DANIEL

1 Pe tercer áño ogoverna haguépe pe rréi de Judá hérava Jehoiaquim,+ pe rréi de Babilonia hérava Nabucodonosor ou omongora Jerusalén.+ 2 Upéi Jehová oheja pe rréi de Babilonia ipuʼaka rréi Jehoiaquim rehe, haʼéva rréi de Judá,+ ha haʼe ogueraha Babilóniape*+ unos kuánto tembiporu oĩva Ñandejára témplope* ha omoinge idiós témplope.* Haʼe oñongatu umíva pe tesoreríape, oñeñongatuhápe idiós tesorokuéra.+

3 Upéi pe rréi Nabucodonosor omanda Aspenázpe, pe ofisiál iñimportantevévape, ogueru hag̃ua unos kuánto israelítape, ijapytepekuéra umi rréi ha governánte familiare.+ 4 Koʼã mitãrusu* ndorekói vaʼerã mbaʼevete ivaíva ha ipínta porã vaʼerã. Haʼekuéra iñarandu vaʼerã, oikuaa vaʼerã heta mbaʼe ha iñentendído vaʼerã.+ Ikatupyry vaʼerã hikuái oservi hag̃ua pe rréi palásiope. Pe ofisiál Aspenaz omboʼe vaʼerã chupekuéra olee ha oskrivikuaa hag̃ua umi caldeo idiómape.* 5 Avei pe rréi omanda oñemeʼẽ hag̃ua umi mitãrusúpe káda día umi tembiʼu hepa jepéva oĩva pe rréi rógape, ha avei pe víno hoʼúva pe rréi. Tres áñore ojeprepara ha oñehekomboʼe vaʼerã umi mitãrusúpe, ha opávo pe tiémpo, oñepresenta vaʼerã hikuái pe rréi renondépe oservi hag̃ua chupe.

6 Umi mitãrusu apytépe oĩ vaʼekue algúno oúva Judá trívugui. Koʼãva hína: Daniel,*+ Hananías,* Misael* ha Azarías.*+ 7 Pe ofisiál iñimportantevéva omeʼẽ chupekuéra héra pyahurã.* Daniélpe ombohéra Beltsasar,+ Hananíaspe ombohéra Sadrac, Misaélpe ombohéra Mesac ha Azaríaspe katu ombohéra Abednego.+

8 Péro Daniel odesidi ipyʼapýpe ndoʼumoʼãiha pe rréi rembiʼu ni pe víno hoʼúva pe rréi, pórke umíva apytépe oĩ heta mbaʼe Ñandejára léi heʼíva ikyʼaha. Upévare ojerure permíso pe ofisiál iñimportantevévape hoʼu hag̃ua ótra kósa ani hag̃ua ikyʼa Ñandejára renondépe. 9 Ha pe Dios verdadéro omomýi pe ofisiál iñimportantevévape ivuéno* hag̃ua Daniel ndive, ha oiporiahuvereko hag̃ua chupe.+ 10 Péro pe ofisiál iñimportantevéva heʼi Daniélpe: “Akyhyje che ruvichágui, haʼe omanda oñemeʼẽ hag̃ua peẽme koʼã tembiʼu ha víno. ¿Mbaʼe piko heʼíta ohecháramo umi ótro mitãrusúpe,* ha haʼete la hesãivéva pendehegui? Cheakãʼóta ningo”. 11 Pe ofisiál iñimportantevéva omoĩ peteĩ guárdia oñangareko hag̃ua Daniel, Hananías, Misael ha Azarías rehe. Ha Daniel heʼi pe guárdiape: 12 “Por favór, epermitína toñemeʼẽ oréve ore rembiʼurã verdúra* ha ýnte 10 díare. Ha upéi ehecha mbaʼéichapa roime. 13 Upéi egueru umi ótro mitãrusúpe* hoʼúva hína umi tembiʼu porãite orekóva pe rréi, ha ekompara ipintakuéra ore píntare. Rehecha rire upéva, ndete redesidíta mbaʼépa rejapóta orehegui”.

14 Pe guárdia oasepta la heʼíva hikuái ha 10 díare oheja hoʼu hikuái la ojeruréva. 15 Ha 10 día haguépe, haʼekuéra hesãive ha ipínta porãve enterove umi ótro mitãrusu* hoʼu vaʼekuégui umi tembiʼu porãite omeʼẽkáva pe rréi. 16 Upémarõ pe guárdia osegi omeʼẽ umi mitãrusúpe verdúrante omeʼẽ rangue chupekuéra pe rréi rembiʼu ha pe víno. 17 Pe Dios verdadéro omeʼẽ koʼã 4 mitãrusúpe* arandu ha oipytyvõ chupekuéra oikuaa hag̃ua hetaiterei mbaʼe. Avei oipytyvõ chupekuéra ontendepaite hag̃ua entéro umi lívro. Ha Daniélpe oipytyvõ avei ontende hag̃ua umi visión ha umi suéño.+

18 Upéi oñekumpli pe tiémpo pe rréi omoĩ vaʼekue oñepresenta hag̃ua hikuái henondépe.+ Upémarõ pe ofisiál iñimportantevéva ogueraha koʼã mitãrusúpe rréi Nabucodonosor renondépe. 19 Pe rréi oñepyrũvo oñeʼẽ koʼã mitãrusu ndive, opilla ndaiporiha ni peteĩva umi ótro mitãrusu apytépe ohupytýva Daniel, Hananías, Misael ha Azaríaspe.+ Upémarõ haʼekuéra oñepyrũ ombaʼapo pe rréipe g̃uarã. 20 Upéi pe rréi oporandu heta mbaʼe ijetuʼúva, umi iñarandúva ha iñentendídova añoite ikatúva okontesta. Ha upépe pe rréi ohechakuaa 10 vése voi ivaleveha hikuái umi echisérogui ha umi saserdóte ojapóvagui máhia,+ umi oĩva pe rréi territóriope. 21 Ha Daniel opyta upépe rréi Ciro+ ohupyty peve un áño de goviérno.

2 Pe segundo áño rréi Nabucodonosor ogoverna haguépe, osoña heta mbaʼe oipyʼapyetereíva+ chupe,* upévare ndaikatuvéi oke. 2 Upémarõ pe rréi ohenoika enterovete umi saserdóte ojapóvape máhia, umi echisérope, pajesérope ha umi adivíno caldéope, ikatu hag̃uáicha omombeʼu chupe mbaʼépa la osoña vaʼekue. Upémarõ haʼekuéra oike ha oñepresenta pe rréi renondépe.+ 3 Pe rréi heʼi chupekuéra: “Asoña ningo peteĩ mbaʼe chepyʼapyetereíva, ha chepyʼa pererepáma* aikuaaségui mbaʼépa la asoña vaʼekue”. 4 Umi adivíno caldeo heʼi pe rréipe idióma araméope:*+ “Rréi Nabucodonosor, hiʼãite reikove opa árare. Ore ningo nde siérvo, emombeʼúna oréve la resoña vaʼekue, ha ore romombeʼúta ndéve mbaʼépa heʼise”.

5 Pe rréi katu okontesta umi adivíno caldéope: “Kóva che adesidíma: peẽ napemombeʼúiramo chéve mbaʼépa asoña, ha mbaʼépa heʼise la asoña vaʼekue, amandáta pejedeskuartisa hag̃ua, ha pende rógagui katu oikóta váño púvliko.* 6 Péro pemombeʼúramo chéve mbaʼépa asoña ha mbaʼépa heʼise la ahecha vaʼekue, ameʼẽta peẽme prémio, heta rregálo ha peteĩ puésto iñimportánteva.+ Upéicharõ, peje chéve mbaʼépa asoña ha mbaʼépa heʼise upéva”.

7 Upémarõ haʼekuéra heʼi jey pe rréipe: “Ore ruvicha, emombeʼúna oréve mbaʼépa resoña raʼe ha ore roʼéta ndéve mbaʼépa heʼise la rehecha vaʼekue”.

8 Upémarõ pe rréi heʼi chupekuéra: “Apilla porãiterei la pejaposéva. Peẽ pembopukúnte hína peikuaágui la ajapótava penderehe napemombeʼúiramo chéve la asoña vaʼekue. 9 Peẽ ndapejéiramo chéve mbaʼépa la asoña vaʼekue, pokastigáta, ha ndaipóri okambia vaʼerã upéva. Peẽ chembotavyse peipotágui akambia la haʼe vaʼekue. Peje katu chéve mbaʼépa asoña, ha upépe apilláta ikatútapa peje chéve mbaʼépa orrepresenta”.

10 Umi adivíno caldeo heʼi pe rréipe: “Ore ruvicha, ndaipóri ko yvy ape ári ni peteĩ persóna ikatúva ojapo la rejeruréva. Ndaipóriva ni peteĩ governánte ni rréi ojeruréva umi saserdóte ojapóvape máhia, ni umi echisérope ni umi adivíno caldéope, ojapo hag̃ua la nde reipotáva. 11 Ore ruvicha, hasyeterei la rejeruréva. Ndaipóri omombeʼu vaʼerã ndéve mbaʼépa resoña raʼe. Umi dios añoite ikatu ojapo upéva, péro haʼekuéra ndaipóri koʼápe heʼi hag̃ua ndéve”.

12 Ohendúvo upéva, pe rréi ipochyeterei ha omanda ojejukapaite hag̃ua entéro umi kuimbaʼe iñarandúvape oĩva Babilóniape.+ 13 Oñeguenohẽ peteĩ léi heʼíva omanomba vaʼerãha umi kuimbaʼe iñarandúva, ha ojejuka potávoma chupekuéra, ojeheka avei Daniel ha iñamigokuérape ojejuka hag̃ua.

14 Upémarõ, Daniel pyʼaguapýpe porãnte oho oñeʼẽ rrespetuósamente Ariócpe, pe kapitán orekóva ikárgope umi guárdia oñangarekóva pe rréi rehe. Haʼe osẽma kuri ojukapa hag̃ua umi kuimbaʼe iñarandúvape oĩva Babilóniape. 15 Daniel oporandu Ariócpe, pe ofisiál oservíva pe rréipe: “¿Mbaʼére piko omanda pe rréi ko mbaʼe ivaietéva?”. Upéi Arioc omombeʼu Daniélpe mbaʼépa la oikóva.+ 16 Upémarõ Daniel oho pe rréi rendápe ha ojerure chupe tiémpo ikatu hag̃uáicha omombeʼu chupe mbaʼépa heʼise pe osoña vaʼekue.

17 Upéi Daniel oho hógape ha omombeʼu Hananías, Misael ha Azaríaspe la oikóva hína. 18 Daniel heʼi umi iñamígope tojerure Ñandejárape toiporiahuvereko chupekuéra, ha toipytyvõ chupe ontende hag̃ua mbaʼépa osoña pe rréi. Péicha nomanomoʼãi haʼekuéra ni umi ótro kuimbaʼe iñarandúva oĩva Babilóniape.

19 Upéi Ñandejára, peteĩ visión rupive, omombeʼu Daniélpe iképe mbaʼépa heʼise pe sekréto.+ Upémarõ Daniel omombaʼeguasu Ñandejárape. 20 Daniel heʼi:

“Ñandejára, toñemombaʼeguasu nde réra opa ára g̃uarã.

Nde añoite ningo pe remeʼẽva podér ha arandu.+

21 Nde ningo redesidi arakaʼépa oikóta nde reipotáva, nde reiporavo mbaʼe tiémpopepa oikóta.+

Nde reipeʼa umi rréipe ipuéstogui ha remoĩ avei umi rréipe ogoverna hag̃ua.+

Nde hína pe remeʼẽva arandu umi iñarandúvape, ha pe reipytyvõva umi iñentendídovape oikuaa hag̃ua heta mbaʼe.+

22 Nde ningo reikuaauka umi mbaʼe hasýva ñantende hag̃ua, ha umi mbaʼe oĩva kañyháme.+

23 Nde ningo che tuakuéra ypykue Jára.

Nde remombeʼu oréve pe rréipe oipyʼapýva”.+

24 Upémarõ Daniel oho Arioc rendápe, chupe ningo pe rréi omanda ojukapa hag̃ua umi kuimbaʼe iñarandúvape oĩva Babilóniape.+ Daniel heʼi chupe: “Ani rejuka ni peteĩ umi kuimbaʼe iñarandúvape. Cheguerahána pe rréi rendápe ha che amombeʼúta chupe mbaʼépa heʼise la osoña vaʼekue”.

