Να Απορρίπτετε τον Κοσμικό Τρόπο Σκέψης

1. Ποια συμβουλή έγραψε ο απόστολος Παύλος στους συγχριστιανούς του; (Βλέπε εικόνα στην αρχή του άρθρου.)

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ έγραψε την επιστολή του στους Χριστιανούς στις Κολοσσές προφανώς στο τέλος της πρώτης του φυλάκισης στη Ρώμη, γύρω στο 60 με 61 Κ.Χ. Τους ανέφερε πόσο σημαντικό ήταν να αποκτήσουν «πνευματική κατανόηση». (Κολ. 1:9) Επιπλέον δήλωσε: «Αυτό το λέω για να μη σας ξεγελάσει κανείς με πειστικά επιχειρήματα. Να προσέχετε: Ίσως υπάρξει κάποιος που θα σας αρπάξει ως λεία του μέσω της φιλοσοφίας και της κενής απάτης σύμφωνα με την παράδοση των ανθρώπων, σύμφωνα με τα στοιχειώδη πράγματα του κόσμου και όχι σύμφωνα με τον Χριστό». (Κολ. 2:4, 8) Κατόπιν, εξήγησε γιατί μερικές δημοφιλείς αντιλήψεις ήταν εσφαλμένες και γιατί ο κοσμικός τρόπος σκέψης ίσως ελκύει τους ατελείς ανθρώπους. Για παράδειγμα, μπορεί να κάνει κάποιον να νιώθει σοφός και ανώτερος από τους άλλους. Σκοπός αυτής της επιστολής ήταν να βοηθήσει τους αδελφούς να απορρίπτουν τον κοσμικό τρόπο σκέψης και τις εσφαλμένες συνήθειες.​—Κολ. 2:16, 17, 23.

2. Γιατί θα εξετάσουμε κάποια παραδείγματα κοσμικού τρόπου σκέψης;

² Ο κοσμικός τρόπος σκέψης αδιαφορεί για τις αρχές του Ιεχωβά ή τις υποτιμά, και η επιρροή που ασκεί θα μπορούσε σταδιακά να εξασθενίσει την πίστη μας. Σήμερα, όλοι είμαστε εκτεθειμένοι στον κοσμικό τρόπο σκέψης. Προωθείται στην τηλεόραση, στο Ίντερνετ, στην εργασία ή στο σχολείο. Σε αυτό το άρθρο, θα δούμε πώς μπορούμε να τον εμποδίσουμε να διαφθείρει τη διάνοιά μας. Θα εξετάσουμε πέντε παραδείγματα τέτοιων αντιλήψεων και θα αναλύσουμε πώς μπορούμε να τις απορρίπτουμε.

ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΘΕΟ;

3. Ποια αντίληψη βρίσκουν πολλοί άνθρωποι ελκυστική, και γιατί;

³ «Μπορώ να είμαι καλός άνθρωπος χωρίς να πιστεύω στον Θεό». Σε πολλές χώρες, ακούει κανείς συχνά ανθρώπους να λένε ότι δεν πιστεύουν στον Θεό. Θεωρούν τους εαυτούς τους άθρησκους. Ίσως να μην έχουν εξετάσει διεξοδικά το αν υπάρχει Θεός, αλλά τους ελκύει η ιδέα να είναι ελεύθεροι να κάνουν ό,τι θέλουν. (Διαβάστε Ψαλμός 10:4) Άλλοι ίσως νιώθουν κατά κόσμον σοφοί όταν λένε: «Μπορώ να έχω υψηλές αρχές χωρίς να πιστεύω στον Θεό».

