Kojuta wamüin tü naapakat wamüin Jeʼwaa
«Nia chi Naaʼinkai Maleiwa aapakai wamüin taashii» (2 COR. 3:17).
1, 2. (1) ¿Kasa jülüjaka naaʼin na wayuukana süchiki tü kasa naneeküinjatkat süka naaʼin namüiwaʼa? (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain ekirajaayakat tüü?
MÜSÜ wanee jiet nümüin wanee saʼaleewain süchiki tü süneekajatkat: «Nnojo püsakirüin taya sünain tü anakat süpüla taaʼinrüin, püma neʼe tamüin tü taaʼinrajatkat». Nnojotsü süneekeein tia jietkat süka saaʼin sümüiwaʼa tü saaʼinrajatkat. Nnojotsü saaʼinrüin tia eerejeʼe nukumajüin waya Maleiwa süpüla waneeküin süka waaʼin wamüiwaʼa tü waaʼinrajatkat (paashajeʼera «Pütchi pütüjaainjatka aaʼu»). ¿Jama piakai? ¿Püneeküinche süka paaʼin pümüiwaʼa tü paaʼinrajatkat? ¿Püchekataapa süneekünüin tia pooʼopünaa? ¿Jamüsü pünüiki süchiki nuuʼulaanüin wanee wayuu nüneeküin süka naaʼin nümüiwaʼa tü naaʼinrajatkat?
2 Wainma tü kasa jülüjakat naaʼin na wayuukana süchiki tü kasa naneeküinjatkat süka naaʼin namüiwaʼa. Eeshii eeka jülüjain naaʼin nüneeküitpain Maleiwa nooʼopünaa tü naaʼinrajatkat. Eeshii eeka jülüjain naaʼin eein süpüla naneeküin tü keeʼireekat naaʼin nnojoire jaralin laülaain naaʼu (paashajeʼera «Pütchi pütüjaainjatka aaʼu»). Süküjapajaʼa tü Wiwüliakat nukumajüin waya Jeʼwaa süpüla waneeküin süka waaʼin wamüiwaʼa tü waaʼinrajatkat (paashajeʼera Josué 24:15). Jee müsia asouktüsü shiʼipajee pütchikat tüü: ¿Eesüche süpüla waneeküin süka waaʼin wamüiwaʼa süpüshuaʼa tü keeʼireekat waaʼin? ¿Kasa jülüjainjatka waaʼin süpülapünaa waneeküin wanee kasa süka waaʼin wamüiwaʼa? ¿Jamüsü sütüjaaneetka aaʼu shiimainre alin wapüla Jeʼwaa saaʼujee tü waneekakat? ¿Kasa waaʼinrajatka kojutüle wamüin tü naneekakat na waneeinnua? Wekirajaajeerü anain tia sünain ekirajaayakat tüü.
¿KASA WATÜJAKA NÜNAINJEE JEʼWAA OTTA JESUU?
3. ¿Jamüsü sukuwaʼipa nutuma Jeʼwaa süneekia tü naaʼinrajatkat?
3 Nia neʼe Jeʼwaa nümüiwaʼa aneekaka tü anakat süpüla aaʼinnaa otta nnojotsü jaralüin laülaain naaʼu; eeshii süpüla watüjain nünainjee. Jamüshijaʼa nia, nüneeküin na israeliitakana süpüla nupueuloseinjanain naya (Deut. 7:6-8). Nüneeküin Jeʼwaa naya süpüla nikeraajüin tü nümatüjütkalia nümüin Abraham, chi naʼaleewainkai (Gén. 22:15-18). Jee süka alin nüpüla Jeʼwaa na wayuukana jee lotuin nukuwaʼipa, nüneeküin tü kasa anainjatkalü atuma nakuwaʼipa. Naaʼinrüin tia, wanaa sümaa nüchiaain na israeliita eʼrüliikana wayumüin nümüin. Shiasaʼa mojupa naaʼin saaliijee tü naainjalakat jee nayaawajaapa suulia, nümüliajüin naya Jeʼwaa jee nnojoishii niyüülajüin naya. Müshi nia namüin: «Moteerü taaʼin tü jaainjalakat, jee ayateena jia alin tapüla» (Os. 14:4). Nüneeküinya Jeʼwaa kasa anasü süpüla nükaaliinjain na wayuukana. Washata tü nukuwaʼipakat.
