Wanoukta tü kasa amojujakat wakuwaʼipa sümaa wapüshi

1. ¿Jarat tü kasa amojujakat nakuwaʼipa na wayuukana sümaa napüshi?

EESÜ piʼrüle wanee luma müin anakai maʼin saaʼin. Akatsaʼa ittüin tü suuʼuikat sutuma tü mmakat. Müsia tü alatakat namüin na wayuukana sümaa napüshi. Jaʼitairü müin anakai saaʼin nakuwaʼipa, kulematüin naya, nnojoluin jaʼyain naaʼu mojuin otta müliain naaʼin. Chaa nepialuʼu, eesü tü kasa amojujakat nakuwaʼipa sümaa napüshi. Tia, shia tü asawaakat maʼin otta tü atkawaakat.

TÜ KASA EEKAT SÜNAINJEE ASAWAA MAʼIN

2. (1) ¿Jamüsü sünüiki tü Wiwüliakat süchiki tü wiinokot? (2) ¿Jarat tü nukuwaʼipakat chi wayuu asüikai maʼin?

² Nnojotsü mojuin asaa yootchon wiino saashin tü Wiwüliakat, shia mojuka tü epeʼruwaakat (Proverbios 23:20, 21; 1 Corinto 6:9, 10; 1 Timoteo 5:23; Tito 2:2-4). Alanaʼaleesia tü asawaakat maʼin suulia tü epeʼruwaakat, aseesü maʼin naaʼin wayuu sutuma otta jülüjüsü naaʼin waneepia. Nnojoishii nayain neʼe asüliin maʼin na miyoʼuyuukana, naaʼinrüin shia na tepichikana.

3, 4. Püküja süchiki tü alatakat sümüin nuʼwayuuse otta nüchonnii wanee wayuu asüi maʼin.

³ Süküjatüjülia tü Wiwüliakat eein süpüla mojuin nukuwaʼipa wanee wayuu sümaa nuʼwayuuse otta nüchonnii nüsüire maʼin (Deuteronomio 21:18-21). Jülüjüsü saaʼin tü nuʼwayuusekat sükaaliinjeein nia süpüla nuuʼulaain suulia asawaa jee süpüla eejiraain shia sümaa tü nukuwaʼipakat. Eesü suunjurüle tü asüüshikat, tü nneetkat, shiʼyotule shia jee süküjüle nümüin jülüjüinjatüin naaʼin nüchonnii, nukuwaʼipa otta jülüjüinjachin naaʼin Maleiwa, akatsaʼa ayatüin nia asaain. Sutuma nnojolin suuʼuleʼerüin nia, mojusü saaʼin otta nnojotsü kasain anain apüla shia saaʼin sümüin. Eesü süpüla mmoluin shia, jashichin, jülüjüin saaʼin mojutüin shia, süsirüin tü alatakat, patapatüin otta shapaain saaʼin.

⁴ Müshiʼiya na tepichikana, amojujaasü nakuwaʼipa. Eeshii eeka naʼyaatünüin otta nataüjaanüin. Eeshii süpüla nayain kasirüin saaʼin namüin nasüliin nashi jee nei. Mmotsü wayuu neema chi nashikai jee tü neikat sutuma müin mamainnakai naaʼin. Süka isain nachiki naashajaain süchiki tü alatakat nepialuʼu, nnojotsü naküjüin na tepichikana tü suluʼukat naaʼin otta eeshii süpüla ayuulin naya sutuma (Proverbios 17:22). Eeshii na tepichi isakana achiki naaʼinrüin wanee kasa miyoʼuyuupa naya otta mojutüsalii naya namüinjiraa.

¿KASA NAAʼINRAJATKA NA NÜPÜSHIKANA?

5. ¿Jamüshi süpüla nükaaliinjünüin wanee asüi maʼin otta jamüsü kapüleeka maʼin tia?

