JOB

“Mbaʼeveʼỹre asẽ vaʼekue che sy retepýgui,

ha mbaʼeveʼỹre aháne yvyguýpe.+

 3 “Iporãve vaʼerãmoʼã núnka nog̃uahẽirire pe día che anase hague,+

ni pe pyhare ojeʼérõ guare: ‘¡Onase peteĩ mitãraʼy!’.

Ani Ñandejára yvagapegua oprotehe upe díape,

ha ani pe kuarahy ohesape.

Peteĩ arai hũ topyta hiʼári,

ha de diakue jepe taiñypytũete.

 6 Aipota upe pyhare taiñypytũmbaite,+

ani avave ovyʼa upe díape,

ha upe día ani oñemoĩ ni peteĩ méspe.

 7 Iporãvéta kuri avave nonaséirire upe pyharépe,

ani oñehendu avave osapukáiva vyʼágui.

 8 Tomaldesi pe día che anase hague

umi kuimbaʼe oñanimáva ombopochy pe jakarépe.*+

 9 Koʼẽtĩvo, ani ohesape umi estrélla,

tohaʼarõ rei pe kuarahy ohesape,

ani ohecha mbaʼéichapa koʼẽ ohóvo.

10 Che sy oheja haguére anase upe día,+

koʼág̃a che nasẽvéi provlémagui.

12 ¿Mbaʼére piko anasérõ guare che sy chemoĩ hapypaʼũme,

ha maʼerã chemokambu raʼe?

13 Nanaséirire, koʼág̃a aime vaʼerãmoʼã trankílo avave chemolestaʼỹre,+

ake ha apytuʼu vaʼerãmoʼã.+

14 Aime vaʼerãmoʼã umi rréi ha ikonseherokuéra ndive,

haʼekuéra omopuʼã konstruksión tuicháva koʼág̃a opytapa reíva,

15 térã prinsipekuéra ndive, umi orekóva heta óro,

umi hogakuéra henyhẽtéva plátagui.

17 Pe sepultúrape umi iñañáva jepe ipyʼaguapy,

umi ikaneʼõva opytuʼu.+

18 Upépe umi préso oĩ trankílo porã,

avave ndoovligái chupekuéra ombaʼapo hag̃ua.

22 Haʼekuéra ovyʼaitereíne otopávo pe sepultúra,

katuete ipyʼarorýta hikuái.

23 Ñandejára omongora vaipaitéramo peteĩ kuimbaʼépe provlémape, ha ndoikuaavéi mbaʼe tapérupipa oho vaʼerã,

¿mbaʼére piko opermiti oikove upe kuimbaʼe?+

24 Koʼág̃a ñembyasy ha pyahẽ la che rembiʼu,+

ha ýicha osyry pe che resay.+

26 Ndaipóri chendive pytuʼu ni trankilida, ndarekovéi pyʼaguapy,

ha la provléma katu ndopíri chehegui”.

 3 Nde ningo Job hetápe rekorrehi vaʼekue,

ha siémpre remombarete vaʼekue umi ikangývape.

 4 Umi mbaʼe eréva ningo omopuʼã vaʼekue umi oñepysangávape,

ha remombarete vaʼekue umi hoʼa potávape.*

 5 Péro koʼág̃a umi provléma oupaite nde ári,

ndevehaitéma otoka ha reñedesanima.

 8 Péro ahecháma mbaʼéichapa umi okalkuláva ojapo hag̃ua ivaíva,

ha umi iñañáva osẽ vai pórke hesekuérante ojerepa jey umi mbaʼe vai ojaposéva.

 9 Ñandejára espíritu rupive haʼekuéra oñehundi,

haʼe ipochyeterei rupi opa rei hikuái.

10 Umi león imbarete ha ipochy, ha mombyry guive oñehendu umi león imitãvéva okororõramo,

péro imbaretevéramo jepe hikuái, lomímonte hãinguéra opẽmbáne.

11 Peteĩ león omano ndorekovéi rupi animál hoʼu vaʼerã,

ha umi león raʼy katu isarambipa.

12 Peteĩ visiónpe oñemombeʼu chéve álgo kirirĩhaitépe,

ahendu peteĩ mbeguemi oñeʼẽva.

13 Che akete upe pyharépe

ha ahecha heta mbaʼe vai chemongyhyjéva.

14 Asosopaite apytávo,

ha akyhyjeterei.*

15 Peteĩ espíritu ohasa che renondérupi,

ha chemopirĩmbaite.

16 Pe espíritu opyta pe che aĩháme,

ahecha álgo, péro ndaikuaái mbaʼépa.

Oĩ kuri che renondetépe,

ha mbaʼevete ndoikói, upéi ahendu heʼiha:

18 Ñandejára ningo ndojeroviái isiervokuérare,

ha hiʼanhelkuérare jepe otopa defékto.

Yvypóra ningo ojogua umi óga de adóvepe oñemopuʼãva yvy reípente,+

haʼekuéra haʼete umi vícho ndahasyietéva jajuka hag̃ua.

20 Pyhareve onase ha kaʼarúrõ g̃uarã omanóma,

oñehundíma hikuái opa ára g̃uarã ha avave ni ndopillái.

 2 Umi ivýrova ningo ipochyhárente oiko ha upéva ojukáta chupekuéra,

ha pe oñembotavýva, iñenvidióso rupi omanóta.

 3 Che ahecha mbaʼéichapa umi ivýrova oñakãrapuʼã,

péro degolpete hóga oñemaldesi.

 4 Ha ndaipóri odefende vaʼerã itaʼyrakuérape,

ojehusga jave ifamiliakuérape pe siuda rokẽme,+ avave ndosalvái chupekuéra.

 5 Pe kuimbaʼe ivýrova omonoʼõ ha pe ivareʼáva hoʼupa chugui,

ñuatĩ apytégui jepe haʼe ojagarra,

umi mbaʼe pe ivýrova ha ifamília orekóva ojepeʼapa chuguikuéra.

 6 Epensamína, umi ñanánte ningo la osẽmba reíva opárupi,

ha umi provléma ha sufrimiénto ndoureíri ñandéve.

 7 Jaikuaa porãngo pe tatapỹigui katuete opoha tatapiriri,

upéicha avei jaikuaa porã la hénte onase guive katuete osufriha.

 8 Che aimérire nde lugárpe, ajeruréta kuri Ñandejárape tachepytyvõ,

ha ahejáta ikárgope la che káso.

 9 Haʼe ojapo heta mbaʼe tuichaitereíva ha ndaikatúiva jaikuaapa,

heta mbaʼe iporãitereíva ha ndaikatúiva ñakontapa.

10 Haʼe ombou ama ko yvy ape ári,

ha omoheʼõ porã umi ñu.

11 Haʼe omopuʼã umi iñumíldevape,

ha umi ikangývape omopuʼã jey ojesalva hag̃ua.

12 Ñandejára nopermitíri umi iñañáva osẽ ijidéape,

upéicha rupi opyta rei la ojaposéva hikuái.

13 Ñandejára oity umi iñarandúvape umi ñuhã haʼekuéra voi omoĩvape,+

upévare osẽ vai chupekuéra upe okalkuláva.

14 Arakuépe jepe pe pytũmby ojere hesekuéra,

ha asajekue jepe haʼekuéra haʼete umi hénte oikóva oheka ikosakuéra iñypytũháme.

15 Ñandejára ndohejái umi imbaretevéva ojapo mbaʼeve umi imboriahúvare,

haʼe odefende umi ivuénovape pono umi iñañáva heʼíva oikutu rasy chupekuéra peteĩ espádaicha.

16 Upéicha rupi oĩ esperánsa umi oikotevẽ asývape g̃uarã,

umi iñañávape katu ojejurumboty.

17 Revyʼa vaʼerã Ñandejára Todopoderóso ndekorrehíramo,

ha reasepta vaʼerã haʼe heʼíva ndéve.

18 Pórke haʼe ikatu nembohasa asy, péro upéi haʼe rupínte rejerrekupera jey,

haʼe voi ndekutu rasy, ha haʼe jey nemonguera.

19 Haʼe ndesalváta oúramo nde ári 6 provléma,

ni pe sieteha ndojapomoʼãi mbaʼeve nderehe.

20 Oĩ jave ñembyahýi haʼe ndohejamoʼãi remano,

ha oĩrõ gérra, haʼe oñangarekóta nderehe ani hag̃ua rejejuka.

21 Ñandejára ndeprotehéta oĩ jave oñeʼẽ vaíva nderehe,+

ha ou jave atyraite umi provléma, nde nderekyhyjemoʼãi.

22 Oĩramo ñembyahýi ha oikóramo desástre nde jerére, nde reĩta trankílo ha repukavýta pórke reikuaa ndoikomoʼãiha nderehe mbaʼeve,

ha nderekyhyjemoʼãi umi animál salváhe oĩvagui ko yvy ape ári.

23 Reikóta trankiloite, ni peteĩ ita nandestorvamoʼãi,

ha umi animál salváhe ndojapomoʼãi mbaʼevete nderehe.

25 Nde ningo revyʼáta pórke heta nefamíliata,

haʼekuéra hetavéta ohóvo hetaháicha umi plánta ko yvy ape ári.

26 Remanoite peve resegíta nembarete,

rejoguáta umi trígo oñemonoʼõvape itiempoitépe.

27 Ehendu ha easeptáke koʼã mbaʼe,

pórke ore roikuaa porã siertoha”.

 3 Katuete ipohyivéta pe yvykuʼi oĩvagui mar kóstare,

upéicha rupi ningo añeʼẽ apensa porãʼỹre.+

 4 Ñandejára Todopoderóso chejapi iflechakuérape,

umíva oreko venéno ha añandu mbaʼéichapa ojagarrapa ohóvo che rete.+

 7 Che ni ndapokoséi koʼã mbaʼére,

haʼete voi chéve tembiʼu oñembyaipámava.

 9 Aipota Ñandejára cherundíntema,

toipuru ipodér ha tachejukántema voi.+

Asufrietereíramo jepe, vyʼápe arresivíta pe ñemano,

pórke che siémpre ajapo pe Dios Sánto heʼíva.+

13 Ojepeʼapáma ningo chehegui la arekomíva guive,

ndaiporivéima mbaʼeve ikatúva ajapo.

14 Oimeraẽ persóna ndohechaukáiva ohayhuha ipyʼaite guive* hapichápe,+

ndokyhyjemoʼãvéima avei Ñandejára Todopoderósogui.+

15 Che amigokuéra chereja rei+ aikotevẽve jave,

ojogua hikuái umi arrójo inviérno ajánte osyrývape, péro upéi hypáva.

16 Pe iélo hykupávo pe arrójope, tujúntema la opytáva,

pe niéve avei hykupa pype ha odesaparese.

17 Og̃uahẽvo haku tiémpo, pe arrójo ndahiʼyvéi ha opa,

hakuetereívo opyta iséko,

18 umi y okambia hape,

osyry pe desiértope, ha opaite.

20 Péro og̃uahẽvo upépe, ndotopái mbaʼevete,

oñemotĩ hikuái pórke oguerovia kuri otopataha y upe lugárpe.

21 Peichaite avei peẽ, ndaikatúi jajerovia penderehe,+

peẽ pehecha mbaʼeichaitépa cheprovléma heta ha pekyhyje pepytávo.+

28 Pejeréna pemaña che rováre,

che ningo ndachejapumoʼãi peẽme.

7 “Ñande rekove ko yvy ape ári henyhẽ provlémagui, ha ñambaʼapo pohýi vaʼerã,

jajogua umi personál ombaʼapo jejopývape.+

 3 Upéicha rupi día ha méserema ahasa asy,

ha pyharekue katu aiko añembyasy ha ajaheʼo.+

 5 Che rete kompletoite hasopa ha kyʼámante hatãmba cherehe,+

che pire ikuru ha ipeupa.+

 8 Pe cherecháva, núnka ndacherechamoʼãvéima,

nde cherekáta reikóvo péro che naimemoʼãvéima pórke amanótama.+

 9 Pe ohóva Sepultúrape* ndojevyvéima,+

haʼete umi arai ohasa ha opa reíva.

10 Haʼe ndoumoʼãvéima hógape,

ha avave ni naimanduʼamoʼãi hese.+

11 Che korasõ mbytete guive añembyasy,

upévare ndajokomoʼãi che juru ha amombeʼúta la añandúva.

12 ¿Che piko mar térã peteĩ animál tuichaitéva oĩva márpe

remoĩ hag̃ua chéve peteĩ guárdia?

13 Che apensa: ‘Che rupa chekonsoláta,

upépe apytuʼúta ha michĩmi jepe cheresaráita che sufrimiéntogui’.

14 Péro upéi asoña vaipa

nde rembou rupi chéve umi visión chemongyhyje ha chemondýiva.

15 Upévare, péicha aikove rangue,

ikuentave chéve chepytupa ha amano mbaʼe.+

17 Yvypórango ndahaʼéi mbaʼevete nde rejepyʼapy hag̃ua hese,

ni reiko hag̃ua repena hese.+

19 Anivéna emaña cherehe,

cherejamíntena trankílo sapyʼaite jepe ha anive epena cherehe.+

21 ¿Mbaʼére piko nacheperdonái apeka haguére,

ha chediskulpa ajavy haguére?

 4 Oime vaʼerã nde raʼykuéra opeka raʼe,

upévare Ñandejára okastiga chupekuéra opuʼã haguére hese.

 5 Péro nde reñehaʼã vaʼerã reñemoag̃ui jey Ñandejára Todopoderósore,+

ha ejerure chupe taneperdona.

 6 Pórke siémpre rejapóramo iporãva ha nderekoporãrõ,+

haʼe ojesarekóta nderehe,

ha omeʼẽ jeýta ndéve opa mbaʼe rereko vaʼekue ha reiko jeýta yma guaréicha.

 7 Upéicharõ, ivaipaitéramo jepe ne situasión koʼág̃a,

upéi hetaiterei mbaʼe porã rehupytýta.+

 8 Eporandumína umi henerasión itujavévape,

ha eñehaʼã eaprende umi mbaʼe ituakuéra oikuaáva.+

 9 Ñande kuehénte ñanase, ha ndajaikuaái mbaʼeve,

ñande rekove ningo mbykyeterei.*

10 Péro haʼekuéra katuete nemboʼéta

ha heʼíta ndéve umi mbaʼe oikuaáva.

