Génesis

41 Sülatakalaka piama juya süchikijee tia. Nüʼlapüjaakalaka faraón, chajaittaa naaʼin nüʼlapüinruʼu sotpaʼa tü süchikat Nilo. 2 Sujuʼitaakalaka niʼrüin shirokujee tü süchikat akaratshisü paaʼa kaüsüjasü maʼin sümaa anapüijain shia, shikajaakalaka sotpaʼa tü süchikat Nilo. 3 Süchikijee tia paaʼakalüirua sujuʼitaakalaka shirokujee tü süchikat Nilo akaratshisü paaʼa aürülajüsü maʼin sümaa mojujain shia, süshaʼwalaakalaka sotpaʼa tü süchikat, süʼütpaʼa tü paaʼa kaüsüpüijakat. 4 Shiasaʼa tü paaʼa aürülajüsükat sümaa mojujain shia, shimiratkalaka tü akaratshisükat paaʼa kaüsüpüijakat sümaa anapüijain saaʼin. Nüchijiraakalaka faraón wanaa maʼin sümaa tia.

5 Nutunkakalaka nüchikuaʼa, aʼlapüjaashijeseʼe nia piantua. Niʼrakalaka nüʼlapüinruʼu akaratshisü süsaʼa trigo sümaa anapüijain maʼin süsaʼa tü trigo akumajaakat sünainjee süsaʼa. 6 Sajaʼapülaakalaka süchikijee tia trigokat akaratshisü süsaʼa trigo pasanuasü sümaa juluin shia sutuma tü joutai wüinpüjeekuatkat. 7 Shimirannaka tü akaratshisükat trigo anaka maʼin oʼu sutuma tü trigo pasanuajüsükat. Nüchijiraakalaka faraón wanaa sümaa tia, niyaawatakalaka saaʼu nüʼlapüjaain.

8 Jiwaʼatakalaka naaʼin faraón waneemüin kaʼi, neenajirüinjeseʼe napüshuaʼa na sacerdote ooʼulaküliikana jee müshiʼiya na wayuu atüjakana maʼin chaa Egipto, nüküjakalaka namüin kasain nüʼlapüjaain amaa, nnojotpejeʼe jaralin aküjain nümüin kasain kayaawasein tü nüʼlapüinkat.

9 Anuukalaka nünüiki chi nekiipüʼükai na eʼikajüliikana nüsüin faraón: «Eesüsaʼa wanee kasa taaʼinrajatiaaka paala, nnojotpejeʼe shia taaʼinrüin. 10 Aashichijaashinka pia wamüin waya aʼyataashiikana pümüin, püpüreesajitkalaka taya wanaa nümaa chi nekiipüʼükai na aainjaliikana pan, püpüreesajirüin waya suluʼu tü kaatset chakat süʼütpaʼa nipia chi naʼlaülajanakai na surulaat aaʼinmajakana pia. 11 Waʼlapüjaakalaka waneʼewai wakua soʼuleʼeya aikat tia, eesü tü kayaawasekat tü waʼlapüinkat. 12 Eejachikalaka wanee jimaʼai hebreo nüchepchiaka chi naʼlaülajanakai na surulaat aaʼinmajakana faraón. Waküjakalaka nümüin kasain waʼlapüjaain amaa, nüküjakalaka wamüin chia jimaʼaikai kasapülajatüin tü waʼlapüjaakalü amaa. 13 Eitataayaai tü nümakat wamüin, ayatüsiaʼaya alatüin. Aapünüsü tamüin süchikuaʼa tü taʼyataainkat, eekajasaʼa chi wane wayuukai akachennüshi sünain wanee wunuʼu».