⁵ Mayaapejeʼe mepin tü asawaakat maʼin naashin wainma tottoot, naküjüin eein süpüla nunouktaain chi asüikai maʼin nuuʼulaʼaleere suulia asawaa (puʼwanaajireʼera sümaa Mateo 5:29). Kapüleesü akaaliinjaa nia süka nnojolin nüsülin naashin. Niʼrapa tü kasa naaʼinrakat na nüpüshikana shiiʼiree nanoukteʼerüin tü alatakat, eesü süpüla niyaawatüin saaʼu shiimain nüsülin maʼin. Müshi wanee tottoot akaaliinjaka na asüliikana maʼin otta na nüpüshikana: «Tü anakat süpüla naaʼinrüin na nüpüshikana shia ayatüinjatüin nakuwaʼipa maʼakaapuʼu sümaa anain shia natuma. Chi asüikai maʼin niyaawatüinjatü saaʼu mojuin maʼin tü nukuwaʼipakat suulia nakuwaʼipa na nüpüshikana».

6. ¿Kasa akaaliinjeenaka waya nüsüire maʼin wanee wapüshi?

⁶ Nüsüire maʼin wanee wapüshi, sükaaliinjeena waya tü sümakat tü Wiwüliakat süpüla anain watuma wakuwaʼipa (Isaías 48:17; 2 Timoteo 3:16, 17). Wekirajaa sünain waneeirua pütchi akaaliinjaka na wayuukana süpüla eejiraain naya sümaa tü alatakat sutuma tü asawaakat maʼin.

7. ¿Jara kasitka wanee wayuu nüsüire maʼin?

⁷ Nnojo jülüjüin paaʼin püsirüin tü alatakat. Müsü tü Wiwüliakat: ‹Asouktinneena waya waneʼewai wakua nümüin Maleiwa saaʼu tü waaʼinrakat› (Galacia 6:5; Roma 14:12). Eeshii niʼitaale na nüpüshikana sünain tü alatakat nümüin. Eeshii eeka namüin: «Anale takuwaʼipa natuma, nnojoishijeʼe asülin taya». Jülüjüle waaʼin tü namakat, müshii wakaaliinjakai naaʼin süpüla nasaain waneepia. Jaʼitairü süsirüin wayuu tü alatakat wamüin jee shiale wanee kasa, wapüshuaʼa wayakana otta na asüliikana maʼin, asouktüinjana waya saaʼu tü waaʼinrakat (puʼwanaajireʼera sümaa Filipos 2:12).

8. ¿Kasa aainjünajatka süpüla nükaaliinjünüin chi asüikai maʼin?

⁸ Nnojo paaʼinmajüin nia waneepia suulia tü alatakat nümüin sutuma tü asüüshikat. Tü pütchi aashajaakat nüchiki chi wayuu jashichikai maʼin sünainpünaasü nukuwaʼipa chi asüikai maʼin: «Müleka pükaaliinjüle nia, ayateerü paaʼinrüin waneepia» (Proverbios 19:19, NM). Ooʼulaanajachi niʼrüin nümüliala sutuma tü kasa alatakat nümüin otta nuʼwulejüinjatü tü kasa niʼyarülajakat.

9, 10. ¿Jamüsü nacheküinjatka nakaaliinjünüin nüpüshi chi asüikai maʼin otta jaralii nachuntajanaka amüin kaaliinwaa?

⁹ Pücheka pükaaliinjünüin. Müsü Proverbios 17:17, NM: «Shiimainre alin nüpüla naʼaleewain wanee wayuu, aishi nia nüpüla waneepia, müshi aka naaʼin wanee nuwala müliale nia niʼrüin». Acheküsü pükaaliinjünüin süka shapaain paaʼin nutuma chi püpüshi asüikai maʼin. Nnojo mmoluin pia, puchunta kaaliinwaa namüin ‹na paʼaleewainkana maʼin› (Proverbios 18:24, NM). Na ayaawatakana saaʼu tü alatakat pümüin jee na alatakana amüin kasa eeka müin aka saaʼin tia, eesü süpüla naküjüin pümüin tü anakat süpüla paaʼinrüin otta tü mojukat süpüla paaʼinrüin. Nnojo püküjüin sümüin wayuu eeka eein, püküja namüin na punoujakana anüiki, na matüjüinkana aʼwalakajaa pütchi (Proverbios 11:13).

