Tü kasa nukumajakat Maleiwa shiiʼiyatüin eein nia

1. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla icheinjatüin wanoula nünain chi Maleiwakai?

WAINMA wayuu anoujaka neʼe sünain tü kasa shiʼrakat. Saashin tü Wiwüliakat, nnojoishi eeichin wanee wayuu eekai niʼrüin chi Maleiwakai. ¿Jamüinjatü wanüiki sümüin wayuu süpüla sunoujüinjatüin nünain Jeʼwaa, chi Maleiwa nnojoikai shiʼrüichin wayuu? (Juan 1:18.) ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla icheinjatüin wanoula nünain chi Maleiwakai? (Col. 1:15.) Tü kasa waaʼinrüinjatkat palajana shia wayaawatüinjatüin saaʼu tü alawaa ekirajünakat nüchiki Jeʼwaa. Tü wanee shia watüjüinjanain süpüleerua ekirajaa wayuu süka tü Wiwüliakat süpüla natüjaainjatüin saaʼu tü shiimainkat nüchiki Maleiwa (2 Cor. 10:4, 5).

2, 3. ¿Jarat tü piamasükat kasa manoujüinka atuma wayuu nünain Maleiwa?

² Wanee alawaa anoujünaka maʼin anain shia sünainjeejatüin alaʼala tü wayuukalüirua. Makalaka nnojoluin sunoujüin wayuu nünain Maleiwa. Nnojotpejeʼe pansaain tia sümaa tü sümakat tü Wiwüliakat. Sutuma tia, nnojotsü sütüjaain aaʼu wayuu tü kasa anasü eeinjatkat nutuma Maleiwa. Naashin na wayuu ekirajakana tia, eejaʼalaa müshii neʼe waya. Shiimainrejeʼe tü namakat, nnojotsüjee watüjaain aaʼu kasapülajanain yaaka waya saaʼu tü Mmakat.

³ Eetaashii na anoujakana sünain sukumajuushin tü kasakalüirua soʼu aipirua neʼe kaʼi. Naashin nayakana nnojotsü kakaliairüin maʼin akumajuushin tü Mmakat, wayuu otta tü kasa chakat iipünaa. Nanouja anainrü nukumajüin Maleiwa süpüshuaʼa tü kasakalüirua soʼu aipirua neʼe kaʼi. Jaʼitairü eeʼiyatünüin natuma na atüjüshiikana maʼin alawaain tü nanoujakalü anain, macheʼesalii süchiirua. Mayaainjeʼe kojutüin namüin tü Wiwüliakat naashin, nnojotsü pansaain natuma tü shikirajakalü anain. Makalaka wainmain wayuu manoujüinka nünain Maleiwa. Müshii aka naaʼin na wayuu eejanakana nükalioʼu Jesuu. Anoujüshii maʼin nünain Maleiwa naashin, akatsaʼa nnojoluin natüjaain saaʼu tü shiimainkat nüchiki (Roma 10:2, NM). Wainma na wayuu anoujakana sünain sünainjeejatüin alaʼala tü wayuukalüirua otta sukumajünüin tü kasakalüirua soʼu aipirua neʼe kaʼi.a ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla weeʼiyatüinjatüin süka tü Wiwüliakat alawaain tü nanoujakalü anain? Wekirajaainjatü anain tü shiimainkat nüchiki Maleiwa.

NNOJO WANOUJÜIN SÜPAʼA MMA

4. ¿Kasa nnojotka nücheküin Jeʼwaa wapüleerua?