25 Arioc pyaʼe ogueraha Daniélpe pe rréi rendápe ha heʼi pe rréipe: “Che ruvicha, atopa peteĩ kuimbaʼe ojegueru vaʼekue Judágui+ ikatúva omombeʼu ndéve mbaʼépa heʼise pe resoña vaʼekue”. 26 Upémarõ pe rréi heʼi Daniélpe, pe oñembohéra vaʼekue Beltsasar:+ “¿Siérto piko nde ikatu remombeʼu chéve mbaʼépa asoña ha mbaʼépa heʼise pe ahecha vaʼekue che képe?”.+ 27 Daniel heʼi chupe: “Che ruvicha, ndaipóri ikatu vaʼerã omombeʼu ndéve mbaʼépa heʼise pe rehecha vaʼekue. Ni umi iñarandúva, ni umi echiséro,+ ni umi saserdóte ojapóva máhia, ni umi omañáva umi estréllare oadivina hag̃ua. 28 Péro oĩ peteĩ Dios yvágape oikuaaukáva umi sekréto,+ ha haʼe oikuaaukáta ndéve rréi Nabucodonosor mbaʼépa oikóta umi ára pahápe. Koʼág̃a amombeʼúta ndéve pe resoña vaʼekue, ha umi visión rehecha vaʼekue reke aja:*

29 Che ruvicha, la nde resoña vaʼekue ningo oikóta amo gotyove.* Pe Dios oikuaaukáva umi sekréto hína la oikuaaukáva ndéve mbaʼépa oikóta. 30 Ko sekréto ningo ndojekuaaukái chéve chearanduve haguére umi ótrogui, síno ojekuaauka chéve amombeʼu hag̃ua ndéve mbaʼépa heʼise la resoña vaʼekue. Péicha rentendéta mbaʼépa heʼise umi mbaʼe repensa vaʼekue nde pyʼapýpe.+

31 Che ruvicha, nde ningo remaña kuri ha rehecha peteĩ estátua* tuichaitereíva, ha upéva oĩ kuri ne renondépe. Upe estátua omimbipa, ijyvate ha ñanemongyhyje voi. 32 Pe estátua akã ningo de óro púro,+ pe ipytiʼa ha ijyva de pláta,+ hye ha ikuárto de kóvre,+ 33 hetyma de iérro+ ha ipy ojejapo en párte iérrogui ha en párte ñaiʼũgui.+ 34 Nde rehecha avei peteĩ montáñagui ojeiha peteĩ ita ha ou ombeti pe estátua pýre. Péro ndahaʼéi peteĩ persóna la oipeʼáva pe ita. Ha pe estátua py ojejapóva iérro ha ñaiʼũgui, ikuʼipaite.+ 35 Upe tiémpope, pe iérro, ñaiʼũ, kóvre, pláta ha pe óro, oñondivepa oñemonguʼipaite. Umívape oguerahapa pe yvytu, haʼete umi yvyra kuʼikue pe yvytu oguerahapáva oñemopotĩ jave umi semílla haku tiémpope. Péro pe ita ombeti vaʼekue pe estátuare, oiko chugui peteĩ montáña tuichaitereíva ha ojagarrapa ko yvy kompletoite.

36 Upéva la resoña vaʼekue, ha koʼág̃a ore romombeʼúta ndéve mbaʼépa heʼise upe rehecha vaʼekue. 37 Rréi Nabucodonosor, nde hína pe rréi remandavéva entéro umi ótro rréigui, Ñandejára ningo omeʼẽ ndéve rréino,+ fuérsa, podér ha autorida. 38 Haʼe omoĩ umi hénte oparupigua nde poguýpe, omoĩ avei nde poguýpe umi animál oikóva pe ñúre ha umi guyra ovevéva pe yvágare. Ñandejára nemoĩ regoverna hag̃ua opaite koʼã mbaʼére.+ Upévare nde hína pe estátua akã ojejapóva órogui.+

39 Péro nde rire opuʼãta ótro rréino,+ péro naimbaretemoʼãi ndéicha. Upe rire, opuʼã jeýta ótro rréino, péva hína pe kóvre ha pe mbohapyha. Ha ogovernáta ko yvy kompletoite.+

40 Upéi katu opuʼãta pe cuarto rréino, péva imbaretéta pe iérroicha.+ Pe iérro ningo ohundi ha omonguʼi opa mbaʼe, péicha avei ko rréino ohundi ha omonguʼíta umi ótro rréinope.+

41 Nde ningo rehecha kuri pe ipy ha umi ipysã ojejapoha en párte iérrogui ha en párte ñaiʼũgui,* péicha ko rréino oĩta dividído. Pe iérro imbareteháicha, ko rréino en párte imbaretéta, pórke nde rehecha kuri pe iérro ojeheʼaha pe ñaiʼũre. 42 Umi ipysã ningo ojejapo en párte iérrogui ha en párte ñaiʼũgui, péicha ko rréino en párte imbaretéta ha en párte ikangýta. 43 Nde rehecha kuri pe iérro ojeheʼaha pe ñaiʼũre, péicha avei ko rréino ojeheʼáta umi héntere,* péro ndaikatumoʼãi oja porã, pe iérro ndaikatuiháicha oja porã pe ñaiʼũre.

44 Koʼã rréi ogovernaha tiémpope, Ñandejára omoĩta peteĩ rréino*+ núnka noñehundimoʼãiva.+ Ko rréino ndopytamoʼãi ótro puévlo poguýpe.+ Omonguʼíta ha ohundíta enterove koʼã rréino,+ ha ko rréino añoite opytáta opa ára g̃uarã.+ 45 Pórke nde rehecha voi nde képe pe montáñagui ojei hague peteĩ ita ha omonguʼi pe iérro, kóvre, ñaiʼũ, pláta ha óro. Ha ndahaʼéi peteĩ persóna la oipeʼáva pe ita.+ Che ruvicha, pe Dios Tuichaitéva hína la oikuaaukáva ndéve mbaʼépa oikóta amo gotyove.+ Pe nde resoña vaʼekue katuete oikóta, ha ikatu rejerovia la heʼisévare”.

46 Upémarõ pe rréi Nabucodonosor oñesũ ha oñakãity Daniel renondépe ohechauka hag̃ua omombaʼetereiha chupe. Ha omanda oñemeʼẽ hag̃ua chupe rregálo ha ojehapy hag̃ua chupe insiénso. 47 Pe rréi heʼi Daniélpe: “Añetehápe pende Dios hína Ñandejára tuichavéva entéro umi ótro diósgui. Haʼe hína pe Rréi tuichavéva entéro umi ótro rréigui, ha pe oikuaaukáva umi sekréto, pórke haʼe nepytyvõ reikuaauka hag̃ua ko sekréto”.+ 48 Upéi pe rréi omeʼẽ Daniélpe peteĩ kárgo iñimportánteva. Omeʼẽ chupe heta rregálo iporãva ha omoĩ chupe ogoverna hag̃ua entéro umi distríto oĩva Babilonia poguýpe,+ ha oreko hag̃ua ikárgope enterovete umi ofisiál omandáva umi kuimbaʼe iñarandúvare* oĩva Babilóniape. 49 Daniel ojerure avei pe rréipe onombra hag̃ua Sadrac, Mesac ha Abednégope+ administradór Babilonia distrítope. Ha Daniel ombaʼapo pe rréi palásiope.

3 Rréi Nabucodonosor ojapoka peteĩ estátua* de óro ijyvatéva 27 métrorupi* ha ipéva 3 métrorupi.* Upéi pe rréi oguerahaka pe estátua pe ñu héravape Dura, oĩva Babilonia distrítope. 2 Upéi rréi Nabucodonosor ojapo peteĩ fiésta oñeinagura hag̃ua pe estátua. Upearã omanda oñembyaty hag̃ua umi governadór liderkuéra,* umi ofisiál oĩva goviérnope,* umi ótro governadór, umi konsehéro, umi tesoréro, umi hués, umi polisía ha enterove umi administradór oĩva Babilonia distrítope.

3 Upémarõ oupaite pe inagurasionhápe umi governadór liderkuéra,* umi ofisiál oĩva goviérnope,* umi ótro governadór, umi konsehéro, umi tesoréro, umi hués, umi polisía ha enterove umi administradór oĩva Babilonia distrítope. Haʼekuéra oñemboʼy pe estátua renondépe. 4 Pe rréi mensahéro heʼi hatã porã: “Peẽ hénte pejúva opa tetãgui ha peñeʼẽva diferénte idióma, peẽme oñemanda ko mbaʼe: 5 peñesũ vaʼerã peadora hag̃ua pe estátua de óro ojapokáva rréi Nabucodonosor. Pejapo vaʼerã upéva pehendu vove oñembopuha pe turu, fláuta, árpa, árpa michĩva, umi ótro instruménto de kuérda, umi fláuta tuicháva ha entéro umi ótro instruménto musikál. 6 Oimeraẽ persóna noñesũiva ha ndoadoráiva pe estátua, upepete oñemombóta chupe pe tatakua rendýpe”.+ 7 Upévare enterove umi hénte oúva opa tetãgui ha oñeʼẽva diferénte idióma, ohendúvo oñembopuha entéro umi instruménto musikál* oñesũ ha oadora pe estátua de óro ojapoka vaʼekue rréi Nabucodonosor.

8 Upéi unos kuánto adivíno caldeo oñepresenta pe rréi renondépe ha oakusa umi judíope. 9 Haʼekuéra heʼi pe rréi Nabucodonosórpe: “Ore ruvicha, hiʼãite reikove opa árare. 10 Nde ningo remanda kuri opavave oñesũ hag̃ua ha oadora pe estátua de óro oñembopúvo umi instruménto musikál.* 11 Ha oimeraẽ ndojapóiva upéva oñemombóta kuri pe tatakua rendýpe.+ 12 Péro Sadrac, Mesac ha Abednego, umi judío nde renombra vaʼekue administradór Babilonia distrítope,+ haʼekuéra ndojapói nde eréva ha nomombaʼeguasúi umi nde dioskuérape ha ndoadoraséi pe estátua de óro rejapoka vaʼekue”.

13 Upémarõ rréi Nabucodonosor ipochyeterei ha omanda ojegueru hag̃ua Sadrac, Mesac ha Abednégope. Ha ojegueru chupekuéra pe rréi rendápe. 14 Nabucodonosor heʼi koʼã kuimbaʼépe: “Sadrac, Mesac ha Abednego, ¿siérto piko napemombaʼeguasúi che dioskuérape+ ha ndapeadoraséi pe estátua de óro ajapoka vaʼekue? 15 Koʼág̃a oñembopu jeýta entéro umi instruménto musikál,* ha peñesũramo ha peadora pe estátua, ndojehumoʼãi peẽme mbaʼeve. Péro ndapejapói jeýrõ, upepete amandáta penemombo hag̃ua hikuái pe tatakua rendýpe. Ha ndaipóri ni peteĩ dios ikatútava pendesalva”.+

16 Sadrac, Mesac ha Abednego katu heʼi pe rréipe: “Rréi Nabucodonosor, ore ja roʼepáma la roʼe vaʼerã. Natekotevẽvéima ropensa jey mbaʼépa rojapóta. 17 Oimérõ oremombóta pe tatakuápe, ore Jára ikatu oresalva pe tatakua rendýgui ha ndehegui avei.+ 18 Péro ndaoresalváiramo jepe, roipota reikuaa porã ore ruvicha, ore ndoroadoramoʼãiha nde dioskuérape ni pe estátua de óro rejapoka vaʼekuépe”.+

19 Upéi Nabucodonosor ipochyvéntema Sadrac, Mesac ha Abednego rehe ha hova okambiapa voi.* Upéi omanda oñembyakuve hag̃ua pe tatakua 7 vése mas. 20 Ha omanda umi kuimbaʼe imbaretevévape oĩva pe ehérsitope ojokua hag̃ua Sadrac, Mesac ha Abednégope, ha omombo hag̃ua chupekuéra pe tatakua rendýpe.