Süpülapünaa nüntüin Jesuu yaa Mmapaʼa, nüneeküin waneepiainjachin nia nümaa Maleiwa jee niyouktüin nümaainjachin nia Satanaa soʼu niʼrüijaain wayumüin nümüin Maleiwa
4, 5. (1) ¿Jarai chi palajachikai akumajuushin süpüla nüneeküin süka naaʼin nümüiwaʼa tü naaʼinrajatkat? ¿Jamüsü sukuwaʼipa tia nutuma Jesuu? (2) ¿Kasa wasakireʼerüinjatka anain waaʼin?
4 Nukumajüin Jeʼwaa na aapieekana jee na wayuukana süpüla naneeküin süka naaʼin namüiwaʼa tü keeʼireekat naaʼin. Nia Jesuu chi palajachikai nukumalain Jeʼwaa sünain müin aka nukuwaʼipa wanaa nümaa. Jee nia chi palajachikai akumajuushin süpüla nüneeküin süka naaʼin nümüiwaʼa tü naaʼinrajatkat (Col. 1:15). ¿Jamüsü sukuwaʼipa tia nutuma Jesuu? Süpülapünaa nüntüin Jesuu yaa Mmapaʼa, nüneeküin waneepiainjachin nia nümaa Maleiwa jee niyouktüin nümaainjachin nia Satanaa soʼu niʼrüijaain wayumüin nümüin Maleiwa. Wanaa sümaa yaainjachin nia mmapaʼa, niyouktüin tü kasa nuuʼulakakalü aka nia Satanaa (Mat. 4:10). Wanee ai süpülapünaa nuʼutünüin aaʼin Jesuu oʼuraajüshi nümüin chi Nüshikai sümaa nüküjüin nümüin naaʼinreein tü keeʼireekat naaʼin. Müshi nia: «Taata Maleiwa, müleka pücheküle, anasüje puuʼuleʼerüle toulia tü müliaa teʼreetkat jooluʼu. Akatsa nnojolüin shiainjatüin paaʼinrüin tü tachekakat neʼe tamüiwa, shia paaʼinrüinjatka tü püchekakat tapüleerua» (Luc. 22:42). ¿Eesüche süpüla washatüin nukuwaʼipa Jesuu? ¿Eesüche süpüla waneeküin süka waaʼin wamüiwaʼa kojutüinjachire Jeʼwaa watuma sümaa waaʼinrüin tü keeʼireekat naaʼin?
5 Eesü süpüla washatüin nukuwaʼipa Jesuu süka nukumajüin waya Maleiwa sünain müin aka nukuwaʼipa (Gén. 1:26). Nnojoliipejeʼe süpüla waneeküin süka waaʼin wamüiwaʼa süpüshuaʼa tü keeʼireekat waaʼin maʼaka naaʼinrüin shia Jeʼwaa. Nüküjüin wamüin Jeʼwaa suluʼu tü Wiwüliakat nnojoliinjanain walanaain sooʼopünaa tü nümakat jee kojutüinjatü shia wamüin. Jamüsüjaʼa wanee jiet, kojutüinjachi sümüin suʼwayuuse süka niain laülaain saaʼu jee na tepichikana, oonooinjana nümaa nashi jee nei (Éf. 5:22; 6:1). Wasakireʼera waaʼin sünain pütchikat tüü: ¿Alanaaweeshiche taya sooʼopünaa tü nümakat Jeʼwaa tamüin? Waaʼinrüle tia, nnojoleerü katüin woʼu süpüla kaʼikat süpüshuaʼa.