4. Τι θα μπορούσαμε να πούμε σε κάποιον που ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχει Δημιουργός;

⁴ Βασίζεται όμως στη λογική ο ισχυρισμός ότι δεν υπάρχει Δημιουργός; Όταν κάποιος καταφεύγει στην επιστήμη για να εξακριβώσει αν δημιουργήθηκε η ζωή, είναι εύκολο να χαθεί μέσα σε ένα πλήθος συγκεχυμένων πληροφοριών. Αλλά στην πραγματικότητα, η αλήθεια είναι απλή. Αν ένα κτίριο χρειάζεται κάποιον κατασκευαστή, πόσο μάλλον οι ζωντανοί οργανισμοί! Μάλιστα, τα πιο απλά κύτταρα στη γη είναι πολύ πιο περίπλοκα από οποιοδήποτε σπίτι επειδή μπορούν να κάνουν αυτό που αδυνατεί να κάνει ένα σπίτι​—να αναπαράγονται. Αυτά τα κύτταρα μπορούν να αποθηκεύουν και να αντιγράφουν τις πληροφορίες που χρειάζονται για να αναπαραχθούν. Ποια είναι η πηγή σχεδιασμού των κυττάρων; Η Αγία Γραφή απαντάει: «Κάθε οίκος κατασκευάζεται από κάποιον, αλλά εκείνος που κατασκεύασε τα πάντα είναι ο Θεός».​—Εβρ. 3:4.

5. Τι μπορούμε να πούμε για την αντίληψη ότι ένα άτομο μπορεί να εξακριβώσει τι είναι καλό χωρίς να πιστεύει στον Θεό;

⁵ Πώς μπορούμε να συζητήσουμε λογικά για την αντίληψη ότι ένα άτομο μπορεί να εξακριβώσει τι είναι καλό χωρίς να πιστεύει στον Θεό; Η Αγία Γραφή αναγνωρίζει ότι οι άνθρωποι που δεν πιστεύουν στον Θεό μπορεί να έχουν κάποιες αξιέπαινες αρχές. (Ρωμ. 2:14, 15) Για παράδειγμα, μπορεί να σέβονται και να αγαπούν τους γονείς τους. Αλλά πόσο καλά θεμελιωμένοι είναι οι ηθικοί κανόνες κάποιου που αρνείται να αναγνωρίσει τον στοργικό Δημιουργό μας ως Εκείνον που θέτει τους κανόνες για το σωστό και το λάθος; (Ησ. 33:22) Πολλά σκεπτόμενα άτομα σήμερα θα συμφωνήσουν ότι οι θλιβερές συνθήκες που επικρατούν στη γη αποδεικνύουν ότι ο άνθρωπος χρειάζεται τη βοήθεια του Θεού. (Διαβάστε Ιερεμίας 10:23) Ας μην μπαίνουμε λοιπόν στον πειρασμό να νομίζουμε ότι κάποιος μπορεί να εξακριβώσει τι είναι καλό χωρίς να πιστεύει στον Θεό και χωρίς να τηρεί τους κανόνες του.​—Ψαλμ. 146:3.

ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ ΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ;

6. Ποια άποψη έχουν πολλοί για τη θρησκεία;

⁶ «Μπορείς να είσαι ευτυχισμένος χωρίς τη θρησκεία». Αυτό το παράδειγμα κοσμικού τρόπου σκέψης βρίσκει απήχηση σε πολλούς ανθρώπους επειδή θεωρούν τη θρησκεία ανιαρή και εκτός τόπου και χρόνου. Επίσης, πολλές θρησκείες απομακρύνουν τους ανθρώπους από τον Θεό διδάσκοντας ότι υπάρχει κόλαση, απαιτώντας δέκατα ή κάνοντας πολιτικά κηρύγματα. Διόλου περίεργο που όλο και περισσότεροι θεωρούν ότι μπορούν να είναι ευτυχισμένοι χωρίς τη θρησκεία! Ίσως λένε: «Με ενδιαφέρουν τα πνευματικά ζητήματα, αλλά δεν μπλέκω με την οργανωμένη θρησκεία».