21 Koʼã mbohapy kuimbaʼe oreko ijao joʼaha, ijao iguypegua, iñakã rehegua, umi ótro ijao ha péicha ojejokua chupekuéra ha oñemombo pe tatakua rendýpe. 22 Upe díape pe tatakua hakueterei, pórke pe rréi orrenegaiterei ha omanda oñembyakuve hag̃ua. Upéicha rupi umi ogueraháva chupekuéra omano ohupyty rupi chupekuéra pe tatarendy. 23 Ha Sadrac, Mesac ha Abednégope ojepoi pe tatakua hakuetereívape.

24 Upéinte rréi Nabucodonosor tuichaiterei oñemondýi ha pyaʼe opuʼã ha oporandu umi ofisiál iñimportántevape: “¿Ñande piko ndajapoíri raʼe pe tatakuápe mbohapy kuimbaʼe ojejokuapávape?”. Haʼekuéra heʼi pe rréipe: “Si ore ruvicha”. 25 Ha pe rréi heʼi: “Chéngo ahecha hína 4 kuimbaʼe oguatáva pe tata mbytérupi. Haʼekuéra oñeñapytĩmba kuri, koʼág̃a katu oguata lívremente ha ni michĩmi ndokáiri. Ha peteĩva ojogua voi peteĩ dióspe”.

26 Nabucodonosor oñemboja pe tatakua rokẽre ha heʼi: “¡Sadrac, Mesac ha Abednego, peẽ peservíva Ñandejára Ndaijojaháivape,+ pesẽ pe tatakuágui ha peju koʼápe!”. Upémarõ Sadrac, Mesac ha Abednego osẽ pe tata mbytégui. 27 Ha umi governadór liderkuéra,* umi ofisiál oĩva goviérnope,* ha umi ótro ofisiál oñembyatypa vaʼekue upépe,+ ohecha pe tata ndojapói hague mbaʼevete umi mbohapy kuimbaʼére,+ ni peteĩ iñakãrangue ndokáiri ni michĩmi, ijaokuérape ndojehúi mbaʼevete asy ha ni noñehetũi hesekuéra pe tatatĩ.

28 Upémarõ Nabucodonosor heʼi: “Toñemombaʼeguasu pe Dios oadoráva Sadrac, Mesac ha Abednego.+ Ijarakuéra ombou peteĩ ánhel osalva hag̃ua chupekuéra. Koʼã kuimbaʼe okonfia Idiós rehe ha ndojapói che amandáva oikuaa porãramo jepe omanotaha. Haʼekuéra odesidi ikuentaveha omano, oservi ha oadora rangue ótro dióspe ndahaʼéiva Ijára.+ 29 Upévare koʼág̃a ajapo peteĩ léi heʼíva opavave orrespeta vaʼerãha Sadrac, Mesac ha Abednego Járape, tahaʼe haʼéva ipaís, ipuévlo térã iñidióma. Oimeraẽ oñeʼẽ vaíva hese, ojedeskuartisáta ha hógagui oikóta váño púvliko,* pórke ndaipóri ótro dios ikatúva oporosalva ojapoháicha Ijarakuéra”.+

30 Upéi pe rréi omeʼẽ peteĩ puésto iñimportantevéva* Sadrac, Mesac ha Abednégope pe distríto de Babilóniape.+

4 “Che, rréi Nabucodonosor, arahaka ko mensáhe umi hénte oĩvape opa tetãrupi ha oñeʼẽva diferénte idiómape: aipota enterove peiko pyʼaguapýpe. 2 Avyʼaiterei aikuaaukávo peẽme umi mbaʼe Ñandejára Ndaijojaháiva ohechaukáva chéve ha umi mbaʼe tuichaitéva ojapóva cherehehápe. 3 Umi mbaʼe haʼe ojapóva ningo tuichaiterei ha ohechauka ipoderosoitereiha. Irréino opytáta opa ára g̃uarã, ha ohasáramo jepe heta henerasión haʼe osegíta ogoverna.+

4 Che ningo pe rréi Nabucodonosor, ha amás día chepoderosove. Che aiko kuri trankiloite che palásiope. 5 Upéi ake ha asoña peteĩ mbaʼe chemongyhyjéva. Che añeno kuri che rupápe, ha ahecha che képe peteĩ mbaʼe tuichaiterei chemondýiva.+ 6 Upémarõ amanda ou hag̃ua che rendápe enterove umi kuimbaʼe iñarandúva oĩva Babilóniape. Che ajerure chupekuéra heʼi hag̃ua chéve mbaʼépa heʼise la asoña vaʼekue.+

7 Upémarõ, oñepresenta che renondépe umi saserdóte ojapóva máhia, umi echiséro, umi adivíno caldeo ha umi omañáva umi estréllare oadivina hag̃ua.+ Che amombeʼu chupekuéra la asoña vaʼekue, péro haʼekuéra ndaikatúi heʼi chéve mbaʼépa heʼise upéva.+ 8 Últimope ou oñepresenta che renondépe Daniel, hérava avei Beltsasar+ (péicha oñembohéra chupe oñembotuicha hag̃ua che dios réra).+ Che amombeʼu Beltsasárpe la asoña vaʼekue, pórke umi dioskuéra omeʼẽ chupe podér.+ Ha haʼe chupe:

9 ‘Beltsasar, nde kárgope che amoĩ umi saserdóte ojapóva máhia.+ Che aikuaa porã umi dioskuéra omeʼẽha ndéve podér+ ha ndaiporiha sekréto ikatuʼỹva rentende.+ Upévare ajerure ndéve emombeʼu hag̃ua chéve mbaʼépa heʼise la ahecha vaʼekue che képe.

10 Aime aja che rupápe, ahecha che képe peteĩ yvyramáta+ ijyvatetereíva. Pe yvyramáta oĩ ko yvy mbytetépe.+ 11 Pe yvyramáta okakuaa ha imbareteve ohóvo, huʼã og̃uahẽ voi yvága peve ha mombyryeterei guive ko yvy tuichakuére ojehecha. 12 Pe yvyramáta ningo hogue porãiterei, heta hiʼa ha entéro hoʼu hiʼa. Umi animál oikóva ñúre oñemoʼã isómbra guýpe, ha umi guyra katu oho ojaitypo hakãre. Ha entéro oikovéva hoʼu hiʼa.

13 Upéi añeno aja che rupápe ahecha che képe peteĩ visión, ahecha ouha yvágagui peteĩ mensahéro,* peteĩ ánhel.+ 14 Ha haʼe hatã heʼi: “Peity pe yvyramáta+ ha pehakãʼo. Pembokacha pe yvyramáta, toʼapa umi hogue ha hiʼa, tohopa umi animál oĩva iguýpe ha tovevepa umi guyra oĩva hakãre. 15 Péro ani pehapoʼo, peheja vaʼerã michĩmi itrónko, ha pejokua iérro ha avei kóvrepe, ha topyta péicha pe ñúme, pe pásto apytépe. Pe ysapy tomboykue pe trónko, ha topyta pe ñúme umi animál apytépe.+ 16 Oñekambiáta chugui ikorasõ, peteĩ yvypóra korasõ rangue oñemeʼẽta chupe peteĩ animál korasõ, ha ohasáta+ 7 áño.*+ 17 Koʼã mbaʼe oikuaauka umi mensahéro,*+ umi ánhel omombeʼu pe ojedesidi vaʼekue oikotaha. Koʼã mbaʼe oikóta ikatu hag̃uáicha entéro persóna oikuaa Ñandejára Ndaijojaháiva orekoveha autorida entéro yvypóra goviérnogui,+ ha haʼe omeʼẽsévape omeʼẽtaha pe autorida ogoverna hag̃ua, tahaʼe jepe raʼe pe iñumildevévape entéro umi hénte apytépe”.

18 Che, rréi Nabucodonosor, asoña vaʼekue koʼã mbaʼe, ha koʼág̃a Beltsasar aipota nde ere chéve mbaʼépa heʼise la ahecha vaʼekue. Umi ótro kuimbaʼe iñarandúva oĩva Babilóniape ndaikatúi heʼi chéve mbaʼépa heʼise la asoña vaʼekue.+ Péro che aikuaa nde ikatuha ere chéve, pórke umi dioskuéra omeʼẽ ndéve podér’.

19 Upérõ Daniel, hérava avei Beltsasar+ oñemondýi ha opyta okyhyje.

Pe rréi heʼi: ‘Beltsasar, aníkena reheja nemondýi la asoña vaʼekue ha la heʼiséva upéva’.

Beltsasar heʼi: ‘Che ruvicha, toiko ne enemígore pe resoña vaʼekue, ha toñekumpli la heʼiséva umi ndochaʼéivare nderehe.

20 Nde rehecha peteĩ yvyramáta okakuaáva ha imbaretevéva ohóvo, pe yvyramáta ruʼã ohupyty voi pe yvága peve ha mombyryeterei guive ko yvy tuichakuére ojehecha.+ 21 Pe yvyramáta hogue porãiterei. Heta hiʼa enterove hoʼu hag̃uáicha. Umi animál oikóva ñúre oho oiko isómbra guýpe ha umi guyra ojaitypo hakãre.+ 22 Upe yvyramáta ningo nde che ruvicha, pórke nde nembareteve rehóvo ha erekove podér, nde autorida tuichave avei, haʼete voi ohupytýva pe yvága,+ ha ne goviérno iñasãi oparupiete ko yvy ape ári, umi lugár mombyryvehápe jepe.+

23 Avei rehecha peteĩ mensahéro,* peteĩ ánhel+ oguejýva oúvo yvágagui ha heʼíva: “Peity ha pehundi pe yvyramáta, péro ani pehapoʼo, peheja vaʼerã michĩmi itrónko, ha pejokua iérro ha avei kóvrepe, ha topyta péicha pe ñúme, pe pásto apytépe. Pe ysapy tomboykue pe trónko, ha topyta umi animál oikóva ñúre apytépe 7 áñore”.*+ 24 Che ruvicha, koʼág̃a amombeʼúta ndéve mbaʼépa heʼise pe rehecha vaʼekue. Ñandejára Ndaijojaháiva odesidíma la oikótava nderehe. 25 Reñemosẽta umi hénte apytégui, ha reikóta umi animál oikóva ñúre apytépe. Reʼúta pásto ojapoháicha umi tóro, ha pe ysapy nemboykuéta.+ Ha péicha repytáta+ 7 áñore*+ reikuaa peve Ñandejára Ndaijojaháiva orekoveha autorida entéro yvypóra goviérnogui, ha haʼe omeʼẽsévape omeʼẽtaha pe autorida ogoverna hag̃ua.+

26 Péro ojeʼe kuri ojehejataha pe yvyramáta rapo ha itrónko.+ Upévare, rehechakuaa rire Ñandejára ogovernaha pe yvágape, oñemeʼẽ jeýta ndéve ne rréino. 27 Che ruvicha, hiʼãite chéve rehendu ko konsého haʼétava ndéve. Ejapóna pe iporãva ha anive repeka. Anive rejapo ivaíva, upéva rangue eiporiahuvereko umi imboriahúvape. Péicha rejapóramo, ikatúta reiko porã hetave tiémpore’”.+

28 Entéro koʼã mbaʼe oñekumpli rréi Nabucodonosor rehe.

29 Upéi, ohasa rire 12 mése ohecha hague koʼã mbaʼe iképe, Nabucodonosor oguata hína pe palásio terrásare, oĩva Babilóniape. 30 Ha heʼi: “¡Emañami Babilonia, ko siuda tuichaitéva chete voi amopuʼã vaʼekue! Che ningo chepoderóso, ha ko siudápe amoĩ che palásio ahechauka hag̃ua che autorida ha amanda guasuha”.