NA ANEEKAKANA KASA ANASÜ OTTA NA ANEEKAKANA KASA MOJUSÜ
6. Püküja wanee sukuwaʼipa jamüin aneenaka waya nnojoliire walanaain sooʼopünaa tü nümakat Jeʼwaa.
6 Süka nnojoliinjanain walanaain sooʼopünaa tü nümakat Maleiwa, ¿nnojotsüche süpüla waneeküin süka waaʼin wamüiwaʼa tü keeʼireekat waaʼin? Nnojotsü shiain tia. Tü nümakat wamüin Jeʼwaa saaʼinmajüin waya suulia mojuin wakuwaʼipa. Jamüshiijaʼa woʼunüinjanale suluʼumüin wanee pueulo, shiasaʼa suluʼu tü karateetkat, eesü kemion oʼunaka pasanainpünaa sünain jee eeka yalejeʼewain sümüin süka nnojoluin shiʼitaanüin Ley napüla. ¿Aashin mmoleenain waya woʼunüle suluʼupünaa tia karateetkat? Süpüla anainjatüin tü waneekakat süka waaʼin wamüiwaʼa, nnojoliinjana alanaain waya sooʼopünaa tü nümakat Jeʼwaa wamüin. Wekirajaa sünain nakuwaʼipa waneeinnua wayuu anakana akuwaʼipa sutuma nnojoluin nalanaain sooʼopünaa tü nümakat Jeʼwaa namüin.
7. (1) ¿Jamüsü naataka nukuwaʼipa Adán suulia tü mürütkalüirua? (2) ¿Kasa naaʼinraka Adán sutuma eein süpüla nüneeküin süka naaʼin nümüiwaʼa tü naaʼinrajatkat?
7 Nia Adán chi palajachikai wayuu sünain nukumalain Maleiwa. Nukumajüin Adán süpüla nüneeküin süka naaʼin nümüiwaʼa tü keeʼireekat naaʼin maʼaka naainjüin shia naka na aapieekana. Nnojotpejeʼe müin nutuma Jeʼwaa sukuwaʼipa tü mürütkalüirua. ¿Kasa naaʼinraka Adán sutuma müin nukuwaʼipa nutuma Maleiwa? Talatüshi maʼin nia sutuma nuluwataanüin sünain eʼinaajaa sünülia tü mürütkalüirua. Saashin tü Wiwüliakat, nüntirüin Maleiwa tü mürütkalüirua nünainmüin Adán süpüla niʼitaainjatüin sünülia waneʼewai sukua wanaapünaa sümaa tü sukuwaʼipakat. Kojutüsü nümüin Jeʼwaa tü kasa naaʼinrakat Adán, müsüjeseʼe nnojoluin niiʼiratüin tü sünüliakalüirua mürüt niʼinaajalaka Adán (Gén. 2:19).
8. ¿Kasa naaʼinraka Adán sutuma nülanaain sooʼopünaa tü nuchuntakat Jeʼwaa? ¿Kasa eeka sutuma tia?
8 Niʼitaain Jeʼwaa najapuluʼu Adán paʼaraiisüinjatüin nutuma tü Mmakat. Müshi nia nümüin: «Anakaja kachonniire jia, jouluiwa na juuʼuliwoʼukana sainküin mmakat süpüshua süpüla laulaainjanain jia saaʼu tü kasa shirokujatkat palaa, saaʼu tü kasa waawatakat iipünaapünaa je saaʼu tü kasa mmapaʼajatkat süpüshuaʼale» (Gén 1:28). Alanaapejeʼe Adán sooʼopünaa tü nuchuntakat Jeʼwaa nümüin, niküinjeseʼe süchon tü wunuʼu nüpülajakat nuulia. Süka mojuin sukuwaʼipa süneekia nutuma Adán tü naaʼinrakat, kakaliainna na wayuukana müliain saaliijee tia (Roma 5:12). Soto waaʼin mojuin tü alatakat sutuma nnojoluin anain sukuwaʼipa nutuma Adán süneekia tü naaʼinrakat. Jülüjale waaʼin tia, sükaaliinjeena waya süpüla anain süneekia watuma tü waaʼinrajatkat otta nnojoluin walanaain sooʼopünaa tü nümakat Jeʼwaa wamüin.
Naneeküin na israeliitakana nupueulosein naya Maleiwa jee kojutüinjatüin namüin tü nuchuntakat namüin
9. ¿Kasa nuuʼulaaka Jeʼwaa naneeküin na israeliitakana? ¿Kasa naküjaka nümüin Jeʼwaa?
