¿Shiimainchejeʼe eein süpüla aijiraain waneepia wanee wayuu sümaa nuʼwayuuse?

1, 2. ¿Jaralii na shikirajakana tü karalouktakat El Cantar de los Cantares? ¿Kasa shikirajaka anain naya? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakat.)

EETAASHII joo wanee wayuu kasaalüinjachi. Eirakaajiraashi nia sümaa nümüraajüin sümaa nakulemeraain. Nayasaʼa na wayuu yalajanakana namaa sünain eʼrajaa nakua sünain kasaalüü, nayaawata aaʼu aijiraain naya wayuukana. Akaataajaʼa chi wawala aküjakai namüin tü pütchi napülajatkat na kasaalüinjanakana, «shiimaintaaja aijiraain maʼin wayuukana naainnua. ¿Ayateenache naya aijiraain waneepia?», maa müsü naaʼin nüleʼeruʼu. Shiimainre aijiraain chi toolokoi sümaa nuʼwayuuse, nnojoleena naya ooʼulaajiraain jaʼitairü sülatüin kasa kapüleesü namüin. Wainmapejeʼe na ooʼulaajiraakana suulia naʼwayuuse. Sutuma tia, eeshii eekai namüin: «¿Shiimainchejeʼe eein süpüla aijiraain waneepia wanee wayuu sümaa nuʼwayuuse?».

² Sümaiwa paala, wanaa sümaa nuluwataapuʼuin Salomón chaa Israel, palit na wayuu aijiraakana maʼin sümaa naʼwayuuse. ¿Jamüshii palitchonka na wayuu makana akuwaʼipa? Shia süka palitchoin na wayuu anamiakana naashin Salomón (Ecl. 7:26-29). Naashin niakai, anamiapuʼusü wayuu sümaʼleiwaʼaya paala nukumajaiwaʼaya shia Maleiwa, akanasaʼa mojulaajüin naya mapa. Wanaa sümaa nüshajüin Salomón tia karalouktakat, kepiapuʼusü jieyuuirua suluʼujeejatü wanee mma naata naʼaka na israeliitakana. Tia jieyuukalüirua, naʼwaajüin Baal otta amaʼüjiraapuʼushii naya nakuwaʼipa sümaa tooloyuu. Shiasaʼa sutuma tia, wainma israeliita aainjaka kasa mojusü maʼaka saainjüin tia jieyuukalüirua.a Maʼaka 20 juya süpülapünaa tia, nüshajüin Salomón wanee jayeechi nüchiki wanee jimaʼai sümaa wanee majayüt aijiraakana maʼin. El Cantar de los Cantares sünülia tia karalouktakat suluʼu tü Wiwüliakat. Wainma kasa shikirajaka anain tia karalouktakat na kasaatkana jee na maʼwayuusekana. Süka jamüin, süküjüin eein süpüla aijiraain maʼin na paʼwayuuseewashiikana otta süküjüin tü naaʼinrajatkat süpüla neeʼiyatüin sünain shiimain aijiraain naya.

¿EESHICHE SÜPÜLA AIJIRAAIN MAʼIN WANEE TOOLO SÜMAA WANEE JIERÜ?

3. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu eein süpüla aijiraain maʼin wanee wayuu sümaa nuʼwayuuse?

³ (Paashajeʼera El Cantar de los Cantares 8:6.) Saashin tü Wiwüliakat, tü aliikat apüla wayuu müsü «maʼaka saaʼin nuwarala Jah». Süka jamüin, shiain tü akuwaʼipaa jaʼyakat maʼin nünain Jeʼwaa. Watüjaa aaʼu eein süpüla aijiraain maʼin wanee wayuu sümaa nuʼwayuuse süka nukumajüin naya Maleiwa sünain müin aka naaʼin (Gén. 1:26, 27). Süchikijee nukumajüin Jeʼwaa Adán, chi palajaikai wayuu, naapüin nümüin wanee jierü nuʼwayuuseinjatka. Shiasaʼa niʼraiwaʼaya Adán tü jietkat, miyoʼushaata talataa suluʼu naaʼin. Nüküjüinjeseʼe sümüin jamüin naaʼin sümaa. Müsia neʼe tia jietkat, talatashaatasü saaʼin nümaa suʼwayuuse. Makaʼa sukuwaʼipa tia jietkat shia süka shiyuʼluushin sünainjee nuwatse Adán (Gén. 2:21-23).