12 Umíva ipirupáta umi ótra plánta ipiru mboyve,

omanóta hoky aja gueteri, ha oñekytĩ mboyve jepe.

13 Péicha avei oikóta entéro persónare hesaráiva Ñandejáragui,

pe iñañáva* omanóta.

14 Haʼe ojerovia umi mbaʼe ndovaléivare mbaʼeverã,

umíva ndahaʼéi mbaʼeve, haʼete voi ñandu renimbo.

15 Umi ñandu renimbo ndaikatúi ñandeprotehe mbaʼevégui,

reñakaramaséramo hese osopa ha oñehundi.

16 Pe iñañáva ojogua peteĩ plánta vérde asy ha iporãvape ojopéva hese kuarahy,

hakã okakuaa ha iñasãi ohóvo pe hardínpe.+

17 Hapo katu ojagarrapa oĩháme heta ita,

pe plánta omaña umi itáre hogarõguáicha.

18 Péro oñemondoróvo chupe upégui,

upe lugár onega chupe ha heʼi: ‘Che ningo ni ndorohecháiva’.+

19 Upeichaite avei pe iñañáva opa reíta,+

ha upe rire heta plánta osẽta hendaguépe.

20 Ñandejára noipytyvõmoʼãi umi iñañávape,

péro haʼe ni mbaʼevéicharõ nomboykemoʼãi umi iñeʼẽrendúvape chupe.

21 Haʼe nembopuka jeýta,

ha resapukái jeýta vyʼágui.

22 Umi ndaijaʼéiva nderehe oñemotĩta,

ha umi iñañáva róga* oñehundíta”.

 3 Peteĩ persóna oñepresentárõ Ñandejárandi peteĩ trivunálpe,+

pe persóna ndaikatumoʼãi okontesta ni peteĩ pregúnta 1.000 porandu apytégui.

 4 Ñandejára ningo iñarandu* ha ipoderosoiterei,+

ndaipóri oñemoĩva hese ha upéi osẽ porãva.+

 5 Ñandejára ohundi umi montáña ha avave ndoikuaái upéva,

ipochy jave haʼe oity umi montáña.

 6 Ñandejára omboryrýi ko yvy ha osẽ ilugárgui,

upévare umi ikolúmna okachapaite.+

 7 Ñandejára heʼi kuarahýpe ani hag̃ua ohesape,

ha omokañy estrellakuéra umi arai apytépe,+

 8 haʼe ningo oipyso pe yvága peteĩ télaicha,+

ha pe márpe opyrũ umi oláda tuichaicháva ári.+

10 Haʼe ojapo heta mbaʼe tuichaitereíva ha ndaikatúiva jaikuaapa,+

heta mbaʼe iporãitereíva ha ndaikatúiva ñakontapa.+

11 Ñandejára ohasa che ypýrupi ha ndaikatúi ahecha chupe,

upéi ahecha ohoha mombyryve ha narrekonoséi chupe.

12 Haʼe oipeʼárõ ñandehegui álgo, ndaipóri ojoko vaʼerã chupe,

máva piko heʼíta chupe: ‘¿Mbaʼéiko la rejapóva hína?’.+

13 Ñandejára ipochýta ha ndojejokomoʼãi,+

ha Rahab*+ ajudantekuéra jepe okyhyjégui oúta oñesũ Ñandejára renondépe.

14 Upéicharõ, koʼytevéntema che añeʼẽtarõ hendive,

añatende porã vaʼerã mbaʼépa haʼéta chupe.

15 Oiméramo jepe siérto la apensáva ndaʼemoʼãinte mbaʼevete chupe,+

upéva rangue ajerurétante pe huéspe tacheporiahuvereko.

17 Haʼe ombou chéve heta provléma ha umíva chereja yvýre,

ha oñantoháguinte chupe ombohetave che sufrimiénto.+

18 Ikáusare ndaikatuvéima ni arrespira,

ha haʼe katu osegínte ombou chéve provléma.

20 Oimérõ jepe siérto la haʼétava, la osẽva guive che jurúgui chekondenáta,

asegíramo jepe cheñeʼẽrendu, haʼe heʼíta cherehe ajapoha ivaíva.

21 Asegírõ jepe cheñeʼẽrendu,* ndaikuaavéima mbaʼépa oikóta chehegui,

péicha che rekove jepe adespresia.

22 Amo ipahápe ningo lomímope jeýnte ñasẽ,

upévare che haʼe: ‘Haʼe ohundi umi ivuénovape ha umi iñañávape avei’.

23 Oĩramo omanóva oiko rupi degolpete peteĩ inundasión,

haʼe oñembohorýta ohechávo umi hénte inosénte ndoikuaáiva mbaʼépa ojapóta.

26 Umi día haʼete umi kanóa* oho pyaʼéva,

ojogua avei umi ágilape pyaʼe ojepoíva ojagarra hag̃ua hembiʼurã.

27 Che haʼéramo: ‘Cheresaráita che provlemakuéragui,

akambiátama che rova ha avyʼáta’,

29 Erétante voi cherehe cheñañaha,

¿mbaʼére piko nañentregáintema?+

ha aipurúramo jepe havõ ajepohéi hag̃ua,+

31 nde chemombo jeýta tujukuápe,

ha ni che ao ndojasemoʼãi cherehe.

32 Ñandejára ndahaʼéi yvypóra,

che ambohovái hag̃ua chupe peteĩ trivunálpe.+

33 Ndaipóri avave ikatúva orehusga

ni peteĩ ikatúva oservi oréve de hués.

34 Ñandejára ndachekastigavéiramo

ha ndoikóiramo chemongyhyje,+

35 upéicharõ ikatúta añeʼẽ chupe kyhyjeʼỹme,

pórke che ndakyhyjéi añeʼẽ hag̃ua hendive”.

10 “Chekueráima che rekovégui,+

hetaiterei mbaʼe vaíma ningo ojehu chéve,

upévare añamarga ha ajeplageáta.

 7 Nde reikuaa porã che ndajapoiha mbaʼeve ivaíva,+

ha reikuaa porã avei avave ndaikatuiha chesalva ndehegui.+

 8 Ndete ningo nde pópe cheapo vaʼekue,+

ha koʼág̃a katu nereponderái cherehe ha cherundiete.

 9 Nemanduʼamína, nde ningo cheapo vaʼekue yvýgui,+

koʼág̃a katu yvýpe chemondo jeýta.+

10 ¿Nde piko nachemoĩri raʼe che sy ryépe

ha upépe chemoldea?*

13 Péro nde ñemihapete rekalkula kuri rejapóvo koʼã mbaʼe vai cherehe,

che aikuaa porã ndeheguínte voi ouha koʼã mbaʼe.

14 Oiméramo apeka raʼe, nde ajeʼíma cherechapa,+

ha nacheperdonamoʼãi voínte.

Péro oimérõ ndajapói raʼe ivaíva, lomímonte ndaikatúi añakãrapuʼã,+

pórke ñemotĩ ha provléma ojeliapa cherehe.+

16 Ha la oimérõ añakãrapuʼã nde chejagarráta peteĩ leóncha,+

ha rehechauka jeýta nde podér che kóntrape.

17 Nde retopa jey voi oñeʼẽ vai vaʼerã cherehe,

ha ndepochyvéntema cherehe,

upévare atyraite rembou chéve umi provléma.

19 Upéicha haʼetéta kuri núnka ndaexistíriva,

che derechoite aha vaʼerã kuri che sy retepýgui pe sepultúrape’.

20 Mbykýma ningo ko che rekovemi,+ hiʼãite Ñandejára chereja trankílo,

aipotaite nomañavéi cherehe, sapyʼaite jepe apytuʼu hag̃ua.+

21 Pórke che ningo aháta pe lugár iñypytũvape,+

ha upe lugár iñypytũetereívagui che ndaikatumoʼãvéima ajevy jey.+

22 Pe lugár ningo iñypytũeterei,

upépe entéro mbaʼe oĩ sarambikuépe ha ndaikatúi jahecha mbaʼeve,

pe lus jepe iñypytũ ha ndohesapéi”.

 4 Ndéngo eiko ere: ‘Che haʼéva* oĩ porã,+

ha chepotĩ Ñandejára resa renondépe’.+

 5 Aipotaite Ñandejára oavri ijuru

ha oñeʼẽ ndéve.+

 8 Pe arandu ningo ijyvateve yvágagui,

ha ipypukuve pe Sepultúragui,* ¿moõ voi piko nde rentendéta?

 9 Ñandejára arandu ningo tuichaiteve ko yvýgui

ha tuichave avei pe márgui.

10 Ñandejára oúramo oapresa peteĩ persónape

ogueraha hag̃ua trivunálpe, ¿máva piko ojokóta chupe?

12 Haʼemíta ndéve álgo: peteĩ vúrro salváhe jepe ikatu imemby peteĩ kuimbaʼe,

péro peteĩ arriéro tavy ni mbaʼevéicharõ nontendemoʼãi koʼã mbaʼe.

13 Upévare reprepara vaʼerã ne korasõ

ha reñemboʼe* vaʼerã Ñandejárape.

15 Pórke upéicha ndereikomoʼãi netindy retĩgui ha reime porãta Ñandejára renondépe,

nembaretéta ha nderekyhyjemoʼãi mbaʼevégui.

17 Ndéve g̃uarã káda día omimbíta, pe asajepytégui jepe omimbivéta,

iñypytũramo jepe, ndéve g̃uarã haʼetéta voi ku pyharevete mbaʼéva.

19 Reñenóta ha ndaiporimoʼãi avave nemongyhyje vaʼerã,

ha enterovete oñehaʼãta oĩ porã nendive.

20 Péro umi iñañáva ndohechamoʼãi mbaʼeve,

haʼekuéra ndoikuaamoʼãi mbaʼéichapa ojesalváta,

ha ñemanómante la esperánsa chupekuéra g̃uarã”.+

 2 “Peẽntema voi ningo la penearandúva ko puévlope,

haʼete voi pe arandu opátava mbaʼe peẽ pemano vove.

 4 Koʼág̃a katu che rapichakuéra opukapa cherehe,+

pórke ajerure asy Ñandejárape chepytyvõ hag̃ua ha ahaʼarõ haʼe cherendumi.+

 5 Oĩ persóna ndojepyʼapýiva mbaʼevére,

haʼekuéra opensa umi hénte osufríva omereseha umi provléma iñaña rupi, ha upévare oñembohory hesekuéra.

 6 Umi mondaha rógape* ndaipóri provléma,+

umi hénte orekóva idioskuéra ipópe ha ombopochýva Ñandejárape,+

oiko trankílo porã.

 7 Péro eporandumína umi animálpe ha haʼekuéra nemboʼéta,

ha avei umi guyrakuéra ovevévape yvágare ha haʼekuéra heʼíta ndéve.

 8 Ejesarekóntena umi mbaʼe oĩvare ko yvy ape ári ha umíva nemboʼéta,

ha emaña umi pira oĩvare márpe ha rehechakuaáta iñaranduha.

 9 ¿Oĩ piko ijapytepekuéra ndoikuaamoʼãiva

Jehová ojapo hague entéro koʼã mbaʼe?

11 Ñane kũ otanteaháicha umi tembiʼu,+

ñande apysa otantea umi palávra.

12 Umi ijedavéva ningo iñarandu,+

ha hetave mbaʼe jaikuaa amáske ñandetuja.

13 Ñandejára katu iñarandu ha ipoderosoiterei,+

haʼe ontende entéro mbaʼe ha okumplíta ivolunta.+

14 La haʼe ohundíva, ndaikatuvéima oñemopuʼã jey,+

ha la haʼe ombotýva avave ndaikatuvéima oavri.

15 Ñandejára ojokóramo pe ama, ko yvýpe oĩ séka puku,+

péro haʼe omboúramo pe ama, ko yvy oñeinundapa.+

17 Haʼe omondo py nandi* umi konsehérope omotĩ hag̃ua chupekuéra,

ha umi huéspe ombotavyrai.+

18 Haʼe omondohopa umi kadenakuéra umi rréi omoĩva umi héntere,+

ha umi rréipe omosã ikuʼágui.

19 Haʼe omondo py nandi umi saserdótepe+ omotĩ hag̃ua chupekuéra,

ha oipete yvýre umi poguasukuérape.+

20 Haʼe ojurumboty umi konsehérope,

ha umi ijedávagui oipeʼa pe arandu.

21 Haʼe ohykuavo ñemotĩ umi hénte iñimportánteva ári,+

haʼe omokangy umi imbaretévape.

22 Haʼe oikuaauka umi mbaʼe oĩva pytũmbýpe,

haʼe ohesape umi lugár iñypytũva.+

23 Ñandejára oheja umi tetã ipoderosove ikatu hag̃uáicha ohundi upe rire,

haʼe oheja okakuaa umi país ojegueraha hag̃ua umi héntepe esklávoramo ótro tetãme.

24 Haʼe ombotavyraipa umi omandávape peteĩ tetãme,

ha oheja okorrepa rei hikuái pe desiértore.+

25 Haʼekuéra haʼete umi oikóva oheka ikosakuéra pytũmbýpe,+

oiko umi okaʼúvaicha okorrepa rei”.+

13 “Che ningo ahechapáma koʼã mbaʼe,

ha ahendúma avei, upévare antendepaite la oikóva.

 2 La peẽ peikuaáva che aikuaapánte avei,

ani pepensa pendevaleveha chehegui.

 3 Che añeʼẽse Ñandejára Todopoderósondi voi,

ha apresentase chupe che káso haʼe ohecha hag̃ua che ndajapói hague mbaʼeve ivaíva.+

 4 Peẽ pendejapu ha chereja vaise,

pejogua umi doktór ndovaléivape mbaʼeverã.+

 5 Peẽ pekirirĩetérõ,

pehechaukáta penearanduha.+

 6 Peñatendemína ko haʼétavare añedefende hag̃ua,

ha pejapysaka porãmi la che kásore.

10 Haʼe katuete pendekorrehíta

oiméramo ñemiháme peẽ pesẽ peteĩva favórpente.+

12 Peẽngo peneñeʼẽkuaa, péro añetehápe vyrorei la pejéva,

umi mbaʼe pejéva peñedefende hag̃ua ndovaléi mbaʼeverã, haʼete peteĩ eskúdo ojejapóva ñaiʼũgui.

13 Pekirirĩmína che añeʼẽ hag̃ua,

ha upéi tou la oúva.