9 Süka kaainjalain Adán otta Eva, oʼttüshii wapüshuaʼa sünain kaainjalaa jee ouktaa. Eeyütpejeʼe süpüla waneeküin süka waaʼin wamüiwaʼa tü waaʼinrajatkat. Wayaawata aaʼu tia saaʼujee tü naaʼinrakat Jeʼwaa naka na israeliitakana. Jamüshijaʼa nia, nuuʼulaain na israeliitakana naneeküin süka naaʼin namüiwaʼa nacheküle nupueulosein naya (Éx. 19:3-6). Naneeküinjeseʼe nupueulosein naya Maleiwa jee kojutüinjatüin namüin tü nuchuntakat namüin. Anuu nanüiki nümüin Maleiwa: «Süpüshuaʼa tü nümakat wamüin Jeʼwaa, waaʼinreerü shia» (Éx. 19:8, TNM). Shiasaʼa mapa, naʼalainpalashi Jeʼwaa. ¿Kasa wayaawataka saaʼujee tü naaʼinrakat? Kojutüinjatü wamüin taashin waya süpüla waneeküin tü waaʼinrajatkat, nnojoliinjana akaaʼinjaain waya nuulia Jeʼwaa otta waaʼinrüinjatü tü nuluwataakalü anain (1 Cor. 10:11).
10. ¿Jaralii washatüinjanaka akuwaʼipa saashin Hebreokana 11 süpüla waneeküin süka waaʼin wamüiwaʼa waʼwaajüinjachire Jeʼwaa? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa suluʼukat süpana 9).
10 Aashajaasü Hebreokana 11 nachiki 16 wayuu nnojoliikana alanaain sooʼopünaa tü nuchuntakat Jeʼwaa namüin. Süka anain sukuwaʼipa tü naneekakat, eʼrüshii naya kasa anasü jee wainmeerü kasa anasü aapüneetka namüin mapeena. Jamüshijaʼa Noé, süka shiimain nunoula nünain Maleiwa, oonooshi nia sümaa nünüiki. Nukumajüinjeseʼe «wane anua kaluʼuinjatkat tü nüpüshikalüirua süpüla suʼtteʼennüinjatüin» jee na nuuʼuliwoʼukana (Heb. 11:7). Akaʼaya Abraham sümaa Sara, oonooshii naya sümaa nünüiki Maleiwa süka süpüshuaʼa naaʼin. Oʼunüshiijeseʼe naya suluʼumüin tü mma naapüinjatkat Maleiwa namüin. Mayaapejeʼe eein süpüla naleʼejüin mapa nachikuaʼa Urmüin, nnojotsü naaʼinrüin tia süka jülüjain naaʼin tü naapajatkat Maleiwa namüin watta kaʼi (Heb. 11:8, 13, 15, 16). Jee Moisés niyouktüin suwashirüin Egipto otta «anasü saaʼin nümüin müliajiraain namaa na nuwalayuu nüpüshikana Maleiwa suulialeʼeya talataa aaʼin palit juya saʼaka kaainjalaa» (Heb. 11:24-26). Washata sukuwaʼipa nanoula naya wayuukana otta waneeka süka waaʼin wamüiwaʼa waaʼinrüin tü keeʼireekat naaʼin Jeʼwaa.
11. (1) ¿Kasa atüjaaneetka aaʼu anale süneekia watuma tü waaʼinrajatkat? (2) ¿Jamüsü keeʼireeka waaʼin anain süneekia watuma tü waaʼinrajatkat?
11 Eesü anale wamüin süneekünüle wooʼopünaa tü waaʼinrajatkat. Nnojorüle waaʼinrüin tia, nnojoleerü atüjaanüin saaʼu shiimainre alin wapüla Jeʼwaa. Wekirajaa sünain tü sümakat Deuteronomio 30:19, 20 (paashajeʼera). Suluʼu wetsiikulokot 19, nüküjüin Jeʼwaa namüin na israeliitakana eein süpüla naneeküin süka naaʼin namüiwaʼa tü naaʼinrajatkat. Suluʼu wetsiikulokot 20, nüküjüin Jeʼwaa namüin atüjaaneerüin saaʼu tü naneekakat shiimainre alin nia napüla. Müshiʼiya wayakana maaʼulu yaa, eesü süpüla waneeküin süka waaʼin wamüiwaʼa waʼwaajüinjachire Jeʼwaa. Waaʼinrüle tia, waneekeerü süka waaʼin wamüiwaʼa waʼwaajüin Jeʼwaa jee weeʼiyateerü sünain alin nia wapüla.