4, 5. ¿Kasa akuentajünaka achiki suluʼu tü karalouktakat El Cantar de los Cantares?

⁴ Suluʼu tü karalouktakat El Cantar de los Cantares, aküjünüsü tü sukuwaʼipainjatkat saalin wanee jierü nüpüla wanee toolo jee naalin wanee toolo süpüla wanee jierü. Yala, akuentajünüsü nüchiki wanee jimaʼai arüleejüi sümaa wanee majayüt chejeʼewatka suluʼujee tü pueulokot Sunem jee Sulem münakat. Tia majayütkat, aʼyataapuʼusü suluʼu nayüüjase na suwalayuukana otta pejesü tia sünain eejachire Salomón namaa na nusurulaatsekana. Naapapa Salomón süchiki tü majayütkat, nüsaajirüin shia namaa na aʼyataaliikana nümüin. Süntinnapa nünainmüin, nüküjüin sümüin anachoin maʼin shia jee nüsülajüinjatüin sümüin wainma kasa. Süküjapejeʼe nümüin Salomón niain neʼe süchekaka chi jimaʼai arüleejüikai (Cant. de Cant. 1:4-14). Nüntakalaka chi jimaʼaikai sümaʼanamüin eejatüle joo shia. Pounuataayaai nanüiki naküjiraapa aijiraain naya (Cant. de Cant. 1:15-17).

⁵ Shiasaʼa nüleʼejapa Salomón nüchikuaʼa Jerusalénmüin, nümaasü tü majayütkat. Oʼunüshijeseʼe chi jimaʼaikai süchiirua (Cant. de Cant. 4:1-5, 8, 9). Nüchajaayaainje sukuwaʼipa Salomón süpüla suuʼulaainjatüin tü majayütkat nuulia chi jimaʼai müliakai eeʼiree shia. Nnojotsü kasakainjatüin nutuma, ayatüsia neʼe müliain shia niiʼiree chi jimaʼaikai (Cant. de Cant. 6:4-7; 7:1-10). Nüjütüinjeseʼe shia Salomón shipialuʼumüin sutuma müitpain sukuwaʼipa. Mapa, suchuntaka tü majayütkat nümüin chi jimaʼaikai süpüla nüntamaatüinjachin sünainmüin (Cant. de Cant. 8:14).

6. ¿Jamüsü kapüleeka wamüin ayaawataa saaʼu jaraliin kanüikin tü nüshajakat Salomón?

⁶ Sutuma anashaatain maʼin tü jayeechi nüshajakat Salomón, saʼanasia tü jayeechikalüirua münüsü (Cant. de Cant. 1:1, noota). Tü keeʼireekat naaʼin Salomón shia anainjatüin maʼin tü jayeechi nüshajakat, müsüjeseʼe nnojoluin nüküjüin nanülia na aashajaakana. Shiasaʼa waashajeʼerapa El Cantar de los Cantares, kapüleesü wamüin wayaawatüin saaʼu jaraliin aashajaain. Eepajaʼa süpüla watüjaain saaʼu jaraliin aashajaain sutuma tü kasa namakat.b

JIIʼIYATA SÜNAIN AIJIRAAIN MAʼIN JIA

7, 8. ¿Jamüsü wayaawataka saaʼu aijiraain maʼin chi jimaʼaikai sümaa tü majayütkat? Püküja jamapuʼuin nanüikijiraa.

