EKIRAJAAYA 30
JAYEECHI 36 Waaʼinmaja waneepia waaʼin
Watüjaka nanainjee na aluwataaliikana saaʼu Israel
«Jütüjaajeerü aaʼu süchikuaʼa naatain maʼin nukuwaʼipa chi wayuu eekai lotuin akuwaʼipa nuulia chi eekai mojulaain; naatain maʼin nukuwaʼipa chi eekai niʼyataain nümüin Maleiwa nuulia chi eekai nnojolin niʼyataain nümüin» (MAL. 3:18).
TÜ WATÜJEETKAT
Wekirajaale sünain jamüin nakuwaʼipa noʼuluʼu Jehová na aluwataaliikana saaʼu Israel, watüjaajeerü aaʼu tü waaʼinrajatkat süpüla talatüin nia wamaa.
1, 2. ¿Kasa ashajünaka suluʼu tü Bibliakat nachiki noʼutku na aluwataakana saaʼu Israel?
SAASHIN tü Bibliakat alatüshii suulia 40 wayuu aluwataakana saaʼu Israel.a Ashajünüsü suluʼu tü kasa mojusü naaʼinrakat na aluwataaliikana, eeshii na aluwataalii lotokana akuwaʼipa aaʼinrakana kasa mojusü. Jamüshijaʼa David lotusü nukuwaʼipa sünain aluwatawaa. Müshi Jehová nüchiki: «Chi oonookai waneepia sümaa tanüiki otta chi aʼyataakai tamüin süka süpüshuaʼa naaʼin, naaʼinrüin waneepia tü anakat toʼuluʼu» (1 Rey. 14:8). Aʼluwajiraapejeʼe nukuwaʼipa sümaa wanee wayuu otta nuʼutira aaʼinchi chi suʼwayuusekai (2 Sam. 11:4, 14, 15).
2 Eejana na aluwataalii mojulaakana aaʼinrakana kasa anasü. Jülüjataa waaʼin nukuwaʼipa Rehoboam, wainma kasa mojusü naaʼinraka noʼuluʼu Jehová (2 Crón. 12:14). Eepejeʼe tü kasa anasü naaʼinrakat, oonooshi nia sümaa nünüiki Jehová wanaa sümaa nüchiaain nia suulia nütkaain sümaa tü poloosükat eʼiruku chakat Israel otta nuuʼulaain naneeküin chi aluwataainjachikai naaʼu. Otta nukooʼomüinrüin süsepü tü pueulokot suulia sushutunuin aaʼu natuma na naʼünüükana (1 Rey. 12:21-24; 2 Crón. 11:5-12).
3. (1) ¿Kasa wasakireʼerüinjatka anain waaʼin nachiki na aluwataaliikana saaʼu Israel? (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain ekirajaayakat tüü?
3 Na aluwataakana saaʼu Israel aaʼinrüshii naya kasa anasü otta kasa mojusü. ¿Jamüinjatü nukuwaʼipa wanee aluwataai süpüla lotuin nukuwaʼipa noʼuluʼu Jehová? Anasü watüjaale saaʼu tia süpüla wayaawatüin saaʼu tü waaʼinrajatkat süpüla talatüin Jehová watuma. Süpüla lotuin nukuwaʼipa wanee aluwataai noʼuluʼu Jehová alinjachi nia nüpüla süka süpüshuaʼa naaʼin, ayaawajaainjachi nia suulia naainjala jee nuʼwaajüinjachi nia pansaapünaa sümaa tü nüchekakat. Anasü wekirajaale sünain tia.
AISHI JEHOVÁ NAPÜLA SÜKA SÜPÜSHUAʼA NAAʼIN
4. ¿Kasa naataka aluʼu nakuwaʼipa na aluwataalii anamiakana noulia na mojulaashiikana?