NNOJO WANEEKÜIN KASA MOJUSÜ
12. ¿Kasa nnojoleetka wacheküin saaʼujee nuuʼulaain waya Jeʼwaa waneeküin süka waaʼin wamüiwaʼa tü waaʼinrajatkat?
12 Jamüsüjaʼa wasülajüle wanee kasa nümüin wanee waʼaleewain jee watüjaale saaʼu nujunaain shia saʼaka wasuura jee naainjüle kasa mojusü sümüin wayuu süka, ¿jameerü waaʼin sutuma tia? Aashin mojushaateerü waaʼin saaliijee tia. Tü nüsülajakat wamüin Jeʼwaa shia nuuʼulaain waneeküin süka waaʼin wamüiwaʼa tü waaʼinrajatkat. Mojupejeʼe maʼin naaʼin saaliijee mojuin sukuwaʼipa natuma na wayuukana süneekia tü naaʼinrakat jee naaʼinrüin kasa mojusü. Saashin tü Wiwüliakat, «sülüʼütpa sükalia sajaʼttüinjatüin tü kasakat süpüshua» eejeerü wayuu «eekai matüjain aapaa analuʼut» (2 Tim. 3:1, 2). Nnojotpejeʼe wacheküin waneeküin kasa mojusü jee matüjain aapaa analuʼut. ¿Kasa waaʼinrajatka süka kojutüin wamüin nuuʼulaain waya Jeʼwaa waneeküin tü waaʼinrajatkat? ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla anain süneekia watuma wanee kasa?
13. ¿Kasa jülüjainjatka waaʼin süpüla anain sukuwaʼipa süneekia watuma tü keeʼireekat waaʼin?
13 Eesü süpüla waneeküin wapüshuaʼa süka waaʼin wamüiwaʼa na waʼaleewajaainjanakana amaa, tü sukuwaʼipainjatkat waʼanaaya jee tü kaʼi walatitkat sünain aainjaa wanee kasa. Eejüinjatpejeʼe waaʼin sünain tia suulia waneeküin wanee kasa mojuka nümüin Maleiwa jee suulia waaʼinrüin tü kasa mojusü saaʼinrakat tü manoujainsatkalüirua (paashajeʼera 1 Pedro 2:16). Wayoukta waneeküin kasa mojusü, shia anaka aluʼu waaʼinrüle kasa eekai eein «süpüla kojutüinjachin waneepia chi Maleiwakai sütüma wayuu» (1 Cor. 10:31; Gal. 5:13).
14. ¿Jamüsü weʼitaainjatka waaʼin nünain Jeʼwaa süpüla anain sukuwaʼipa süneekia watuma tü keeʼireekat waaʼin?
14 Müshi Jeʼwaa: «Tayakai Jeʼwaa, taya chi Pümaleiwasekai, Chi ekirajakai pia süpüla anainjatüin pukuwaʼipa, Chi oʼunirakai pia suluʼupünaa tü wopu anasükat» (Isa. 48:17, TNM). Weʼitaale waaʼin nünain Jeʼwaa, nnojoleena waya alanaain sooʼopünaa tü nuchuntakat jee aneerü tü kasa waneekakat. Jee wayaawateerü aaʼu «nnojolin laülaain otta nuluwataain chi wayuukai saaʼu nukuwaʼipa nümüiwaʼa» (Jer. 10:23, TNM). Jamüshijaʼa Adán otta na israeliita eʼrüliikana wayumüin, alanaashii sooʼopünaa tü nuchuntakat Jeʼwaa jee neʼitaain naaʼin nanainjiraa. Nnojo washatüin nakuwaʼipa. Weʼitaa maʼin waaʼin nünain Jeʼwaa suulia weʼitaain waaʼin wanainjiraa (Prov. 3:5).
KOJUTA WAMÜIN TÜ KASA NANEEKAKAT NA WANEEINNUA
15. ¿Kasa wayaawataka aaʼu sünainjee tü sümakat Galacia 6:5?