¹⁰ Punouja nanüiki na anoujüshii laülaashiikana. Na laülaashiikana suluʼu tü outkajaaleekat, eeshii süpüla nakaaliinjüin pia. Ekirajaashii sünain tü Wiwüliakat otta natüja apüleerua tü sümakat. Müshii «maʼaka saaʼin wanee ounjulaaya suulia jouktai otta suulia juya wawaimaajatü, müshii maʼaka saaʼin wüin palatüsü suluʼu wanee mma jososhiisü, müshii maʼaka saaʼin seemioushi wanee ipa miyoʼu suluʼu wanee mma mainyasat» (Isaías 32:2, NM). Na laülaashiikana nnojoishii naaʼinmajüin neʼe na anoujüshiikana suulia kasa mojusü, namülialüin otta natütüleʼerüin naaʼin na alatakana amüin kasa mojusü otta jülüjüshii naaʼin waneʼewai nakua. Pücheka tü namakat pümüin.

11, 12. ¿Jarai chi akaaliinjüinjachikai nüpüshi chi asüikai maʼin otta kasa naaʼinrajatka süpüla nakaaliinjünüin?

¹¹ Puchunta maʼin kaaliinwaa nümüin Jeʼwaa. Müsü tü Wiwüliakat: «Chi Maleiwakai, akaaliijakai wayuu eekai mojuin saaʼin, nüchecherüin taaʼin» (2 Corinto 7:6). Mojule paaʼin sutuma nüsülin maʼin wanee püpüshi, anasü pütüjaale saaʼu nükaaliinjüin Maleiwa na wayuu ‹mojukana aaʼin›. Niyaawatüin saaʼu kapüleein maʼin tü alatakat pümüin (1 Pedro 5:6, 7).

¹² Wanoujüle tü nümakat Jeʼwaa suluʼu tü Wiwüliakat, eejiraajeena waya sümaa tü shapaakalü atuma waaʼin (Salmo 130:3, 4; Mateo 6:25-34; 1 Juan 3:19, 20). Wekirajaale sünain tü Wiwüliakat otta waaʼinrüle tü sümakat, eejeechi chi naaʼinkai Maleiwa waaʼu otta yalayaleerü waaʼin sutuma süpüla eejiraain waya sümaa tü alatawaikat wamüin (2 Corinto 4:7).a

13. ¿Jarat tü wanee kasa amojujakat sukuwaʼipa wayuu?

¹³ Eesü wanee kasa amojujaka sukuwaʼipa wayuu müleka sülataleere tü asüüshikat: shia natkaale sümaa napüshi.

ALATAKA NÜTKAALE WANEE WAYUU SÜMAA NÜPÜSHI

14. ¿Jarai chi shikiishikai atkawaa sümaa nüpüshi otta jamüsü sukuwaʼipa wayuu maaʼulu?

¹⁴ Chi shikiishikai maʼin tü atkawaakat sümaa nüpüshi nia Caín, pawalaawashi nia nümaa Abel (Génesis 4:8). Soʼujeʼereʼeya tia müliasü maʼin naaʼin na wayuukana sutuma natkaain na napüshikana namaa. Eeshii tooloyuu otta jieyuu aʼyaajaka naʼwayuuse, wayuu aʼyaajaka maʼin nachonnii otta wayuu müliaka atuma nashi jee nei.

15. ¿Jamüsü naaʼin na wayuu aʼyaajünakana maʼin natuma napüshi?