14 Che ndakyhyjéi ajapeligra hag̃ua,

che rekove* oĩ che pópe.

15 Ñandejára ikatúramo jepe chejuka, che areko esperánsa hese ha amanoite peve ahaʼarõta,+

ha henondépe apresentáta che káso.

16 Haʼe katuete chesalváta,+

péro umi iñañáva* ndaikatúi oĩ porã henondépe.+

17 Pejapysaka porãke ha pehendúke

la haʼétava peẽme añedefende hag̃ua.

18 Koʼág̃a che apreparáma la che defénsa,

che aikuaa siertoha la haʼétava.

20 Ñandejára, che nakañymoʼãi ndehegui

rejapóramo koʼã mokõi mbaʼe ajerurétava ndéve:

21 eipeʼána nde po pohýi oĩva che ári,

ha chepytyvõ ani hag̃ua akyhyjeterei ndehegui.+

22 Nde raẽ eñeʼẽ ha upéi che akontestáta,

osino katu eheja che raẽ tañeʼẽ ha nde ekontesta.

25 Che ningo ajogua peteĩ yvyra roguemíme yvytu omonguʼévape. Chéngo peteĩ ñana pirukue,

¿maʼerã guaʼu piko péicha reiko chemongyhyje ha chepersegi?

26 Nde reiko reanota heta mbaʼe vai che kóntrape,

ha chekastiga umi mbaʼe vai chemitãme ajapo vaʼekuére.

28 Upévare che ajogua peteĩ mbaʼe itujupávape, ndovalevéiva mbaʼeverã,

che ningo elmímo la peteĩ ao hoʼupa vaʼekue vícho”.

 2 Haʼe ojogua umi yvoty pyaʼeterei ipirupávape,+

ojogua pe kuarahyʼãme, sapyʼaitérõ g̃uarã ova ha ndojekuaavéimava.+

 3 Ñandejára, ¿mbaʼére piko upéicharõ nde reiko rejesareko hese,

ha regueraha nendive trivunálpe rehusga hag̃ua chupe?+

 5 Nde ningo ja redesidíma yvypóra ndaikatuiha oikove are,

nde remoĩma pe tiémpo ha avave ndaikatúi ohasa,+

upévare hekove oĩ nde pópe.

 6 Anivéna remaña hese ikatu hag̃uáicha opytuʼu,

péicha opytuʼúta trankílo porã umi travahadór opytuʼuháicha opa rire idía de traváho.+

Oñekytĩramo, ikatu hoky jey,

ha umi hakã mimi osegíta okakuaa.

 8 Hapo itujáramo jepe pe yvýpe

ha imáta ipirúramo jepe,

 9 oñandúvo oĩha y, haʼe hoky jeýta,

ha peteĩ plánta pyahúicha okakuaa jeýta.

10 Péro peteĩ persóna omanóramo, ndaikatuvéima ojapo mbaʼeve,

peteĩ yvypóra omanóvo, ¿moõ oho?+

11 Pe mar hypa

ha pe rrío opyta iséko.

Pe yvága oexisti aja, haʼe ndopaymoʼãi,

ha ndaikatumoʼãi oñemombáy chupe.+

chereja upépe ndepochyjera peve,

ha edesidi mboy tiémpopa aĩta péicha, ha upéi nemanduʼa jey cherehe.+

16 Péro koʼág̃a peve, nde resegi chekontrola opárupi ahahápe,

nde ningo rehecha umi mbaʼe vai ajapóvante.

17 Nde remoĩ che pekadokuéra peteĩ vosápe,

ha remboty porã,* péicha reñongatu umi mbaʼe vai ajapo vaʼekue.

18 Peteĩ montáña hoʼaháicha,

ha peteĩ ita guasu ojeiháicha ilugárgui,

19 pe y osyry hatã ha ogastaháicha umi ita,

ha oguerahapa ohóvo pe yvy,

péicha nde rehundi umi hénte esperánsa.

20 Nde resegi remoĩ yvypórape nde poguýpe haʼe omano meve,+

nde káusare haʼe oñekambiapa ohóvo, nde remondo chupe pe sepultúrape.

21 Ifamiliakuérape ojerrespeta térã ojetrata vai,

péro haʼe ndoikuaavéima upéva.+

22 Umi persóna hasy

ha oñelamenta oikove aja pukukuénte”.

 3 Ndaideprovéchoi ningo la haʼe heʼíva oporokorrehi hag̃ua,

ha avavépe noipytyvõi umi vyrorei heʼíva.

 4 Nde kúlpare umi hénte ndokyhyjevéi Ñandejáragui,

ha nde káusare umi hénte ndojepyʼamongetavéi Ñandejárare.

 5 La eréva ohechauka umi mbaʼe vai rejapo vaʼekue,

ha nde reiko reñemoñeʼẽkuaa reporombotavy hag̃ua.

 6 Che norokondenái, nde jurúrupi ningo reʼa,

umi mbaʼe eréva ohechauka nerembiapo vai hague.+

10 Ore apytépe oĩ iñakãrangue morotĩva ha ijedámava,+

kuimbaʼe ijedavéva nde túagui.

11 ¿Ndahaʼeiete voi piko ndéve mbaʼeve pe konsuélo Ñandejára omeʼẽva,

térã umi mbaʼe pyʼaporãme ojeʼéva ndéve?

13 Nde ndepochy Ñandejárare,

nderejokói nde juru ha ere heta mbaʼe vai ikóntrape.

17 Cherendumína,

che amombeʼúta ndéve la ahecha vaʼekue.

18 Aikuaaukáta ndéve umi hénte arandu omombeʼu vaʼekue,

umi mbaʼe haʼekuéra oaprende vaʼekue ituakuéragui,+ ha nomokañýi avavégui.

19 Ituakuérape añoite oñemeʼẽ ko yvy,

ha ni peteĩ extráño ndohasái upérupi.

20 Pe iñañáva ohasa asy káda día oikove aja,

ha sufrimiéntomante la ohaʼarõva chupe umi áño pukukue.

21 Haʼe ohendu heta mbaʼe omongyhyjéva chupe,+

ha itrankílo porã aja, oike chupe mondaha.

22 Pe iñañáva haʼete voi oikóva pytũmbýpe, ha opensa ndaikatumoʼãveimaha osẽ upégui,+

chupe ningo ojejukáta peteĩ espádape.

24 Okyhyjeterei pórke kevránto ha provléma oupa hiʼári,

peteĩ rréi ijehérsito reheve oatakatarõguáicha chupe.

25 Haʼe ohupi ipo

oñemoĩ ha odesafia hag̃ua Ñandejára Todopoderósope.

26 Pe iñañáva hovaʼatã ha oho oñorairõ hag̃ua Ñandejára kóntrape,

ha oraha peteĩ eskúdo tuicha ha imbaretéva.

27 Hova ningo ikyra guasu,

ha hye katu tuichaiterei.*

28 Haʼe oiko umi siuda oñehundítavape,

umi óga avave ndoikomoʼãihápe,

umíva ningo oñehundipáta.

29 Pe iñañáva ndairrikomoʼãi, operdepáta ikosakuéra,

nandi vera opytáta.

30 Haʼe ndaikatumoʼãi okañy pe día iñypytũetévagui,

ojoguáta yvyra rakãme okáiva tatápe,*

31 Ani oñembotavy ijupe voi ojeroviávo umi mbaʼe ndovaléivare mbaʼeverã,

pórke amo ipahápe nokonsegimoʼãi mbaʼevete.

32 Koʼã mbaʼe koʼẽrõitéma oikóta upe persónare,

haʼe ojoguáta peteĩ yvyramáta hakã ndokakuaáivape.+

33 Ojoguáta peteĩ parrál mátape hiʼa hoʼapáva hiʼaju mboyve,

haʼetéta peteĩ olívo máta ipoty okuipáva.

34 Umi iñañáva* nosẽporãmoʼãi,+

umi oaseptáva kóima* róga* okáita tatápe.

35 Haʼekuéra okalkula ivaívante ha operhudika hapichápe,

ipyʼapýpe mbaʼe vaínte oreko hikuái”.

Che aimérire pende lugárpe,

ikatúta pokonvense peẽ pejavyha,

ha añakãmbovava ahechauka hag̃ua podespresiaha.+

 5 Péro che ndajapomoʼãi upéva, síno haʼéta kuri peẽme heta mbaʼe penemombaretétava,

umi mbaʼe porã che haʼéva penekonsoláta kuri.+

 6 Che añeʼẽramo, upéva nachepytyvõi chepyʼaguapyve hag̃ua,+

ha akirirĩramo, lomímo jeýnte añeñandu vai.

 7 Péro koʼág̃a Ñandejára chemokangy,+

haʼe ohundi che rogayguakuérape ha opa mbaʼe arekóva.

Haʼekuéra oñembohory cherehe cherovapetévo,

éntre heta oñembyaty oñemoĩ hag̃ua che kóntrape.+

11 Ñandejára oheja cheataka unos kuánto mitãrusu,

ha chemombo umi iñañáva pópe.+

12 Che ningo aiko trankiloite kuri, péro haʼe chemopẽmbaite,+

haʼe chejagarra che ajúragui ha chepete yvýre.

13 Haʼe omondo heta kuimbaʼe opoíva flécha chemongora hag̃ua,+

Ñandejára ndacheporiahuverekói ha ombokua che rriñón+ ifléchape,

haʼe oheja avei osyry che hiél pe yvýre.

14 Haʼe cheataka vaipaite

umi soldádo oitytarõguáicha peteĩ murálla.

15 Che amonde umi ao ohechaukáva añembyasyha,+

añeñandu vaieterei ha chekangypa, upévare aguapy yvýpe.+

16 Cheresa pytãmbáma cherasẽ hague,+

hetáma añembyasy ha upévare cheresakuare.

17 Che ningo péicha aiko ndaperhudikáiramo jepe avavépe

ha añemboʼérõ jepe che pyʼaite guive.

18 Yvy, anína remokañy che ruguy,+

ehejána tosapukái cherehehápe.

19 Upéicharamo jepe, pe osẽva che favórpe

ha ikatúva chehusga oĩ yvágape.

20 Che rapichakuéra oñembohory cherehe,+

ha che reságui oñehẽ che resay Ñandejára renondépe.+

21 Aipota peteĩ persóna ohusga pe káso arekóva Ñandejárandi,

todesidi ojejapoháicha ko yvy ape ári peteĩ persóna oreko jave provléma hapichándi.+

22 Umi áño hembýva chéve saʼietereíma,

che aháma ndajuvéi hag̃ua”.+

17 “Che ndarekovéima fuérsa aikove hag̃ua,

koʼág̃a cheraʼarõma che rendag̃ua sementériope.+

 2 Umi oñembohorýva+ cherehe chemongorapa,

ha che katu aiko ahecha umi mbaʼe vai ojapóva hikuái.

 3 Ñandejára, easeptána che garantía ha eguereko nendive,

¿máva ótro piko chepopyhýta ha odefendéta che káso?+

 4 Nde remokañy umi kuimbaʼe korasõgui pe arandu,+

upévare nde nerembotuichái chupekuéra.

 5 Peichagua kuimbaʼe ningo heʼi okompartitaha iñamigokuéra ndive umi mbaʼe orekóva,

upe aja katu ifamiliakuéra hesa pytũmba ñembyahýigui.

 6 Ñandejára káusare umi hénte oñembohorypa cherehe,+

haʼekuéra ou ondyvu che rováre.+

 7 Umi che resa ningo iñypytũmba ahasa asýgui,+

ha che jyva ha che retyma ipoʼipáma.

 8 Umi hénte ivuénova omaña cherehe ha ni ndogueroviaséi mbaʼe situasiónpepa aĩ,

haʼekuéra orrenega opytávo umi hénte añáre.*

 9 Pe ojapóva iporãva siémpre oho tape porãre,+

ha pe persóna ivuénova imbareteve rei ohóvo.+

10 Peẽ ikatu peju ha peñepyrũ jey cheataka umi mbaʼe pejéva rupive,

péro ni upeichavérõ ni peteĩva ndapehechaukamoʼãi penearanduha.+

11 Mbykýma che raperã,+

umi mbaʼe aipotáva ha ajaposéva opa reíma.+

13 Che asegíta ahaʼarõmie ha pe Sepultúragui* oikóta che róga,+

che aipysóta che ruparã pe pytũmbýpe.+

 3 ¿Mbaʼére piko peiko pepensa oretavyha

ha rojoguaha animálpe?+

 5 Pe iñañáva lus opáta,

ha pe hatarendy nomimbimoʼãi.+

 6 Hógape* ndaiporimoʼãi ni peteĩ lus,

ha ilámpara ndohesapemoʼãvéima.

 7 Pe iñañáva ndaikatuvéima oguata porã yma guaréicha,

amo ipahápe haʼe hoʼa pórke ikonsého voi ogueraha vai chupe.+

 8 Haʼe ohóta derechoite peteĩ ñuhãme,

ha upépe ipy opaʼãta.

 9 Pe trámpa ojagarra chupe ipytágui

ha hoʼaite pype.+

10 Haperãme ohaʼarõ chupe peteĩ ñuhã,

ha pe yvýpe oñemoĩ chupe peteĩ pióla.

11 Omañahápente oĩ umi mbaʼe omongyhyjéva chupe,+

ha umíva haʼete voi opersegíva chupe.

12 Koʼág̃a naimbaretevéima,

ha ndoikuaái mbaʼépa ojapóta hetágui iprovléma.+

13 Peteĩ mbaʼasy ivaietereíva ojagarrapaite chupe,

ipire katu oñembyaipaite.

14 Pe iñañáva oiko segúro porã hógape, péro upéinte oñeguenohẽ chupe upégui,+

ha ojegueraha omano asy hag̃ua.*

15 Ótroma oikóta hógape,

haʼe oiko hague opytáta oñehundiete hag̃ua tatápe.*+

16 Pe iñañáva haʼete peteĩ yvyramáta hakã ipirupáva

ha hapo itujupáva.

17 Upéi avave ko yvy ape ári naimanduʼamoʼãi hese,

ha avave ni hérare naimanduʼamoʼãi.*

18 Haʼe oĩ hesakãháme, péro ojegueraháta pytũmbýpe,

ha oñemosẽta chupe ko yvýgui.