4 Talatüshi Jehová namaa na aluwataalii aikana apüla nia süka süpüshuaʼa naaʼin.b Anasü nukuwaʼipa Jehosafat sünain aluwatawaa, aʼyataashi nia nümüin Jehová süka süpüshuaʼa naaʼin (2 Crón. 22:9). Anuu sünüiki tü Bibliakat nüchiki Josías: «Nnojoishi eein wanee aluwataai aaʼinrakai tü naaʼinrakat, aleʼejüshi nia nüchikuaʼa nünainmüin Jehová süka süpüshuaʼa naaʼin» (2 Rey. 23:25). Nnojotpejeʼe müin nukuwaʼipa Salomón kakaliapa nia sünain aluwatawaa, aainjashi nia kasa mojusü otta nnojoishi nia aʼyataain nümüin Jehová süka süpüshuaʼa naaʼin (1 Rey. 11:4). Müsia neʼe nukuwaʼipa Abiyam sünain aluwatawaa, saashin tü Bibliakat nnojoishi nia aʼyataain nümüin Jehová süka süpüshuaʼa naaʼin (1 Rey. 15:3).
5. ¿Jamüshii waʼyataakaʼa nümüin Jehová süka süpüshuaʼa waaʼin?
5 ¿Jamüshii waʼyataakaʼa nümüin Jehová süka süpüshuaʼa waaʼin? Aʼyataashii waya nümüin süka alin nia wapüla jee kojutuin nia wamüin, nnojotsü sükajeejatüin waluwataanüin jee shiale müin anakai saaʼin wamüin.
6. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla alinjachin Jehová wapüla süka süpüshuaʼa waaʼin? (Proverbios 4:23; Mateo 5:29, 30).
6 ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla washatüin nakuwaʼipa na aluwataashii lotokana akuwaʼipa otta süpüla alinjachin wapüla Jehová? Wayoutajatü waaʼinrüin tü kasa eekat süpüla amotsojuin atuma naalin Jehová wapüla, maʼaka nnojoliinjanain wanajüin kasa yarüttüsü, nnojoluinjatüin kachiiruain waaʼin washirüü, nnojoliinjanain aʼaleewajaain waya namaa na mojukana akuwaʼipa. Anajüle wamüin tia kasa mojusükat, anasü wanouteʼeramaatüle wakuwaʼipa (paashajeʼera Proverbios 4:23; Mateo 5:29, 30).
7. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wayoutuin tü kasa yarüttüsükat?
7 Jalia waya suulia sumotsojuin naalin Jehová wapüla. Eeja waaʼin suulia jülüjain waaʼin nnojoleerüin kasain alatüin wamüin süka wainmain waʼyataain nümüin Jehová, emeejiraashii waya jülüjale waaʼin tia. Jamüshijaʼa pipitajüinjachire pipia nnojoleerü puuʼulaain jutatüin tü puettoʼukat suulia yarüttüin süchikuaʼa. Müsia neʼe tü wakuwaʼipakat nümaa Jehová, jülüjeesü waaʼin suulia sumojujaain. Nnojoleerü anain neʼe wakuwaʼipa nümaa Jehová süka wainmain waʼyataain nümüin. Wayoutuinjatü süpüshuaʼa tü kasa yarüttüsükat otta eejüinjatü waaʼin suulia sumotsojuin naalin Jehová wapüla (Éf. 2:2).
AYAAWAJAASHII SUULIA NAAINJALA
8, 9. ¿Kasa naaʼinraka David otta Ezequías wanaa sümaa nachiaanüin? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa sünainkat süta tü rewiisütakat).
8 Wekirajaaitpa anain naaʼinrüin David wanee kasa mojuka maʼin. Wanaa sümaa nüchiaain nia Natán ayaawajaashi nia suulia naainjala (2 Sam. 12:13). Wayaawata aluʼu niyaawajaain suulia naainjala sükajee tü nüshajakat suluʼu Salmo 51. Nnojotsü mojuyaain naaʼin David nuʼupala Natán suulia nüchiaanüin (Sal. 51:3, 4, 17, paashajeʼera tü sünüliakat Salmo 51).
