum ek ekdom bori bail mhunn xarantlim soglim zannant. 12 Tumkam soddouncho mhaka hokʼk asa tem khorem. Punn, mhojea poros lagincho tumcho anik ek soiro asa, ani tumkam soddounk taka poilo hokʼk asa. 13 Tum aiz rati hangach rav. Faleam sokallim tachea lagim uloilea uprant, to tuka soddounk toiar zata zalear borem asa. Punn to tuka soddounk toiar na zalear Jivo Dev Jehovachea nanvan hanv tuka soput ditam, hanv tuka soddoitolom. Sokall zaum poriant tum hangach add podd.”
14 Tor Ruth, sokall zaum poriant tachea paim-am lagim add poddlem. Ani konnem-i taka pollounchem nhoi mhunn tem uzvadd zaunchea poilim utthlem. Boazan mhunnttlem: “Mollnnechea khollar konnui bail ailʼli mhunn konnank kollonk zaina.” 15 Uprant tannem mhunnttlem: “Tujea angar asa to kopddo patllai.” Tor Ruthan to kopddo patllailo ani Boazan tantunt sov mapam* zov ghatle. Uprant tannem te ubarun Ruthak dile ani to xarant gelo.
16 Ruth aplea sasumai lagim gelem. Tinnem Ruthak vicharlem: “Mhoje dhuve, soglem koxem gelem?”* Tednam Boazan aplea pasot jem kitem kelem tem tannem aplea sasumaik sanglem. 17 Ruthan fuddem mhunnttlem: “Tannem mhaka zovachim sov mapam dilim ani mhunnttlem, ‘Tujea sasumai lagim ritea hatamnim vochonaka.’” 18 Hem aikon Naomin Ruthak mhunnttlem: “Mhoje dhuve, hangach boson fuddem kitem zatolem tachi vatt polloi. Karonn aiz hem soglem tharear ghatlea bogor to suseg gheunchona.”
4 Boaz xarachea darvonttea lagim vochon boslo. Ani polloi! soddouncho hokʼk aslolo munis zachea vixim Boazan Ruthak sanglolem to thoinchean pasar zatalo. Tea munxak* polloun Boazan mhunnttlem: “Matso hanga ieun bos.” To munis thoim vochon boslo. 2 Tednam Boazan xarantlea dha mukheleank ektthaim kele ani mhunnttlem: “Matxe hanga ieun bosat.” Tor te ieun bosle.
3 Tednam soddouncho hokʼk aslolea munxak Boazan mhunnttlem: “Naomi, ji Moabachea vattarantlean porot ailea, tika amcho bhav Elimelekachi zomin vikunk poddtta. 4 Tor hea vixim tuka sanglear borem mhunn hanvem chintlem. ‘Xarant ravtoleam mukhar ani mhojea lokanchea mukheleam mukhar, tuka tem viktem gheun soddounchem asa zalear, tem soddoi. Na zalear, mhaka sang. Karonn ti zomin soddouncho poilo hokʼk tuka asa, ani tujea uprant mhaka asa.’” Tednam tea munxan mhunnttlem: “Hanv ti soddounk toiar asam.” 5 Tednam Boazan taka sanglem: “Jea disa tum ti zomin Naomi koddlean vikti gheta, tednam tuka ti vidva* Moabit Rutha koddleanui vikti gheunchi poddttoli. Hea toren, tea daizacher melolea munxachem nanv sodanch urtolem.” 6 Tednam soddouncho hokʼk aslolea munxan mhunnttlem: “Hanv hi zomin soddounk xokona. Karonn hanvem oxem kelem zalear, mhojench luksonn zait.* Mhozo hokʼk tum ghe ani tunch ti soddoi, karonn mhojean ti soddounk zaina.”
7 Tea kallar Izraelant, soddouncho hokʼk, toxench anik kitem-i dusreachea nanvar korunk zai aslem tednam kaidea pormonnem ek rit pallttale. Ti mhunnttlear, to munis sogleam mukhar aplea paim-anchem zotem kaddun dusrea munxak ditalo. Izraelant oxem kortale tednam tem kaidea pormonnem korunk hich vatt asli. 8 Taka lagon soddouncho hokʼk aslolea munxan, “Tunch ti zomin vikti ghe” mhunn Boazak sanglem tednam tea munxan aplem zotem kaddlem. 9 Uprant Boazan mukheleank ani soglea lokank mhunnttlem: “Jem kitem Elimelek, Kilion ani Mahlonachem asa, tem soglem aiz hanv Naomi koddlean viktem ghetam, ani hache tumi govai asat. 10 Toxench hanv, Mahlonachi bail vidva Moabit Ruthak, mhoji bail korun ghetam. Hea toren tea melolea munxachea daizachea zomnicher tachem nanv sodanch urtolem, ani tachea bhavam modlem toxench xarachea lokam modlem* tachem nanv nanch zaunchemna. Aiz tumi sogle hache govai zaun asat.”
