Ayuuire wanee wapüshi

1, 2. ¿Kasa naaʼinraka Satanaa süpüla nnojolinjachin waneepiain Job nümaa Maleiwa?

ANASÜ maʼin nukuwaʼipa Job sümaa nüpüshi. Saashin tü Wiwüliakat, nia «washitka maʼin naʼakajee na wüinpüjeʼewaliikana». Polooshii nüchonnii, akaratshishii tooloyuu otta apünüinsü jieyuu. Wainma kasa eejatka nümaʼana nipijaka aka nüpüshi. Tü naainjakat maʼin shia nikirajüin na nüchonniikana nüchiki Jeʼwaa otta naaʼinmajüin naya süpüla anain naya noʼuluʼu. Sutuma tia, paaʼinwashii otta talatshii naya (Job 1:1-5, NM).

² Jülüjüsü maʼin naaʼin Satanaa nukuwaʼipa Job. Süka wainmain tü kasa naaʼinrakat süpüla nnojoliinjanain noonooin waneepia na aʼyataakana nümüin Maleiwa, najaʼttirüin nüpüshi Job. Süchikijee, «ayuuika Job nutuma, ourulajüsü sümaa kajüin nüta, nuuʼuinainjee sünainmüinreʼeya nikii». Süpüla nnojolinjachin waneepiain Job nümaa Maleiwa nutuma Satanaa, najaʼttirüin na nüpüshikana otta ayuuishi nia nutuma (Job 2:6, 7, NM).

3. ¿Kasa alataka nümüin Job sutuma tü ayuulii nünainjatkat?

³ Nnojotsü süküjüin tü Wiwüliakat sünülia tü ayuulii nünainjatkat Job, shia süküjaka tü alatakat nümüin sutuma. Wainma kasisüchaʼa nünain, yooisü nüta sümaa ittüin shia. Jawaisü naanükü otta nütapaʼa. Aisü maʼin shia nümüin (Job 7:5; 19:17; 30:17, 30). Joyotushi Job saʼaka paliʼi sutuma tü saaliikat otta nüsütajüin nüta süka wanee shiʼipa iita aainjuushi süka pootshi (Job 2:8). ¡Müliakatche maʼin naaʼin!

4. ¿Kasa eeka süpüla sülatüin wamüin?

⁴ ¿Kasajeʼe paaʼinraka otta jamüsüjeʼe paaʼin pünainre wanee ayuulii eeka müin aka saaʼin tia? Maaʼulu yaa, nnojoishii ayuulin nutuma Satanaa na aʼyataakana nümüin Maleiwa maʼaka naainjüin nüka Job. Sutuma tü alatakat wamüin weinshi, kaainjaraliin waya otta sumojujaain sukuwaʼipa tü mmakat, eeshii süpüla ayuulin na wapüshikana. Jaʼitairü weisalajüin wakuwaʼipa, eeshii süpüla ayuulin waya, mayaainjeʼe nnojoleenain müliain waya maʼaka naaʼin Job. Ayuuire wanee wapüshi, eesü süpüla kapüleein maʼin wamüin tia. Wekirajaa jooluʼu sünain tü sümakat tü Wiwüliakat süpüla eejiraain waya sümaa tü ayuuliikat (Eclesiastés 9:11; 2 Timoteo 3:16).

¿JAMÜINJATÜ WAAʼIN OTTA KASA WAAʼINRAJATKA?

5. ¿Kasa waaʼinrajatka ayuuipünaale wanee wapüshi?

⁵ Sutuma tü alatakat wamüin weinshi, kapüleesü maʼin wamüin tü waaʼinrajatkat, shialeeka kakaliale ayuulin wanee wapüshi. Jaʼitaichi ayuuipünaain nia, choʼujaasü weeʼiratüin tü waainjakat otta nnojoluin waaʼinrüin waneeirua kasa. Na nnojoliikana ayuulin naaʼinmajüinjatü nakuwaʼipa suulia nekeʼejüin naaʼin chi ayuuishikai. Eesü süpüla nooʼulaain suulia naainjüin waneeirua kasa. Akaʼaya na tepichikana amülialaasü naaʼin naalii chi nuwalakai jee chi nüshi ayuuishikai otta anasü süküjünawaire namüin nnojoliinjanain nekeʼejüin naaʼin (Colosas 3:12). Ayuuipünaale wanee wapüshi, waaʼinrüin kasa eeka eein süpüla wakaaliinjüin nia. Akaʼaya ayuuire waya, waʼatapajüin saaʼinnüin tia wamüin (Mateo 7:12).