7. Πώς προάγει την ευτυχία η αληθινή θρησκεία;

⁷ Μπορεί όντως να είναι κάποιος ευτυχισμένος χωρίς τη θρησκεία; Χωρίς την ψεύτικη θρησκεία ασφαλώς μπορεί. Δεν μπορεί όμως να είναι αληθινά ευτυχισμένος αν δεν έχει σχέση με τον Ιεχωβά, ο οποίος αποκαλείται “ο ευτυχισμένος Θεός”. (1 Τιμ. 1:11) Οτιδήποτε κάνει ο Θεός ωφελεί τους άλλους. Οι υπηρέτες του είναι ευτυχισμένοι επειδή επικεντρώνονται στο να βοηθούν άλλους. (Πράξ. 20:35) Λόγου χάρη, σκεφτείτε πώς προάγει η αληθινή λατρεία την οικογενειακή ευτυχία. Μας διδάσκει να τιμούμε και να σεβόμαστε τον γαμήλιο σύντροφό μας, να θεωρούμε τις γαμήλιες υποσχέσεις ιερές, να μη μοιχεύουμε, να ανατρέφουμε παιδιά που δείχνουν σεβασμό και να εκδηλώνουμε έμπρακτα αληθινή αγάπη. Ως αποτέλεσμα, αυτή η λατρεία ενώνει ανθρώπους σε ευτυχισμένες εκκλησίες και σε μια ευτυχισμένη παγκόσμια αδελφότητα.​—Διαβάστε Ησαΐας 65:13, 14.

8. Πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το εδάφιο Ματθαίος 5:3 για να αποδείξουμε τι κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους;

⁸ Τι θα πούμε για την κοσμική αντίληψη ότι κάποιος μπορεί να είναι ευτυχισμένος χωρίς να υπηρετεί τον Θεό; Σκεφτείτε το εξής: Τι κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους; Μερικοί αντλούν ικανοποίηση από τη σταδιοδρομία τους, από κάποιο άθλημα ή από ένα χόμπι. Άλλοι βρίσκουν ικανοποίηση φροντίζοντας την οικογένειά τους ή τους φίλους τους. Όλα αυτά μπορούν να φέρνουν ευχαρίστηση, αλλά η ζωή μας έχει έναν ανώτερο σκοπό που φέρνει διαρκή ευτυχία. Σε αντίθεση με τα ζώα, εμείς είμαστε σε θέση να γνωρίσουμε τον Δημιουργό μας και να τον υπηρετούμε πιστά. Μάλιστα έχουμε δημιουργηθεί με τέτοιον τρόπο ώστε αυτό να μας φέρνει ευτυχία. (Διαβάστε Ματθαίος 5:3) Για παράδειγμα, οι αληθινοί λάτρεις βρίσκουν ευχαρίστηση και παίρνουν μεγάλη ενθάρρυνση όταν συναθροίζονται για να λατρέψουν τον Ιεχωβά. (Ψαλμ. 133:1) Επίσης, έχουν μια ενωμένη αδελφότητα, έναν ωφέλιμο τρόπο ζωής και μια χαρμόσυνη ελπίδα.

ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ ΗΘΙΚΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ;

9. (α) Ποια αντίληψη για το σεξ είναι κοινή σε αυτόν τον κόσμο; (β) Γιατί απαγορεύει ο Λόγος του Θεού το σεξ εκτός γάμου;

⁹ «Γιατί να καταδικάζουμε το σεξ εκτός γάμου;» Οι άνθρωποι μπορεί να μας λένε: «Τη ζωή πρέπει να την απολαμβάνουμε. Γιατί να καταδικάζουμε λοιπόν το σεξ εκτός γάμου;» Η ιδέα ότι ο Χριστιανός πρέπει να ανέχεται τη σεξουαλική ανηθικότητα είναι εσφαλμένη. Γιατί; Επειδή ο Λόγος του Θεού απαγορεύει τη σεξουαλική ανηθικότητα.a (Διαβάστε 1 Θεσσαλονικείς 4:3-8) Ο Ιεχωβά έχει το δικαίωμα να θεσπίζει νόμους για εμάς επειδή μας δημιούργησε. Ο νόμος του ορίζει ότι μόνο ένας άντρας και μια γυναίκα που είναι παντρεμένοι μεταξύ τους επιτρέπεται να έχουν σεξουαλικές σχέσεις, κάτι που διαφοροποιεί τον γάμο από οποιαδήποτε άλλη σχέση. Ο Θεός μάς δίνει νόμους επειδή μας αγαπάει. Αυτοί είναι για την ωφέλειά μας. Οι οικογένειες που τους τηρούν απολαμβάνουν αγάπη, σεβασμό και ασφάλεια. Ο Θεός δεν ανέχεται την εκούσια ανυπακοή στον νόμο του.​—Εβρ. 13:4.