⁴ Shikirajüin waya tü Wiwüliakat süpüla aipüraliinjanain waya otta wekirajaainjanain sünain (Prov. 10:14). Nnojotsü nücheküin Jeʼwaa wanoujüinjanain süpaʼa mma. Pansaainjatü tü wanoujakalü anain. Nnojotsü wanoujüinjatüin anain tü alawaa shikirajakat wayuu otta tü shikirajakalü anain tü iküleesiakalüirua (paashajeʼera Hebreokana 11:1). Shiimainjachi maʼin wamüin eein chi Maleiwakai. ¿Kasa apüla? Süpüla icheinjatüin maʼin tü wanoulakat (paashajeʼera Hebreokana 11:6). Nnojoliipejeʼe anoujüin neʼe waya süpaʼa mma. Wanouja anainrü wanee kasa süka wekirajaain sünain jamakuwaʼipalüin shia otta wayaawatüin saaʼu shiimain shia (Roma 12:1, NM).

5. ¿Kasa niiʼiyataka aka Maleiwa shiimain eein nia?

⁵ Mayaapejeʼe nnojoluin weʼrüin Maleiwa, niiʼiyatüin wamüin tü kasa wanoujüinjatkalü atuma sünain shiimain eein nia. Müshi chi aluwataaushikai Pablo: «Sünain niain Maleiwain je sünain niain pülashin, sükajee tü kasa nükumajakat paala sümaiwa. Nnojotsü wayuu matüjaainkat naaʼu Maleiwa, süka shiʼrüin wayuu süpüshua tü kasa nükumajakat» (Roma 1:20). Nnojorüle nanoujüin na wayuukana sünain shiimain eein chi Maleiwakai, ¿kasa waaʼinrajatka süpüla waküjüinjatüin namüin shiimain tü nümakat Pablo? Eesü süpüla waküjüin namüin sukuwaʼipa tü kasa nukumajalakat Maleiwa, eeʼiyataka pülain otta kekiin maʼin nia.

TÜ KASA NUKUMAJAKAT MALEIWA SHIIʼIYATÜIN PÜLAIN MAʼIN NIA

6, 7. ¿Jarat tü piamasükat kasa niiʼiyataka aka Maleiwa pülain maʼin nia?

⁶ Eesü piamasü kasa naaʼinmajaka aka Maleiwa tü Mmakat otta eeʼiyataka pülain maʼin nia. Wanee shia tü atmósferakat otta wanee shia tü campo magnético münakat.b Nnojotsü eein neʼe tü jouktaikat sutuma tü atmósferakat. Saaʼinmajüin sukuwaʼipa tü mmakat suulia jotuin shia sutuma tü ipairua kanüliakat meteorito, ojutuuka iipünaajee. Eesü chuwatuuijaale tü Mmapaʼakat saʼwai sutuma suwarala tia ipakalüirua.

⁷ Otta tü wanee kasa naaʼinmajakalü aka Maleiwa tü mmakat shia süka tü campo magnético münakat. Shiinaluʼujeejatü shia tü Mmakat. Chayaa, eesü wanee kachueera jaʼisü maʼin koʼotüsü sümaa leeyatüin. Shia sujuʼitaka anainjee tü campo magnético münakat. Sükooʼoyülüin tü Mmakat otta nnojotsü suuʼulaain sülanaʼaleein naaʼayula chi kaʼikai süpüla nnojoluinjatüin jotuin tü Mmakat. Makalaka chuwatuulin shia sümaa anain maʼin sünoʼu chaa polo norte otta polo sur. ¡Pülashikaiche maʼin Jeʼwaa maka nutuma tia! (paashajeʼera Isaías 40:26.c)

TÜ KASA NUKUMAJAKAT MALEIWA SHIIʼIYATÜIN KEKIIN MAʼIN NIA

8, 9. ¿Jarat tü waneeirua kasa nukumajaka Jeʼwaa eeʼiyataka kekiin maʼin nia?