6. ¿Jamüsü waaʼin ayuuire wanee wapüshi sutuma wanee ayuulii mepika otta kakaliaka sümaa alin maʼin shia?

⁶ ¿Jamüsü waaʼin mepire wanee ayuulii otta kakaliale shia sümaa müliain maʼin saaʼin wayuu sutuma, maʼaka saaʼin tü achechejawaakat, tü kansetkat jee waneeirua ayuulii mepika? ¿Jama shiale wanee ayuulii mamainnaka atuma wayuu? Sülatüle tia, mojusü maʼin waaʼin süka müliain maʼin naaʼin chi wapüshi ayuuishikai. Sutuma mojuin maʼin waaʼin, eesü süpüla jülüjüin waaʼin waneeirua kasa. Weʼrapa isain wachiki waaʼinrüin waneeirua kasa sutuma ayuulin wanee wapüshi, eeshii süpüla jashichin waya otta müin wanüiki: «¿Jamüsü sülataka tamüin tüü?».

7. ¿Jamüsü sünüiki nuʼwayuuse Job sutuma tü ayuulii nünainjatkat otta kasa motoko saaʼin?

⁷ Eesüjaʼa süpüla müinya sünüiki nuʼwayuuse Job. Soto waaʼin najaʼlajaain na süchonniikana. Sutuma tia, mojuleesia maʼin saaʼin. Aʼyataapuʼushi otta katchinpuʼushi maʼin chi suʼwayuusekai; shiʼrapa müliain nia sutuma wanee ayuulii aisü maʼin otta kashüülasü, motusü saaʼin anain maʼin nakuwaʼipa nümaa Maleiwa. Müsü tü Wiwüliakat: «Mapa, sümaka tü nuʼwayuusekat nümüin: ‹¿Ayatayüiya waneepiain pia nümaa Maleiwa? ¡Moju pünüiki nümüin Maleiwa jee oukta mata pia!›» (Job 2:9, NM).

8. Mepire tü ayuulii nünainkat wanee wapüshi, ¿jarat tü pütchi akaaliinjeenakat waya süpüla anain tü jülüjakat waaʼin?

⁸ Wainma na mojukana aaʼin otta jashichikana süka suʼwanajaain nakuwaʼipa sutuma ayuulin wanee nüpüshi. Chi anoujüshi jülüjakai aaʼin tü alatakat nümüin, niiʼiyatüinjatü shiimainre aipüralin nia. Shiimainre alin wapüla wayuu kamaneeshii waya, waaʼinrüin tü anasükat waneepia, nnojoishii waya jeʼiyein, ayatshii waaʼinmajüin, wanoujüin tü naküjakat, kaʼatapalashii waya otta wachecherüin waaʼin (1 Corinto 13:4-7). Suulialeʼeya mojuin tü jülüjakat waaʼin, waaʼinrüinjatü kasa eeka eein süpüla wachecherüin waaʼin (Proverbios 3:21).

9. ¿Kasa pütchi akaaliinjeenaka waya süpüla waaʼinmajüin wanoula otta anain waaʼin mepire tü ayuulii nünainkat wanee wapüshi?

⁹ ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla waaʼinmajüin wanoula otta anain waaʼin ayuuire wanee wapüshi sutuma ayuulii mepisat? Nnojotsü wanaawain tü ayuuliikat, makalaka choʼujaain naaʼinmajünüin otta süchajaanüin tü nipinaseinjatkat chi ayuuishikai. Karalouktakat tüü, nnojotsü süküjüin jaralüin tü wunuʼu eiyajaanajatkalü aka otta jamüinjatüin naaʼinmajia wanee ayuuishi nipialuʼu. Akaisaʼa Jeʼwaa nükatchinrüin naaʼin na eʼrakana müliaa (Salmo 145:14). Müshi David: «Anataʼaleeshijaʼa chi wayuu akaaliinjakai chi müliakai aaʼin, sülatüle kasa mojusü nümüin, nükaaliinjeechi nia Jeʼwaa. Naaʼinmajeechi nia Jeʼwaa waneepia otta kateerü noʼu nutuma. [...] Ayuuire nia, aaʼinmajüneechi nutuma Jeʼwaa» (Salmo 41:1-3, NM). Nükatchinrüin waaʼin Jeʼwaa, jaʼitairü matchin otta mojuin maʼin waaʼin sutuma wanee kasa mojusü alataka wamüin (2 Corinto 4:7). Wainma na wayuu ayuuikana apüshi sutuma ayuulii mepisat, müsü nanüiki maʼaka naaʼin chi eeʼirajüikai: «Müliashi maʼin taya atumawaa. Jeʼwaa, ayata katüin toʼu putuma sükajee tü pünüikikat» (Salmo 119:107, NM).