¹⁵ Nnojotsü eʼikaajüin neʼe süta wanee wayuu sutuma shiʼyaajünüin, mojusü maʼin saaʼin sutuma. Müsü wanee wayuu: «Jülüjüinjatü maʼin taaʼin nnojoluin tasirüin tü alatakat otta nnojoluinjatüin japülin taya. Eesü kaʼi nnojotka tatamaweein oʼu otta anasüjeʼe taʼlapüinre neʼe tia, müsü taaʼin». Na tepichi aʼyaajünakana maʼin otta na eʼrakana tia, eeshii süpüla kataaʼaliin naya mapa sümüin naʼwayuuse jee nachonnii.

16, 17. ¿Kasa tü mojukalü atuma saaʼin wayuu otta jamüsü sukuwaʼipa sutuma?

¹⁶ Nnojotsü niʼyaatüin neʼe nüpüshi wanee wayuu kataaʼai, airuʼutsü nünüiki namüin. Müsü Proverbios 12:18, NM: «Eeshi chi eekai mayaawatüin saaʼu nünüiki, müshi nusotokoi saaʼin wayuu süka shiʼichi chajaruuta». Tia ‹osotookot› shia aʼülüjirawaa, mojuu anüikii waneepia otta eimmolojoo. Sutuma tü pütchi airuʼutkat, nnojotsü jaʼyain naaʼu na wayuukana mojuin naaʼin otta nnojotsü jaralüin atüjaain saaʼu.

¹⁷ Mojusü maʼin namüin na tepichikana airuʼurule pütchi namüin, mojutüle amüin tü natüjakalü apüleerua otta mojutüle naya. Sutuma tia, eesü süpüla jülüjüin naaʼin iseerüin nachiki naaʼinrüin waneeirua kasa. Shiimain choʼujaain nachiajaanüin na tepichikana. Müsü tü Wiwüliakat namüin na kachonshiikana: ‹Anakaja jikirajüle jüchonnii süka anakat akuaippa suulia mojujain naaʼin sütüma jünüiki› (Colosas 3:21).

¿KASA TÜ AAINJÜNAJATKAT?

18. ¿Jalasü akumajaain palajana tü atkawaakat? ¿Jamüsü süpüla wasünneʼerüin shia saashin tü Wiwüliakat?

¹⁸ Akumajaasü palajana tü atkawaakat suluʼu waaʼin; tü kasa jülüjakat waaʼin shia tü kasa waaʼinrakat (Santiago 1:14, 15). Na atkaakana, neeʼiratüinjatü tü jülüjakat naaʼin süpüla nooʼulaain suulia atkawaa (Roma 12:2). ¿Eesü süpüla nountüin tia? Aa. Eesü süpüla shiiʼiranajeʼerüin nakuwaʼipa na wayuukana tü Wiwüliakat otta süsünneʼerüin ‹kasa eeka ichein nanain› (2 Corinto 10:4, NM; Hebreokana 4:12). Tü pütchi sümakat tü Wiwüliakat sükaaliinjüin na wayuukana süpüla shiiʼiranajaain nakuwaʼipa (Éfeso 4:22-24; Colosas 3:8-10).

19. ¿Jamüinjatü sukuwaʼipa nutuma nuʼwayuuse wanee anoujüshi?

¹⁹ Sukuwaʼipainjatka putuma puʼwayuuse. Müsü tü Wiwüliakat: ‹Jia tooloyuukana, anakaja aire jüpüla juʼwayuuse maa aka alin jia jüpülajiraa. Chi eekai alin nüpüla nuʼwayuuse, aijiraashi nia nüpüla› (Éfeso 5:28). Saashin tü Wiwüliakat, ‹kojutüinjatü› nümüin chi wayuukai tü nuʼwayuusekat (1 Pedro 3:7). Na jieyuukana, ‹neeʼiyatüinjatü naalii naʼwayuuse› otta ‹kojutüinjana natuma› (Tito 2:3, 4; Éfeso 5:33). Niʼyaatüle nuʼwayuuse wanee anoujüshi otta airuʼurule nünüiki sümüin nnojotsü kojutüin nümüin. Wanee jierü eeka süʼülüjüin nümüin suʼwayuuse, shimeeʼerainpalain nia otta jashichin waneepia nümüin, nnojoishi alin süpüla otta kojutüin sümüin.