⁸ Eesü joo waneeirua kasa nukumajaka Jeʼwaa süpüla ayatüinjatüin katüin woʼu otta eeʼiyataka kekiin maʼin nia. Jamüsüjaʼa kasepüle wanee pueulo, nnojotsü jalapünaainjatüin ekerotuin tü wüinkat otta ojotünüin tü wasuurakat. ¿Kaseerü alataka sümüin mapa? Pirateerü wasuura otta nnojoleerü jaralüin kepiain suluʼu. Müsia neʼe sukuwaʼipa tü Mmakat, nnojotsü jalapünaainjatüin ekerotuin tü wüinkat otta ojotünüin tü wasuurakat. Ayatapejeʼe kepiain wayuu suluʼu. Süka jamüin, anashaatasü maʼin sukumajia tü kasakalüirua süpüla ayatüinjatüin katüin soʼu wayuu.

⁹ Jamüsüjaʼa tü jouktaikat, süsanalüin wayuu sümaa mürüt otta nojuulasü shia mapa. Mayaapejeʼe müin tia, matüjüinsat ajaʼttaa tü jouktaikat otta nnojotsü epirajaain tü mmakat sutuma sujuula wayuu otta mürüt. ¿Jalamüinsü tü wojuulakat? Sujuupatüin süpana tü wunuʼuliakalüirua sümaʼaleʼeya tü wüinkat otta nuwarala chi kaʼikai. ¿Kasa apüla? Süpüla süleʼejüinjatüin jouktalin shia süchikuaʼa otta wasanalüinjatüin shia süchikuaʼa. Tia shia tü kanüliakat fotosíntesis. Nukumajüin Jeʼwaa tü wunuʼuliakalüirua süpüla katüinjatüin soʼu wayuu sutuma süsanalüin tü jouktaikat (Aluw. 17:25). ¡Kekiikaiche maʼin chi Maleiwakai!

10, 11. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu kekiin maʼin Jeʼwaa sutuma sukumajia tü julitkat monarca otta tü potshonoikot?

¹⁰ Watüjaa aaʼuchi Jeʼwaa sünain kekiin maʼin nia sutuma nukumajüin süpüshuaʼa tü mürütkalüirua. Eesü maʼaka piama miyoone sünainmüin sien miyoone shiʼipapaʼa tü mürüʼlüirua nukumajakat Maleiwa sümaa naatawalin shiairua (paashajeʼera Salmo 104:24d). Wekirajaale sünain jamüin sukumajia tia mürütkalüirua, wayaawateerü aaʼu kekiin maʼin Chi Akumajakai shiairua.

¹¹ Tü julitkat monarca, joʼuuchon maʼin tü shikiisholoinkat. Müsü aka saaʼin sajaʼapüin shiʼichi wanee lapiseero. Nnojotpejeʼe isain süchiki suʼunüin wattamüin maʼaka saaʼin türemiit kiloometüro. Sütüjaa aaʼu jalapünaainjatüin suʼunüin sükajee jülüjüin saaʼin jalapünaain chi kaʼikai. ¿Jamüsü sütüjaka maʼin tü julitkat? Nukumajüin Jeʼwaa tü shikiisholoinkat süpüla sütüjaainjatüin aaʼu jalapünaainjatüin suʼunüin nükajee chi kaʼikai. Jülüja paaʼin jooluʼu sukuwaʼipa tü potshonoikot. Türeintamiit shiʼipapaʼa tü soʼukot. Mayaapejeʼe joʼuuchon tü shikiisholoinkat, sütüjaa aaʼu süpüshuaʼa tü alatakat süʼütpünaa.

12, 13. ¿Kasa ponoko maʼin paaʼin sünain tü célula nünainkat wanee wayuu?

¹² Niiʼiyatüin chi Maleiwakai kekiin maʼin nia sükajee anain maʼin nutuma nukumajia chi wayuukai. Wattashaata maʼin saalii célula nünainka wanee wayuu. Waneʼewai sukua tü célulakat, eesü ADN suluʼu (ácido desoxirribonucleico). Chüüleesü tü kanüliakat ADN otta yalasü suluʼu tü kasa choʼujaakat süpüla nukumajaain wanee wayuu.