ANAINJATÜ TÜ JÜLÜJAKAT WAAʼIN

10, 11. (1) ¿Kasa choʼujaaka süpüla eejiraain waya sümaa tü ayuuliikat? (2) ¿Kasa saaʼinraka wanee wawala süpüla eejiraain shia sümaa tü ayuulii nünainkat suʼwayuuse?

¹⁰ Müsü tü Wiwüliakat: «Anale naaʼin wanee wayuu, nüchechereerü naaʼin; mojule naaʼin, nnojoleerü nüchecherüin naaʼin» (Proverbios 18:14, NM). Nnojoishi niain neʼe chi ayuuishikai ‹mojuin aaʼin› nümüiwaʼa, mojusü naaʼin napüshuaʼa na nüpüshikana. «Anale naaʼin wanee wayuu, nüchechereerü naaʼin» (Proverbios 14:30, NM). Süpüla eejiraain waya sümaa tü ayuulii mepikat, choʼujaasü anainjatüin tü jülüjakat waaʼin namaa wapüshi (puʼwanaajireʼera sümaa Proverbios 17:22).

¹¹ Aipirua juya süchikijee kasaalüin wanee wawala, achechejaasü wanee naʼata chi suʼwayuusekai. Müsü shia: «Isasü nüchiki naashajaain otta kapüleesü maʼin aashajawaa nümaa. Kapüleesü maʼin tamüin tayaawatüin saaʼu tü nüküjeekat tamüin». Soteesü waaʼin niʼrüin maʼin nümüliala chi suʼwayuusekai otta mojuin maʼin naaʼin. ¿Kasa saainjaka nümaa suʼwayuuse? Mayaainjeʼe wattain shipia tü wawalakat suulia tü piichi outkajaaleekat, wainma tü kasa saainjakat süpüla ayatüin ichein maʼin tü sunoulakat otta saashajeʼerüin süpüshuaʼa tü pütchi nashajakat na wawalayuukana, maʼaka saaʼin tü suluʼukat La Atalaya otta ¡Despertad! Sutuma tia, katchinsü saaʼin süpüla ayatüin saaʼinmajüin chi suʼwayuusekai pienchi juya ouktaleepa nia.

12. ¿Kasa eeka süpüla naaʼinrüin chi ayuuishikai maʼaka naaʼin Job?

¹² Akaisaʼa Job müliashi otta eejiraashi sümaa tü ayuulii nünainjatkat. Müshi nia sümüin tü nuʼwayuusekat: «¿Wacheküinjatü neʼe nümaʼanajee chi Maleiwa shiimainshikai tü kasa anasükat suulia tü kasa mojusükat?» (Job 2:10, NM). Mapa nüküjüin Santiago niain Job wanee wayuu anaka maʼin süpüla washatüin nukuwaʼipa süka kaʼatapalain nia otta nüchecherüin naaʼin. Müsü tü karalouktakat Santiago 5:11: «Mayaashije müliain maʼi nia, nüchecherüin naaʼin. Je nümüliajüin nia Maleiwa wanaa sümaa tia». Müsia maaʼulu, nüchecherüle naaʼin chi ayuuishikai, nükaaliinjeena na nüpüshikana süpüla anain tü jülüjakat naaʼin.

13. ¿Kasa nnojoluinjatka waaʼinrüin mepire tü ayuulii nünainkat wanee wapüshi?