20. ¿Jarai chi nasouktajachikai amüin na kachonshiikana? ¿Jamüshii nnojoliinjanaka naluwataain nachonnii sünain aaʼinraa kasa kapüleesü?

²⁰ Nakuwaʼipainjatka putuma püchonnii. Ai püpüla püchonnii otta paaʼinmaja naya. Saashin tü Wiwüliakat, «nüpatse wamüin Jeʼwaa na wachonniikana» otta «nüsülajala naya wamüin» (Salmo 127:3, NM). Asouktajana waya nümüin Jeʼwaa saaʼu tü nüpatsekat wamüin. Süküjüin tü Wiwüliakat ‹joʼuweein naaʼin› na tepichikana otta ‹suluʼuin naaʼin tü malaakat› (1 Corinto 13:11; Proverbios 22:15, NM). Nnojotsü ponuinjatüin waaʼin naaʼinrüle malaa na wachonniikana. Tepichi naya. Nnojo wachuntüin namüin tü kasa isakat nachiki, nnojotka wanaapünaain sümaa nouyase, nepijia otta tü natüjakalü apüleerua (paashajeʼera Génesis 33:12-14).

21. ¿Jamüinjatü nakuwaʼipa watuma na washi jee wei laülaayuukana?

²¹ Nakuwaʼipainjatka putuma na püshi jee püi laülaayuukana. Müsü Levítico 19:32, NM: «Atamaainjachi pia nüpüleerua chi wayuu kakasuulakai otta kojutüinjachi pümüin wanee wayuu laülaa». Kojutüinjana wamüin na laülaakana woulia naashin Maleiwa. Eesü kapüleere waaʼinrüin tia müleka kaluwanaajaraire chi washikai, ayuuire jee kajale nia süpüla naaʼinrüin otta nüküjüin wanee kasa. Jaʼitairü alatüin tia, aküjünüsü wamüin ‹ayatüinjanain waaʼinmajüin washi jee wei süpüla wawalaajüin tü naʼyataainkat wamaa paala› (1 Timoteo 5:4). Tia, shia kojutüinjanain naya wamüin otta waapüinjatüin nneerü namüin choʼujaale shia namüin. Saashin tü Wiwüliakat, mojusü waʼyaatüle washi jee wei otta müliale naya watuma.

22. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla nnojoluin watkaain sümaa wapüshi? ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wachecherüin waaʼin?

²² Wachechera waaʼin. Müsü Proverbios 29:11, NM: «Chi wayuu eekai malain, kaashichijaarai, akaisaʼa chi wayuu kekiikai maʼin, nüchecherüin naaʼin». ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wachecherüin waaʼin? Suulialeʼeya mojuin neʼe waaʼin, wanoukteʼeramaata tü alatakat wamüin (Éfeso 4:26, 27). Waashichijaweere, anashii wasünnaale yalejee otta wachunta nümüin Maleiwa naapai wamüin chi naaʼinkai süpüla wachecherüin waaʼin (Galacia 5:22, 23). Eesü süpüla wachecherüin waaʼin wawaraijaale otta waainjüle ejercicio (Proverbios 17:14, 27). Nnojo waashichijaamaatüin (Proverbios 14:29).

¿AKATALAAINJANA JEE AYATÜINJANA NAYA?

23. ¿Kaseerü alataka nümüin wanee anoujüshi naashichijaale waneepia sümaa niʼyaatüin nuʼwayuuse otta nüchonnii?