14 Nüsaajinnaka José nutuma faraón, nüsaajünamaataka suluʼujee tü kaatsetkat. Nümoijakalaka José nikii,* nuʼwanajaaka nüsheʼin jee nuʼunaka nümaʼanamüin faraón. 15 Anuukalaka nünüiki faraón nümüin José: «Eesüsaʼa wanee taʼlapüin, nnojoipejeʼe wanee wayuu ountakai aküjain tamüin kasapülajatüin tü taʼlapüjaakalü amaa. Aküjünapejeʼe tamüin pütüjain süpüleerua kasapülajatüin wanee lapü». 16 Anuukalaka nünüiki José nümüin faraón: «Nnojoishi taya atüjain faraónkalee, nieechi Maleiwa aküjaka pümüin tü aneetkalü atuma pukuwaʼipa».

17 Naashajaakalaka faraón nümüin José sümaa nümüin nümüin: «Eejaittaala taya taʼlapüinruʼu sotpaʼa tü süchi kanüliakat Nilo. 18 Shiyuʼlaakalaka shirokujee tü süchikat Nilo akaratshisü paaʼa kaüsüpüijasü sümaa anapüijain shia, shikajaakalaka sotpaʼa tü süchikat. 19 Sujuʼinnuwaakalaka süchiiruajee tia paaʼakalüirua akaratshisü paaʼa aürülajüsü maʼin sümaa keemain shia. Nnojotsü teʼrüirüin wanee paaʼa eekai keemain maʼin yaa süpaʼa tü mmakalü Egipto. 20 Shimirannaka tü paaʼa kaüsüpüijakat sutuma tü aürülajüsükat sümaa keemajüin shia. 21 Eetaayai sunoujain wayuu müin shikakai aaʼin süka ayatüinña neʼe shia aürülüin süchikijee shiküin tü paaʼa kaüsüpüijakat. Tachijiraakalaka wanaa maʼin sümaa tia.

22 »Teʼrakalaka taʼlapüinruʼu akaratshisü süsaʼa trigo anapüijaka maʼin oʼu, akumajaaka sünainjee süsaʼa tü trigokot. 23 Süchikijee tia, shimiyoʼulaaka akaratshisü süsaʼa trigo jososü sümaa pasanuain shia, jutsü neʼe sutuma tü joutai wüinpüjeejatkat. 24 Shimirannaka tü akaratshisükat trigo anakat maʼin oʼu sutuma tü trigo jososükat. Taküjakalaka süchiki tü taʼlapüjaakalü amaa namüin na sacerdote ooʼulaküliikana, nnojoipejeʼe eein wanee wayuu aküjakai tamüin kasapülajatüin tü taʼlapüinkat».

25 Anuukalaka nünüiki José nümüin faraón: «Faraónkalee waneesüsaʼaya neʼe tü kayaawasekat tü püʼlapüjaakalü amaa. Eesü wanee kasa naaʼinrajatka chi shiimainshikai suluʼu Maleiwain jee nüküjain shia pümüin piakai faraónkalee. 26 Tü akaratshisükat paaʼa anapüijakat maʼin shiyaawase akaratshi juya, akaataajaʼa neʼe tü akaratshisükat süsaʼa trigo anapüijakat maʼin shiyaawase akaratshisü juya, waneesia neʼe tü kayaawasekat tü püʼlapüjaakalü amaa. 27 Akaratshi juya kayaawaseka tü akaratshisükat paaʼa aürülajaka maʼin sümaa keemajüin maʼin shia ojuʼitaaka süchikumüin tü wane paaʼakalüirua, akaataajaʼa joo tü akaratshisükat soʼu trigo pasanuajakat sümaa juluin shia sutuma tü joutai wüinpüjeekuatkat shiyaawase shia akaratshi juya alinjatka maʼin oʼu jamü. 28 Maʼaka taküjaitpain shia pümüin faraónkalee, nüküjain pümüin chi shiimainshikai suluʼu Maleiwain süchiki tü kasa naaʼinrajatkat.