10. Πώς μπορεί ο Χριστιανός να μένει μακριά από τη σεξουαλική ανηθικότητα;

¹⁰ Ο Λόγος του Θεού μάς διδάσκει πώς να μένουμε μακριά από τη σεξουαλική ανηθικότητα. Ένας σημαντικός τρόπος για να το κάνουμε αυτό είναι να ελέγχουμε τι κοιτάζουμε. Ο Ιησούς δήλωσε: «Όποιος εξακολουθεί να κοιτάζει μια γυναίκα έτσι ώστε να την ποθήσει έχει ήδη μοιχεύσει μαζί της στην καρδιά του. Αν, λοιπόν, το δεξί σου μάτι σε σκανδαλίζει, βγάλε το και πέταξέ το μακριά σου». (Ματθ. 5:28, 29) Ο Χριστιανός λοιπόν δεν βλέπει πορνογραφικό υλικό ούτε ακούει μουσική με ανήθικους στίχους. Ο απόστολος Παύλος έγραψε στους συγχριστιανούς του: «Νεκρώστε . . . τα μέλη του σώματός σας τα οποία είναι πάνω στη γη όσον αφορά την πορνεία». (Κολ. 3:5) Επιπλέον, χρειάζεται να ελέγχουμε τις σκέψεις και τα λόγια μας.​—Εφεσ. 5:3-5.

ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΕΠΙΔΙΩΞΟΥΜΕ ΚΑΠΟΙΑ ΚΟΣΜΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ;

11. Γιατί μπορεί να φαίνεται ελκυστική η επιδίωξη κοσμικής σταδιοδρομίας;

¹¹ «Μια καλή σταδιοδρομία είναι το κλειδί της ευτυχίας». Πολλοί άνθρωποι μας προτρέπουν να κάνουμε στόχο μας στη ζωή μια κοσμική σταδιοδρομία. Κάτι τέτοιο ίσως υπόσχεται κύρος, εξουσία και πλούτη. Επειδή πολλοί έχουν ως κύριο στόχο της ζωής τους την επιδίωξη μιας σταδιοδρομίας, ένας Χριστιανός θα μπορούσε να υιοθετήσει τον ίδιο τρόπο σκέψης.

12. Είναι η επιτυχής σταδιοδρομία το κλειδί της ευτυχίας;

¹² Οδηγεί όντως σε διαρκή ευτυχία μια σταδιοδρομία που προσφέρει δύναμη και γόητρο; Όχι. Θυμηθείτε ότι αυτό που δελέασε τον Σατανά ήταν ο διακαής πόθος να ελέγχει τους άλλους και η δίψα για θαυμασμό. Ο ίδιος όμως είναι θυμωμένος, όχι ευτυχισμένος. (Ματθ. 4:8, 9· Αποκ. 12:12) Σε σύγκριση με τη διαρκή χαρά που προκύπτει όταν βοηθάμε ανθρώπους να ωφεληθούν από τη σοφία του Θεού ώστε να λάβουν αιώνια ζωή, μια κοσμική σταδιοδρομία μπορεί να προσφέρει μόνο περιορισμένη ικανοποίηση. Επιπλέον, το πνεύμα αυτού του κόσμου είναι έντονα ανταγωνιστικό. Πιέζει τους ανθρώπους να ξεπερνούν ο ένας τον άλλον, γεννάει ζήλια και τελικά όλο αυτό αποδεικνύεται «κυνήγι του ανέμου».​—Εκκλ. 4:4.