¹³ Süpüla wayaawatüin maʼin saaʼu jamüin sukuwaʼipa tü kanüliakat ADN, waashajaa süchiki wanee CD. Mayaapejeʼe arülain maʼin tü CDkat, eesü süpüla sükürawaajünüin wanee diccionario suluʼu. Müsia neʼe sukuwaʼipa tü kanüliakat ADN. Nükajee wanee kuchaarachon ADN, eesü süpüla sukumajaain wattashaata maʼin saalii wayuu.

14. Süka pütüjaain saaʼu tü nekirajaakalü anain na atüjüshiikana maʼin, ¿kasa jülüjüinjatka paaʼin nüchiki Jeʼwaa?

¹⁴ Naashin chi aluwataashikai David, müsü nüshajakai saaʼin Jeʼwaa suluʼu wanee karaloukta tü kasa choʼujaakat süpüla nukumajaainjachin wanee wayuu, müshi nia: «Piʼratüjüiya taya takumajaaiwaʼaya süleʼeruʼu tei, jaʼitakajaʼa nnojoliiwaʼaya takumajaain, püshajatüjülia suluʼu pükaraloukse süpüshuaʼa tü kasa choʼujaakat süpüla takumajaainjachin» (Sal. 139:16, NM). Wanaa sümaa jülüjüin naaʼin David tü sukuwaʼipakat nukumajia, nuʼwaajüin maʼin Jeʼwaa. Maaʼulu yaa, wainma kasa watüjaakalü aaʼu sutuma nekirajaain na atüjüshiikana maʼin sünain tü kasa eekat wanain. Sutuma tia, waʼwaajüin Jeʼwaa maʼaka naainjüin shia David, müshi nia: «Taʼwaajeechi pia süka anain maʼin takumajia putuma. Tatüjaa aaʼu anain maʼin putuma sukumajia tü kasakalüirua» (Sal. 139:14, NM). ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu eein chi Maleiwakai? Süka weʼrüin tü nukuwaʼipakat sünain tü kasa nukumajakat.

WAKAALIINJA NA WANEEINNUA SÜPÜLA NAʼWAAJÜINJACHIN MALEIWA

15, 16. (1) Süpüla kojutüinjachin Jeʼwaa sümüin wayuu, ¿kasa ashajünaka suluʼu tü karaloukta weitajakat? (2) Püküja süchiki wanee kasa ponoko maʼin paaʼin sünain tü pütchikat «¿Casualidad o diseño?».

¹⁵ Kakaliairü maʼin eitajünüin tü rewiisütakat ¡Despertad! sümüin wayuu süpüla shiʼraajüinjachin chi Maleiwa pülashikai maʼin sükajee tü kasa nukumajakat. Jamüsüjaʼa tü ¡Despertad! ojuʼitakat settienpüroʼu soʼu 2006, tü kanüliakat: «¿Existe un Creador?», sükaaliinjüin na wayuukana süpüla natüjaainjatüin saaʼu nnojoluin sünainjeejatüin alaʼala tü wayuukalüirua otta nnojoluin sukumajuushin tü kasakalüirua soʼu aipirua kaʼi. Müsü wanee wawala suluʼu tü karaloukta suluwataakat sümüin tü Weteet chakat Estados Unidos: «Anasü maʼin aküjaa pütchi süka karalouktakat tüü. Eesü wanee wayuu eʼiküt sünain Biología, suchuntüin tamüin maʼaka piama shikii ¡Despertad! Saapüinjatü namüin na shikirajüinkana». Mataashi wanee wawalaya: «Eeirü maʼaka akaratshi shikii jaʼralimüin touyase. Oʼttatüjüiya taya sünain aküjaa pütchi süpülapünaa tü juyakat 1950. Akatsaʼa kamalain maʼin tamüin aküjaa pütchi süka karalouktakat tüü».