⁷ Sükajee anain maʼin nünüiki chi jimaʼai arüleejüikai sümüin tü majayütkat jee sünüiki shiaka nümüin chi jimaʼaikai, neeʼiyatüin sünain aijiraain maʼin naya. Alatüirü suulia 3.000 juya süchikijee süshajünüin tü karalouktakat El Cantar de los Cantares (Cant. de Cant. 1:2). Jee müsia, naata nakuwaʼipa na wayuu chejeʼewaliikana Israel suulia wakuwaʼipa. Müsüjeseʼe nnojoluin wayaawatawalin saaʼu jamaluʼuluin nünüiki chi jimaʼaikai jee tü majayütkat. Wayaawatapajaʼa saaʼu aijiraain maʼin naya. Jamüshijaʼa chi jimaʼaikai, nüküjüin sümüin tü majayütkat sünain müin tü soʼukalüirua maʼaka saaʼin soʼu toomasü. Süka jamüin, anateʼetoin maʼin tü soʼukalüirua (Cant. de Cant. 1:15). Akaʼaya shiaka, süküjüin nümüin chi jimaʼaikai sünain müin tü noʼukalüirua maʼaka saaʼin toomasü süka anachoin maʼin shiairua (paashajeʼera El Cantar de los Cantares 5:12). Saashin shiaka, jaʼyasü maʼin naaʼu yuulin tü noʼukalüirua maʼaka saaʼin jaʼyain wanee toomasü yuuitalü ashuunajakat shiroku leechi.

⁸ Nnojoliipejeʼe aijiraain neʼe naya saaʼu anacheʼechoin naya. Jamüshijaʼa chi jimaʼaikai, kamalainsü nümüin tü majayütkat süka kamaneein shia sümüin wayuu (paashajeʼera El Cantar de los Cantares 4:7, 11). Müshijeseʼe nümüin sümüin: «Tamüraajüinchon, ayatüsia müin süparatkai saaʼin mapa puwaraluʼujee. Müsü eekai saaʼin leechi sümaa mapa suupünaa piyee». Nümüin niakai, anashaatasü maʼin sünüiki, mataasü aka saaʼin leechi jee maʼaka saaʼin mapa süka kemeʼeriain sünüiki. Anuu wanee kasa nümaka sümüin: «Anamiashaata maʼin pia, piaka tamaajatka, eeyaai neʼe wanee pumojulayaakaijeʼe, yüüü..., nnojotsü». Sutuma tü nümakat chi jimaʼaikai, niiʼiyatüin sünain kamalain maʼin nümüin sukuwaʼipa tü majayütkat. Nnojotsü shiain neʼe kamalain nümüin anachoin maʼin shia.

9. (1) ¿Kasa naaʼinrajatka na kasaatkana süpüla neeʼiyatüin sünain shiimain aijiraain naya? (2) Aijiraale na paʼwayuuseewashiikana, ¿jamüsü anaka neeʼiyatüle tia sükajee nanüiki jee sükajee nakuwaʼipa?