31 Pe rréi oñeʼẽ aja gueteri, oñehendu yvágagui peteĩ heʼíva: “Rréi Nabucodonosor, ko mensáhe ndéve g̃uarã: ‘Ojepeʼáma ndehegui ne rréino.+ 32 Reñemosẽta umi hénte apytégui, ha reikóta umi animál oikóva ñúre apytépe. Reʼúta pásto ojapoháicha umi tóro. Ha péicha repytáta 7 áñore* rehechakuaa peve Ñandejára Ndaijojaháiva orekoveha autorida entéro yvypóra goviérnogui, ha haʼe omeʼẽsévape omeʼẽtaha pe autorida ogoverna hag̃ua’”.+

33 Upepete oñekumpli koʼã mbaʼe rréi Nabucodonosor rehe. Haʼe oñemosẽ umi hénte apytégui, ha oñepyrũ hoʼu pásto ojapoháicha umi tóro. Hykuepa pe ysapýre, ha iñakãrangue okakuaa pe ágila raguéicha ha ipyapẽ mbuku peteĩ guyráicha.+

34 “Opávo koʼã 7 áño,*+ che, Nabucodonosor, amaña pe yvágare ha chehuísio porã jey. Añepyrũ amombaʼeguasu Ñandejára Ndaijojaháivape, ambotuicha pe Dios oikovévape opa árare. Haʼe ningo ogoverna opa ára g̃uarã ha irréino osegíta ohasáramo jepe heta henerasión.+ 35 Ni peteĩ yvypóra ndaikatúi oñekompara hese. Haʼe ojapo la ojaposéva guive, tahaʼe umi ánhel térã umi persóna apytépe, ha ndaipóri ikatu vaʼerã ojoko chupe,+ ndaipóri ikatúva heʼi chupe: ‘¿Mbaʼéiko la rejapóva?’.+

36 Upe tiémpope chehuísio porã jeýma. Añepyrũ agoverna jey, chepoderóso ha areko autorida.+ Umi ofisiál iñimportánteva ha umi orekóva autorida oñepyrũ jey ou che rendápe, ha añepyrũ jey amanda guasu ha chepoderosove.

37 Koʼág̃a che, rréi Nabucodonosor, ambotuicha ha amombaʼeguasu pe Rréi oĩvape yvágape.+ Opa mbaʼe ojapóva oĩ porã, haʼe siémpre ihústo.+ Haʼe ikatu omotĩ upe oñemombaʼeguasúvape”.+

5 Peteĩ día, rréi Belsasar+ ojapo peteĩ fiésta tuichaitereíva ha oinvita 1.000 kuimbaʼe orekóva autorida Babilóniape, ha hoʼu víno hendivekuéra.+ 2 Upéi, Belsasar okaʼúma ha omanda ojegueru hag̃ua umi kópa de óro ha de pláta itúa* Nabucodonosor ogueru vaʼekue Jerusalén témplogui.+ Rréi Belsasar oipota umi kópa hoʼu hag̃ua víno umi orekóvandi autorida, hembirekokuéra ha umi hembireko secundaria* ndive. 3 Upémarõ ojegueru chupekuéra umi kópa de óro oĩ vaʼekue pe témplope, Ñandejára rógape. Ha oñepyrũ hoʼu víno pe rréi, umi orekóva autorida, hembirekokuéra ha umi hembireko secundaria.* 4 Hoʼu hikuái víno ha oñepyrũ oadora umi dios ojejapóvape óro, pláta, kóvre, iérro, yvyra ha itágui.

5 Upepete oaparese peteĩ kuimbaʼe po oñepyrũva oskrivi pe palásio parére, pe kandelávro oĩha gotyo. Ha pe rréi omaña pe póre oskrivi aja. 6 Pe rréi tuichaiterei oñemondýi, hova morotĩ sakã,* hetyma kangypa, oryrýi osusũ ha irrodílla oñembotapa ojuehe.

7 Upéi pe rréi osapukái ha omanda ou hag̃ua umi echiséro, adivíno caldeo ha umi omañáva estréllare oadivina hag̃ua.+ Pe rréi heʼi koʼã kuimbaʼe iñarandúva oĩvape Babilóniape: “Ameʼẽta peteĩ prémio pe kuimbaʼe ikatúvape olee ha ontende mbaʼépa heʼise pe ojeskrivi vaʼekue. Oñemondéta chupe ao kolór lílape, oñemoĩta ijajúrare peteĩ kadéna de óro+ ha oñemeʼẽta chupe pe tercer lugár ko goviérnope”.+

8 Upémarõ umi kuimbaʼe iñarandúva oike pe rréi rendápe, péro ni peteĩva ndaikatúi olee ni omombeʼu pe rréipe mbaʼépa heʼise pe ojeskrivi vaʼekue pe parére.+ 9 Upévare rréi Belsasar tuichavéntema oñemondýi, hova morotĩ sakã ha umi kuimbaʼe orekóva autorida oĩva upépe oñemondyipa avei.+

10 Pe rréi sy* oikuaávo pe rréi ha umi orekóva autorida heʼíva, oho ojejapohápe hína pe fiésta ha heʼi pe rréipe: “Rréi Belsasar, hiʼãite reikove opa árare. ¿Mbaʼére piko nde rova morotĩ sakã? Ani reheja nemongyhyje umi mbaʼe rehecháva. 11 Oĩ hína peteĩ kuimbaʼe oikóva nde territóriope, ha umi dios omeʼẽ chupe podér. Nde túa ogovernaha tiémpope, haʼe ohechauka vaʼekue iñentendidoha ha oikuaaha hetaiterei mbaʼe. Pe kuimbaʼe iñarandu umi dios iñaranduháicha.+ Nde túa, rréi Nabucodonosor, omoĩ vaʼekue pe kuimbaʼe kárgope umi saserdóte ojapóva máhia, umi echiséro, adivíno caldeo ha umi omañáva estréllare oadivina hag̃ua.+ Nde túa voi hína la ojapo vaʼekue péicha. 12 Pe kuimbaʼe héra Daniel, ha nde túa ohenói chupe Beltsasar.+ Haʼe ningo iñarandueterei ha ndaipóri ótro ohupytýva chupe. Haʼe oikuaa heta mbaʼe ha ikatupyry vaʼekue ontende hag̃ua mbaʼépa heʼise umi suéño. Ikatu vaʼekue oexplika umi mbaʼe hasýva oñentende hag̃ua ha osolusionakuaa umi provléma ijetuʼuvéva jepe.+ Ehenoikána Daniélpe, ha haʼe omombeʼúta ndéve mbaʼépa heʼise ko rehecháva”.

13 Upémarõ ojegueru Daniélpe pe rréi renondépe, ha pe rréi oporandu chupe: “¿Nde piko Daniel, pe oñeguenohẽ vaʼekue Judágui?+ ¿Nde piko pe che túa ogueru vaʼekue Judágui?+ 14 Oñemombeʼu chéve umi dios omeʼẽha ndéve podér,+ reikuaaha heta mbaʼe, neentendidoha ha nearanduetereiha. Ndaipóri voi ótro nderupytýva.+ 15 Umi echiséro ha umi kuimbaʼe iñarandúva ou che renondépe olee hag̃ua pe ojeskrivíva, ha omombeʼu hag̃ua chéve mbaʼépa heʼise pe mensáhe. Péro ni peteĩva ndaikatúi ojapo upéva.+ 16 Upémarõ oñemombeʼu chéve nde ikatuha remombeʼu mbaʼépa heʼise umi señál,+ ha ikatuha resolusiona umi provléma ijetuʼúva. Ha ikatúramo relee la ojeskrivi vaʼekue ha emombeʼu chéve mbaʼépa heʼise upéva, upéicharõ remondéta ao kolór líla, oñemoĩta nde ajúrare peteĩ kadéna de óro ha ameʼẽta ndéve pe tercer lugár ko goviérnope”.+

17 Daniel heʼi pe rréipe: “Che ndajagarramoʼãi la nde rregálo, ikatúnte remeʼẽ ótrope umi prémio. Péro aleéta ndéve mbaʼépa heʼi upépe, ha amombeʼúta ndéve mbaʼépa heʼise upéva. 18 Che ruvicha, Ñandejára Ndaijojaháiva omeʼẽ nde túa Nabucodonosórpe autorida ogoverna hag̃ua, omeʼẽ chupe podér, upévare opárupi oñemombaʼe ha ojerrespeta chupe.+ 19 Omeʼẽ rupi chupe peichagua autorida, umi hénte opa tetãmegua ha umi oñeʼẽva diferénte idióma, oryrýi osusũ vaʼekue okyhyjégui chugui.+ Haʼe odesidi vaʼekue mávapa oikovéta térã omanóta, ha ikatu vaʼekue omotĩ térã omombaʼe haʼe oipotávape.+ 20 Péro upéi ikorasõ ou oñemombaʼeguasu ha oñemohatã,* ha ohechauka ijorgullosoha.+ Upévare ojepeʼa chugui irréino ha oñemotĩ chupe. 21 Upéi oñemosẽ umi hénte apytégui ha oñemeʼẽ chupe peteĩ animál korasõ, ha oñepyrũ oiko umi vúrro salváhe apytépe. Hoʼu pásto umi tóro ojapoháicha ha hykuepa pe ysapýre. Péicha oiko ohechakuaa peve Ñandejára Ndaijojaháiva orekoveha autorida umi yvypóra goviérnogui, ha haʼe omeʼẽsévape omeʼẽha autorida ogoverna hag̃ua.+

22 Péro nde, itaʼýra* Belsasar, reikuaáramo jepe koʼã mbaʼe, resegi reñemombaʼeguasu ha nerekambiái. 23 Nde reñemoĩ pe Dios oĩvare pe yvágape+ ha remanda ojegueru hag̃ua ndéve umi kópa oĩ vaʼekue itémplope.+ Ha peñepyrũ peipuru umíva peʼu hag̃ua víno, nde ha umi orekóva autorida, entéro umi ne rembirekokuéra ha umi ne rembireko secundaria.* Ha peadora umi dios ojejapóvape pláta, óro, kóvre, iérro, yvyra ha itágui. Umíva nohendúi, ndohechái ha ndoikuaái mbaʼeve.+ Péro ndereadorái pe Dios orekóvape ipópe nde rekove ha opa mbaʼe rejapóva. 24 Upévare haʼe ojevale peteĩ póre oskrivi hag̃ua peteĩ mensáhe.+ 25 Ha ojeskrivi péicha: MENÉ, MENÉ, TEQUEL ha PARSÍN.

26 Ha la ojeskrivi vaʼekue heʼise hína péicha: MENÉ: Ñandejára heʼíma arakaʼe pevépa regovernáta ha heʼíma opataha ne goviérno.+

27 TEQUEL: Ñandejára nemoĩ valánsape ha ohechakuaa nderevaleiha.

28 PERÉS: ne rréino ojedividi ha ne goviérno oñemeʼẽ umi medo ha pérsape”.+

29 Upémarõ Belsasar omanda oñemonde hag̃ua Daniélpe ao kolór lílape, oñemoĩ hese peteĩ kadéna de óro ha pe rréi omanda peteĩ mensahérope oanunsia hag̃ua opavave renondépe oñemeʼẽha chupe pe tercer lugár igoviérnope.+

30 Upe pyharépe voi ojejuka pe rréi caldeo Belsasárpe.+ 31 Ha Darío+ el medo oñepyrũ ogoverna orekópe 62 áñorupi.

6 Rréi Darío odesidi omoĩ 120 governadór liderkuéra* omanda hag̃ua iterritório kompletoitépe.+ 2 Koʼã governadór oĩ mbohapy ofisiál omandavéva kárgope, ha umíva apytépe oĩ Daniel.+ Ha umi governadór liderkuéra*+ omombeʼupaite vaʼerã umi mbohapy ofisiál omandavévape la oikóva pe goviérnope. Péicha ojejapo ani hag̃ua pe rréi ojeperhudika. 3 Péro Daniel ikatupyryve umi mokõi ofisiál omandavéva ha umi governadór liderkuéragui.* Haʼe iñarandueterei ha ndaipóri voi ohupytýva chupe,+ upévare pe rréi opensáma voi omeʼẽvo chupe peteĩ puésto iñimportantevéva igoviérnope.