13. (α) Πώς πρέπει να βλέπουμε τις κοσμικές επιδιώξεις; (β) Σύμφωνα με την επιστολή του Παύλου προς τους Θεσσαλονικείς, τι του έδινε τεράστια χαρά;

¹³ Είναι αλήθεια ότι πρέπει να βγάζουμε τα προς το ζην, και δεν είναι καθόλου κακό να διαλέξουμε μια εργασία που μας αρέσει. Αλλά αυτή δεν πρέπει να είναι το επίκεντρο της ζωής μας. Ο Ιησούς είπε: «Κανείς δεν μπορεί να υπηρετεί ως δούλος δύο κυρίους· διότι ή θα μισήσει τον έναν και θα αγαπήσει τον άλλον ή θα προσκολληθεί στον έναν και θα καταφρονήσει τον άλλον. Δεν μπορείτε να υπηρετείτε ως δούλοι τον Θεό και τον Πλούτο». (Ματθ. 6:24) Όταν επικεντρωνόμαστε πρωτίστως στο να υπηρετούμε τον Ιεχωβά και να διδάσκουμε τον Λόγο του σε άλλους, νιώθουμε ασύγκριτη χαρά. Ο απόστολος Παύλος ήταν σίγουρα κάποιος που το γεύτηκε αυτό. Στα νιάτα του, είχε επιδιώξει μια πολλά υποσχόμενη σταδιοδρομία στον Ιουδαϊσμό, αλλά βρήκε την αληθινή ευτυχία όταν άρχισε να ασχολείται με το έργο μαθήτευσης και είδε με τα μάτια του πώς ανταποκρίνονταν οι άνθρωποι στο άγγελμα του Θεού και πώς άλλαζε η ζωή τους. (Διαβάστε 1 Θεσσαλονικείς 2:13, 19, 20) Καμιά άλλη σταδιοδρομία δεν προσφέρει τέτοια ικανοποίηση.

ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΛΥΣΟΥΜΕ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ;

14. Γιατί ίσως φαίνεται ελκυστική η αντίληψη ότι ο άνθρωπος μπορεί να λύσει μόνος του τα προβλήματά του;

¹⁴ «Οι άνθρωποι μπορούν να λύσουν μόνοι τους τα προβλήματά τους». Αυτή η κοσμική αντίληψη μπορεί να φαίνεται ελκυστική σε πολλούς. Γιατί; Αν ίσχυε, αυτό θα σήμαινε πως ο άνθρωπος δεν χρειάζεται την καθοδηγία του Θεού και πως μπορεί να κάνει ό,τι του αρέσει. Επίσης, η αντίληψη ότι ο άνθρωπος μπορεί να λύσει μόνος του τα προβλήματά του ίσως φαίνεται πειστική επειδή​—σύμφωνα με κάποιες μελέτες—​ο πόλεμος, το έγκλημα, οι ασθένειες και η φτώχεια βρίσκονται σε ύφεση. Μια έκθεση αναφέρει: «Ο λόγος για τον οποίο η ανθρωπότητα βελτιώνεται είναι επειδή οι άνθρωποι έχουν αποφασίσει να κάνουν τον κόσμο καλύτερο». Δείχνει ένα τέτοιο σχόλιο ότι ο άνθρωπος έχει όντως αρχίσει να βρίσκει λύσεις για τα προβλήματα που τον βασανίζουν τόσον καιρό; Για να βρούμε την απάντηση, ας εξετάσουμε αυτά τα προβλήματα πιο προσεκτικά.

15. Ποια στοιχεία πιστοποιούν τη σοβαρότητα των προβλημάτων της ανθρωπότητας;