⁹ Maaʼulu yaa, chi anoujashi kasaatkai, kasaatshi nia süka aijiraain nia sümaa nümüraajüin. Nnojoishii kasaalüin naya süpaʼa mma. ¿Kasa naaʼinraka süpüla neeʼiyatüin sünain shiimain aijiraain naya? Wainma sukuwaʼipa süpüla neeʼiyatüin sünain aijiraain naya. Jamüshiijaʼa naya, aijiraashii naya maʼaka tü saalinkat wayuu napüla (1 Juan 4:8). Aijiraashii naya maʼaka aijiraain wayuu sümaa nüpüshi jee maʼaka aijiraain wayuu sümaa naʼaleewainyuu (Juan 11:3). Otta aijiraashii naya saaʼu müliain chi toolokoi shiiʼiree tü jietkat jee tü jietkat niiʼiree chi toolokoi (Prov. 5:15-20). Jaʼitasü wainmain kasa naainjaka, ayatüinjatü nachajaain sukuwaʼipa süpüla neeʼiyatüin sünain aijiraain naya. Neeʼiyatüle na paʼwayuuseewashiikana sükajee nanüiki jee nakuwaʼipa sünain aijiraain naya, paaʼinwajiraajeena maʼin naya jee talateena maʼin naya. Suluʼu waneeirua mma, aneekünüshi chi suʼwayuuseinjachikai wanee wayuu. Nayajaʼa aneekaka tia na kachonkana tü jietkat. Kasaatpa joo shia nümaa chi aneekünakai joo süpüla, ayatüinjatia shia aijiraain nümaa jaʼitairü nnojoluin shiain aneeküin nia. Naainjüle tia, aijiraajeena maʼin naya jee nnojoleena naya ooʼulaajiraain.

10. ¿Kasa anasü neʼreetka na kasaatkana müleka neeʼiyatüle waneepia sünain aijiraain naya?

¹⁰ Eesü joo wanee kasa anasü neʼraka na paʼwayuuseewashiikana sutuma aijiraain naya waneepia. Saashin tü karalouktakat El Cantar de los Cantares, asülajüinjachiaa paala Salomón korolo aainjuushi süka ooro otta pülaata sümüin tü majayütkat. Jee müsia, «anachonsü maʼin pia maʼaka naaʼin chi kashikai wanaa sümaa siraain nia, anasü maʼin pia maʼaka anain nuwarala chi kaʼikai», müshi Salomón sümüin (Cant. de Cant. 1:9-11; 6:10, TNM). Nnojotpejeʼe shia müliajaain niiʼiree Salomón sutuma tia, nia süchekaka chi jimaʼai arüleejüikai. ¿Jamüshi ayataka alin süpüla chi jimaʼaikai? (Paashajeʼera El Cantar de los Cantares 1:2, 3.) Sotusü saaʼin tü majayütkat tü nünüikipuʼukat chi jimaʼaikai sümüin. Saashin shiaka, anaʼleesia saaʼin sutuma nünüiki suulialeʼeya tü wiinokot. Sümüiwaʼapa shia, anasü saaʼin sutuma sotojaain saaʼin nünüiki chi jimaʼaikai, müsü aka saaʼin shiʼyotunüle seita jemeta eejuu saaʼu shikii (Sal. 23:5; 104:15). ¿Kasa shikirajaka anain tia na kasaatkana? Sotuinjatü naaʼin tü pütchi anasü naküjiraakat süpüla ayatüinjanain naya aijiraain. Neeʼiyatüinjatü waneepia sünain aijiraain naya. Müle shia natuma, aijiraajeena maʼin naya otta paaʼinwajiraajeena maʼin naya.

JÜNEEKA JARALÜIN ANAIN SÜPÜLA JUʼWAYUUSEINJATÜIN

11. ¿Kasa shikirajaka anain waya tü sümakat tü majayütkat namüin na jieyuu aʼyataapuʼukana nümüin Salomón?

¹¹ Na wayuu kasaaleekana, nashatüinjatü sukuwaʼipa tü majayüt nüshajakalü achiki Salomón. Jamüsüjaʼa shiaka, nnojotsü müliain niiʼiree Salomón, anuujeseʼe sünüiki namüin na jieyuu aʼyataapuʼukana nümüin Salomón: «Nnojo jütanatüin taaʼin shiiʼiree müliain taya niiʼiree wanee toolo nnojoikai tacheküin, aluʼujasaʼa müleka suchuntaale shia taaʼin» (Cant. de Cant. 2:7, TNM; 3:5). ¿Kasa shikirajaka anain waya tü sümakat tü majayütkat? Jülüjüinjatü naaʼin wanee wayuu jaralüinjatüin nüneeküin süpüla nümüraajüinjatüin, nnojoishi nia kamüraajüinjachin eekai eein neʼe.