19 Haʼe ndorekomoʼãi família ha niéto,

ndaiporimoʼãi ni peteĩ opytátava oiko hag̃ua hendaguépe.

20 Haʼe oñehundi vove, umi hénte oikóva oéste gotyo oñemondyipáta,

ha umi oikóva éste gotyo avei okyhyjepáta.

21 Koʼã mbaʼe oiko umi iñañáva rógare,

péicha opyta umi ndoikuaáiva Ñandejárape”.

 3 Peẽ ningo 10 vése chejaʼo vai,

napetĩri voi chetrata vai hag̃ua.+

 4 Oiméramo che ajavy raʼe,

upéva che provléma.

 5 Peẽ pesegi peñembovaleve chehegui,

ha peje perekoha derécho peju hag̃ua chekorrehi.

 6 Péro che aipota peikuaa Ñandejára haʼeha la chegueraháva tape vaíre,

peikuaáke avei haʼe chereity hague iñuhãme.

 8 Ñandejára omoĩ che raperãme peteĩ murálla ijyvatéva ha ndaikatúi ahasa,

haʼe omoypytũ che rape.+

 9 Che ajerrespeta vaʼekue, péro haʼe oipeʼa chehegui upéva,

ha oipeʼa chehegui che koróna.

10 Haʼe cherundi ohóvo amano meve,

ha ohapoʼo che esperánsa peteĩ yvyramátaicha.

11 Ñandejára ipochyeterei chendive,

ha cherecha iñenemígoramo.+

12 Isoldadokuéra ojeprepara oñorairõ hag̃ua chendive

ha ou oñembyatypa che róga* jerére.

13 Ñandejára káusare che ermanokuéra jepe cherejapa,

ha che konosidokuéra mombyry ojere chehegui.+

14 Umi che amigoite vaʼekue* ohopa,

umi che sosiokuéra ni naimanduʼái cherehe.+

15 Umi chevisitáva ógape+ ha umi che siérva ndachekuaavéi, che peteĩ extráño chupekuéra g̃uarã,

haʼete voi peteĩ persóna oúva ótro tetãgui mbaʼe.

16 Ahenói peteĩ che siérvope péro haʼe nopenái cherehe,

ajerure asy chupe cheporiahuvereko hag̃ua, péro nopenái cherehe.

17 Che pytu ombojeguaru che rembirekópe,+

cheryakuã vaieterei ha che ermanokuérape avei ambojeguaru.

18 Umi mitã jepe chedespresia,

ha apuʼãvo haʼekuéra oñepyrũma oñembohory cherehe.

19 Umi che amigoite ndoikuaasevéima mbaʼeve chehegui,+

ha umi che ahayhu vaʼekue ojerepa chehegui.+

20 Che chepiru séko+ ha chekostillasẽmba,

ha haimete mete amano.

21 Pehechaukamína chéve pembyasyha ko oikóva cherehe, mbaʼére piko pendepyʼahatãite,

Ñandejára ningo chekastiga vaipaite.+

23 Aipotaite ojeskrivi umi mbaʼe haʼéva,

aipota oñemoĩ peteĩ lívrope,

24 térã tojeskrivi itáre kórta iérrope*

25 Che aikuaa porã upe chesalvátava+ oikoveha,

haʼe oúta upe rire ha oñemboʼýta ko yvy ape ári.

26 Pe mbaʼasy ombyaipa rire che pire,

ha amano mboyve che ahecháta Ñandejárape.

27 Che ahecháta chupe,

chete la amañátava hese+ ha ndahaʼemoʼãi ótro.

28 Peẽ ningo peje chéve che kúlparente voi asufriha,

ha upéi katu peiko peporandu chéve: ‘¿Mbaʼére piko ere rotrata vaiha?’.+

29 Peẽ peikuaa vaʼerã oĩha peteĩ oporohusgáva,+

espádape ojekastiga umi hembiapo vaívape,

upévare pekyhyje vaʼerã pe espádagui”.+

 2 “Umi mbaʼe arekóva che akãme chekevranta ha chepyʼapyeterei,

ha umíva chemomýi añeʼẽ hag̃ua.

 3 Umi mbaʼe nde eréva Job cheofende,

che aikuaa ha antende heta mbaʼe, upévare ndaikatúi akirirĩ.

 4 Ko haʼétava ndéve ojekuaáma yvyporakuérape ojekrea guive,

anichéne la nde ndereikuaái, si ndéngo reikuaapa guaʼu entéro mbaʼe.+

 5 Pe iñañáva osapukáiramo jepe vyʼágui, upéva sapyʼaitépe opa,

ha pe iñañáva* katu sapyʼaiténte ovyʼa.+

 6 Haʼe ojekreeterei, oñeñandu voi yvágare,

ni nopyrũmbái, haʼete iñakã ohupytýtava umi arai.

 8 Peteĩ suéñoicha ovevéta ha ndojetopamoʼãvéima chupe,

haʼe opa reíta peteĩ visión ojehechávaicha pyharekue.

 9 Umi ohecha vaʼekue pe iñañávape, ndohechamoʼãvéima chupe,

ni hogayguakuéra ndohechamoʼãvéima chupe.+

11 Haʼe* ningo imbarete vaʼekue imitãrõ guaréicha,

upéicharõ jepe haʼe omanóta imbarete reheve.

12 Chupe ogustaiterei la mbaʼe vai, heʼẽ asy voi ijurúpe,

ha oreko ikũ guýpe hyku hag̃ua upépe.

13 Haʼe ndohejaséi pe mbaʼe vai, osavorea upéva kontinuadoite

ha orekosénte voi ijurúpe.

14 Péro upéi, upéva hái sapyʼa chupe,

ha oikévo hetepýpe haʼete umi kóvra ponsóña.

15 Umi rrikésa hoʼupa vaʼekue, upéi ovomitapa jeýta,

Ñandejára omonandíta chugui ipyʼa.

16 Haʼe oipytéta umi kóvra ponsóña,

peteĩ mbói oisuʼúta ha ojukáta chupe.

17 Haʼe núnka ndaikatumoʼãi hoʼu pe kamby ha eíra hetéva,

ýicha osyrýva.

18 Pe iñañáva omeʼẽ jeýta ikosakuéra oipuruʼỹre,

ha orekóramo jepe heta mbaʼe ndovyʼamoʼãi.+

19 Pórke haʼe otrata vai ha noipytyvõi umi imboriahúvape,

haʼe oñemombaʼe peteĩ óga nomopuʼãi vaʼekuére.

20 Pe iñañáva ndaipyʼaguapymoʼãi,

haʼe irríko péro umi mbaʼe orekóva ndosalvamoʼãi chupe.

21 Mbaʼeve nahembýi pórke haʼe hoʼupáma,

upévare oiko porãramo jepe, ndohopukumoʼãi.

22 Haʼe oĩ porãvehágui,

umi mbaʼe vai ojejapetepáta hese ha ojedesesperáta.

23 Pe iñañáva oñemohyg̃uatã aja,

Ñandejára omondóta hiʼári ipochykue,

amáicha oúta hiʼári la mbaʼe vai.

24 Pe iñañáva odiparáta umi árma de iérrogui,

péro peteĩ árko de kóvregui ojepoíta umi flécha ha ovandeáta hese.

25 Haʼe onohẽ pe flécha oike vaʼekue ilómore,

pe flécha omimbipa ha ovandea hiʼígado.*

26 Haʼe operdepaitéta irrikésa,

peteĩ tata ijehegui rei hendýva ohapypaitéta la orekóva.

28 Peteĩ ama guasu oúta ha pe rraudál oguerahapáta hóga,

Ñandejára ipochyha díape, pe y hatã oúta hiʼári.

29 Péicha Ñandejára ojapóta pe iñañávare,

upéva ohaʼarõma hína chupe”.

 2 “Pehendu porãkena la haʼétava,

pejapóramo upéva jepe, tuicha chekonsoláta.

 3 Penepasiensiamína cherehe ha peheja tañeʼẽmi,

upe rire ikatu peñembohory cherehe pejaposéramo.+

 5 ¡Pemañami cherehe! Pepytáta peñesorprende,

ha ni peteĩ palávra nosẽmoʼãi pende jurúgui.

 6 Apensávo umi mbaʼe oiko vaʼekuére cherehe, añeñandu vaieterei,

ha asosopa voi.

 7 ¿Mbaʼére piko umi iñañáva nomanói voi,+

síno oikove puku ha irríko?+

 8 Haʼekuéra siémpre orekopa ijerére ifamiliakuéra,

ha ohecha mbaʼéichapa okakuaa inietokuéra.

 9 Hóga isegúro porã, ha haʼekuéra ndokyhyjéi mbaʼevégui,+

ha Ñandejára ndokastigái voi chupekuéra.

10 Umi hymba tóro oprodusi porã,

ha umi vaka ni peteĩ imemby ndoperdéi.

11 Umi iñañáva familiakuéra mimi ohuga okápe umi animál raʼýicha,

ha itajýra ha itaʼyrakuéra opopo joa upérupi.

12 Haʼekuéra opurahéi ha ovyʼa joa,

ombopu hikuái árpa, fláuta ha panderéta.*+

13 Haʼekuéra ovyʼa oikove aja pukukue,

ha oho pe Sepultúrape* osufriʼỹre.

14 Péro haʼekuéra oiko heʼi Ñandejárape: ‘Ani repena orerehe,

ndoroikuaaséi ndehegui mbaʼeve.+

18 Haʼekuéra ningo ndojoguái umi ñana pirukue ha kapiʼípe,

yvytu atã ojapetéva ápe ha pépe.

20 Pe iñañáva ohecha vaʼerã mbaʼéichapa oñehundi ohóvo,

ha toñandu* Ñandejára Todopoderóso ipochyha hese.+

21 ¿Haʼe piko ojepyʼapyvéta ifamília mimíre

oúramo omano voieterei?+

22 Ñandejára voi ningo pe ohusgáva umi mburuvichakuérape,+

¿oĩta piko upéicharõ ikatúva omoarandu chupe?+

23 Pe iñañáva oiko trankílo ha mbaʼeve ndoipyʼapýi chupe,+

ha omanoite peve, haʼe imbarete porã.+

24 Upe tiémpo peve umi ikuárto ikyra guasu,

ha ikangue katu imbarete porã.

25 Péro ótro kuimbaʼe heta osufri omano hag̃ua,

ha núnka ndojehúiva chupe mbaʼeve iporãmíva.

26 Péro mokõivévante ohóta yvyguýpe,+

ha upépe hasopáta hikuái.+

27 Chéngo aikuaa porãiterei mbaʼépa peẽ pepensa,

ha apilla avei mbaʼépa la pekalkuláva che kóntrape.+

¿Napehendúi piko la haʼekuéra omombeʼúva,

30 de ke oĩ jave provléma umi iñañávape ndojehúi mbaʼeve ivaíva,

ha ojesalva chupekuéra oiko jave heta mbaʼe vai?

32 Haʼe ojegueraha vove pe sementériope,

oñemoĩta peteĩ persóna oñatende hag̃ua pe oñeñotỹ haguépe.

33 Pe yvy oĩva pe ñúme* heʼẽ asýta chupe,+

ha entéro yvypóra oho hapykuéri,

hetaiterei persóna ohóma haguéicha haʼe mboyve.+

 4 Oimérõ rerrespeta Ñandejárape,

¿mbaʼére piko upéicharõ haʼe ndekastiga ha ndehusga trivunálpe?

 5 ¿Ndahaʼéi piko hína rejapo haguére hetaiterei mbaʼe vai,

ha resegi rupi siémpre repeka?+

 6 Nde rehóntema rejagarra nembaʼerã umi mbaʼe nde rapichakuéra oheja vaʼekue de garantía,

ha umi imboriahúvagui katu reipeʼapa ijao entéro ha opyta hikuái po nandi.+

 7 Ni ymi neremeʼẽi umi ikaneʼõvape

ha umi iñembyahýivape nerembohasái hembiʼurã.+

 8 Nde ha umi hénte iplátava pejagarra heta pende yvyrã,+

ha peheja umi hénte iñimportánteva añónte oiko upépe.

 9 Péro umi viúdape remondo po nandi,

ha relastima umi ityreʼỹvape.

10 Upévare ningo rehoha gotyo oĩ umi trámpa,+

ha degolpete heta mbaʼe vai nemongyhyje.

11 Upévare iñypytũmba nde jerére ha ndaikatúi rehecha mbaʼeve,

ha ama guasúicha umi y ndeahoʼipa.

12 Ñandejára ningo oĩ pe yvága ijyvatevehápe,

ha emañamína mbaʼeichaitépa oĩ yvate umi estrélla.

14 Haʼe ndaikatúi ohecha mbaʼeve umi araígui,

ha oikónte ojepasea pe yvága ruʼãre’.

15 ¿Nde piko resegíta pe tape vai,

yma ojapo haguéicha umi kuimbaʼe iñañáva?

16 Umi kuimbaʼe ningo omano degolpete imitã reheve,

haʼete peteĩ óga isimiénto oguerahapa vaʼekue ama guasu.+

20 ‘Oñehundíma ore enemigokuéra,

ha tatápe okáita la hembýva chuguikuéra’.

21 Upévare, eñemoag̃uivéna Ñandejárare ha reikóta pyʼaguapýpe hendive,

upéicha oho porãta ndéve.

22 Ani remboyke pe léi oúva chugui,

ha toĩ siémpre ne korasõme haʼe heʼíva.+

24 remombopárõ nde óro pe yvýpe,

ha pe óro iporãvéva*+ jepe remombóramo umi itakuápe,*

25 upéicha Ñandejára Todopoderóso

haʼéta ndéve g̃uarã óro ha pláta.

26 Revyʼáta reime porã haguére Ñandejára Todopoderóso ndive,

ha kyhyjeʼỹme remañáta hese.*

27 Reñemboʼéta chupe ha haʼe nerendúta,

ha nde rejapopáta umi mbaʼe repromete vaʼekue chupe.

28 Redesidíva guive osẽ porãta ndéve,

ha siémpre hesakãne nde raperã.

29 Nde reikóramo reñemombaʼeguasu, katuete reñemotĩta,

péro neumílderamo Ñandejára ndesalváta.

30 Haʼe ndohejamoʼãi umi hénte inoséntepe,

ha oimérõ nderejapói raʼe ivaíva, haʼe katuete ndesalváta”.