9 Kaainjalashi Ezequías nümüin Jehová. Ashajünüsü suluʼu tü Bibliakat yaletajaain naaʼin Ezequías, jashichikalaka Maleiwa nümüin, namüin na wayuu kepiakana Judá otta namüin na kepiakana Jerusalén (2 Crón. 32:25). ¿Jamüsü yaletajaakaʼa naaʼin? Eesüjaʼa shiale sünainjee naapüin Jehová washirüü nümüin, eesüjaʼa shiale sünainjee niyamülüin na asiriokana jee shiale sutuma naawaleʼerüin nia Jehová suulia wanee ayuulii outasiroʼu. Niiʼiyatüin nuwashirüin namüin na chejeʼewaliikana Babilonia süka yaletajaain naaʼin. Nüchiaanakalaka nutuma Isaías wanee nünüikimaajachi Maleiwa (2 Rey. 20:12-18). Nnojoishi jashichin Ezequías nümüin Isaías, ayaawajaashi nia suulia naainjala maʼaka naaʼin David (2 Crón. 32:26). Watüjaa aluʼu lotuin nukuwaʼipa Ezequías noʼuluʼu Jehová. Saashin tü Bibliakat naaʼinrüin tü kasa anakat noʼuluʼu Jehová (2 Rey. 18:3).
Nnojotsü yaletüin naaʼin David otta Ezequías wanaa sümaa nachiaanüin jee ayaawajaashii naya suulia naainjala. (Paashajeʼera tü pütchikat 8 otta 9).
10. ¿Kasa naaʼinraka Amasías wanaa sümaa nüchiaanüin?
10 Amasías chi aluwataaikai saaʼu Judá naaʼinrüin tü anakat, nnojotpejeʼe naaʼinrüin shia süka süpüshuaʼa naaʼin (2 Crón. 25:2). ¿Kasa mojusü naaʼinraka? Süchikijee nükaalinjünüin nutuma Jehová süpüla niyamülüin na edomitakana, nuʼwaajakalaka namaleiwase naya wayuukana.c Wanaa sümaa nüchiaanüin nutuma wanee nünüikimaajachi Jehová, aashichijaashi neʼe nia nümüin jee macheʼesai nia sümüin tü nümakat (2 Crón. 25:14-16).
11. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla nülatirüin Jehová sooʼopünaa naaʼin waainjala? (2 Corinto 7:9, 11; piirakaa sümüin tü ayaakuaakat).
11 ¿Kasa watüjaka nanainjee naya aluwataashiikana? Ayaawajaainjana waya suulia waainjala otta eejüinjatü waaʼin suulia waaʼinrüin shia piantua. ¿Kasa waaʼinrajatka nachiaale waya na laülaashiikana jaʼitairü shiain saaʼujee wanee kasa nnojotka pansaain saaʼin wamüin? Nnojotsü anain jülüjale waaʼin mojuin wakuwaʼipa noʼuluʼu Jehová jee nnojoluin anain washoʼu namüin na laülaashiikana. Jülüjeesü waaʼin nakuwaʼipa na aluwataaliikana saaʼu Israel, achiaanüshii naya mayaainjeʼe lotuin nakuwaʼipa noʼuluʼu Jehová (Heb. 12:6). ¿Kasakaʼa waaʼinrajatüin wachiaanüle? Nnojoluinjatü yaletüin waaʼin, wanouteʼeramaatüinjatü wakuwaʼipa otta ayatüinjana aʼyataain waya nümüin Jehová süka süpüshuaʼa waaʼin. Wayaawajaale suulia waainjala nülatireerü Jehová sooʼopünaa naaʼin waainjala (paashajeʼera 2 Corinto 7:9, 11).
Wachiaanüle nnojotsü yaletüinjatüin waaʼin, wanouteʼeramaatüinjatü wakuwaʼipa otta ayatüinjana aʼyataain waya nümüin Jehová süka süpüshuaʼa waaʼin. (Paashajeʼera tü pütchikat 11).f
NAʼWAAJÜIN JEHOVÁ PANSAAPÜNAA SÜMAA TÜ NÜCHEKAKAT
12. ¿Kasa naataka aluʼu nakuwaʼipa na aluwataalii lotokana akuwaʼipa noʼuluʼu Jehová noulia na nnojoliikana lotuin akuwaʼipa?