12. ¿Jamüshi aika maʼin süpüla tü majayütkat chi jimaʼai arüleejüikai?

¹² ¿Jamüshi aika maʼin süpüla tü majayütkat chi jimaʼai arüleejüikai? Shia süka sütüjaain saaʼu alin Jeʼwaa nüpüla chi jimaʼaikai otta wayuuin anamia nia. Müsüjeseʼe müliain shia niiʼiree otta anain nia soʼuluʼu maʼaka naaʼin wanee nuuʼulia «manzano» saʼakakai mojuui. Saashin tü majayütkat, anachonshi maʼin nia maʼaka saaʼin wanee irama. Katsüinshi nia maʼaka saaʼin wanee süpülajana suuʼui piichi aainjuushi süka ooro. Jee müsia tü nüsaʼakalüirua müsü aka saaʼin suuʼui piichi aainjuushi süka mármol. Süka jamüin, anachoin shia sümaa laütajüin shia (Cant. de Cant. 2:3, 9, TNM; 5:14, 15).

13. ¿Jamüshi müliaka chi jimaʼaikai shiiʼiree tü majayütkat?

¹³ Akaʼaya tü majayütkat, anachonsü maʼin. Müshijeseʼe müliain maʼin Salomón shiiʼiree. Eerejeʼe «aipiruain shikii jieyuu kasaatkana nümaa, mekiisalüin shikii nierüinyüü otta watta saalii majayünnüü nümaajatü». ¿Müliashiche chi jimaʼai arüleejüikai shiiʼiree tü majayütkat sutuma anachoin shia? Nnojotsü shiain sutuma tia. Müliashi nia shiiʼiree süka alin Jeʼwaa süpüla otta wayuuin anamia shia. Nnojotsü yaletayaain saaʼin suʼupala wayuu. Saashin shiaka, müsü shia maʼaka saaʼin süsii mojuui eekai eein neʼe yalapünaa. Anaʼleepajaʼa shia suulia tia naashin chi jimaʼaikai. Naashin niakai, müsü aka saaʼin süsii wüitshii «lirio» münakat eekai saʼakain mojuui keimsesü (Cant. de Cant. 2:1, 2; 6:8).

14. ¿Kasa shikirajaka anain na kaʼwayuuseekana nukuwaʼipa chi jimaʼaikai jee tü majayüt akuentajünakat achiki suluʼu El Cantar de los Cantares?

¹⁴ Naashin Jeʼwaa, kasaalüinjana neʼe na aʼyataashiikana nümüin sümaa wayuu eekai sünoujain wanaa namaa (1 Cor. 7:39). Müshijeseʼe nümüraajiraainjachin jee kasaalüinjachin wanee anoujashi sümaa wanee aküjüt pütchi nüchiki Jeʼwaa eeka woutiisain. Süka jamüin, anajiraale naya piamaleʼeya nümaa Jeʼwaa, talatajiraajeena naya otta eejiraajeena naya sümaa tü kasa kapüleesü alateetkat namüin. Kaʼwayuuseere pia, püshata nukuwaʼipa chi jimaʼai arüleejüikai jee sukuwaʼipa tü majayüt akuentajünakat achiki suluʼu El Cantar de los Cantares. Püchajaa wanee wayuu eekai anamiain otta eekai alin apüla Jeʼwaa.

MÜINJANA JIA MAʼAKA SAAʼIN «YÜÜJA EEKAI SÜTTÜIN»

15. ¿Kasa eeka süpüla nashatüin na kasaalüinjanakana sünainjee sukuwaʼipa tü majayüt akuentajünakat achiki suluʼu El Cantar de los Cantares?