 3 Aikuaaseténgo moõpa ikatu ajuhu Ñandejárape,+

upéicharõ aháta pe haʼe oĩháme.+

 4 Ha apresentáta Ñandejárape la che káso,

ha apreparapaitéta umi mbaʼe haʼétava añedefende hag̃ua.

 5 Che ahendúta la haʼe okontestáva chéve,

ha añatende porãta umi mbaʼe heʼívare chéve.

 7 Upépe pe ihústova osolusionáta ikáso hendive,

ha aikuaa porã che hués heʼitaha ndajapói hague mbaʼeve ivaíva.

 8 Péro ndaikatúi voínte atopa hese, aháramo éste gotyo haʼe ndaipóri upépe,

ha aju jeýramo pe aime haguépe, ndatopái jeýnte avei hese.

 9 Ñandejára ombaʼapo nórte gotyo ha upéi ojere sur gotyo,

péro che núnka ndahechái chupe.

11 Che siémpre asegi porã Ñandejára rape,

ha núnka ndahái ótro tapérupi.+

12 Che ajapo Ñandejára omandáva guive,

ha amombaʼe la haʼe heʼíva,+ ha amombaʼeve voi upe oñehaʼarõvagui chehegui.

14 Ñandejára okumplipaitéta pe odesidi vaʼekue ojapo cherehe,

haʼe oreko hetave mbaʼe iñakãme che kóntrape.

15 Ikáusare che ajepyʼapyeterei,

ha apensáramo hese akyhyjevéntema.

16 Ñandejára kúlpare koʼág̃a chepyʼaju,

pe Todopoderóso chemongyhyje.

17 Pe pytũmby ningo okuvripaitéma che rova,

upéicharõ jepe che nakirirĩmoʼãi”.

 2 Umi hénte aña oguerova umi márka oservíva de límite+ ombotuichave hag̃ua ijyvy,

ha ogueru ovecha ahéno ha oguereko imbaʼéva apytépe.

 3 Haʼekuéra oipeʼa umi ityreʼỹvagui hymba vúrro,

ha umi viúdagui katu oipeʼa umi tóro oheja vaʼekue de garantía.+

 4 Umi iñañáva nopermitíri umi imboriahúvape ni oguata umi kállere,

umi hénte ndorekóiva avave odefende vaʼerã chupekuéra, okañýmante vaʼerã umi iñañávagui.+

 6 Haʼekuéra imboriahúgui oho okosecha kokue ahénope

ha ombyaty parrál umi iñañáva parraltýgui.

 7 Roʼy jave haʼekuéra ndorekói mbaʼeve oñeñuã hag̃ua,

opío lénto anga ikoʼẽ hikuái.+

 8 Ou jave ama montáña ládogui, haʼekuéra hykuepa,

ha oñemoʼã umi itakuápe ndorekóigui moõpa okañýta.

 9 Umi iñañáva oipeʼa umi viúda jyva árigui imembyʼi,+

ha umi imboriahúvagui ojagarra de garantía ijao,+

10 ha oovliga chupekuéra oiko hag̃ua aoʼỹre, opío lénto.

12 Pe siudápe umi hénte omano mbotáva ipyahẽ,

ha umi ojekutu vaipáva ojerure asy oñepytyvõ hag̃ua chupekuéra,+

péro Ñandejárape g̃uarã upéva ndaivaíri.

13 Umi iñañáva orrechasa pe lus,+

haʼekuéra ndohechakuaái umi hape,

ha ndoikoséi upérupi.

14 Koʼẽ mboyve pe asesíno opuʼã,

ojuka pe imboriahúvape ha avei ojuka umi ndorekóivape mávapa odefendéta chupekuéra,+

ha pyharekue katu, osẽ omonda.

15 Pe oporomoakãratĩva ohaʼarõ oike raẽ kuarahy hembiapo vai hag̃ua,+

haʼe omoʼã hova ha heʼi:

16 Pytũ rire umi iñañáva ojasuru umi óga ahénope,

péro de diakue nosẽi hikuái,

pórke noĩseiete voi hesakãháme.+

17 Umi hénte okyhyjeháicha pytũmbýgui, umi iñañáva okyhyje pe kuarahy ohesapévo,

haʼekuéra ojepokuaáma oiko pyharekue ha ndokyhyjéi.

18 Péro umi y pyaʼeterei oraháta chupekuéra,

umi ijyvy oñemaldesíta,+

haʼekuéra ndohechamoʼãvéima iparralty.

19 Séka ha kuarahy aku omboyku pe niéve ha opa,

upéicha avei umi pekadór opáta pe Sepultúrape.*+

21 Haʼe otrata vai umi viúdape ha

umi kuñakarai ndaikatúivape imemby.

22 Upévare Ñandejára oipurúta ipodér ohundi hag̃ua pe omanda guasúvape,

haʼe oiko porãramo jepe, ndoikuaái oikove pukútapa térãpa nahániri.

23 Ñandejára opermiti umi iñañáva oiko trankílo porã,+

péro haʼe ohechapa la ojapóva hikuái.+

Upéi ojedespresiáta ha omanótante avei hikuái enterove omanoháicha,+

trígo rakãicha oñekytĩta chupekuéra.

 2 “Jakyhyje vaʼerã Ñandejáragui, pórke haʼe oreko opa mbaʼe ipoguýpe,

haʼe rupive oĩ pyʼaguapy yvágape.

 5 Ñandejárape g̃uarã ningo ni pe jasy ndojajáiri

ha umi estrélla jepe naiporãi,

 6 koʼytevéntema peteĩ persóna ndahaʼeiete mbaʼeve Ñandejára renondépe.

 2 “¡Péicha piko nde reipytyvõ

ha remombarete hína umi ikangývape!+

 3 Amo ipahápe ningo ndéntema voi la reakonseha porãva umi ndoikuaáivape mbaʼeve,

ha péicha rehechauka guaʼu enterovévape mbaʼeichaitépa nearandu.*+

 7 Ñandejára oipyso pe yvága ndaiporiha gotyo mbaʼeve,+

haʼe omosaingo pe yvy mbaʼeve ári.

 8 Ñandejára omoĩ y umi araípe,+

ha umíva ndosorói ipohýiramo jepe.

 9 Haʼe oipyso umi arai pe yvágare,

ha umíva omoʼãmba itróno.+

10 Haʼe omoĩ peteĩ límite* odividi hag̃ua pe yvága umi ýgui,+

avei omoĩ peteĩ límite pe lus ha pe pytũmbýpe.

11 Ñandejára oñeʼẽ hatã jave,

pe yvága kolumnakuéra jepe okuʼepa.

12 Ñandejára podér rupive pe y ipochy,+

ha ivale rupi, ojuka pe animál tuichaitéva* oĩva márpe.+

13 Ñandejára oipuru pe yvytu omopotĩ hag̃ua pe yvága,

haʼe ojuka upe mbóipe.

14 Koʼãva hína Ñandejára rembiapokue, ha ñande ijorillamínte la jahecháva,+

michĩmínte jaikuaa ha ñahendu umi hembiapokuégui.

 2 “Ñandejára oikovéva ndojapói cherehehápe hustísia,+

Ñandejára Todopoderóso oikovéva káusare añamarga,*+ ha hese ahura,

 3 che arrespira aja,

ha Ñandejára omeʼẽ aja chéve fuérsa aikove hag̃ua,+

 4 che jurúgui nosẽmoʼãi mbaʼeve ivaíva,

ni ndaikomoʼãi añeʼẽ rei ni chejapu.

 6 Che siémpre ajapóta iporãva, ha asegíta upéicha,+

aikove aja pukukue che korasõ nachekondenamoʼãi.

 7 Aipota che enemigokuérape ojekastiga umi iñañávaicha,

ha umi cheatakáva topa umi iñinhústovaicha.

 9 Iprovléma heta jave ha ojerure asýrõ toñepytyvõmi,+

¿ohendúta piko chupe Ñandejára?

12 Oiméramo Ñandejáragui ou umi visión pehecháva,

¿mbaʼére piko upéicharõ naisentídoi la pejéva?

13 Koʼã mbaʼe Ñandejára ojapóta pe iñañávare,+

koʼã mbaʼe pe Todopoderóso omeʼẽta chupe de erénsia:

14 haʼe itaʼýra hetáramo, chupekuéra ojejukapáta espádape,+

ha ifamiliakuéra ndorekomoʼãi hoʼu vaʼerã.

15 Ha ihentekuéra opytávape katu peteĩ mbaʼasy ojukapáta,

ha hembirekokuéra nahasẽmoʼãi hesekuéra.

16 Ha ombyatýramo jepe heta pláta yvytimbóicha,

ha ombyatýramo jepe ñaiʼũicha heta ao iporãitereíva,

17 ombyatypáramo jepe koʼã mbaʼe,

ipahápe umi ivuénova omondéta chugui ijao,+

ha umi hénte inosénte ojerrepartíta iplátare.

18 Pe óga omopuʼãva umi iñañáva, pyaʼeterei oñehundíta,

ojogua umi ogaguy kapiʼi+ ojapóvape umi ombaʼapóva kokuépe oñemoʼã hag̃ua sapyʼaitemi.

20 Umi mbaʼe oporomongyhyjéva okuvri chupe peteĩ ama guasúicha,

pyharekue peteĩ torménta ogueraháta chupe.+

21 Peteĩ yvytu oúva ésteguio ládo ogueraháta chupe, ha haʼe ndoexistimoʼãvéima,

ni hendague ndopytamoʼãi.+

22 Pe yvytu ojejapetéta hese ha sarambi ojapóta chugui,+

ha haʼe katu oñehaʼãmba reíta okañy chugui.+

23 Ha umi hénte ojepopetéta oñembohory hag̃ua hese,

ha oturuñeʼẽ+ vaipáta chupe hogakue guive”.

28 “Añetehápe, oĩ lugár oĩháme mína de óro ha mína de pláta,

ha avei lugár oñerrefinahápe óro.+

 2 Pe iérro oñeguenohẽ yvyguýgui,

ha pe kóvre katu oñeguenohẽ umi itágui.+

 3 Umi kuimbaʼe ogueraha lus umi lugár iñypytũháme,

oho umi lugár iñypytũetereívape

oheka hag̃ua umi metál* iporãva.

 4 Mombyry umi hénte oguatahágui

haʼekuéra ojoʼo yvykua ipypukúva umi lugár avave ndoikoihápe,

ha oike hag̃ua pe yvykuápe haʼekuéra osaingo piólare.

 5 Pe yvýgui heñói ñandéve aliménto,

péro yvyguýpe pe yvy okambiapa ohóvo okairõguáicha tatápe.

 6 Yvyguýpe oĩ pe ita vera hérava safíro,

ha avei óro kuʼi.

 7 Pe ágila ndoikuaái pe tape ojoʼóva umi kuimbaʼe oike hag̃ua yvyguýpe,

ni pe taguato hũ ndohechái upe tape.

 8 Ni peteĩ animál salváhe arakaʼeve ndoguatái upérupi,

ha pe león ndohasái avei upérupi.

 9 Umi kuimbaʼe ojoka umi ita hatãvéva jepe,

ha oity umi montáña isimiénto guive.

10 Umi itakuáre ojapo hikuái umi kanál pe y osyry hag̃ua,+

ha otopa opaichagua ita vera iporãitereíva.

11 Umi kuimbaʼe ojoko umi y osyrýva pe itakuáre,

ha oguenohẽ hesakãháme umi mbaʼe porã oĩ vaʼekue pytũmbýpe.

13 Umíva ndaikatúi ojetopa mamove hendápe ko yvy ape ári,

ha avave ndohechakuaái mbaʼeichaitépa ideprovécho.+

15 Pe arandu ndaikatúi jajogua órore,

ni pláta ndaikatúi ñameʼẽ hese ñakonsegi hag̃ua.+

16 Ni pe óro de Ofir+ ndaikatúi jaipuru jajogua hag̃ua,

ndaikatúi ñakambia pe ónisere ni safírore, umi ita iporãitereíva.

17 Ndaikatúi ñambojoja mbaʼevére, ni óro ni vídriore,

ndaikatúi avei ñakambia mbaʼyru de óro iporãitereívare.+

18 Pe kristál ha umi ita iporãitereíva* oñeguenohẽva pe márgui,

ndahaʼéinte avei mbaʼeve hovake,+ pórke pe arandu ovaleve peteĩ vosa renyhẽte pérla iporãitereívagui.

21 Umíva oĩ kañyháme, avave ndaikatúi ohecha, ni peteĩ persóna ni umi animál,+

ni umi guyra ovevéva yvágare ndaikatúi ohecha.

23 Ñandejára añoite oikuaa moõpa ikatu jatopa pe arandu,

haʼémante oikuaa moõpa oĩ.+

24 Pórke Ñandejára yvága guive

ohecha ko yvy kompletoite, umi lugár mombyryvéva jepe.+

25 Ñandejára ojapo pe yvytu ha omeʼẽ chupe podér,+

ha avei odesidi moõ pevépa og̃uahẽta umi y.+

26 Ha omeʼẽ avei léi pe amáme,+

omoĩ mbaʼe tapépa osegíta umi arai hũ torménta jave.+

27 Upérõ haʼe ohecha pe arandu ikreasiónpe ha omyesakã upéva,

haʼe omopyenda porã pe arandu ha ohechauka ovaletereiha.

‘Jarrespeta Jehovápe, péva hína arandu,+

ha pe oñemomombyrýva umi mbaʼe vaígui, péva iñentendído’”.+

 2 “Hiʼãite chéve aiko jey yma guaréicha,

Ñandejára oñangarekoha tiémpope cherehe.

 3 Upérõ haʼe peteĩ lámparaicha ohesape chéve che raperã,

trankílo aguata vaʼekue iñypytũramo jepe.+

 4 Upérõ cheresãi ha chembarete porã gueteri,

upérõ Ñandejára che amigoite vaʼekue ha ovendesi che róga.*+

 5 Upe tiémpope Ñandejára Todopoderóso oĩ chendive,

ha che familiakuéra* ojerepa cherehe.

 6 Umi lugár aguatahárupi ojejohéi vaʼekue kamby iporãitereívape,

ha umi itágui osyry aséite de olíva chéve g̃uarã.+

 7 Upérõ ahámi vaʼerã pe siuda rokẽme,+

ha aguapy pe plásape ahusga hag̃ua la héntepe.+

 8 Cherechávo, umi kuimbaʼe imitãva omeʼẽ chéve páso ahasa hag̃ua,

ha umi karai ijedáva jepe opuʼã ha opyta oñemboʼyhápe.+

 9 Ni umi prínsipe ndeʼíri mbaʼeve,

ni peteĩ palávra nosẽi ijurúgui.