4 Upérõ umi ótro mokõi ofisiál omandavéva ha umi governadór liderkuéra* oheka mbaʼépepa Daniel ofalla heʼi hag̃ua hikuái ojapo vaiha itraváho. Péro ndotopái mbaʼevete oakusa hag̃ua chupe, pórke Daniel ningo peteĩ persóna de konfiánsa, iñonrrádo ha ojapo porã opa mbaʼe oñemoĩva ikárgope. 5 Upéi umi kuimbaʼe heʼi: “Ndajatopamoʼãi mbaʼeve ivaíva ko kuimbaʼére. Péro oĩramo álgo oproivíva chugui oadora hag̃ua Idióspe, ikatu hína jaity chupe”.+

6 Upémarõ umi ofisiál omandavéva ha umi governadór liderkuéra* oho pe rréi rendápe ha heʼi chupe: “Rréi Darío, hiʼãite reikove opa árare. 7 Enterove umi ofisiál oservíva nde palásiope, umi ofisiál oĩva goviérnope,* umi governadór liderkuéra* ha umi ótro governadór roñeʼẽma oñondivepa roguenohẽ hag̃ua peteĩ léi ha mandáto orekóva ne fírma, heʼíva kóicha: 30 díare oimeraẽ persóna ojeruréva ajúda idióspe térã ótro kuimbaʼépe ndahaʼéima guive ndéve ore ruvicha, oñemombóta pe yvykua guasúpe oĩháme umi león.+ 8 Koʼág̃a ore ruvicha, emandána osẽ hag̃ua pe léi ha efirma+ upéva pono avave okambiave la eréva, pórke nde reikuaaháicha umi medo ha persa ndaikatúi okambia peteĩ léi osẽmava”.+

9 Upéi rréi Darío ofirma pe léi ha mandáto.

10 Daniel katu oikuaamíre oñeguenohẽ hague pe léi, oho hógape. Pe koty yvateguápe oĩ peteĩ ventána ojeavríva ha omañáva Jerusalén gotyo.+ Ha haʼe oho pe kotýpe 3 vése al día oñesũ, oñemboʼe ha oadora Ñandejárape. Haʼe siémpre voi ojepokuaáva ojapo upéicha. 11 Upéi umi kuimbaʼe oikéntema pe kotýpe ha otopa hikuái Daniel oñemboʼe ha ojerure asyha Ñandejárape oguerohory hag̃ua chupe.

12 Upémarõ umi kuimbaʼe oho pe rréi rendápe ha omomanduʼa chupe pe léire. Haʼekuéra heʼi pe rréipe: “Nde ningo refirma kuri peteĩ léi heʼíva oñemombo vaʼerãha pe yvykua guasúpe oĩháme umi león, oimeraẽ persóna ojeruréva ajúda idióspe térã ótro kuimbaʼépe ndahaʼéima guive ndéve koʼã 30 día aja. ¿Ajépa upéicha ore ruvicha?”. Pe rréi heʼi: “Si, siérto, ha upéva ndaikatuvéima oñekambia heʼiháicha umi medo ha persa léi”.+ 13 Upepete umi kuimbaʼekuéra heʼi pe rréipe: “Daniel, pe ojegueru vaʼekue Judágui,+ nopenái nderehe ni pe léi remeʼẽ vaʼekuére. Upéva rangue 3 vése al día oñemboʼe Idióspe”.+ 14 Pe rréi ohendúvo upéva opyta oñesenti ha oñekevranta, upévare opensa mbaʼépa ikatu ojapo oipytyvõ hag̃ua Daniélpe. Ha kaʼaruete peve opáicha rei oñehaʼã osalva chupe. 15 Ipahápe umi kuimbaʼekuéra ohopaite oñondive pe rréi rendápe ha heʼi hikuái: “Ore ruvicha, nde reikuaa porã umi medo ha persa léi ndaikatuiha oñekambia, katuete oñekumpli vaʼerã pe mandáto térã léi omeʼẽva pe rréi”.+

16 Upémarõ pe rréi omanda ojegueru hag̃ua Daniélpe ha oñemombo hag̃ua chupe pe yvykua guasúpe oĩháme umi león.+ Ha pe rréi heʼi chupe: “Daniel, nde siémpre reservi porã nde Dióspe, haʼe ndesalváta”. 17 Upéi ojegueru peteĩ ita guasu ha upévape oñemboty pe yvykua. Ha pe rréi oipuru ikuãirũ ha umi orekóva autorida kuãirũ osella hag̃ua pe ita. Péicha ojejapo ani hag̃ua oñekambia pe ojedesidi vaʼekue ojejapo Daniel rehe.

18 Pe rréi oho ipalásiope ha upe pyharépe ndaikatúi oke. Haʼe ndoʼúi mbaʼeve ha nohenduséi mbaʼeveichagua músika. 19 Upéi koʼẽmba mboyve, pe rréi pyaʼe oho oĩháme pe yvykua. 20 Og̃uahẽvo pe yvykua guasúpe, pe rréi ohenói Daniélpe ha iñeʼẽre ojekuaa oñembyasyetereiha. Pe rréi heʼi: “¡Daniel, pe Dios oikovéva rembiguái! Nde ningo siémpre reservi porã chupe, ¿ikatu piko raʼe ndesalva nde Dios umi leóngui?”. 21 Upepete Daniel heʼi pe rréipe: “Che ruvicha, hiʼãite reikove opa árare. 22 Che Jára ningo ombou peteĩ ánhelpe ha omboty umi leonkuéra juru,+ upévare ndojehúi chéve mbaʼevete asy.+ Che Jára ohecha ndajapoiha mbaʼeve ivaíva ikóntrape ni ne kóntrape che ruvicha”.

23 Pe rréi ovyʼaiterei ha omanda oñeguenohẽ hag̃ua Daniélpe pe yvykuágui. Oñeguenohẽvo chupe upégui, ojehecha ndojehúi hague chupe mbaʼevete asy, pórke haʼe ojeroviaiterei Idiós rehe.+

24 Upe rire pe rréi omanda ojegueru hag̃ua umi kuimbaʼe oakusa vaʼekuépe Daniélpe, ha heʼi oñemombo hag̃ua chupekuéra pe yvykua guasúpe oĩháme umi león. Omanda avei oñemombo hag̃ua hendivekuéra hembireko ha ifamiliakuéra. Ha og̃uahẽ mboyve pe yvykua ruguápe, umi león ojagarráma chupekuéra ha omonguʼi ikangue entéro.+

25 Upémarõ rréi Darío oskrivi umi hénte oikóvape opárupi ko yvy ape ári, opa tetãyguápe ha oñeʼẽvape diferénte idiómape,+ ha heʼi chupekuéra: “Aipota peiko pyʼaguapýpe. 26 Aguenohẽ peteĩ léi heʼíva enterovete umi hénte oikóva che territóriope, okyhyje ha orrespeta vaʼerãha pe Dios oadorávape Daniel.+ Pórke haʼe hína pe Dios oikovéva ha oĩtava pára siémpre. Haʼe ogovernáta opa árare ha irréino noñehundimoʼãi arakaʼeve.+ 27 Haʼe oprotehe+ ha osalva isiervokuérape. Upe Dios ojapo yvágape ha ko yvýpe heta mbaʼe ñanesorprendéva, umi señál ha milágro.+ Haʼe osalva Daniélpe umi leonkuéra jurúgui”.

28 Upéicha, Daniélpe oho porãiterei Darío+ ha Ciro el persa ogovernaha tiémpope.+

7 Rréi Belsasar+ ogoverna rire un áño Babilóniape, Daniel ohecha peteĩ visión iképe oke aja hupápe.+ Upéi haʼe oskrivi pe visión,+ oskrivipaite voi la ohecha vaʼekue. 2 Daniel heʼi kóicha:

“Pyharekue ake aja, ahecha peteĩ visión. Umi yvytu oúva nórte, sur, éste ha oésteguio* oipeju ha ombopochy peteĩ mar tuichaitereíva.+ 3 Ha pe márgui osẽ 4 animál salváhe tuichaitereíva,+ ha káda animál idiferénte ojuehegui.

4 Pe primer animál osẽ vaʼekue ojogua peteĩ leónpe+ ha ipepo peteĩ ágilaicha.+ Che apyta amaña hese, ha upéi ojetrosa chugui ipepo, oñemopuʼã pe leónpe ha oñemoñemboʼy chupe peteĩ kuimbaʼéicha. Avei oñemoĩ chupe peteĩ persóna korasõ.

5 Pe segundo animál ojogua peteĩ ósope,+ ohupi un ládo hetyma ha ijurúpe oreko mbohapy kostílla pedáso. Ha ojeʼe chupe: ‘Epuʼã heʼu heta soʼo’.+

6 Che asegi amaña ha upe rire ahecha ótro animál ojoguáva peteĩ leopárdope,*+ péro ipepo umi guyráicha, 4 voi ipepo. Pe animál 4 iñakã+ ha oñemeʼẽ chupe autorida ogoverna hag̃ua.

7 Upéi che suéñope asegi amaña ha ahecha osẽha pe animál cuatroha. Péva ivaieterei, oporomongyhyje ha ndaipóri haʼéicha imbaretéva. Umi hãi ningo de iérro ha tuichaicha. Pe animál hoʼu ha omonguʼi oĩva guive haperãme, ha la hembýva omonguʼi ipýpe.+ Pe animál idiferénte entéro umi ótrogui ha 10 hatĩ. 8 Che amaña aja pe animál ratĩre, osẽ chupe ótro hatĩ, peteĩ michĩvéva.+ Ha mbohapy hatĩ hoʼa pe michĩva osẽ hag̃ua. Ha pe hatĩ osẽ pyahúva hesa ha ijuru peteĩ persónaicha. Haʼe oñepyrũ heʼi heta mbaʼe ohechaukáva ijorgullosoha.+

9 Asegi amaña ha ojekoloka umi tróno, ha pe Karai Ijedaitéva+ ou oguapy+ ohusga hag̃ua. Ijao ningo morotĩ pe niéveicha+ ha iñakãrangue morotĩmba haʼete lána morotĩ asýva. Pe itrónore oĩ tatarendy ha avei umi irruédare.+ 10 Ha pe tatarendy oguejy oúvo haʼe oĩhágui.+ Ahecha umi ánhel upépe, un millón oĩ oservíva chupe, ha 100 millón oĩ henondépe.+ Pe Trivunál+ oguapy ohusga hag̃ua ha umi lívro ojeavri.

11 Che asegi amaña, ha ahendu mbaʼeichaitépa pe animál ratĩ heʼi heta mbaʼe ohechaukáva ijorgullosoha.+ Upéi ahecha pe animálpe ojejuka hague, hetekue ojepoi tatápe ha oñehundi. 12 Umi ótro animálgui+ ojepeʼa pe autorida ogoverna hag̃ua, péro ojeheja oikove peteĩ tiémpore.