11 Tednam xarachea darvonttea lagim aslolea lokamnim ani mukheleamnim oxem mhunnttlem: “Ami hache govai zaun asat! Tujea ghorant bhitor sortolea hea bailecher Jehovachem besanv asum. Ani zanchea vorvim Izraelachem ghorannem* suru zalem, tea Rakel ani Leah bhaxen ti zaum. Efratant tuji vaddavoll zaum ani Bethlehemant tuka ek borem nanv mellom. 12 Hea baile vorvim Jehova tuka zo bhurgo ditolo, tache vorvim tujem ghorannem, Juda udexim Tamarak zolmolʼlea Perezachea ghorannea sarkem zaum.”
13 Tor Boazan Ruthak ghora vhelem* ani tem tachi bail zali. Tannem tichea sangata kuddicho sombond dovorlo. Jehovachea axirvadan tem gorbest zalem ani tannem eka putak zolm dilo. 14 Tednam bailamnim Naomik mhunnttlem: “Jehovachi vakhannʼnni zaum. Karonn tannem aiz tuka soddouncho hokʼk aslolo ek munis dila. Akʼkhea Izraelant tea bhurgeachem nanv vhodd zaum! 15 Tannem* tuka ek novem jivit dilam. Ani tujea zanntteponnar to tuzo adar zatolo. Karonn tuzo khub mog korta ani tujea pasot sat putam poros chodd bori asa tea tuje sunek to zolmola.” 16 Naomin tea bhurgeak aplea vengent ghetlo ani tacho samball korunk lagli. 17 Tednam xezarchea bailamnim taka nanv dilem. Tannim mhunnttlem: “Naomik ek put zolmola,” ani tannim taka Obed mhunn nanv dilem. To Jesecho bapui ani Davidacho xepai aslo.
18 Hi Perezachi pillgi: Perez Hezronacho bapui, 19 Hezron Ramacho bapui, Ram Aminadabacho bapui, 20 Aminadab Nashonacho bapui, Nashon Salmonacho bapui, 21 Salmon Boazacho bapui, Boaz Obedacho bapui, 22 Obed Jesecho bapui, ani Jese Davidacho bapui.
Mhunnche, “Mhozo Dev Raza.”
Mhunnche, “Mhoji Mogachi.”
Hem utor ghoddie Hebrev utrantlean ailam, zacho orth “oskot zavop; duent poddop.”
Mhunnche, “Oskot; Sompcho Asa.”
Mahiti A5 polloi.
Utran utor, “unddo.”
Mahiti A5 polloi.
Mahiti A5 polloi.
Mahiti A5 polloi.
Utran utor, “Jehovacho hat mhojea add asa.”
Vo “Naomik chittkon ravlem.”
Mahiti A5 polloi.
Mhunnche, “Mhoji Mogachi.”
Mhunnche, “Koddu.”
Vo “Devan mhojem jivit koddu kelam.”
Mahiti A5 polloi.
Mahiti A5 polloi.
Inglez bhaxent taka “barley” mhunnttat.
Mahiti A5 polloi.
Mahiti A5 polloi.
Vo ghoddie, “bandlolea bhoream lagim aslolim konnsam.”
Vo “sorpottun.”
Mahiti A5 polloi.
Mahiti A5 polloi.
Vo “to tuka purnn toren farik korum.”
Vo ghoddie, “bandlolea bhoream lagim aslolim konnsam.”
Sumar 22 liter. Mahiti B14 polloi.
Inglez bhaxent taka “barley” mhunnttat.
Mahiti A5 polloi.
Xet mollpacho zago.
Inglez bhaxent taka “barley” mhunnttat.
Vo “chakornichi rakhonn kor.”
Ghoddie sov seah mapam, vo sumar 44 liter. Mahiti B14 polloi.
Utran utor, “Tum konn?”
Tea munxachem nanv dilʼlem na.
Utran utor, “melolea munxachi bail.”
Vo “mhojea daizak mar bosot.”
Vo “xarachea darvontteantlean.”
Vo “raxttr.”
Vo “Rutha lagim kazar zalo.”
Mhunnche, Naomicho natu.