10 Umi poguasukuéra ndeʼíri mbaʼevete asy,

haʼete voi omokõva mbaʼe ikũ.

11 Enterove cherendúva oñeʼẽ porã cherehe,

ha umi cherecháva guive chedefende.

12 Umi imboriahúvape ningo che aipytyvõ vaʼekue,+

ha umi ityreʼỹvape ha umi oikotevẽvape katu núnka ndahejareíriva.+

13 Umi omano mbotáva chevendesi vaʼekue,+

umi viúdape aipytyvõ ha péicha ovyʼa hikuái.+

14 Che siémpre ajapo vaʼekue iporãva,

ha entéro mbaʼe che adesidíva ihústo vaʼekue.*

15 Che aipytyvõ vaʼekue umi ndohecháivape,

ha umi ndoguataporãivape.

16 Che ningo peteĩ túaicha akuida vaʼekue umi imboriahúvare,+

ha umi extráñope entéro che aipytyvõ, ha ahecha ojejapópa hustísia hesehapekuéra.+

17 Che ajokoite vaʼekue umi hembiapo vaívape, umi ojoguávape umi animál salváhepe,

ha asalva umi oĩvape ipoguýpe.

18 Che aiko vaʼerã haʼe: ‘Heta tiémpore aikovéta, yvykuʼícha hetáta umi áño ahasáva,+

ha che rogaitépe amanóne.

19 Che ajogua peteĩ yvyramátape oĩva arrójo ykére, pe hapo og̃uahẽva y rembeʼy peve,

ha pe ysapy omboykuéva hakã tódo el pyhare.

20 Entéronte cherrespetáta ha imanduʼa porãta cherehe,

ha siémpre chembaretéta apoi hag̃ua pe flécha’.

21 Chemanduʼa mbaʼéichapa umi hénte ojapysaka porã la che haʼévare,

kirirĩháme haʼekuéra ohaʼarõ che konsého.+

22 Che añeʼẽmba rire, umi hénte ndorekovéima mbaʼeve heʼi vaʼerã,

ogustaiterei chupekuéra umi mbaʼe haʼéva.

23 Cheraʼarõ hikuái peteĩ agrikultór ohaʼarõháicha pe ama,

haʼekuéra ohenduseterei voi che haʼéva, peteĩ persóna ohaʼarõháicha ou pe ama primavérape.+

24 Che apukavýrõ chupekuéra, haʼekuéra ovyʼaiterei ha ni ndogueroviaséi,

omañárõ cherehe, opyta ipyʼaguapy hikuái.

25 Che haʼe vaʼekue chupekuéra la ojapo vaʼerã,

aiko peteĩ rréi oikoháicha ijehérsito apytépe,+

ha akonsola umi oñembyasývape”.+

30 “Koʼág̃a umi kuimbaʼe imitãvéva chehegui

opukapa cherehe.+

Péro che napermitíri vaʼekue umi ituakuéra

ni oñemboja umi jagua oñangarekóvare che ovechakuérare.

Haʼekuéra oiko ojeporeka hoʼu hag̃ua oimeraẽ mbaʼe,

péro pe yvy ningo oñehundi ha ndoprodusivéima mbaʼeve.

 4 Haʼekuéra ombyaty hoʼu hag̃ua umi yvyramataʼi rogue heʼẽ jukýva,

ha umi plánta rapo iróva.

 5 Oñemosẽ chupekuéra pe siudágui,+

umi hénte osapukaipa chupekuéra mondaharõguáicha.

 6 Haʼekuéra oiko umi sérrore,

yvykua ha itakuápe.*

 7 Umi yvyramataʼi guýpe haʼekuéra ojerure oñepytyvõmi hag̃ua chupekuéra,

ha oñembyaty hikuái umi pyno guasu guýpe.

 8 Oñemosẽ ningo chupekuéra hetãgui,

oñemosẽháicha umi kuimbaʼe arruinádo famíliape ha umi kuimbaʼe ñembotavy famíliape.

 9 Ha koʼág̃a katu oñembohory cherehe umi imusikakuérape entéro,+

koʼã hénte imitãva chedespresia.+

10 Haʼekuéra ndaijaʼeiete cherehe ha noĩséi che aĩháme,+

ni ndokyhyjéi hikuái ondyvu hag̃ua che rováre.+

11 Ñandejára omondoho che árko sã* ha cheumilla,

upévare haʼekuéra ndojejokói ha noponderái cherehe.

12 Che deréchape umi henteita opuʼãmba cherehe ha cheataka,

haʼekuéra cheovliga adipara hag̃ua chuguikuéra,

ha cherapejoko chejuka hag̃ua.

13 Haʼekuéra cherapejoko ha cherundisénte voi,

upéicha chembohasa asyve hikuái,+

ha ndaipóri avave ojokóva chupekuéra.

14 Umi soldádo oataka umi siuda ha oike umi murálla ikuahárupi,

péicha umi che enemígo ou che ári, ha osegi ojapo sarambi cherehe.

15 Koʼág̃a che akyhyjeterei,

yma umi hénte chemombaʼe vaʼekue, péro upéva opa pe yvytúre,

ha che esperánsa araícha opa rei.

16 Koʼág̃a amanóta hína,+

káda día ahasa asy.+

17 Pyharekue chekangue rasy, haʼete voi oñemopẽva mbaʼe la che kangue,+

pe dolór ndopái voi chehegui.+

18 Che ao hatã ojetirapa ha chejuvy

haʼete peteĩ kadenílla chejopýva.

19 Ñandejára káusare che apyta tujukuápe,

chéngo koʼág̃a tanimbu ha yvytimbo reíntema.

20 Ñandejára, che ajerure asy ndéve chepytyvõmi hag̃ua, péro nde nerepenái cherehe,+

apuʼã ahaʼarõ nde chepytyvõ, péro nde katu remañánte cherehe.

21 Nde reñemoĩ cherehe ikuénta hag̃uáicha,+

nde py ha nde pópe reñorairõ che kóntrape.

22 Nde chemboveve ñana pirukuéicha pe yvytúre,

haʼete remboúva chéve peteĩ torménta ha sarambi ojapo cherehe.

23 Che aikuaa nde cherunditaha,

ha chemondotaha pe lugár enterove persóna ohohápe opa.

24 Péro, máva piko ogolpeáta peteĩ kuimbaʼe osufrívape hína,+

koʼýte haʼe ojerure asýrõ oñepytyvõmi hag̃ua oĩ vaive jave.

25 Che ningo cherasẽ ahechávo umi che rapicha ohasa asyetereíva,

mboýma piko che ajepyʼapy umi imboriahúvare.+

27 Chepyʼa pererepa tódo el tiémpo,

ha káda día provlémamante ou che ári.

28 Che aiko pytũmbýpe,+ haʼete chéve ni kuarahy ndohesapevéiva,

apuʼã umi hénte apytépe ha ajerure algúno chepytyvõmi hag̃ua.

29 Chehegui oiko umi jagua salváhe* ermáno,

ha amoirũ umi ñandu guasúpe.+

30 Che pire hũmba ha ojepeʼopa,+

ha cherete* akãnundu.

31 Koʼág̃a che árpa ojepuru oĩ jave oñembyasývante,

ha la che fláuta oñembopu oakompaña hag̃ua umi ojaheʼóvape”.

31 “Che ajapo peteĩ kompromíso umi che resándi,+

¿mbaʼéicha piko upéicharõ aikóta amañaiterei peteĩ kuñataĩ* rehe?+

 3 Umi iñañáva katuete iprovléma hetáta,

ha umi hembiapo vaíva osẽ vaímante vaʼerã.+

 4 Ñandejára ningo ohecha moõrupipa aha,+

ha oñatende opa mbaʼe ajapóvare.

 6 Ñandejára omoĩramo peteĩ valánsape umi mbaʼe ajapóva chehusga hag̃ua,+

ohechakuaáta cheñeʼẽrenduha chupe.+

 7 Oimérõ che aha raʼe tape vaíre,+

ha che korasõ ojesegi umi mbaʼe ahechávare,+

ha che po opytáramo ikyʼa,

 8 upéicharõ ótro toʼu la che añotỹva,+

ha ótro tohapoʼo la che añemitỹ vaʼekue.

 9 Oimérõ che aheja ótro kuña chemoakãraku,+

térã aiko apeska+ raʼe che vesíno rembirekóre,

10 upéicharõ che rembireko tove tomolina trígo ótrope g̃uarã,

ha toñeno ótro kuimbaʼéndi.+

11 Pórke oimérõ natĩri raʼe peichaite peve cherembiapo vai hag̃ua,

amerese voi umi hués chekastiga.+

12 Upe pekádo haʼete tata ohapýva ohóvo opa mbaʼe oĩva haperãme,+

ha ohundíva arekóva guive.

13 Che ahendúva umi oúvape ojerure chéve hustísia, tahaʼe che esklávo térã che esklávape,

oúramo jepe hikuái opresenta peteĩ káso che kóntrape.

17 ¿Arakaʼe piko che haʼúva cheañoite la che rembiʼu,

ha nakonvidáiva umi ityreʼỹvape?+

18 Che ningo chemitãrusu guive aipytyvõ umi ityreʼỹvape, ha amongakuaa chupekuéra che família teéicha,

chemitãʼi guive aipytyvõ vaʼekue umi viúdape.

19 Ha siémpre aipytyvõ che rapichápe ahecháramo hatã mbotaitemaha roʼýgui,

térã peteĩ imboriahúvape ndorekóiva mbaʼeve oñeñuã hag̃ua.+

20 Pe imboriahúva chevendesi vaʼekue,+

pórke ameʼẽ chupe ao de lána ani hag̃ua iroʼy.

21 Ahechávo pe siuda rokẽme+ pe ityreʼỹvape+ oikotevẽha hína,

che aipytyvõ chupe ha núnka ndahupíri che po aamenasa hag̃ua chupe.

22 Péro oimérõ chejapu, toʼa che jyva,

térã topẽ alamitaite.

23 Che ndajapói ivaíva pórke akyhyje Ñandejára cherundírõ g̃uarã,

ajapórire ivaíva ndaikatumoʼãi kuri aime porã henondépe.

24 Che ndaikóiva ajerovia pe órore,

ni ndaʼéiva pe óro iporãitévape: ‘Nde hína la che esperánsa’.+

25 Che núnka ndaikóiva añemombaʼeguasu cherríko haguére,+

ni areko haguére heta mbaʼe.+

26 Ahechávo pe kuarahy omimbi

ha pe jasy iporãite asýva,+

27 che pyʼapýpe nañepyrũi amombaʼeguasu umíva,

ni ndaikói ahupi che po* aadora hag̃ua umíva.+

28 Pórke ajapórire koʼã mbaʼe, ahechaukáta kuri amereseha umi hués chekastiga,

pórke péicha anegáta kuri Ñandejárape, oĩva yvatete.

29 Chéngo núnka ndavyʼáiva oho vai jave che enemígope,+

térã haʼe oñehundi haguére.

30 Che siémpre ajoko che juru pono apeka,

ha ndaikói amaldesi che enemígope omano hag̃ua.+

31 Umi kuimbaʼe oikóva che rógape* heʼi: ‘Enterove og̃uahẽva hógape

katuete okaru porã ha hyg̃uatã’.+

32 Umi oviahávape arresivi che rógape,

ha ndahejái umi extráño opyta oke okápe.+

34 No, upéicha rupi che ndaikói akyhyje la héntegui,

térã che vesinokuéra chedespresiárõ g̃uarã,

ha ndahaʼéi ku aikóva kirirĩhaitépe ha nasẽséiva.

Oĩramo algúno cherendumíva,+

amoĩne peteĩ kuatiáre la haʼéva ha afirmáta hese ahechauka hag̃ua siertoha.

36 Che natĩmoʼãi araha hag̃ua upéva che atiʼy ári,

ha amoĩne che akãre peteĩ korónaicha.

37 Amombeʼupaiténe Ñandejárape entéro mbaʼe ajapóva,

ha ndakyhyjemoʼãi añemboja hag̃ua hendápe peteĩ prínsipeicha.

38 Oimérõ amonda raʼe yvy ahéno,

pe yvy haʼetéta oñeʼẽva che kóntrape, ha hasẽva che káusare.

39 Térã oiméramo haʼu umi frúta oprodusíva pe yvy ha ndapagái hese,+

ha ijarakuéra oñelamenta aipeʼa haguére chuguikuéra ijyvy,+

40 upéicharõ, añotỹ jave trígo tokakuaa hendaguépe ñuatĩ,

ha añotỹ jave seváda, tosẽ hendaguépe ñana ineróva”.

“Che ningo chemitã,

ha peẽ pendeedave chehegui.+

Ha porrespeta rupi ahendu porã raẽ la pejéva,+

ha nañanimái kuri haʼe peẽme la aikuaáva.

 7 Che apensa: ‘Toñeʼẽ umi ijedavéva,

haʼekuéra ningo oikuaavéma hetave mbaʼe ha iñarandu’.

 8 Péro añetehápe pe espíritu sánto hína la ñanepytyvõva ñanearandu hag̃ua,

Ñandejára Todopoderóso espíritu la ñanembokatupyrýva.+

 9 Ndahaʼéi ningo ñandeeda haguérente ñanearandútamava,

ha ndahaʼéi umi ijedáva añónte oikuaáva mbaʼépa oĩ porã.+

10 Upévare che haʼe: ‘Aipota koʼág̃a pejapysakami cherehe,

che haʼéta avei la aikuaáva’.

11 Che ningo ahaʼarõ peẽ peñeʼẽmba raẽ,

ha ajapysaka porã la pejévare,+

akirirĩnte peẽ pekalkula aja mbaʼépa pejéta.+

12 Añatende porã kuri káda únore,

ha apilla ni peteĩva ndaikatuiha pehechauka Job ojekivokaha,

ni pehechauka japuha la haʼe heʼíva.

13 Upévare, ani peiko peje: ‘Ore orearandu voi,

Ñandejára ningo la ombohováiva chupe, ndahaʼéi peteĩ persóna’.