29 »Jouleerü emiraa sainküinpünaa tü mmakalü Egipto soʼu akaratshi juya. 30 Süchikijee tia, eejeerü wanee jamü soʼu akaratshi juya. Eetaayaai jaraleerüin sotuin aaʼin jouluin emiraa süpülapünaa tia, mülieerü maʼin saaʼin wayuu sutuma tü jamükat sainküinpünaa mmakat. 31 Keemashaateerü maʼin tü jamü eejeetkat, nnojoleetka jaralüin sotuin aaʼin tü emiraa eejatkat süpülapünaa tia jamükat. 32 Piantuashi aʼlapüjaain pia sümaa tia faraónkalee süka pansaain maʼin nutuma chi shiimainshikai suluʼu Maleiwain naaʼinrajatüin süpüshuaʼa tia. Alüʼütsü maʼin süpüla naaʼinrüin tia chi shiimainshikai suluʼu Maleiwain.

33 »Faraónkalee, anakajaʼa püchajaale wanee wayuu eekai nütüjain süpüleerua nukuwaʼipa sümaa kekiin nia süpüla laülaainjachin nia putuma saaʼu tü mmakat Egipto. 34 Faraónkalee, anakajaʼa piʼyataamaatüle süchiirua tia, anashii püneeküle wayuu süʼlaülajanainjanakana tü mmakat. Soʼunnaa tü akaratshi juya jouluinjatkalü oʼu emiraa sainküin tü mmakalü Egipto, anaajünajatü waneesia toleeka eküülü saʼakajee jaʼraisü toleeka eküülü akotchojünaka. 35 Nakotchojüinjatü süpüshuaʼa tü süchon pünajüt* eeinjateetkat soʼunnaa tü juya eeinjatkalü oʼu emiraa. Nanaajüinjatü tia pünajütkat suluʼu tü pueulokalüirua jee kapülajanainjatü shia natuma chayaa, nia laülaainjachika faraón saaʼu tia eküütkat. 36 Tia eküütkat süpülajatü neküin shia na wayuukana sümaʼaleeya tü mürütkalüirua soʼunnaa tü akaratshi juya aijeetkat maʼin oʼu jamü antajateetka yaa suluʼumüin tü mmakalü Egipto, nnojoleetka outuin wayuu sümaa mürüt sutuma tü jamükat».

37 Anakalaka saaʼin nümüin faraón jee saaʼin namüin na aʼyataakana niʼipajee tü nüküjakat José namüin. 38 Anuukalaka nünüiki faraón namüin na aʼyataakana niʼipajee: «¿Wanteechijasaʼaya anain wanee wayuu eekai müin aka naaʼin wayuukai chii kaaʼukai tü nüpülainkat Maleiwa?». 39 Naashajaakalaka faraón nümaa José sümaa nümüin nümüin: «Nnojoishisaʼa eein wanee wayuu eekai nütüjain süpüleerua nukuwaʼipa jee eekai kekiʼireeinña maʼin puulia, nüküjainña pümüin Maleiwa süpüshuaʼa tü kasa alatajatkat. 40 Pieechi laülaaka naaʼu na wayuu tepialujunakana, oonoojeena pümüin napüshuaʼa na wayuu yaakana suluʼu tü mmakat, tayeechi neʼe laülaaka puulia süka tayain aluwataashin». 41 Ayatakalaka naashajaain faraón nümaa José sümaa nümüin nümüin: «Teʼitaain jooluʼu pia süpüla laülaainjachin saaʼu süpüshuaʼa tü mmakalü Egipto». 42 Naakatakalaka faraón tü nüsüttiijase süpülajatkalü eʼitawaa «sello» jee niʼitaakalaka shia sünain najapü José, naʼataleeinña nünain wanee kuluulu aainjuushi süka lino anaka maʼin sümaa niʼitaain nunutpünaa wanee aüliijanaa aainjuushi süka ooro. 43 Noʼoteʼennakalaka José suluʼu tü suwalaʼatakat neʼejena faraón jaʼyaka aaʼujee kojutuin maʼin nia, eejana wayuu awanaajüshii nüpüleerua aʼwaatakana sünain maa: «¡Avrékh!».* Shia naaʼinraka faraón tia süpüla laülaainjachin José nutuma saaʼu tü mmakalü Egipto.