13 Asegi amaña umi mbaʼe ojehechaukávare chéve che képe, ha ahecha umi araíre ouha peteĩ ojoguáva yvypóra raʼýpe.+ Ojeheja chupe oike oĩháme pe Karai Ijedaitéva,+ ha ojegueraha chupe henondépe. 14 Upe rire oñemeʼẽ chupe autorida ogoverna hag̃ua,+ podér+ ha oñemeʼẽ chupe peteĩ rréino, ikatu hag̃uáicha oservi chupe umi hénte opa tetãygua ha puévlo oñeʼẽva diferénte idióma.+ Haʼe ogovernáta opa ára g̃uarã ha irréino noñehundimoʼãi arakaʼeve.+

15 Che katu ajepyʼapyeterei apytávo, pórke tuichaiterei chemondýi la ahecháva.+ 16 Upémarõ añemboja peteĩ oñemboʼývare upépe, ha aporandu chupe mbaʼépa heʼise la ahecha vaʼekue. Ha haʼe omombeʼu chéve mbaʼépa heʼise umíva.

17 Haʼe heʼi: ‘Umi 4 animál tuichaicha rehecha vaʼekue,+ orrepresenta 4 rréipe opuʼãtava ko yvy ape ári.+ 18 Ha umi ipotĩva, Ñandejára Ijojahaʼỹva mbaʼéva,+ orresivíta pe rréino+ ha haʼekuéra orekóta pe rréino+ opa ára g̃uarã, núnka noñehundimoʼãi pe rréino’.

19 Upéi aikuaaseve pe animál cuatrohágui. Péva idiferénte entéro umi ótrogui, ivai ha oporomongyhyje, umi hãi de iérro ha ipysãpẽ de kóvre. Pe animál hoʼu ha omonguʼi oĩva guive haperãme, ha la hembýva omonguʼi ipýpe.+ 20 Pe animál oreko 10 hatĩ+ iñakãre. Ha mbohapy hatĩ hoʼa ótro ipyahúva osẽ hag̃ua.+ Ha pe hatĩ osẽ pyahúva hesa ha ijuru, ha upéi tuichave umi ótrogui. Haʼe oñepyrũ heʼi heta mbaʼe ohechaukáva ijorgullosoha.

21 Asegi amaña pe animál ratĩ osẽ pyahúvare, ha haʼe oñorairõ umi ipotĩva kóntrape. Ha ogana ohóvo chupekuéra,+ 22 péro upéi og̃uahẽ pe Karai Ijedaitéva,+ haʼe ojapo hustísia, osẽ umi ipotĩva favórpe, haʼekuéra hína Ñandejára Ijojahaʼỹva mbaʼe,+ ha og̃uahẽ pe tiémpo haʼekuéra ogoverna hag̃ua.+

23 Ha upe oñeʼẽva chéve heʼive: ‘Pe animál cuatroha heʼise ojupitaha ótro rréino ko yvy ape ári. Ko rréino idiferénteta umi ótro rréinogui, ojagarrapáta ko yvy, opyrũmbáta hese ha omonguʼíta oĩva guive haperãme.+ 24 Umi 10 hatĩ orrepresenta 10 rréipe opuʼãtava upe rréinogui. Ha upe rire ótro rréi opuʼãta ha idiferénteta umi ótrogui. Haʼe oitýta mbohapy rréipe.+ 25 Pe rréi oñeʼẽta Ñandejára Ndaijojaháiva kóntrape,+ ha tódo el tiémpo ombohasa asýta umi ipotĩvape, haʼéva Ñandejára Ijojahaʼỹva mbaʼe. Haʼe oñehaʼãta okambia Ñandejára léi ha avei pe tiémpo haʼe omoĩ vaʼekue oiko hag̃ua umi mbaʼe. Ha umi ipotĩva opytáta ipoguýpe un áño, 2 áño ha médio áñore.*+ 26 Upéi pe Trivunál oguapy ohusga hag̃ua ha ojepeʼa pe rréigui pe autorida orekóva ogoverna hag̃ua, upéi oñehundi chupe ha ni hendague ndopytái.+

27 Ha pe rréino, goviérno ha autorida orekóva entéro umi ótro rréino, oñemeʼẽta pe puévlo ipotĩvape, umíva hína umi ipotĩva Ñandejára Ijojahaʼỹva mbaʼe.+ Haʼekuéra ogovernáta opa ára g̃uarã+ ha entéro umi ótro goviérno oservíta ha iñeʼẽrendúta chupekuéra’.

28 Péicha opa pe ahecha vaʼekue. Che katu tuichaiterei añemondýi ha chekangypaite apytávo. Péro entéro umi mbaʼe ahecha vaʼekue añongatu che korasõme”.

8 Tres áño ogoverna haguépe rréi Belsasar,+ che, Daniel, ahecha jey ótra visión.+ 2 Che ahecha pe visión ha aime kastíllo* de Súsape,*+ Elam+ distrítope, ha aime aja peteĩ ysyry kóstare hérava Ulái ahecha pe visión. 3 Ahecha peteĩ ovecha mácho+ mokõi hatĩva+ ha oñemboʼýva pe ysyry kóstare. Umi mokõi hatĩ ningo tuicha, péro peteĩva tuichave pe ótrogui. Ha pe tuichavéva okakuaave upéi.+ 4 Pe ovecha mácho ombeti ha okornea iñenemigokuéra oĩvape oéste, nórte ha sur gotyo, ha ni peteĩ animál salváhe ndaikatúi ipuʼaka hese. Ha avave ndaikatúi osalva chupekuéra pe ovechágui.+ Pe ovecha mácho ojapo ojaposéva guive ha oñemombaʼeguasueterei.

5 Asegi amaña ha ahecha ouha pe oésteguio* peteĩ kavara mácho.+ Haʼe okrusapaite oúvo ko yvy ha hatãiterei ou, ni ndojái pe yvýre. Pe kavara oreko peteĩ hatĩ tuichaitereíva umi hesa mbytépe.+ 6 Ha ou oataka hag̃ua pe ovecha mácho mokõi hatĩvape che ahecha vaʼekue pe ysyry kóstare. Ahecha pe kavara ipochyetereiha ha odiparaha oúvo oataka hag̃ua pe ovechápe.

7 Haʼe ipochyeterei pe ovecha máchore ha ahecha og̃uahẽmbaitemaha chupe. Pe kavara oity pe ovechápe ha omopẽ chugui umi mokõi hatĩ. Pe ovecha mácho ndaikatúi ipuʼaka hese. Pe kavara oipete chupe yvýre ha opyrũmbaite hese, ha ndaipóri avave ikatúva odefende chupe.

8 Upéi pe kavara mácho koʼýte oñemombaʼeguasu. Péro ipoderosove jave, upepete opẽ chugui hatĩ tuichaitéva ha hendaguépe osẽ 4 hatĩ tuicháva. Koʼã 4 hatĩ oapunta nórte, sur, éste ha oéste* gotyo.+

9 Peteĩva umi hatĩgui osẽ ótro hatĩ michĩvéva, péro tuichaiterei okakuaa pe sur ha éste* gotyo ha pe Yvy iporãitéva*+ oĩha gotyo. 10 Tuichaiterei okakuaa, og̃uahẽ voi oĩháme pe ehérsito yvagapegua.* Upévare, umi oĩva upe ehérsitope ha avei unos kuánto estrélla hoʼa pe yvýpe, ha haʼe opyrũmbaite hesekuéra. 11 Haʼe oñemombaʼeguasu ha odesafia voi pe ehérsito Ruvichápe, ha ikáusare ndojejapovéi chupe umi sakrifísio siémpre ojejapóva, ha pe lugár sagrádo ojeitypa.+ 12 Ha oñentrega chupe pe ehérsito ha umi sakrifísio siémpre ojejapo vaʼekue. Péicha oiko ojepeka rupi. Ha pe animál ratĩ oity yvýre pe añetegua. Haʼe ojapo la oplanea vaʼekue ha osẽ porã chupe upéva.

13 Ha ahecha peteĩ ánhel oñeʼẽva hína, upéi ótro ánhel heʼi chupe: “¿Mboy tiémpore piko osegíta pe visión oñeʼẽva pe sakrifísio siémpre ojejapóvare ha pe pekádo oporohundívare?+ ¿Mboy tiémpore piko oñepyrũmbáta pe ehérsito ha pe lugár sagrádore?”. 14 Ha pe ánhel heʼi chéve: “Péva osegíta ohasa peve 2.300 día,* ha pe lugár sagrádo oñemopuʼã porã jeýta oĩ haguéicha yma”.

15 Che amaña la ojehechaukávare chéve ha añehaʼã antende, upeichaháguinte ahecha peteĩ oñemboʼýva che renondépe ojoguáva peteĩ persónape. 16 Upéi oñehendu peteĩ kuimbaʼe oñeʼẽva pe ysyry Ulái+ mbytégui, ha heʼi: “Gabriel,+ eipytyvõmína chupe ontende hag̃ua la ohecha vaʼekue”.+ 17 Upéi haʼe ou che aĩha gotyo, ha oñembojávo cherehe, che akyhyjeterei ha añesũ henondépe. Upémarõ haʼe heʼi chéve: “Nde, yvypóra raʼy, rereko vaʼerã enkuénta pe visión oñekumplitaha umi ára pahápe”.+ 18 Péro haʼe oñeʼẽ aja chendive, che añedesmaja ha che rova opyta pe yvýre. Upémarõ haʼe opoko cherehe ha chemopuʼã jey.+ 19 Haʼe heʼi chéve: “Amombeʼúta ndéve la oikótava umi ára pahápe. Pe tiémpope Ñandejára oporohusgáta ha upépe oñekumplíta la rehecha vaʼekue.+

20 Pe ovecha mácho mokõi hatĩva rehecha vaʼekue orrepresenta umi rréi de Media ha de Pérsiape.+ 21 Pe kavara mácho* orrepresenta pe rréi de Gréciape,+ ha pe hatĩ tuichaitéva orrepresenta pe primer rréipe.+ 22 Nde rehecha kuri pe hatĩ opẽ hague ha hendaguépe osẽ hague 4 hatĩ.+ Péva heʼise 4 rréino osẽtaha upe tetãgui, péro naimbaretemoʼãi pe primer rréi imbarete haguéicha.

23 Ha opávo ohóvo igoviernokuéra, umi pekadór hembiapo vaivétantema ha ojapóta ivaíva ndaikatuvéi peve. Upépe opuʼãta peteĩ rréi iñaña ha ipyʼahatãva, ha opilláva umi mbaʼe ijetuʼúva oñentende hag̃ua.* 24 Ko rréi ipoderosoitereíta, péro ndahaʼemoʼãi ijehegui reínte. Ohundíta hetaiterei mbaʼe, tuichaiterei ñehundi oguerúta, ha umi mbaʼe oplaneáva osẽ porãta chupe. Haʼe ohundíta umi ipoderósovape ha avei pe puévlo ipotĩvape.*+ 25 Haʼe ombotavykuaa la héntepe ha péicha okonsegíta la oipotáva ha ikorasõme oñemombaʼeguasúta. Ha peteĩ tiémpo umi hénte oikohápe trankílo porã, haʼe ohundíta heta héntepe. Oñemoĩta pe Mburuvicha Omandavévare jepe. Péro upéi ko rréipe oñehundíta ha ndahaʼemoʼãi peteĩ persóna la ojapótava hese upéva.