¹³ Nayaawata aaʼu na wayuu ayuuikana apüshi kapüleein maʼin tü alatakat namüin. Naashin, choʼujaasü maʼin anainjatüin tü jülüjakat naaʼin. Eesü kapüleere wamüin paala waaʼinrüin tü kasa wanoukteʼerakat. Kachiiruale waaʼin tia, mapüleejeerü shia wamüin. Waaʼinrapa shia, nnojoluinjatü wayoujireʼerüin wakuwaʼipa namaa na nnojoliikana ayuulin apüshi otta nnojoluinjatü jülüjüin waaʼin anain maʼin nakuwaʼipa woulia. Shiimain tia, nnojotsü watüjaain saaʼu tü alatakat namüin na waneeinnua. Tü nümakat Jesuu, sütütüleʼerüin waaʼin wapüshuaʼa: ‹Maa aka mapüsain wanee wayuu süchiki aʼyatawaa, taapeerü jümüin eemerawaa› (Mateo 11:28).

TÜ WAAʼINRAJATKAT PALAJANA

14. ¿Kasa waaʼinrajatka ayuuire wanee wapüshi?

¹⁴ Mepire tü ayuulii nünainkat wanee wapüshi, soto waaʼin tü sümakat tü Wiwüliakat: «Nnojorüle saashajaajiraanüin süka tü shiimainkat, nnojoleerü anain sukuwaʼipa wanee kasa» (Proverbios 15:22, NM). Eeshii süpüla noutkajaain nüpüshi chi ayuuishikai otta naashajaajiraain süpüla nakaaliinjüin nia. Süpüla tia, anashii noʼuraajüle palajana otta naashajeʼerüle tü sümakat tü Wiwüliakat (Salmo 25:4). ¿Kasa naashajaainjatka achiki? Shia süchiki tü wunuʼu niiyajaainjatkalü aka, tü nneerü süliainjatkat otta tü saaʼinrajatkat nüpüshi. Aashajaainjana süchiki jaralinjachin aaʼinmajaka nia, kasainjatüin naaʼinrüin na waneeinnua, jameerüin nakuwaʼipa sutuma tü naaʼinrajatkat, jameerüin saaʼinmajia nunoula otta tü choʼujaakat nümüin chi aaʼinmajakai nia.

15. ¿Jarat tü pütchi nükaaliinjakalü aka Jeʼwaa na wayuu ayuuikana apüshi sutuma ayuulii mepisat?

¹⁵ Wachuntüle maʼin nümüin Jeʼwaa süpüla nükaaliinjüin waya, jülüjüle waaʼin tü nümakat otta waainjüle tü sümakat tü Wiwüliakat, wainmeerü tü kasa naapakat wamüin suulialeʼeya tü waʼatapajakat. Eeshi süpüla nnojoluin naawalaain chi wapüshi ayuuishikai. Wachuntüle kaaliinwaa nümüin Jeʼwaa, nükaaliinjeena waya sünain tü alatakat wamüin (1 Pedro 5:7). Müshi chi eeʼirajüikai: «Jeʼwaa, paaʼinmajüin taya süka alin taya püpüla. Wanaa sümaa shapaain maʼin taaʼin, anasü taaʼin putuma süka pümülialüin taaʼin» (Salmo 94:18, 19, NM; paashajeʼera Salmo 63:6-8).

WAKAALIINJA NA TEPICHIKANA

16, 17. ¿Kasa aküjünajatka namüin na tepichikana ayuuire wanee nawala?

¹⁶ Sutuma tü ayuulii mepikat, eesü süpüla kapüleein maʼin namüin na tepichikana tü alatakat. Süpüla nayaawatüin saaʼu tia, choʼujaasü nakaaliinjünüin natuma nashi jee nei otta naküjüin namüin tü naaʼinrajatkat. Ayuuire nawala na tepichikana, aküjünajatü namüin nnojoluin sülanaʼaleein naalii chi ayuuishikai sutuma naaʼinmajünüin maʼin. Na kachonshiikana, nnojoishii nooʼulaainjanain na tepichikana mojujiraain otta natkaajiraain, nakaaliinjüinjana naya süpüla anajiraain, aijiraain naya otta nakaaliinjiraain sünain tü alatakat namüin.

¹⁷ Na tepichi motsoyünnüükana, naainjeerü tü namakat nashi jee nei müleka süntüle tü pütchikat suluʼumüin naaʼin suulialeʼeya naküjüin namüin süchiki tü ayuuliikat. Akatsaʼa eein süpüla süküjünüin namüin kasain alin nünain chi ayuuishikai. Na tepichi nnojoliikana ayuulin, neʼrüle chi ayuuishikai sünain isain nüchiki naaʼinrüin tü kasa naaʼinrakat nayakana, eesü süpüla kooʼomüin tü naaliikat napüla otta namüliajüin nia (1 Pedro 3:8).

