Eʼrüshii waya wamüliala sutuma tü atkawaakat jee tü kasachikikat
«Akooʼomüinraasü maʼin tü atkawaakat soʼujeʼereeya tü kanüliakat Segunda Guerra Mundial jee wainmaleesia tü eekat maaʼulu yaa. Eetaashii maʼaka 2.000 miyoone wayuu kepiakana suluʼu wanee mma eere eein atkawaa».
Amina Mohammed, vicesecretaria general de las Naciones Unidas, eneeroʼu 26 soʼu 2023.
Eesüjaʼa eejaʼalaa sümüle wanee atkawaa jee eesüjaʼa neʼrüle namüliala na wayuu kepiakana watta suulia tü mma eere eein atkawaa jee mayaainjeʼe sajaʼlajaain wanee atkawaa ayatüsia müliain wayuu sutuma tü kasa mojusü shiʼipünaalakat. Anuu waneirua kasa eeka sünainjee:
Aisü jamü. Naashin na wayuu aʼyataakana suluʼu Programa Mundial de Alimentos wainmashaata na wayuu outakana jamü sutuma kepiain naya suluʼu mma eere eein atkawaa jee kasachiki.
Ayuuisü wayuu jee shapaasü naaʼin waneepia. Eesüjaʼa shapaale maʼin naaʼin wanee wayuu waneepia jülüjale naaʼin eeinjatüin atkawaa eere kepiain nia. Jamüshiijaʼa na wayuu kepiakana eere eein atkawaa jee kasachiki nnojotsü müliain neʼe naya sutuma tü alatakat namüin, müliasü naaʼinña sutuma jülüjain naaʼin waneepia tia otta sutuma alin shiiʼiree tottoot jee shipinase wayuu.
Ojuʼitinnüshi wayuu suluʼujee noumain. Naashin wanee wayuu aʼyataakai suluʼu Naciones Unidas soʼu settienpüroʼu 2023 alatüshii suulia 114 miyoone wayuu ojuʼitinnakana suluʼujee noumain. Alatüsü maʼin tia sutuma tü atkawaa eekat suluʼu noumain.
Kojutusü kasakaʼa süpüshuaʼa. Eere wanee atkawaa maliasat sünneetse wayuu jee kojutusü kasakaʼa süpüshuaʼa. Alatüsü tia sutuma wainmain nneerü nakataajaka na süʼlaülashiikana mma süpüla nayaʼlajüin naʼapüla na surulaatkana. Nnojotsü apütaain nneerü süpüla sukumajünüin pitaat jee süpüla koleejiainjanain na tepichikana jee ayatüsia müliain saaʼin wayuu süchikijee sajaʼttüin wanee atkawaa saaʼujee nukumajüinjatüin süchikuaʼa nepia.
Amojujaasü maʼin sukuwaʼipa tü mmakat. Müliasü maʼin saaʼin wayuu jee ayuuishii naya sutuma sumojujunüin sukuwaʼipa tü mmapaʼakat otta yarüttüin tü wüinkat otta tü joutai wasanalakat otta eein süpüla jamajüin wayuu sutuma tü bomba ojoitünakat mmapü soʼunnaa wanee atkawaa.
Wainma na müliakana sutuma tü atkawaakat jee akataajünüsü maʼin nneerü sünainjee.