26 Upe ojeʼe vaʼekue pe visiónpe umi sakrifísio ojejapóvare pyhareve ha kaʼarukue, katuete oñekumplíta. Péro ani remombeʼu pe visión rehecha vaʼekue,* pórke ofalta gueteri heta tiémpo oñekumpli hag̃ua”.+

27 Upémarõ che, Daniel, chekangypaite ha apyta cherasy heta díare.+ Upéi apuʼã ha ambaʼapo jey pe rréipe g̃uarã.+ Péro ajepyʼapyeterei apytávo la ahecha vaʼekuére, ha avave ndaikatúi ontende mbaʼépa heʼise upéva.+

9 Kóva oiko pe primer áño rréi Darío+ ogoverna haguépe. Haʼe hína Asuero raʼy ha umi medo familiare. Oñemoĩ vaʼekue chupe ogoverna hag̃ua umi caldéope.+ 2 Pe primer áño haʼe oñepyrũ haguépe ogoverna, che, Daniel, ahechakuaa umi lívrore* asegún Jehová heʼi vaʼekue proféta Jeremíaspe, mboy tiémporepa Jerusalén opytáta nandi vera.+ Upéva hína 70 áño.+ 3 Upémarõ ajerure Jehovápe,* pe Dios verdadéro, chepytyvõmi hag̃ua. Añemboʼe chupe, aajuna,+ amonde umi ao ohechaukáva añembyasyha ha amoĩmba chejehe tanimbu. 4 Che añemboʼe che Jára Jehovápe amombeʼu hag̃ua chupe umi mbaʼe vai ojapóva pe puévlo. Che haʼe chupe:

“Jehová, nde ningo pe Dios verdadéro. Nde ningo ndetuichaiterei ha enterove nderrespeta vaʼerã. Nde rekumpli umi kompromíso rejapóva, ha rehechauka rehayhuetereiha*+ umi nderayhúvape ha umi okumplívape ne mandamientokuéra.+ 5 Ñandejára, ore ningo ropeka ha rojapo ivaíva, oreñaña ha ropuʼã ne kóntrape.+ Noropenavéi ne mandamiéntore ha ndorojapói nde leikuéra heʼíva. 6 Ore noropenái nde profetakuérare.+ Haʼekuéra oñeʼẽ vaʼekue nde rérape umi rréipe, umi omandávape, ore tuakuéra ypykuépe ha enterove umi hénte oĩvape ore paíspe. 7 Nde ningo Jehová ndehústo péro ore katu rotĩ la rojapóvare. Enterovete umi Israelgua roñeñandu upéicha, tahaʼe umi Judagua térã Jerusalengua, umi oĩva ag̃uive ha umi oĩva mombyry. Nde remosẽ vaʼekue chupekuéra iterritóriogui naiñeʼẽrendúi rupi.+

8 Jehová, ore ningo ndoroikuaái moõpa romoingéta ore rova. Umi rréi, umi omandáva, umi ore tuakuéra ypykue ha ore rotĩ ropeka haguére. 9 Jehová ore Jára, nde ningo siémpre reperdona umi héntepe ha reiporiahuvereko chupekuéra,+ ore katu ropuʼã nderehe.+ 10 Jehová, ore noropenái nderehe. Norokumplíri umi léi nde reikuaauka vaʼekue oréve nde profetakuéra rupive.+ 11 Entéro umi Israelgua naiñeʼẽrendúi nde léipe, ndojapói nde eréva ha oho tape vaíre. Upéicha rupi og̃uahẽ oréve umi maldisión ojeskrivi vaʼekue nde léipe, umi mbaʼe oskrivi vaʼekue nde siérvo Moisés+ ha nde rehura vaʼekue oikotaha orerehe naoreñeʼẽrendúirõ. 12 Ñandejára, nde orekastiga, nde rekumpli umi mbaʼe ere vaʼekue rejapotaha orerehe+ ha ore governántere.* La oikóva Jerusalén rehe núnka ndoikóiva ko yvy ape ári.+ 13 Umi kastígo ojeskrivi vaʼekue Moisés léipe orerupytýma,+ péro ore neʼĩrante rojerure ndéve Jehová oreporiahuvereko hag̃ua. Neʼĩra roñemomombyry umi mbaʼe vaígui+ ha ndorohechaukái roikuaa porãha nde siémpre rekumpliha la eréva guive.

14 Jehová, nde resegi remaña reikuaa hag̃ua mbaʼe moméntopepa orekastigáta. Nde ningo Jehová rehechauka ndehustoha opa mbaʼe rejapóvape, upéicharamo jepe ore ndorojapói nde eréva.+

15 Jehová ore Jára, nde podér tuichaitéva rupive reguenohẽ vaʼekue nde puévlope Egíptogui,+ ha upe guive koʼag̃aite peve enterove oikuaa nde réra.+ Ore katu ropeka ha rohechauka oreñañaha. 16 Jehová, nde ningo siémpre rejapo hustísia,+ upévare ajerure ndéve anivéma hag̃ua ndepochy Jerusalén rehe. Péva ningo nde siuda, ne montáña sagráda, péro koʼág̃a enterove umi oĩva ore jerére oñeʼẽ vai nde puévlore ha Jerusalén rehe.+ Upéva oiko ore ropeka haguére ha ore tuakuéra ypykue hembiapo vai haguére. 17 Che ningo nde siérvo, ehendumína che ñemboʼe. Ñandejára ajerure asy ndéve koʼã mbaʼe. Ehechaukána reguerohoryha ne témplo*+ opytáva nandi vera+ hína koʼág̃a. Jehová, ejapóna upéva nde réra rehehápe. 18 Che Jára, cherendumíntena.* Emañamína mbaʼéichapa opyta rei ore siuda, upe siuda oraháva nde réra. Rojerure ningo ndéve koʼã mbaʼe, ndahaʼéi ore orehústo haguére, síno roikuaágui nde reiporiahuverekoha enterovépe.+ 19 Jehová, ejapysakána cherehe. Jehová, oreperdonána.+ Cherendúna ha orepytyvõ Jehová. Anína retarda ha oresalva nde réra rehehápe, pórke ko puévlo ha pe siuda oraha nde réra”.+

20 Che asegi añemboʼe ha amombeʼu che pekádo ha Israel pekádo, ajerure Jehová che Járape toguerohory jey pe montáña sagráda Ñandejára mbaʼéva.+ 21 Che añemboʼe aja gueteri ou Gabriel,*+ pe ahecha vaʼekue pe ótra visiónpe.+ Haʼe ou che rendápe kaʼaruetéma, oñemeʼẽha óra pe ofrénda kaʼarugua, oñemeʼẽva rregáloramo. Upérõ che chekangy ha chekaneʼõitereíma kuri. 22 Haʼe chepytyvõ chearandu hag̃ua ha heʼi chéve:

“Daniel, che aju ne rendápe rentende porãve hag̃ua opa mbaʼe ha nearanduve hag̃ua. 23 Reñepyrũrõ guare reñemboʼe, oñemeʼẽ peteĩ mensáhe ha che aju amombeʼu hag̃ua ndéve, pórke nde ningo peteĩ persóna Ñandejára ohayhuetereíva.+ Upévare eñatende la haʼétavare ndéve ha eñehaʼã entende la rehecháva.

24 Ñandejára odesidíma ohasataha 70 semána* opa hag̃ua umi mbaʼe vai ha umi pekádo+ ojejapóva nde puévlope, pe siuda sagrádape.+ Avei oñeperdonáta umi mbaʼe vai+ ha ojejapóta hustísia pára siémpre.+ Ojehecháta siertoha umi visión ha umi profesía,+ ha opytátama sagrádo pe koty haʼéva hína pe Santísimo.* 25 Reikuaa ha rentende vaʼerã ko mbaʼe: osẽ guive pe mandáto oñemyatyrõ ha oñemopuʼã jey hag̃ua Jerusalén,+ og̃uahẽ meve pe Mesías,+ pe Líder,+ ohasáta 7 semána ha avei 62 semána.+ Upéi Jerusalén oñemyatyrõ ha oñemopuʼã jeýta, oreko jeýta plása ha ojejapóta sánha ijerére. Péro koʼã mbaʼe oikóta peteĩ tiémpo ijetuʼúvape.

26 Ha umi 62 semána ohasa rire, pe Mesíaspe ojejukáta,+ ojehejáta chupe mbaʼeveʼỹre.+

Ha oúta peteĩ líder ijehérsito reheve ohundi hag̃ua pe siuda ha pe lugár sánto.+ Ha pe lugár oñehundíta, haʼetéta voi y ojagarrapáva pe lugár. Ha ipahaite peve oĩta gérra. Ñandejára odesidíma oĩtaha ñehundi.+

27 Ha pe Mesías* oñenkargáta pe kompromíso osegi hag̃ua oipytyvõ hetápe una semána mas. Ha upe semána mbytépe haʼe oñenkargáta opa hag̃ua umi sakrifísio ojejapóva ha umi ofrénda oñemeʼẽva rregáloramo.+

Ha pe oporohundíva+ oúta umi mbaʼe ñanembojeguarúva pepo ári. Upe ojedesidíva oñekumplíta pe lugár oñehundíva odesaparesete peve. Ko mbaʼe ojedesidi vaʼekue oñekumplíta oñehundiete peve pe lugár oĩva nandi vera”.*

10 Tres áño ogoverna haguépe rréi Ciro+ de Persia, Daniel, hérava avei Beltsasar,+ ohecha peteĩ visión. Pe mensáhe oñemeʼẽva chupe ningo siertogua memete. Haʼe ohecha peteĩ ñorairõ guasu. Daniel ontende porã la ohecha vaʼekue ha ontende avei pe mensáhe oñemeʼẽva chupe.

2 Upérõ che, Daniel, 3 semánarema aiko kuri añembyasyháre.+ 3 Ndaʼúi kuri ni peteĩ tembiʼu héva, ni soʼo ni víno, ha namonái chejehe aséite perfumádo 3 semánare. 4 Ha pe primer mes, pe día 24, che aime kuri pe rrío tuichaitéva rembeʼýpe, hérava Tigris.*+ 5 Upéi amaña yvate gotyo ha ahecha peteĩ kuimbaʼe ijao de línova,+ ha orekóva ikuʼáre peteĩ sínto de óro púro de Ufaz. 6 Hete ningo ojogua krisólitope,*+ hova katu overa hendy pe rrájoicha. Umi hesa ojogua mokõi antórcha hendývape, ijyva ha umi hetyma haʼete kóvre oñemopotĩ pyréva.+ Hatã oñeʼẽ, haʼete voi heta hénte oñeʼẽva hína. 7 Che, Daniel, ahecha pe visión, péro umi kuimbaʼe oĩ vaʼekue upépe ndohechái.+ Upéicharõ jepe okyhyjeterei hikuái, osẽ odipara ha okañymba.

8 Upéi apyta cheaño, ha ahechávo pe visión tuichaitéva, chekangypa, che rova opyta saʼyju mimbi ha ndachefuersavéi mbaʼeverã.+ 9 Upéi ahendu oñeʼẽha, ha ahendu aja chupe añedesmaja, haʼa ha che rova opyta pe yvýre.+ 10 Péro upeichaháguinte, añandu álgien opokoha cherehe,+ chembokachaʼimi apáy hag̃ua. Upéi añesũ raẽ, ha mbeguekatu apuʼã ahávo. 11 Upéi haʼe heʼi chéve:

“Daniel, nde ningo peteĩ persóna Ñandejára ohayhuetereíva.+ Koʼág̃a eñatende porã la haʼétavare ndéve. Eñemboʼy jey pe reĩ haguépe pórke che añembou ne rendápe”.

Heʼívo chéve upéva che añemboʼy ha aryrýi asusũ.