14 Job ningo noñeʼẽi che kóntrape,

upévare ndaʼemoʼãi chupe umi mbaʼe peẽ pejéma vaʼekue.

15 Koʼág̃a ni peteĩva noñanimavéima heʼi mbaʼeve okyhyjégui,

ndorekovéima mbaʼevete heʼi vaʼerã.

16 Che ahaʼarõ kuri, péro upéi okirirĩma hikuái,

oñemboʼýntema upépe ha ndeʼivéima mbaʼevete.

17 Upévare, che haʼéta avei la aikuaáva,

ha amombeʼúta la apensáva.

18 Hetaiterei mbaʼe oĩ haʼeséva,

Ñandejára espíritu chemomýi añeʼẽ hag̃ua.

19 Naaguantavéima ningo, añeʼẽsetereíma,

ndaʼéiramo mbaʼeve, che korasõ okapúta.*+

20 Pehejána tañeʼẽmi, péichamante añetrankilisáta,

che koʼág̃a arrespondéta.

21 Che nasẽmoʼãi avave favórpe,+

ni ndaikomoʼãi ambojuruheʼẽ avavépe.

22 Añetehápe che ndaikói añemoĩ porãse avavéndi,

pórke ajapórire péicha, ymáma Ñandejára cherundíma vaʼerãmoʼã”.

33 “Koʼág̃a aipota cherendumi Job,

ejapysaka porã opa mbaʼe haʼétavare ndéve.

 2 Ndaikomoʼãvéima aguerokirirĩ la apensáva,

amombeʼútamante ndéve.

 3 Umi mbaʼe che haʼéva osẽ che korasõ ipotĩvagui,+

che ningo siertoguánte haʼéta ndéve.

 4 Ñandejára cheapo vaʼekue ijespíritu rupive,+

ha Ñandejára Todopoderóso podér rupive aikove.+

 6 Che ningo ndeichaiténte avei Ñandejára renondépe,

yvýgui avei ajejapo vaʼekue.+

 7 Upévare, ndaipotái rekyhyje chehegui Job,

la che haʼétava ndéve nanderejamoʼãi yvýre.

 8 Che ahendupaite kuri la nde ere vaʼekue,

ha ahendu heta vése ere hague koʼã mbaʼe:

 9 ‘Che ningo cherekopotĩ ha ndapekái,+

siémpre ajapo iporãva ha mbaʼevetépe ndajavýi.+

10 Péro Ñandejára oheka voi cherehe defékto oñemoĩ hag̃ua che kóntrape,

iñenemígoicha voi cherecha.+

14 Ñandejára ningo heta vése oñeʼẽ umi héntepe,

ha ndaipóri avave openáva hese,

15 haʼe oñeʼẽ jepi chupekuéra iképe,+

umi visión rupive,

oke hatãve jave hikuái.

16 Ñandejára oavri chupekuéra ijapysa,+

ha ohekomboʼe chupekuéra.

17 Haʼe oipytyvõ pe ohendúvape chupe oheja hag̃ua hembiapo vai,+

ha pono oiko ojechaukase.+

19 Peteĩ persóna ikatu oaprende heta mbaʼe hasyete jave hupápe,

ikangue rasy jave tódo el tiémpo.

20 Upe situasiónpe, opaichagua tembiʼu ombojeguaru chupe,

ndahevéi chupe ni umi mbaʼe yma hoʼuseterei vaʼekue.+

21 Haʼe opyta ipirueterei

ha koʼág̃a ikangue entéro ojekuaapa,

22 haʼe oho potaitéma pe sepultúrape,*

23 Aipotaite umi 1.000 ánhel apytégui peteĩva jepe oipytyvõ pe kuimbaʼépe,

ha peteĩva jepe oñeʼẽ ifavórpe,

péicha ikatúta ohechauka pe kuimbaʼépe mbaʼépa oĩ porã.

25 Pe ikuérpo tahesãive pe imitãrõ guarégui,+

taimbarete jey imitãrõ guaréicha’.+

26 Pe kuimbaʼe oñemboʼéta Ñandejárape+ ha haʼe ohendúta iñemboʼe,

Ñandejára oguerohorýta chupe ha haʼe ovyʼaitereíta.

‘Chéngo apeka+ ha ajapo ivaíva,

péro Ñandejára cheperdona ha ndachekastigái.

29 Ñandejára ningo ojapo koʼã mbaʼe yvypóra rehehápe,

ha ndahaʼéi una vénte, síno heta vése.

32 Péro oimérõ erese algúna kósa, eñeʼẽ katu,

pórke che aipota rehechauka nde neinosenteha.

33 Ha ndereguerekóirõ mbaʼeve ere vaʼerã, ikuentave ekirirĩ ha cherendu,

pórke che romboʼéta heta mbaʼe nearandu hag̃ua”.

 2 “Pejapysakami la haʼétavare, peẽ penearandúva,

peñatendéna cherehe, peẽ peikuaáva heta mbaʼe.

 3 Pórke ñane kũ otanteaháicha umi tembiʼu,

ñande apysa otantea umi palávra.

 4 Ñañehaʼãna upéicharõ ñandete voi jahechakuaa mbaʼépa oĩ porã,

ha jadesidi mbaʼépa hína la oĩ porãva ko kásope.

 5 Job, ndéngo ere kuri: ‘Che haʼéva la oĩ porãva,+

péro Ñandejára ndojapói chéve hustísia.+

 7 Ndaiporichéne ótro ndeichagua Job,

ndéngo rejagarrapa ndejehe la ojeʼéva ha nde jeýnte la resufríva.

 8 Ndéngo rejeheʼa meme umi iñañávare,+

ha umi hembiapo vaíva koʼág̃a ne amígo.

 9 Ha eiko ere: ‘Reiete ñañehaʼã jajapo

Ñandejárape ogustáva’.+

ni mbaʼevéicharõ Ñandejára ndojapomoʼãi ivaíva,+

Ñandejára Todopoderóso ndaikatúi hembiapo vai.+

11 Ñandejára omeʼẽ enterovépe pe otokáva chupe,+

upévare káda uno opaga pe ojapo vaʼekuére.

12 Pórke Ñandejára ni mbaʼevéicharõ naiñañái,+

Ñandejára Todopoderóso ihústo hína.+

14 Ñandejára oñemoĩramo yvyporakuéra kóntrape,

ha ombyatýramo umi hénte espíritu ha umi hénte pytu,+

15 upéicharõ yvyporakuéra omanombaitéta,

umi héntegui oiko jeýta yvy rei.+

16 Upévare, oimérõ rentende hína la oikóva,

eñatendemi cherehe, ha ejapysaka porã ko haʼétavare.

Peteĩchante chupe umi irríkova térã imboriahúva,+

pórke enterovéva hembiapokue.+

21 Ñandejára ohechapaite yvyporakuéra ojapóva,+

ha oikuaa mbaʼe tapépa káda uno osegi.

22 Umi iñañáva ndaikatúi okañy mamove,

ni umi lugár iñypytũháme ndaiporihápe ni peteĩ lus.+

23 Ñandejára ningo nomoĩri avavépe peteĩ tiémpo

oñepresenta hag̃ua henondépe ojehusga hag̃ua.

24 Ñandejára natekotevẽi oiko oporandu ni oaverigua mbaʼeve ohundi hag̃ua umi ipoderósovape,

ni omoĩ hag̃ua ótrope hendaguépe.+

25 Pórke haʼe oikuaapa la haʼekuéra ojapóva,+

ha peteĩ pyharépe ohundietéta chupekuéra.+

26 Iñaña haguére hikuái,

Ñandejára okastiga chupekuéra enterove renondépe.+

27 Haʼekuéra oheja Ñandejárape ha ndosegivéi pe tape iporãva,+

ndoikuaasevéi voi chugui mbaʼevete.+

28 Umi iñañáva káusare umi imboriahúva sokórro ojerure Ñandejárape,

ha haʼe ohendu chupekuéra.+

30 Haʼe ojapo upéva ani hag̃ua peteĩ iñañáva* ogoverna,+

ha pono ombotavy umi héntepe.

34 Che aikuaa porã oimeraẽ persóna iñarandúva,

térã oimeraẽ kuimbaʼe iñentendídova heʼitaha:

35 ‘Job opoi rei reínte la ijurúgui,+

nontendéi heta mbaʼe, ha vyrorei la heʼíva’.

36 Aipota Job ohasa heta pruéva ijetuʼúva ha tosufri noaguantavéi peve,

pórke haʼe oñeʼẽ kuri umi kuimbaʼe aña ojapoháicha.

37 Ha heʼi heta mbaʼe vai Ñandejára kóntrape,+

ha péicha ombohetave la ipekádo,+

ha ñane renondépe ojepopete voi oñembohory hag̃ua ñanderehe”.

 5 Aipota Job emañami yvágare umi araíre,+

umíva ningo ijyvateve hína ñandehegui.

 8 Nde neñañáramo, peteĩ persóna ndeichaguápe la ikatúva reperhudika,

ha rejapóramo iporãva, nde rapichakuérape la ou porãtava.

 9 Umi hénte sokórro ojerure ojejopy vai jave,

haʼekuéra ojerure asy oipotágui ojesalva chupekuéra umi omanda guasúva poguýgui.*+

11 Ñandejára ningo ñanerekomboʼe,+ upévare jaikuaa hetave mbaʼe umi animálgui,+

ha upéicha rupi, ñanearanduve umi guyra ovevévagui yvágape.

12 Umi hénte ojerure ajúda, péro haʼe nopenái hesekuéra,+

pórke haʼekuéra oñemombaʼeguasu ha iñaña.+

13 Ñandejára nohendúi umi hovamokõivape ojerure asy jave,+

Ñandejára Todopoderóso nopenái hesekuéra.

15 Ñandejára nandekastigái ipochykuére,

haʼe ndorahái enkuénta umi mbaʼe vai ere vaʼekue repensa porãʼỹre.+

16 Job oavri la ijuru vyrorei heʼi hag̃uánte,

oikuaa porãʼỹre, hetaiterei mbaʼe heʼi”.+

 2 “Aipota nepasiensiamie cherendu hag̃ua,

pórke areko gueteri la haʼe vaʼerã Ñandejára favórpe.

 3 Che amombeʼupaitéta la aikuaáva guive,

amombeʼúta Ñandejára ohusga porãha, haʼe hína upe cheapo vaʼekue.+

 5 Ñandejára ipoderóso+ ha nomboykéi avavépe,

haʼe ikatupyry ha ontende porãiterei opaite mbaʼe.

 6 Haʼe nopermitimoʼãi umi iñañáva osegi oikove,+

haʼe ohecháta tojejapo hustísia umi osufrívape.+

 7 Ñandejára siémpre ojesareko umi persóna hembiapo porãvare,+

haʼe omoĩ umi rréi+ ogovernátava opa ára g̃uarã ha chupekuéra oñembotuicháta.

 8 Umi hénte ihústova opekáramo,

ha upévare ojejagarra, ojepykua chupekuéra, ha osufríramo hikuái oñeenkadena haguére,

 9 upéicharõ, Ñandejára oikuaauka chupekuéra mbaʼépa ojapo vai,

oikuaauka chupekuéra opeka hague hikuái oñemombaʼeguasu haguére.

10 Ñandejára oavri chupekuéra ijapysa ohekomboʼe hag̃ua chupekuéra,

ha heʼi oheja hag̃ua hembiapo vai.+

11 Haʼekuéra iñeʼẽrendúramo ha oservíramo Ñandejárape,

oikóta hikuái vyʼápe káda día,+

ha orekóta opa mbaʼe oikotevẽva, omanoite peve.

12 Péro naiñeʼẽrendúiramo ojejukáta chupekuéra espádape,+

ha péicha omanóta hikuái oaprendeʼỹre mbaʼépa oĩ porã.

14 Umi iñañáva oiko oñentremete umi prostitúto* rehe,+

ha imitã reheve omano hikuái.+

15 Péro Ñandejára osalva umi ivuénovape ohasa asy jave,

ha iprovléma jave hikuái, haʼe ohekomboʼe chupekuéra iñeʼẽrendu hag̃ua.

Haʼe omeʼẽta ndéve peteĩ lugár trankílo reiko hag̃ua, ndaiporihápe avave nemolestáva,+

upépe ne mesa henyhẽtéta tembiʼu porãgui, ha rejuhúta konsuélo.+

17 Ág̃a Ñandejára okastiga vove iñañávape, ojejapóta hustísia,+

upévo nde revyʼaitereíta, pórke siémpre oĩta hustísia.

20 Ani repensa iporãveha og̃uahẽ pe pyhare,

umi hénte ikatuhápe okañy ha ndojehechavéi chupekuéra.

21 Eñatendéke ani rejapo ivaíva,

ha ipahápe reaguanta rangue reñentregántema.+

22 Ñandejára ningo ipoderosoiterei,

ndaiporichéne ótro mboʼehára ivalevéva chugui.

24 Nemanduʼáke Ñandejára rembiapokuére ha emombaʼeguasu chupe,+

ojapoháicha heta persóna opurahéivo chupe.+

25 Umi hénte ohecha Ñandejára rembiapokue,

péro haʼekuéra mombyry guivénte omaña.

26 Ñandejára tuichaitereive umi mbaʼe ñande ikatúvagui ñantende,+

ha avave ndaikatúi okonta mboy áñomapa haʼe oikove.+

27 Ñandejára ohupi yvágape umi y,+

ipahápe pe ýgui oiko ama ha nevlína.

28 Upéi umi araígui hoʼa umi y,+

ha umíva omboykue ko yvy.

29 ¿Máva piko ontende mbaʼéichapa umi arai ojepyso pe yvágare,

ha mbaʼéichapa osunu upe haʼe oĩhágui?*+

30 Emañami torménta jave mbaʼéichapa umi yvága overa+ ha oguyguypa,

ha Ñandejára omyenyhẽte pe mar ýgui.

31 Péicha Ñandejára omeʼẽ umi héntepe oikotevẽva,

omyenyhẽ chupekuéra tembiʼu porãgui.+

32 Ñandejára ojagarra pe rrájo,

ha opoi haʼe oipotaha gotyo.+

33 Pe arasunu oikuaauka haʼe og̃uahẽmaha,

umi animál odiparapáva oavisa haʼe ouha hína”.

37 “Upémarõ chekorasõ pererepa

osẽtarõguáicha che jurúrupi.

 2 Pejapysaka porã mbaʼéichapa osunu,

haʼete voi Ñandejára oñeʼẽva hína.