12 Na aluwataalii lotokana akuwaʼipa noʼuluʼu Jehová naʼwaajüin nia otta nakaalinjain na waneinnua süpüla naaʼinrüinjatüin tia. Maʼaka wekirajaaitpain anain eesü najachijaale sümaa nakuwaʼipa. Naʼwaajapejeʼe Jehová sümaa nachajaain sukuwaʼipa süpüla nnojoluin naʼwaajüin na israelitakana shiyaakua maleiwayaasü.d
13. ¿Jamüsü nnojotkaʼa lotuin nukuwaʼipa Acab noʼuluʼu Jehová?
13 ¿Jamüsü nnojotkaʼa lotuin nakuwaʼipa noʼuluʼu Jehová waneinnua aluwataalii saaʼu Israel? Eesü kaʼi naaʼinraka oʼu kasa anasü. Jamüshijaʼa Acab chi aluwataaikai mojusü naaʼin wanaa sümaa nütüjaain saaʼu niain kasirüin outuin Nabot (1 Rey. 21:27-29). Wainma pueulo nukumajaka, wainma atkawaa nakanajakana na israelitakana nutuma (1 Rey. 20:21, 29; 22:39). Naaʼinrapejeʼe wanee kasa mojushaatasü, sutuma noonooin sümaa sünüiki nuʼwayuuse nuʼwaajirüin wayuu sümaleiwase. Eetaayaai niyaawajaain suulia naainjala (1 Rey. 21:25, 26).
14. (1) ¿Jamüsü nnojotkaʼa lotuin nukuwaʼipa Rehoboam noʼuluʼu Jehová? (2) ¿Kasa naaʼinraka wainma aluwataalii nnojoliikana lotuin akuwaʼipa noʼuluʼu Jehová?
14 Jülüjataa waaʼin nukuwaʼipa wanee aluwataai nnojoikai lotuin akuwaʼipa noʼuluʼu Jehová, Rehoboam nünülia. Wekirajaaitpa anain eein tü kasa anasü naaʼinrakat. Eepa nükalia sünain aluwatawaa jee wainmapa na israelita nümaajanakana, ooʼulaashi nia suulia oonowaa sümaa tü Pütchi Aapünakat nümüin Moisés otta aʼwaajüshi nia shiyaakua maleiwayaasü (2 Crón. 12:1). Aʼwaajüshi neʼe maleiwayaasü wanaa sümaa nuʼwaajüin Jehová (1 Rey. 14:21-24). Nnojoishi niain neʼe Rehoboam otta Acab akayalaakana suulia aʼwaajaa Maleiwa, wainmaʼaya na aluwataalii nnojoliikana lotuin akuwaʼipa aʼwaajakana maleiwayaasü. Wayaawatakalaka saaʼu wanee kasa jülüjapuʼuka naaʼin Jehová süpüla nüküjain anale jee mojule nukuwaʼipa wanee aluwataai noʼuluʼu. Kojutusü maʼin nümüin Jehová niale aʼwaajünüin nümüiwaʼa nutuma wanee aluwataai.
15. ¿Jamüsü kojutukaʼa nümüin Jehová nuʼwaajünüin nümüiwaʼa?
15 ¿Jamüsü kojutukaʼa nümüin Jehová nuʼwaajünüin nümüiwaʼa? Naya na aluwataaliikana akaalinjainjanakana na wayuukana süpüla naʼwaajüinjachin Maleiwa maʼaka nücheküin shia. Wanaa sümaa naʼwaajüin shiyaakua maleiwayaasü aainjashii kasa mojusü sümaa kaainjalain naya (Os. 4:1, 2). Nükatalüin Jehová na aluwataaliikana otta müshiʼiya na israelitakana süpüla naʼyataainjanain nümüin. Wanaa sümaa naʼwaajüin maleiwayaasü müshii naʼluwajiraakai aaʼin nakuwaʼipa (Jer. 3:8, 9). Nuʼluwajiraale nukuwaʼipa wanee wayuu sümaa wanee wayuu nnojotka shiain nuʼwayuusein, mojusü saaʼin nuʼwayuuse otta mojutusat nutuma. Müsia neʼe naaʼin Jehová niʼrüle nnojoluin lotuin nukuwaʼipa chi eekai niʼyataain nümüin. Mojushaatasü naaʼin Jehová saalinjee tia (Deut. 4:23, 24).e
16. ¿Kasa naataka aluʼu nukuwaʼipa nümüin Jehová chi eekai lotuin akuwaʼipa nuulia chi eekai mojulaain?