18. ¿Kasa aküjünajatka namüin na miyoʼuyuukana ayuuire wanee nawala otta jamüshii süpüla sükaaliinjüin naya tia?

¹⁸ Aküjünajatü namüin na miyoʼuyuukana kapüleein maʼin tü alatakat otta choʼujaain nakaaliinjiraain. Sutuma süwalaajünajatüin noʼuinna chi tottootkai otta tü nipinaseinjatkat chi ayuuishikai, eesü süpüla isain nachiki na wayuukana naapüin waneeirua kasa namüin na waneeinnua nachonniikana. ¿Jashicheenache naya otta jülüjeetche naaʼin saʼalijinnüin kasa noulia? ¿Shiataapa nayaawateerüin aaʼu tü alatakat otta nachekeerüin nakaaliinjiraain? Naainjeerü tüü, anale süküjia tü pütchikat otta neʼrüle na waneeinnua sünain akaaliinjaa. Wainma na wayuu ayuuikana apüshi, ekirajakana nachonnii sünain aaʼinraa tü nümakat Pablo: ‹Tü kasa anasü jaaʼinrakat sümüin wayuu, nnojo jaaʼinrüin shia süpüla juʼwaajüneein süka ooʼulaka süpüla juʼwaataainjanain suluʼu. Shia anaka aluʼu kojutule napüshua na juwalayuukana jütüma. Nnojo kapülain jaaʼin jukuaippa neʼe jümüiwa› (Filipos 2:3-5).

JÜLÜJA WAAʼIN TÜ WUNUʼU WEPINASEINJATKAT

19, 20. (1) ¿Kasa naaʼinrajatka chi laülaakai süpüleerua nüpüshi ayuuire wanee nüpüshi? (2) Mayaainjeʼe nnojoluin süküjüin wamüin tü Wiwüliakat tü wunuʼu weiyajaainjatkalü aka, ¿kasa süküjaka wamüin süpüla eejiraain waya sümaa tü ayuuliikat?

¹⁹ Nnojotsü nayouktüin na anoujüshiikana tü wunuʼu naapakat chi tottootkai, aluʼusaʼa mojule shia nümüin Maleiwa. Ayuuire wanee wapüshi, wachajaamaatüin tü wunuʼu naawalaainjatkalü atuma. Eeshii weʼrajeʼerüle namaʼana waneeinnua tottoolu süpüla watüjaain saaʼu tü ayuulii wanainkat. Maaʼulu yaa, wainma sukuwaʼipa tü ayuuliikat, wainma tü mepikat sümaʼana tottoolu. Eesü kapüleere shiyaawatünüin saaʼu wanee ayuulii. ¿Kasa waaʼinrajatka sülatüle wamüin tia?

²⁰ Mayaainjeʼe tottoolin wanee ashajaka tü Wiwüliakat otta nüküjüin Pablo tü naawalaainjatkalü atuma Timoteo; tü Wiwüliakat, nnojotsü shiain wanee karaloukta aküjaka wamüin tü wepinaseinjatkat, shia süküjaka wamüin tü wuleinjatkalü atuma wakuwaʼipa otta tü anainjatkalü atuma wanoula (Colosas 4:14; 1 Timoteo 5:23). Sutuma tia, chi laülaakai süpüleerua nüpüshi niainjachi aneekaka jaralüin tü wunuʼu nepinaseinjatkat. Eesü nütüjaweere saaʼu tü namakat waneeinnua tottoolu süchiki tü ayuuliikat (puʼwanaajireʼera sümaa Proverbios 18:17). Shiimain keeʼireein maʼin waaʼin wousütüin sünain tü wunuʼu naawalaainjatkalü atuma chi ayuuishikai, wainma na achekakana tü wunuʼu saapakat tottoolu. Eeshii na achekakana tü wunuʼu nnojotkat saapajalain tottoolu. Süpüla tia, naneeküinjatü namüiwaʼa tü anakat süpüla naaʼinrüin. Ayuuire waya, woʼunirüin wakuwaʼipa süka tü nünüikikat Maleiwa, ‹tü makat aka saaʼin wanee anakia süpüna wayuu saʼwai› (2 Pedro 1:19). Ayatsia naaʼinrüin süpüshuaʼa tü süküjakat tü Wiwüliakat (Isaías 55:8, 9). Makalaka wayouktüin weʼrajeʼerüin namaʼana na outshiikana süpüla watüjaain saaʼu tü ayuulii wanainkat otta wayouktüin weiyajaain süka tü kasa mojukat saashin tü Wiwüliakat (Salmo 36:9; Aluwataaushikana 15:28, 29; Alateetkat Mapeena 21:8).