 3 Pe yvága tuichakuére oñehendu pe arasunu,

Ñandejára omondo pe rrájo+ opaha peve ko yvy.

 4 Oñehendu peteĩ tyapu guasu,

ha ivós osunu hatãiterei,+

haʼe oñeʼẽ aja osegi overa.

 5 Ñandejára vos osunu ha ndaijojahái,+

haʼe ojapo heta mbaʼe iporãitereíva ñande ndaikatúiva ñantendepa.+

 6 Ñandejára omanda pe niéve hoʼa hag̃ua ko yvy apére,+

ha heʼi ou hag̃ua umi aguaséro ko yvy ape ári.+

 7 Péicha jave umi hénte ndaikatúi ombaʼapo,

Ñandejára voi ojapo upéva haʼekuéra ohechakuaa hag̃ua umi mbaʼe haʼe ojapo vaʼekue.

 8 Umi animál oho oike umi itakuápe

ha opyta upépe.

 9 Pe yvytu atã opuʼã pe oĩhágui ha oñepyrũ oipeju,+

ha pe yvytu roʼysã*+ ogueru la roʼy.

10 Ñandejára oipeju ha oñeforma pe iélo,+

ha umi y hatã ha oñekonhela.+

11 Haʼe omyenyhẽ ýgui umi arai,

ha overapa+ umi araíre.

12 Ñandejára omondo umi arai haʼe oipotaha gotyo,

ha umi arai ojapo oimeraẽ mbaʼe haʼe oipotáva.+

13 Ñandejára oipuru umi arai oporokastiga hag̃ua,+

omboykue hag̃ua ko yvy, térã ohechauka hag̃ua oporohayhuetereiha.*+

14 Job, ejesarekomína umi mbaʼe porãite Ñandejára ojapóvare,+

ejapysaka porãke ko haʼétavare ndéve.

17 Oipeju jave pe yvytu aku,*+ pe yvy oĩ trankiloite,

hakueterei ha nde ao nemombyryʼái, ¿mbaʼére piko oiko upéva?

19 Emombeʼúna oréve mbaʼépa la roʼe vaʼerã Ñandejárape,

ore ndaikatúi roʼe mbaʼeve pórke roime pytũmbýpe.

21 Ijaraipa jave umi hénte ndaikatúi ohecha pe kuarahy,

péro upéi oipeju yvytu ha pe ára ojeavripa,

ha hesakã opárupi.

22 Nórteguio ojehecha omimbipaha pe óroicha,

Ñandejára podér omimbipáva+ ñanemomýi jarrespeta hag̃ua chupe.

23 Ñande ndaikatúi ñantendepa umi mbaʼe ojapóva Ñandejára Todopoderóso,+

haʼe ipoderosoiterei,+

ihústo+ ha siémpre ojapo iporãva.+

 2 “¿Máva piko okambia la che haʼéva ha omoypytũ,

ha oiko oñeʼẽ oikuaa porãʼỹre la oikóva?+

 3 Ejepreparáke por favór peteĩ kuimbaʼéicha,

pórke aporandúta ndéve heta mbaʼe, ha nde rekontesta vaʼerã chéve.

 6 ¿Reikuaa piko moõpa oñemoĩ isimiénto,

térã mávapa okoloka pe ita prinsipál?*+

 9 Pe márpe ningo che amoĩ arai ijaorã,

ha ajahoʼi chupe arai hũme.

10 Upérõ che adesidi moõ pevépa og̃uahẽta pe mar,

ha amoĩ chupe varréra ha okẽ.+

11 Ha haʼe pe márpe: ‘Koʼa pevénte rejúta ha nderehasamoʼãi,

umi nde oláda tuichaicháva koʼa pevénte og̃uahẽta’.+

12 ¿Nde piko algúna ves remandámava pe pyharevépe,

térã reikuaauka pe lúspe moõpa osẽ vaʼerã?+

13 ¿Nde piko remanda pe lus pyhareveguápe oho hag̃ua mombyryvehápe ko yvy ape ári,

ha omosẽ hag̃ua umi iñañávape?+

15 Péro pe lus orekóva umi iñañáva ojepeʼa chuguikuéra,

umi mbaʼe vai haʼekuéra ojapóva opaite.*

17 ¿Nde piko reikuaa moõpa oĩ pe ñemano rokẽ,+

upe lugár iñypytũetéva?+

19 ¿Nde piko reikuaa moõpa oiko pe lus,+

térã moõpa oho opyta pe pytũmby?

22 ¿Nde piko reikuaa moõpa oñeñongatu pe niéve,+

térã moõpa oñeñongatu pe amandáu?+

23 Umíva che añongatu aipuru hag̃ua ou vove jehasa asy,

oiko vove gérra ha ñorairõ.+

25 ¿Máva piko ojapo peteĩ kanál hoʼa hag̃ua y umi araígui,

térã omoĩ umi araípe mbaʼe tapépa osegi vaʼerã torménta jave?+

26 ¿Reikuaa piko mávapa odirihi umi arai oky hag̃ua pe desiértope,

umi lugár avave ndoikoihápe?+

27 ¿Máva piko ojapo koʼã mbaʼe heʼõ hag̃ua pe yvy perõ,

ha heñói hag̃ua umi plánta?+

34 ¿Ikatu piko nde resapukái umi araípe

oñepyrũ hag̃ua oky nde ári?+

38 Upéicha jave, pe y omoheʼõ pe yvy ha oiko chugui tuju,

ha umi yvy atã ojapa jey ojuehe.

40 ¿Rejapóta piko upéva umi león oĩ aja pe opytuʼuhápe,

térã opeska aja hikuái peteĩ animál rehe hoʼu hag̃ua?

 3 Haʼekuéra oguapy lénto imemby hag̃ua,

ha onasévo imemby, ndosufrivéima.

 4 Imemby imbarete vove

ohóma okakuaa haʼeño pe ñúre ha ndouvéima.

 5 Umi vúrro salváhe ningo oiko igustoitépe,+

¿máva piko ojora chupekuéra oiko hag̃ua lívre?

 6 Che aheja chupekuéra oiko pe desiértore,

hogakuéra hína umi lugár nosẽihápe mbaʼeve guasu pe yvy orekógui juky.

 7 Chupekuéra ndogustái umi rruído oĩva siudaháre,

ni ndaipóri avave osapukái ha oovligáva chupekuéra ombaʼapo hag̃ua.

 8 Umi vúrro salváhe orrekorre umi sérro perõre oheka pásto,

ojeporeka hikuái oimeraẽ plánta hoʼu vaʼerã.

10 ¿Ikatúta piko reñapytĩ peteĩ tóro ñarõme peteĩ júgo guýpe

oara hag̃ua nde kokue?

11 ¿Ikatúta piko rejerovia hese imbarete haguérente,

ha reheja chupe ojapo hag̃ua umi traváho pohýi?

13 Pe ñandu guasu ningo oipyso ha omonguʼe ipepo,

péro ipepo ni mbaʼevéicharõ ndaikatúi ñakompara pe siguéña pepóre.+

14 Pe ñandu guasu ningo omboʼa yvýpe,

ha oreko hupiʼa pe yvykuʼi akúpe oja peve.

15 Haʼe ndoikói ojepyʼapy umi hénte opyrũrõ g̃uarã hupiʼáre,

térã umi animál oikóva upérupi ojokárõ g̃uarã chugui.

16 Ha oja rire, pe ñandu guasu otrata vai imembykuérape, haʼete voi ndahaʼéiva imbaʼe,+

ha ndojepyʼapýi hesekuéra.

17 Che namoarandúi voi chupekuéra oikuaa hag̃ua koʼã mbaʼe,

upévare itavy hikuái ha ndoikuaái mbaʼeve.

18 Péro pe ñandu guasu oipysóvo ipepo ha odipara,

haʼete voi opukáva pe kavaju ha hiʼariguáre, ipyaʼeve rupi.

21 Oikarãi pe yvy ipy ha ipópe, opopo ápe ha pépe,+

ha hatã ogalopea ohóvo gerrahápe.+

22 Ndokyhyjéi mbaʼevégui, opuka voi pe pelígrore,+

ndaipóri espáda omboguevíva chupe.

23 Pe flécha ryru opararã ohóvo ilómore,

ha umi lánsa katu overa ohóvo pe kuarahy ohesapévo hese.

24 Ohendúvo pe turu pu haʼe ja ohoséntema voi,

ndaipóri ojoko vaʼerã chupe.

25 Ipúvo pe turu, hatã orrelincha,

haʼete mombyry guive ohetũmava oikoha pe gérra,

ohendúvaicha voi mbaʼéichapa osapukái umi komandánte ha umi ohóva gerrahápe.+

27 ¿Nde piko ere pe ágilape oveve hag̃ua yvágare,+

ha ojaitypo hag̃ua yvatete?+

28 ¿Ha ndépa ere chupe oke hag̃ua pe itakuáre,

ha oho hag̃ua oiko yvate umi montáña ruʼãre?

29 Haʼe hesapyso hína,

yvate guivénte omaña ha oheka hembiʼurã.+

30 Umi ágila raʼy hoʼu umi omanóva ruguykue,

ha oĩháme umi teʼongue upépe katuete oĩ hikuái”.+

 4 “Atĩete ningo ndehegui,+

mbaʼe piko che haʼéta ndéve.

 5 Che añeʼẽma kuri una ha 2 vése,

péro koʼág̃a ndarekovéima haʼe vaʼerã, akirirĩtantema”.

 7 “Ejepreparáke por favór peteĩ kuimbaʼéicha,

pórke aporandúta ndéve heta mbaʼe, ha nde rekontesta vaʼerã chéve.+

10 Upéicharõ, ehechaukána la nde autorida ha nde podér,

ehechauka remanda guasuha ha neimportanteha.

12 Toĩ oĩháme umi iñañáva, emona chupekuéra yvýre,

toñemotĩ hikuái.

13 Emoinge chupekuéra yvyguýpe,

toho hikuái pe lugár iñypytũetévape.

14 Upéicha rejapóramo,

che arrekonoséta nde ikatuha rejesalva nde podér rupive.

17 Huguái ipoguasu ha imbarete peteĩ sédro mátaicha,

ikuártope katu umi hajygue ojeliapa ojuehe ha imbarete.

18 Umi ikangue haʼete káño de kóvre,

hetyma katu ojejapo iérrogui.

20 Umi montáña oprodusi chupe hembiʼurã,

ha upépe umi ótro animál trankílo oñembojaru ijypýpe.

21 Haʼe oñeno umi yvyramáta hatĩmbáva guýpe,

okañy umi estéro rehe, umi takuarílla apytépe.

22 Upépe oĩ yvyramáta hatĩmbáva ojeroʼáva hiʼári ha haʼe opytuʼu umi sómbra guýpe,

umi álamo máta oĩva pe ñúme* ojerepa pe ipopótamo rehe.

23 Pe rrío osyry hatãramo jepe, haʼe ndokyhyjéi,

pe Rrío Jordán+ korrentáda oúramo jepe ojejapete hese, haʼe ndojepyʼapýi.

 2 ¿Eñanimáta piko remosã chupe itĩgui,

térã remosaingo chupe hañykãgui peteĩ gánchore?

 3 ¿Haʼe piko oñeʼẽta ndéve amávlemente,

térã ojeruréta ndéve reiporiahuverekomi hag̃ua chupe?

 4 ¿Ikatúta piko rejapo hendive peteĩ kompromíso

ndeservi hag̃ua pára siémpre?

 6 ¿Onegosiáta piko hese umi peskadór,

térã ombojaʼóta piko hikuái ovende hag̃ua?

 7 ¿Ikatúne piko reikutu vaipa* pe ijape,+

térã reikutu chupe peteĩ lánsape iñakãme?

12 Koʼág̃a añeʼẽta pe jakare retymáre,

ha mbaʼéichapa imbarete ha pe hete ojejapo porãiterei.

13 Pe ipire ningo haʼete peteĩ ao omoʼãva chupe,

¿máva piko ikatu oipeʼa chugui? ¿Máva piko oñanimáta opoko ijurúre?

15 Pe ilómore haʼete orekóva pira platakue ojapáva ojuehe,

upéva oprotehe chupe peteĩ eskúdoicha.

16 Naipaʼũi ni peteĩ hendápe,

ha ni yvytu ndoikéi hese.

19 Ijurúgui haʼete osẽva tatarendy

araveráicha omimbipáva.

20 Ipytuhẽvo otimbo pe itĩ,

haʼete peteĩ tatakua hakuetereíva.*

21 Ipytúpe ombojepota umi karvón,

ha ijurúgui opoi tatarendy.

22 Pe ijajúra imbarete porã,

ha oimeraẽ ohecháva chupe opyta okyhyjeterei.

23 Pe hye pire hatã ha imbarete,

haʼete iérro.

24 Ikorasõ katu hatã peteĩ itáicha,

haʼete pe ita ojepurúva oñemonguʼi hag̃ua semillakuéra.

26 Ndaipóri ipuʼaka vaʼerã hese,

tahaʼe lánsa, flécha térã oimeraẽ ótro árma.+

27 Chupe g̃uarã pe iérro haʼete kapiʼi reínte,

ha pe kóvre katu yvyra tujukue.

28 Umi flécha nomondýiri voi chupe,

umi ita ojepoíva hese, chupe g̃uarã haʼete ñana pirukue.

29 Umi garróte katu chupe g̃uarã haʼete kapiʼínte,

ha pe lánsa opararãnte ombetívo ijapére, ha ni nomokyrỹiri chupe.

31 Oikévo pe márpe pe y hyjuipa,

haʼete voi peteĩ ólla opupuhápe aséite.

32 Haʼe oikévo pe rríope oikytĩ ohóvo pe y,

ha hapykuere hyjúi morotĩ asy, haʼete umi akãrangue morotĩ.

 2 “Koʼág̃a aikuaa nde ikatuha rejapo opaite mbaʼe,

ha ndaipóri mbaʼeve nde ikatuʼỹva rejapo.+

 4 Nde ere avei: ‘Che añeʼẽta koʼág̃a, cherendumína por favór,

pórke aporandúta ndéve heta mbaʼe, ha nde rekontesta vaʼerã chéve’.+

 5 Chéngo yma ahendúnte vaʼekue ndehegui,

péro koʼág̃a ikatúma haʼe rohechamaha.