16 ¿Kasa watüjaka nanainjee na aluwataakana saaʼu Israel? Nnojoliinjana waya sünainpünaain sukuwaʼipa tü iküleesia ekirajakalü alawaa, waʼwaajüinjachi Maleiwa pansaapünaa sümaa tü nüchekakat wapüleerua jee waaʼinmaainjatü tü waʼyataainkat nümüin. Nüküjain Malaquías chi nünüikimaajachikai Maleiwa jaralin chi anamiakai nümüin Maleiwa jee chi mojulaakai. Anuu nünüiki: «Jütüjaajeerü aaʼu süchikuaʼa naatain maʼin nukuwaʼipa chi wayuu eekai lotuin akuwaʼipa nuulia chi eekai mojulaain; naatain maʼin nukuwaʼipa chi eekai niʼyataain nümüin Maleiwa nuulia chi eekai nnojolin niʼyataain nümüin» (Mal. 3:18). Süka watüjaaitpain saaʼu jaraliin na wayuu lotokana akuwaʼipa noʼuluʼu Maleiwa, anashii nnojoliire wooʼulaain suulia aʼyatawaa nümüin Maleiwa saalinjee tü kasa mojusü waaʼinrakat. Kaainjaleenaʼaya waya wakayalaale nuulia Jehová.
17. ¿Kasa jülüjainjatkaʼa paaʼin palajana süpüla püneeküin chi puʼwayuuseinjachikai?
17 ¿Jülüjasüche paaʼin kasaaleein pia? Jalouijeerü pümüin tü nümakat Malaquías süpüla püneeküin tü puʼwayuuseinjatkat. Anasü jülüjale paaʼin tüü: anale nukuwaʼipa pümüin wanee wayuu nnojoikai aʼyataain nümüin Jehová, ¿lotusüche eera nukuwaʼipa noʼuluʼu Jehová? (2 Cor. 6:14). Puʼwayuusere nia, ¿nükaalinjeetche pia süpüla piʼyataainjatüin nümüin Maleiwa? Eesüjaʼa anale sukuwaʼipa tü jieyuu nuʼwayuusekat Salomón, nnojoliipejeʼe aʼyataain naya nümüin Maleiwa. Naʼwaajirüinjeseʼe Salomón shiyaakua maleiwayaasü (1 Rey. 11:1, 4).
18. ¿Kasa nekirajüinjanaka anain na wawalayuukana nachonnii?
18 Jiakana kachonshiikana jalouijeerü jümüin jikirajüle jüchonnii nachiki na aluwataakana saaʼu Israel süpüla naʼyataweein nümüin Jehová otta süpüla nayaawatüin saaʼu tü kasa anakat noʼuluʼu. Süpüla lotuin nukuwaʼipa wanee aluwataai noʼuluʼu Jehová nuʼwaajüinjachi nia nümüiwaʼa otta nükaalinjainjana na waneinnua süpüla naaʼinrüin tia. Jikiraja jüchonnii süpüla naaʼinmaain maʼin tü anainjatkalü atuma nanoula, maʼaka saaʼin naashajeʼerüinjatüin tü Bibliakat, noutkajaainjanain jee naküjainjanain maʼin pütchi. Neʼrüinjatü jaaʼinrüin tia (Mat. 6:33). Nnojorüle jaaʼinrüin tia eeshiijaʼa süpüla naʼyataain nümüin Maleiwa shiiʼiree neʼe talatüinjatüin jaaʼin namaa. Müle nakuwaʼipa, eesüjaʼa süpüla nnojoluin naaʼinmaain naʼyataain nümüin Jehová jee nooʼulaale suulia aʼyatawaa nümüin.
19. ¿Mepireesatche nukuwaʼipa wanee wawala ooʼulaakai suulia aʼyatawaa nümüin Jehová? (Paashajeʼera tü pütchikat «Eeshi süpüla aleewain pia püchikuaʼa nümaa Jehová»).