44 Anuujeseʼe nünüiki faraón nümüin José: «Mayaainjeʼe tayain faraón, oonooinjatü wayuu maʼleekalia pümüin, nnojotsü aaʼinnajatüin wanee kasa yaa Egipto nnojoire piain aluwataain sünain». 45 Zafenat-Panéahkalaka nünülia José nutuma faraón jee saapünakalaka nümüin Asenat süpüla nuʼwayuuseinjatüin shia, nüchon shia Potifera chi sacerdotekai suluʼu tü mmakalü On. Niakalaka laülaain José saaʼu tü mmakalü Egipto. 46 Apünüin shikii juya José wanaa sümaa nuʼttuin sünain aʼyatawaa nümüin faraón, chi aluwataashikai saaʼu Egipto.

Oʼunushijeseʼe José nümaʼanajee faraón, nuwaraijaakalaka sainküinpünaa tü mmakalü Egipto. 47 Kachonkalaka maʼin tü aʼttieekat süpaʼapünaa tü mmakat soʼunnaa tü akaratshikat juya joutka oʼu emiraa. 48 Nükotchojokoloko José süchon tü aʼttieekat chaa Egipto soʼu tü akaratshikat juya jee nünaajaain shia suluʼu tü pueulokalüirua. Nünaajaʼawalin suluʼu wanee pueulo tü süchonkalü aʼttiee apünajünaka süʼütpünaa. 49 Ayatakalakaʼaya wattain maʼin saalii tü süchonkat aʼttiee nünaajaka José, müsü shia maʼaka saaʼin tü jasai sotpünaakat palaa. Saaʼujee wattain maʼin saalii, isasü nachiki nayaawajüin shia, ooʼulaashiijeseʼe naya suulia nayaawajüin shia.

50 Piamashiikalaka nüchonnii José süpülapünaa süntüin tü juya joutkalü oʼu jamü. Kachonshi nia sümüin Asenat tü nüchonkat Potifera chi sacerdotekai suluʼu tü mmakalü On. 51 Manasés nünülia nutuma José chi niʼirumakai, müsü nünülia nutuma süka müin nünüiki: «Motuitpa taaʼin nutuma Maleiwa süpüshuaʼa tü kasa mojusü alatakat tamüin jee nnojoluitpa suchuntaain maʼin taaʼin chain taya namaa na nipialujunakana chi tashikai». 52 Efraín nünülia nutuma José chi nüchon emülieekai, müsü nünülia nutuma süka müin nünüiki: «Nükaalinjain taya Maleiwa süpüla kachoinjachin taya suluʼu tü mma teʼrakalü aluʼu tamüliala».

53 Sülatakalaka mapa tü akaratshikat juya jouluinjatka oʼu emiraa sainküinpünaa tü mmakalü Egipto. 54 Suʼttakalaka tü akaratshikat juya joutka oʼu jamü maʼaka nüküjatüjülin shia paala José. Joutkalaka tü jamükat sainküinpünaa tü mmakat, eejatpejeʼe eküülü* suluʼupünaa tü mmakalü Egipto. 55 Aikalaka joo tü jamükat chaa suluʼupünaa tü mmakalü Egipto, nachuntakala maʼin na egipciokana nümüin faraón naapüinjatüin tü neküinjatkat. «Anakajaʼa juʼunule nümaʼanamüin José, jaaʼinreetkalaka süpüshuaʼa tü nümakat jümüin», nümakalaka faraón namüin na egipciokana. 56 Ayatakalaka alin maʼin tü jamükat sainküinpünaa tü mmakat, nujutatkalaka José süpüshuaʼa tü miichi anaajünakalü aluʼu eküülü. Nuiküinjeseʼe tü eküütkat namüin na egipciokana, naaʼinrüin tia süka alin maʼin tü jamükat chaa suluʼu tü mmakalü Egipto. 57 Süntakalaka wayuu Egiptomüin sainküinjeejatü tü mmakat, antüsü shia sünain ayaʼlajaa eküülü nümaʼanamüin José süka alin maʼin jamü sainküinpünaa mmakat.