¹⁵ Πόλεμοι: Οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι υπολογίζεται ότι αφαίρεσαν πάνω από 60 εκατομμύρια ζωές. Από το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου και έπειτα, η ανθρωπότητα κάθε άλλο παρά έμαθε να αποφεύγει τον πόλεμο. Το 2015, ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους εξαιτίας πολέμου ή διωγμού είχε φτάσει τα 65 εκατομμύρια. Υπολογίζεται ότι 12,4 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν στη διάρκεια του 2015 και μόνο. Έγκλημα: Αν και ορισμένες μορφές εγκλήματος έχουν παρουσιάσει μείωση σε κάποια μέρη, άλλες μορφές, όπως το ηλεκτρονικό έγκλημα, η ενδοοικογενειακή βία και η τρομοκρατία, αυξάνονται με ανησυχητικούς ρυθμούς. Επιπρόσθετα, πολλοί πιστεύουν ότι η διαφθορά σε παγκόσμιο επίπεδο έχει επιδεινωθεί. Η ανθρωπότητα δεν μπορεί να εξαλείψει το έγκλημα. Ασθένειες: Μερικές ασθένειες έχουν τεθεί υπό έλεγχο. Αλλά μια έκθεση του 2013 επισήμανε ότι κάθε χρόνο ένας συγκλονιστικός αριθμός εννιά εκατομμυρίων ανθρώπων κάτω των 60 πεθαίνουν από καρδιοπάθεια, εγκεφαλικό, καρκίνο, παθήσεις του αναπνευστικού και διαβήτη. Φτώχεια: Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, ο αριθμός εκείνων που βρίσκονται σε απόλυτη ένδεια στην Αφρική και μόνο ανήλθε από 280 εκατομμύρια το 1990 σε 330 εκατομμύρια το 2012.

16. (α) Γιατί μόνο η Βασιλεία του Θεού μπορεί να λύσει τα προβλήματα της ανθρωπότητας; (β) Ποιες ευλογίες της Βασιλείας προείπε ο Ησαΐας και κάποιος ψαλμωδός;

¹⁶ Τα παρόντα οικονομικά και πολιτικά συστήματα κινούνται από ιδιοτελείς δυνάμεις. Σαφώς, τέτοιες δυνάμεις δεν μπορούν να εξαλείψουν τον πόλεμο, το έγκλημα, τις ασθένειες και τη φτώχεια​—μόνο η Βασιλεία του Θεού μπορεί. Σκεφτείτε τι θα κάνει ο Ιεχωβά για την ανθρωπότητα. Πόλεμος: Η Βασιλεία του Θεού θα εξαλείψει βαθιά ριζωμένες αιτίες πολέμου όπως η ιδιοτέλεια, η διαφθορά, ο πατριωτισμός, η ψεύτικη θρησκεία και ο ίδιος ο Σατανάς. (Ψαλμ. 46:8, 9) Έγκλημα: Η Βασιλεία του Θεού ήδη κάνει αυτό που δεν μπορεί να κάνει καμιά άλλη κυβέρνηση​—διδάσκει εκατομμύρια ανθρώπους να αγαπούν και να εμπιστεύονται ο ένας τον άλλον. (Ησ. 11:9) Ασθένειες: Ο Ιεχωβά θα ευλογήσει τον λαό του με τέλεια υγεία. (Ησ. 35:5, 6) Φτώχεια: Ο Ιεχωβά θα την εξαλείψει και θα χαρίσει στον λαό του πνευματική και σωματική ευημερία, μια ποιότητα ζωής με πολύ μεγαλύτερη αξία από τα πλούτη.​—Ψαλμ. 72:12, 13.

«ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΑΝΤΑΤΕ»

17. Πώς μπορείτε να απορρίπτετε τον κοσμικό τρόπο σκέψης;

¹⁷ Αν ακούσετε κάποια κοσμική άποψη που φαίνεται να αποτελεί πρόκληση για την πίστη σας, κάντε έρευνα για να βρείτε τι λέει ο Λόγος του Θεού και συζητήστε το ζήτημα με έναν έμπειρο ομόπιστό σας. Εξετάστε γιατί η συγκεκριμένη αντίληψη ίσως φαίνεται ελκυστική, γιατί είναι εσφαλμένη και πώς μπορείτε να την αντικρούσετε. Στην πραγματικότητα, όλοι μπορούμε να προστατευτούμε από τον κοσμικό τρόπο σκέψης ακολουθώντας τη νουθεσία του Παύλου στην εκκλησία των Κολοσσών: «Να περπατάτε με σοφία προς τους έξω . . . Να γνωρίζετε πώς πρέπει να απαντάτε στον καθένα».​—Κολ. 4:5, 6.