19 ¿Mepireesatche nukuwaʼipa wanee wawala ooʼulaakai suulia aʼyatawaa nümüin Jehová? Nnojo, eeshijaʼa süpüla niyaawajaain suulia naainjala otta eein süpüla aleewain nia nümaa Maleiwa nüchikuaʼa. Nnojoluinjatpejeʼe yaletüin naaʼin otta naapaainjatü sümaa tü namakat na laülaashiikana nümüin (Sant. 5:14). Mayaainjeʼe wainmain tü kasa kapüleejeetkat nümüin, nnojoleerü amülain neʼe tü naaʼinrakat süpüla aleewain nia nüchikuaʼa nümaa Jehová.
20. ¿Jameerü wakuwaʼipa noʼuluʼu Jehová washatüle nakuwaʼipa na aluwataalii lotokana akuwaʼipa?
20 ¿Kasa watüjaka nanainjee na aluwataalii lotokana akuwaʼipa noʼuluʼu Jehová? Washateerü nakuwaʼipa müleka aire Jehová wapüla süka süpüshuaʼa waaʼin. Watüja sünainjee tü mojukat watuma, wayaawajaa suulia waainjala otta wanouteʼeramaata shia. Jülüja maʼin waaʼin niainjachin waʼwaajüin Jehová nümüiwaʼa. Piʼyataale nümüin Jehová süka süpüshuaʼa paaʼin loteerü pukuwaʼipa noʼuluʼu maʼaka lotuin nakuwaʼipa noʼuluʼu waneinnua aluwataalii.
JAYEECHI 45 Jülüjawaika maʼin taaʼin
a Sünain ekirajaayakat tüü naya waashajaakana achiki na aluwataakana saaʼu Israel sümaiwa. Eeshii na aluwataakana saaʼu tü piamakat eʼiruku chaa Judá, na aluwataakana saaʼu tü poloosükat eʼiruku chaa Israel otta eeshii na aluwataakana kottoiwaʼaya tü poloosükat piamamüin eʼiruku.
b PÜTCHI PÜTÜJAAINJATKA AAʼU: Ashajünawaisü suluʼu tü Bibliakat tü pütchikat aaʼin süpüla süküjünüin tü suluʼukat waaʼin, tü keeʼireekat waaʼin, tü wekiiruʼukat, tü kasa mojusü suchuntaakat waaʼin otta müsia tü watüjakalü apüleerua.
c Na aluwataalii nnojoliikana israelitain, eesüjaʼa naʼwaajüle namaleiwase na naʼünüü nakanajakana.
d Asá chi aluwataaikai aaʼinrüshi kasa mojushaatasü (2 Crón. 16:7, 10). Ashajünapejeʼe suluʼu tü Bibliakat naaʼinrüin kasa anasü noʼuluʼu Jehová. Niyoutajaa amaa paala nüchiaanüin, ayaawajaapejeʼe nia suulia naainjala mapa. Anasü maʼin nümüin Jehová tü kasa anasü naaʼinrakat suulialeʼeya tü kasa mojusü naaʼinrakat, nia neʼe Jehová nuʼwaajaka Asá otta nüchajaain maʼin sukuwaʼipa süpüla najaʼttirüin shiyaakua tü maleiwayaasü chakat Israel (1 Rey. 15:11-13; 2 Crón. 14:2-5).
e Sükajee tü palajatkat pütchi otta tü piamakat pütchi saʼakajeejatka tü Pütchi Aapünakat nümüin Moisés wayaawata aaʼu kojutuin maʼin nümüin Jehová nuʼwaajünüin nümüiwaʼa (Éx. 20:1-6).
f SÜCHIKI TÜ AYAAKUAAKAT: Wanee jimaʼai laülaashi nüküjain nümüin wanee wawala eejüinjatüin naaʼin suulia sülanaʼaleein nüsüin, nnojotsü yaletüin naaʼin chi wawalakai, naapaa amaalü tü münakat nümüin otta ayatüshia aʼyataain nümüin Jehová.