15 Kojutüinjatü wamüin tü kasa naneekakat süka naaʼin namüiwaʼa na waneeinnua. Waaʼinrüin tia süka nukumajüin waya Maleiwa süpüla waneeküin waneʼewai wakua tü keeʼireekat waaʼin. Nnojotsüjeseʼe wanaawain tü kasa waneekakat namaa na wawalayuukana. Eesü süpüla sünainpünaain shia tü wakuwaʼipakat otta tü waaʼinrakat sünain aʼwaajaa Maleiwa. Soto waaʼin tü sümakat Galacia 6:5 (paashajeʼera). Tia wetsiikulokot süküjüin wamüin wasouktüinjanain waneʼewai wakua nuʼupala Maleiwa saaʼu tü kasa waaʼinrakat. Wayaawatüle saaʼu tia, kojuteerü wamüin tü kasa naneekakat na waneeinnua.
Eesü süpüla waneeküin tü waaʼinrajatkat, kojutüinjatpajaʼa wamüin tü naneekakat na waneeinnua. (Paashajeʼera tü pütchikat 15).
16, 17. (1) ¿Kasa mojujiraaka aaʼujee na corintojeʼewaliikana? (2) ¿Kasa naaʼinraka Pablo süpüla nükaaliinjain naya anoujashiikana? (3) ¿Kasa watüjaka sünainjee tia?
16 Wekirajaa sünain tü sümakat tü Wiwüliakat süchiki tü alatakat namüin waneeinnua anoujashii. Tia, sükaaliinjeena waya süpüla kojutüinjatüin wamüin tü kasa naneekakat na wawalayuukana. Jamüshiijaʼa na anoujashii corintojeʼewaliikana, nnojoishii paaʼinwain naya müleka anale jee mojule ekaa shiʼiruku tü mürüt oʼutünakat aaʼin sümüin tü maleiwayaasükalüirua jee oikkaanakat chaa metkaraluʼu. Noʼutku na anoujashiikana, neküin tia jee nnojotsü mojushiin namüin süka nayaawatüin saaʼu nnojoluin kasain anain apüla tü maleiwayaasükalüirua. Akanasaʼa eejanain waneeinnua aʼwaajapuʼukana tia maleiwayaasükalüirua süpülapünaa nanoujain, mojusü namüin neküinjatüin shia süka müin naʼwaajakai saaʼin (1 Cor. 8:4, 7). Kapüleesü maʼin tia süka nakatajiraweein na anoujashiikana sutuma. ¿Kasa naaʼinraka Pablo süpüla nükaaliinjain na anoujashiikana?
17 Nüküjüin Pablo namüin na anoujashiikana nnojoluin aleewain naya nümaa Maleiwa sutuma tü nekakat (1 Cor. 8:8). Naashin Pablo, eesü süpüla naneeküin neküinjanale jee nnojoluinjanale neküin shiʼiruku tü mürüt oʼutuushikat aaʼin sümüin tü maleiwayaasükalüirua, jülüjainjatpejeʼe naaʼin nukuwaʼipa chi anoujashi «matsüinkai aaʼin sünain anoujaa, suulia sümalajaʼalaain tü nünoulakat» (1 Cor. 8:9). Süchikijee tia, nüküjüin Pablo namüin na mojushiikana amüin tia nnojoluinjachin nayoujüin wanee anoujashi ekakai shiʼiruku tia mürüt oʼutuushikat aaʼin (1 Cor. 10:25, 29, 30). Tia, sünainpünaasü tü nakuwaʼipakat sünain aʼwaajaa Maleiwa jee naneeküinjatü waneʼewai nakua tü naaʼinrajatkat. Müsüjeseʼe kojutüinjatüin wamüin tü kasa naneekakat na wawalayuukana, jaʼitairü müin mojutüyaakai saaʼin wamüin (1 Cor. 10:32, 33).
18. ¿Kasa waaʼinreetka kojutüle wamüin nuuʼulaain waya Jeʼwaa waneeküin süka waaʼin wamüiwaʼa tü waaʼinrajatkat?
18 Nuuʼulaain waya Jeʼwaa waneeküin süka waaʼin wamüiwaʼa tü waaʼinrajatkat (2 Cor. 3:17). Kojutüsü wamüin tia süka eein süpüla weeʼiyatüin alin maʼin wapüla Jeʼwaa saaʼujee tü waaʼinrakat. Waneeka tü kasa kojuteechikalü atuma Maleiwa otta kojuta wamüin tü kasa naneekakat na waneeinnua. Waaʼinrüle tia, kojuteerü wamüin nuuʼulaain waya Jeʼwaa waneeküin süka waaʼin wamüiwaʼa tü waaʼinrajatkat.