21, 22. ¿Jamüsü sünüiki wanee wayuu chejeʼewat Asia süchiki tü sümakat tü Wiwüliakat otta jamüsü sukuwaʼipa sutuma tü süneekakat?

²¹ Tia, alatsü sümüin wanee wayuu chejeʼewat Asia. Shikirajaaiwaʼaya sünain tü Wiwüliakat namaa na aküjüliikana pütchi, jemeyutsü shia süpülapünaa sükalia, eetaasü maʼaka wanee kiilo shiatapünaa shipesain tü süchonkat. Shapaasü maʼin saaʼin sutuma nüküjüin chi tottootkai malainjatüin otta nnojoluinjatüin kooʼulin tü süchonkat. Nüküjüin sümüin shiʼikajaainjatüin shia eere napülee na tepichi malakana. Nnojotsü nütüjaain aaʼu tü naaʼinrajatkat chi suʼwayuusekai. ¿Jaraleechi süchuntaka amüin kaaliinwaa?

²² Müsü shia: «Sotusü taaʼin tü sümakat tü Wiwüliakat, ‹nüpatsein wamüin Jeʼwaa na wachonniikana otta nüsülajalain naya wamüin›» (Salmo 127:3, NM). Sutuma ‹nüpatsein› Maleiwa tü joʼuukot, sülüʼüjüin shipialuʼumüin süpüla saaʼinmajüin shia. Paala, kapüleesü maʼin sümüin, sutuma sükaaliinjünüin natuma na aküjüliikana pütchi nüchiki Jeʼwaa, alatsü shia süchikumüin tia otta sükaaliinjüin tü süchonkat sünain tü kasa choʼujaakat sümüin. Poloo piamamüin juya süchikijee tia, outkajaaitpa tü jintutkat suluʼu tü Miichi Outkajaaleekat otta talatsü saaʼin namaa na waneeinnua tepichikana. Müsü tü shiikat: «Talatsü maʼin taaʼin sutuma taaʼinrüin tü sümakat tü Wiwüliakat. Sükaaliinjüin taya süpüla wulein taaʼin noʼuluʼu Jeʼwaa jee nnojotsü mojukuʼu müin taaʼin sutuma tü taneekakat».

23. ¿Jamüsü sünüiki tü Wiwüliakat namüin na ayuuishiikana otta namüin na aaʼinmajakana naya?

²³ Nnojoleerü waneepiain tü ayuuliikat. Naashin Isaías «nnojoleechi eein wanee wayuu eeka nümüin: ‹Ayuuishi taya›» (Isaías 33:24, NM). Ekeraajeerü tia pütchikat suluʼu tü mma jeketüinjatkat. Sümaʼinruʼu shikeraajüin tia, ayateena ayuulin otta ouktüin waya. Talatsü waaʼin sutuma sükaaliinjüin waya otta suʼunirüin wakuwaʼipa tü nünüikikat Maleiwa. Tü akuwaʼipaa shikirajakalü anain tü Wiwüliakat matüjüinsat ajaʼttaa otta alanaʼaleesia shia suulia sünüiki wayuu. Makalaka müin nünüiki chi wayuu kekiikai maʼin maʼaka naaʼin chi eeʼirajüikai: «Lotusü maʼin sukuwaʼipa tü nuluwataakalü anain Jeʼwaa, sütütüleʼerüin naaʼin wanee wayuu. Shiimain tü nünüikikat Jeʼwaa, eekai matüjüin, kekiishi maʼin sutuma. [...] Shiimain tü nuluwataakalü anain Jeʼwaa, lotusü sukuwaʼipa nutuma [...]; oonowaa sümaa eesü kasa anasü sünainjee» (Salmo 19:7, 9, 11, NM).