¹⁵ (Paashajeʼera El Cantar de los Cantares 4:12.) Nnojotsü müliain tü majayütkat niiʼiree wanee toolo yalejee, nia neʼe aika süpüla nümüiwaʼa chi jimaʼai arüleejüikai. Müsüjeseʼe müin sukuwaʼipa tü majayütkat maʼaka saaʼin wanee «yüüja eekai süttüin» naashin joo chi jimaʼaikai. Nnojotsüjeseʼe shia oonooin sümaa nünüiki Salomón wanaa sümaa nüsakujain sümüin. Müsüjeseʼe müin shia maʼaka saaʼin wanee «süsepü piichi» nnojotka süpüla suwatapünaanüinjatüin jee müsü aka shia saaʼin wanee «supuettoʼuse piichi» katürankajiaka (Cant. de Cant. 8:8-10, TNM). Müinjatia neʼe nukuwaʼipa chi toolokoi jee tü jiet kasaalüinjatkat, nnojoishii naya oonooinjanain sümaa wayuu eekai saʼalaajaain nooʼomüin. Kamalainjatü neʼe nümüin chi toolokoi tü nuʼwayuuseinjatkat jee tü jietkat, chi suʼwayuuseinjachikai.

16. ¿Kasa shikirajaka anain na kasaalüinjanakana tü karalouktakat El Cantar de los Cantares?

¹⁶ Soʼu wanee kaʼi, nuunejaain chi jimaʼaikai tü majayütkat süpüla sujuʼitüinjatüin nümaa sünain awaraijawaa. Naʼalijiraka shia na suwalayuukana otta najütaka shia sünain aaʼinmajaa tü nayüüjainkat. Nnojotsü naʼalijirüin shia sutuma naaʼinreein kasa mojusü chi jimaʼaikai sümaa tü nawalakat naashin, naʼalijirüin shia süpüla naaʼinmajüinjatüin suulia keeʼireejüin saaʼin aaʼinraa kasa mojusü (Cant. de Cant. 1:6; 2:10-15). Müsia neʼe maaʼulu yaa, aaʼinmajiraainjana nakuwaʼipa na kasaalüinjanakana suulia joo naainjüin kasa mojusü. ¿Kasa naaʼinrajatka süpüla nnojoluinjanain naainjüin kasa mojusü? Nnojotsü naaʼinrüinjatüin wanee kasa eeka süpüla kaainjalain naya suluʼujee. Jülüjüinjatü naaʼin kasain wayuu tü nnojotkat süpüla naaʼinrüin suulia joo kaainjalajüin naya nuulia Jeʼwaa. Na amüraajiraakana, nnojoishii naya namüiwaʼainjanain eere yüütüülin. Nnojoishii naya aainjüinjanain kasa mojusü noʼuluʼu Maleiwa maʼaka saaʼin namülejiraakuʼu namüinjanain jalapünaa nanain jee müsia najülajiraakuʼu namüinjanain.

17, 18. ¿Kasa sükaaliinjaka anain pia tü pikirajaaitpakalü anain suluʼu tü karalouktakat El Cantar de los Cantares?

¹⁷ Naashin Jeʼwaa, aijiraainjachi chi toolokoi sümaa nuʼwayuuse otta nnojoishii naya ooʼulaajiraainjanain. Mayaapejeʼe aijiraain maʼin naya kasaalüiwaʼaya naya, nachajaainjatü sukuwaʼipa süpüla ayatüinjanain naya aijiraain waneepia (Mar. 10:6-9).

¹⁸ Kasaaleere pia, püchajaainjatü wanee wayuu eekai aijeerüin püpüla süka süpüshuaʼa paaʼin. Shiasaʼa kasaatpa jia, jüchajaainjatü sukuwaʼipa süpüla aijiraainjanain jia waneepia. Wekirajaaitpa sünain tü karalouktakat El Cantar de los Cantares, eein süpüla aijiraain maʼin waneepia wanee toolo sümaa wanee jierü. Tia, müsü aka saaʼin «nuwarala Jah» (Cant. de Cant. 8:6, TNM).