²³ Saashin tü Wiwüliakat, mojusü nümüin Maleiwa kanainwaa aaʼin wayuu, aʼülüjaajirawaa otta aashichijawaa. Chi eekai naaʼinrüin tia, müichia nnojolin ekeroluin suluʼumüin nuluwataaya Maleiwa (Galacia 5:19-21). Eeshi süpüla nujuʼitinnüin naʼakajee na anoujüshiikana chi anoujüshi aashichijaakai waneepia sümaa niʼyaatüin nuʼwayuuse otta nüchonnii (puʼwanaajireʼera sümaa 2 Juan 9, 10). Mayaa, aaʼinmajünüshii na wawalayuukana noulia na katkaaraliikana (1 Corinto 5:6, 7; Galacia 5:9).

24. (1) ¿Kasa eeka süpüla süneeküin wanee anoujüsü kataaʼaire suʼwayuuse? (2) ¿Jamüshii süpüla nakaaliinjünüin natuma na naʼaleewainkana otta na laülaashiikana suluʼu tü outkajaaleekat? ¿Kasa tü nnojoluinjatkat naaʼinrüin?

²⁴ ¿Kasa eeka süpüla saaʼinrüin tü anoujüsükat shiʼyaajünüle nutuma chi suʼwayuuse nnojoikai eeʼirateein nukuwaʼipa? Eesü wayuu eekai ayatüin nümaa suʼwayuuse sutuma waneeirua kasa. Eesü eeka suuʼulaain nuulia süka jülüjüin saaʼin eein süpüla seemiajaain sunoula, ayuulin, mamainnain jee ouktüin shia. Na aʼyaajünakana, naneeküinjatü namüiwaʼa otta nuʼupala Jeʼwaa tü naaʼinrajatkat (1 Corinto 7:10, 11). Jaʼitainna eein naʼaleewainyuu, napüshi otta laülaashii suluʼu tü outkajaaleekat akaaliinjeeka naya otta aashajaweeka namaa, nnojotsü napüleeruainjatüin naaʼin süpüla naneeküinjatüin wanee kasa. Naneeküinjatü namüiwaʼa tü naaʼinrajatkat (Roma 14:4; Galacia 6:5).

AJAʼTTAJATÜ TÜ KASA AMOJUJAKAT WAKUWAʼIPA SÜMAA WAPÜSHI

25. ¿Kasa nüchekaka Jeʼwaa süpüleerua wayuu sümaa süpüshi?

²⁵ Wanaa sümaa kasaalüin Adán sümaa Eva nutuma Jeʼwaa, nnojotsü nücheküin mojuinjatüin nakuwaʼipa sutuma asawaa maʼin otta atkawaa (Éfeso 3:14, 15). Aijiraainjana jee anajiraainjana naya. Akaaliinjünüinjana süpüla naaʼinrüin namüiwaʼa wanee kasa, anain nanoula otta anain naaʼin. Sutuma tü kaainjalaakat, amojujaasü sukuwaʼipa wayuu sümaa süpüshi (puʼwanaajireʼera sümaa Eclesiastés 8:9).

26. ¿Kaseerü naapaka Jeʼwaa namüin na wayuu aaʼinrakana tü nüchekakat?

²⁶ Nnojoyülia motuin naaʼin Jeʼwaa tü nüchekakat wapüleerua. Eejeerü nutuma wanee mma jeketü, nnojoluinjatka aluʼu ‹mojuu aaʼin otta aʼyalajaa› (Alateetkat Mapeena 21:4). Soʼu tia, tü asawaakat maʼin, tü atkawaakat sümaa apüshii otta süpüshuaʼa tü kasa amojujakat sukuwaʼipa wayuu, nnojoleerü eein. Nnojoleena kulematüin na wayuukana süpüla nnojoluin sütüjaanüin aaʼu mmoluin jee mojuin naaʼin süka ‹shiimain talateenain naya otta jimateerüin naaʼin› (Salmo 37:11, NM).