¹⁶ Soʼujee tü juyakat 2008, ashajünüsü sünain tü rewiisütakat ¡Despertad! tü pütchikat: «¿Casualidad o diseño?». Süküjüin tia pütchikat, anain maʼin nutuma Jeʼwaa sukumajia tü kasakalüirua otta süküjüin tü saaʼinrakat wayuu süpüla süshatüinjatüin tü kasa nukumajakat Maleiwa. Soʼu tü juyakat 2010, ojuʼitüsü tü poyeetokot ¿Es la vida obra de un Creador? Shikirajaainjatü anain wayuu süpüla suʼwaajüinjachin Maleiwa. Anasü maʼin tü pütchi ashajünakat otta tü ayaakuaa eʼitaanakat suluʼu. Nekirajaainjatü anain na wayuukana süpüla neeʼiyatüin nujutü Jeʼwaa, chi Kakumalakai süpüshuaʼa tü kasakalüirua. Süpüla nanoujüinjatüin sünain tü naashajeʼerakat, ashajünüsü wanee pütchi nasouktüinjatka eʼipajee sajaʼlajaayamüin wanee ekirajaaya. Waküja pütchi süka tü poyeetokot sainküin miichi, kaayeruʼu otta waʼyataaleruʼu.

17, 18. (1) Jiakana kachonshiikana, ¿kasa jaaʼinrajatka süpüla natüjüinjanain asouktaa na jüchonniikana saaʼu tü nanoujakalü anain? (2) Püküja süchiki tü paaʼinrakat wanaa sümaa pikirajaain sümaa püpüshi süka tü piamasükat poyeeto.

¹⁷ Jiakana kachonshiikana, ¿jikirajaa anainrü namaa jüchonnii poyeetokot tüü? Jikirajaale namaa, kooʼomüinjeerü maʼin nanoula nünain Jeʼwaa. Soto jaaʼin tü ekirajünakalü anain na tepichikana suluʼu tü koleejiakat. Ekirajünüshii naya sünain sünainjeejatüin alaʼala tü wayuukalüirua. Müsü shiimainkai saaʼin tia natuma na atüjüshiikana maʼin, na eʼiküliikana, tü ojuʼitakat suluʼu telewisoot otta tü peliikulakat. Süpüla nasouktüinjanain na tepichikana shiʼipajee tia, jikiraja naya süka tü poyeetokot El origen de la vida. Cinco cuestiones dignas de análisis, ojuʼitaka soʼu juyaka 2010. Süpüla eeinjatüin naaʼin suulia tü ekirajünakalü anain suluʼu tü koleejiakat, jikiraja naya süka tü karalouktakat ¿Es la vida obra de un Creador? (Prov. 2:10, 11.) Müle shia, nayaawateerü aaʼu alawaain tü ekirajünakalü anain.

¹⁸ Tü poyeetokot El origen de la vida, akumajuushi napüla na koleejiashiikana süpüla natüjaainjatüin saaʼu tü naaʼinrajatkat nekirajünapa sünain sünainjeejatüin alaʼala tü wayuukalüirua. Nayaawateerü aaʼu süka naaʼin namüiwaʼa alawaain tia. Natüjaweerü aaʼu tü nanüikinjatkat neʼipajee na ekirajakana sünain sukumajaasüin neʼe sümüiwaʼa tü kasakalüirua. Soto jaaʼin nasouktüinjanain na tepichikana saaʼu tü nanoujakalü anain. Makalaka jikirajüinjanain naya süka tia piamasükat poyeeto (paashajeʼera 1 Pedro 3:15).

19. ¿Kasa waaʼinrüinjatka wayakana anoujüshiikana?

¹⁹ Watüjaa aaʼu tü nukuwaʼipakat Jeʼwaa sutuma waashajeʼerüin tü karaloukta shiitajakat tü nupueulosekat. Sutuma tü kasa nukumajakat, waʼwaajüin nia süka süpüshuaʼa waaʼin (Sal. 19:1, 2). ¡Kojuta maʼin watuma ooʼulaka waʼwaaja maʼin Jeʼwaa, chi Kakumalakai tü kasakat süpüshuaʼa! (1 Tim. 1:17.)