12 Haʼe heʼi chéve: “Daniel, ani rekyhyje.+ Ñandejára ohendu ne ñemboʼe ha upévare añembou ne rendápe. Haʼe ohendu ne ñemboʼe nde reñehaʼã guive rentende koʼã mbaʼe ha reñemomirĩ Ñandejára renondépe. Ha upéicha rupi che aju.+ 13 Péro pe prínsipe+ de Persia oñemoĩ mbarete cherehe 21 díare. Péro upéi Miguel,*+ peteĩva umi prínsipe iñimportánteva* ou chepytyvõ. Upe tiémpope che apyta umi rréi Persiagua ndive. 14 Che aju amombeʼu hag̃ua ndéve umi mbaʼe oikótava nde puévlore umi ára pahápe.+ Ko visión oñekumplíta amo gotyove”.+

15 Haʼe heʼívo chéve koʼã mbaʼe, amaña pe yvýre ha ndaikatuvéi añeʼẽ. 16 Upéi peteĩ ojoguáva kuimbaʼépe oñemboʼy che renondépe ha opoko che jurúre,+ ha upepete ikatúma añeʼẽ. Che haʼe chupe: “Che ruvicha, aryrýi asusũ ahecha rire pe visión, ha apyta chekangypaite.+ 17 Che ruvicha, che ningo nde siérvo, ¿mbaʼéicha piko che añeʼẽta nendive?+ Che ningo chekaneʼõiterei apytávo, ndaikatúi ni arrespira porã”.+

18 Upe ojoguáva peteĩ kuimbaʼépe opoko jey cherehe ha chemombarete.+ 19 Haʼe heʼi chéve: “Ani rekyhyje,+ Ñandejára ningo nderayhueterei.+ Tandepyʼaguapy.+ Nembaretékena, si, nembaretékena”. Heʼívo chéve koʼã mbaʼe, chembarete jey ha haʼe chupe: “Nde ningo chemombaretéma, eñeʼẽ katu chéve che ruvicha”.

20 Upémarõ haʼe heʼi chéve: “¿Reikuaa piko maʼerãpa aju ne rendápe? Koʼág̃a aha jeýta añorairõ pe prínsipe de Persia+ ndive, ha che aha vove, pe prínsipe de Grecia oúta. 21 Upéicharõ jepe, che haʼéta ndéve mbaʼépa ojeskrivi pe lívro oĩháme pe añetegua. Ndaipóri ningo ótro chepytyvõ mbaretéva koʼã mbaʼépe ojapoháicha Miguel,+ pene prínsipe”.+

11 “Pe primer áño Darío+ el medo ogoverna haguépe, che aha añemboʼy amombarete ha aipytyvõ hag̃ua Miguélpe.* 2 Daniel, ko amombeʼútava ndéve siertogua:

oĩve hína mbohapy rréi opuʼãtava omanda hag̃ua Pérsiape, upéi opuʼãta pe cuarto. Kóva ombyatýta hetave rrikésa enterovetégui. Haʼe ipoderosove jave umi rrikésa rupive, oipurúta entéro mbaʼe opuʼã hag̃ua Grecia goviérno kóntrare.+

3 Upéi peteĩ rréi ipoderósova opuʼãta ha ogovernáta peteĩ território tuichaitereíva ári.+ Haʼe ojapóta ojaposéva guive. 4 Péro pe rréi imbareteve* jave ojeitýta igoviérno ha ojedividíta 4 pártepe, 4 direksión* gotyo,+ péro ndopytamoʼãi ifamiliarépe. Umi 4 governánte nomandamoʼãi pe primer rréi ogoverna haguéicha, pórke irréino ojehapoʼóta, ipodér ojepeʼáta chugui ha oñemeʼẽta umi ótrope.

5 Pe rréi del sur, haʼéva hína peteĩva umi governánte, imbaretevéta ohóvo. Péro ótro rréi ipuʼakáta hese ha omandáta heta territóriore, igoviérno imbaretevéta.

6 Unos kuánto áño rire, ojapóta hikuái peteĩ tráto. Pe rréi del sur rajy oúta pe rréi del nórte rendápe ojapo hag̃ua peteĩ kompromíso ou porãtava mokõivévape. Péro pe kuña ndorekomoʼãvéima ipodér, ha pe rréi hoʼáta ha operdéta ipodér. Pe kuña opytáta ótro poguýpe ha umi ogueru vaʼekue chupe avei. Opytáta ótro poguýpe itúa ha pe omombarete vaʼekue chupe upe tiémpope. 7 Pe kuña pariénte apytégui, peteĩva opuʼãta omanda hag̃ua pe rréi rendaguépe. Haʼe oúta pe ehérsito kóntrape ha oatakáta umi lugár isegúro porãva orekóva pe rréi del nórte. Haʼe oñemoĩta hesekuéra ha oganáta. 8 Ogueraháta idioskuéra, umi taʼanga de metál, umi mbaʼe porã de óro ha de pláta, umi prisionéro, ha ohóta Egíptope. Unos kuánto áñore ndoatakamoʼãi pe rréi del nórtepe. 9 Péro pe rréi del nórte oúta oataka pe rréi del súrpe, péro upéi ojevy jeýta hetãme.

10 Péro umi itaʼyrakuéra ojepreparáta oñorairõ hag̃ua ha ombyatýta peteĩ ehérsito tuichaitereíva. Peteĩva* ohóta hese ha oganáta ohóvo, ojoguáta umi y ojagarrapávape umi lugár. Upéi oguevi jeýta ha oñorairõta og̃uahẽ meve pe lugár isegúro porãvape.

11 Pe rréi del sur oñamargáta ha osẽta oñorairõ hag̃ua pe rréi del nórte ndive. Ha kóva ombyatýta hetaiterei héntepe, péro umi hénte opytáta pe ótro rréi* poguýpe. 12 Koʼã henteitápe ojejagarráta. Ko rréi korasõ oñemombaʼeguasúta. Haʼe ohundíta hetaitereípe ha orekovéta podér, péro ndoaprovechamoʼãi upéva.

13 Pe rréi del nórte ou jeýta ha ombyatýta hetave hénte, hetavéta voi pe ombyaty vaʼekuégui ñepyrũrã. Ha opávo pe tiémpo, ohasa rire unos kuánto áño, pe rréi katuete oúta peteĩ ehérsito tuichaitereíva reheve orekóva armaménto ha ekípo iporãva. 14 Upe tiémpope heta oĩta oñemoĩva pe rréi del sur rehe.

Ha umi hénte ivioléntovape* oĩva nde puévlope, oñemboligáta okumpli hag̃ua peteĩ visión, péro nosẽporãmoʼãi hikuái.

15 Ha pe rréi del nórte oúta ha omopuʼãta peteĩ rrámpa, ha omongoráta pe siuda imurallapáva ojagarra hag̃ua. Ha pe rréi del sur ehérsito* ndaikatumoʼãi ipuʼaka hese, ni umi soldádo ivalevéva, haʼekuéra ndaikatumoʼãi ipuʼaka hese. 16 Pe oúva oñemoĩ hag̃ua pe rréi del sur rehe, ojapóta ojaposéva, ha ndaiporimoʼãi ipuʼakáva hese. Haʼe opytáta pe Yvy iporãitévape*+ ha orekóta pe podér oporohundi hag̃ua. 17 Pe rréi oúta desidído ijehérsito kompletoite reheve, péro upéi ojapóta peteĩ tráto pe ótro rréi ndive, ha osẽ porãta chupe la ojaposéva. Ojehejáta pe rréipe ohundi pe mitãkuñáme. Péro pe mitãkuña noaguantamoʼãi pórke otraisionáta chupe. 18 Haʼe ojedesidíta ojagarra umi yvy oĩva pe mar kóstare ha ojagarráta heta lugár. Péro peteĩ komandánte ndohejamoʼãvéima chupe oñemombaʼeguasu. Upéva opátama, pórke pe oporoapoʼi vaʼekue koʼág̃a haʼehaitéma oñemotĩta. 19 Upémarõ pe rréi oho jeýta umi lugár isegurohápe oĩva hetãme, oñepysangáta, hoʼáta ha odesapareséta.

20 Upe rire opuʼãta hendaguépe peteĩ governánte, haʼe omondóta iterritório iporãitévare peteĩ okovráva umi impuésto.* Péro tiémpo riremínte haʼe omanóta, péro ndahaʼéi ojejukátava chupe ni omanótava gerrahápe.

21 Ha opuʼãta ogoverna hag̃ua peteĩ ojedespresiáva, ha noñemombaʼemoʼãi chupe peteĩ rréicha. Haʼe opuʼãta peteĩ tiémpo ojeikohápe trankílo, ha ojagarráta pe rréino oporombotavykuaa rupi. 22 Haʼe omoĩta ipoguýpe umi ehérsito imbaretéva ha ýicha ojagarrapáva jepi umi território, ohundíta chupekuéra. Avei ohundíta pe Líder+ del páktope.+ 23 Oĩtagui hénte ojapóva pe rréi ndive peteĩ tráto, haʼe ombotavýta chupekuéra ha opuʼãta hesekuéra. Ha peteĩ país michĩva oipytyvõta chupe ipoderosove hag̃ua. 24 Peteĩ tiémpo ojeikohápe segúro porã, haʼe oikéta ojagarra hag̃ua umi distríto iporãvéva. Ko rréi ojapóta heta mbaʼe ndojapói vaʼekue ituakuéra, ni koʼãva tuakuéra. Osakeáta iñenemigokuérape, oipeʼáta chuguikuéra ikosakuéra ha orrepartíta la okonsegi vaʼekue umi héntepe. Oplaneáta ojapo hag̃ua ivaíva umi lugár isegúro porãva kóntrape, péro ojapóta upéva peteĩ tiémporente.

25 Ko rréi oñembopyʼaguasúta* ha oñemombaretéta oñorairõ hag̃ua pe rréi del sur kóntrape, ha ombyatýta peteĩ ehérsito tuicháva. Ha pe rréi del sur opreparáta peteĩ ehérsito tuichaitereíva ha ipoderósova oñorairõ hag̃ua pe gérra. Ha haʼe sapyʼaiténte opytáta, pórke oñeplaneáta mbaʼe vai ikóntrape. 26 Umi hoʼu vaʼekue hendive umi tembiʼu neporãva, haʼekuéra la ohundítava chupe.

Ha pe ijehérsito katu operdéta ha heta oĩta la omanóva.

27 Koʼã mokõi rréi ivaívante ojaposéta, pórke upéva la orekóva ikorasõme. Haʼekuéra oguapýta peteĩ mesápe oñemongeta ha ijapúta ojupe. Mbaʼeve nosẽporãmoʼãi chupekuéra pórke oñehundíta hikuái og̃uahẽ vove pe tiémpo oñemoĩ vaʼekue.*+

28 Ha pe rréi del nórte ogueraháta hetãme hetaiterei rrikésa, ha ikorasõ opuʼãta pe pákto sagrádore. Haʼe ojapóta la oplanea vaʼekue ha ojevýta hetãme.

29 Og̃uahẽ vove pe tiémpo oñemoĩ vaʼekue, haʼe ou jeýta oñorairõ hag̃ua rréi del sur kóntrape. Péro ko vuéltape idiferénteta, 30 pórke umi várko Kitimgua+ oúta oataka ha omotĩta chupe.

Haʼe ojevy jeýta ha orrenegaitereíta ha opuʼãta pe pákto sagrádore,+ ojapóta la oplanea vaʼekue. Ojevy jeýta ha oñembojáta umi oheja vaʼekuére pe pákto sagrádo. 31 Ha umi ijehérsito opuʼãta ha omongyʼáta pe lugár sánto,+ haʼéva hína pe lugár isegúro porãva. Ha ikáusare ndojejapomoʼãvéima umi sakrifísio siémpre ojejapóva.+

Haʼekuéra omoĩta upe lugárpe pe mbaʼe ñanembojeguarúva ha oporohundíva.+

32 Haʼe omboligáta umi omboykévape pe pákto opuʼã hag̃ua Ñandejárare. Haʼe iñeʼẽkuaáta* ha péicha ombotavýta chupekuéra. Péro pe puévlo oikuaa porãva Ñandejárape ohechaukáta imbareteveha, ha osẽ porãta chupekuéra la ojaposéva. 33 Umi iñarandúva+ oĩva pe puévlope oipytyvõta heta héntepe iñentendído hag̃ua. Péro oñembohasa asýta* chupekuéra, ikóntrape ojepurúta espáda, tata, ojesakeapáta ha opytáta prisionéroramo. Koʼã mbaʼe oikóta peteĩ tiémporente. 34 Péro péicha ohasa asy* vove hikuái, oñepytyvõʼimíta chupekuéra. Ha heta iñeʼẽkuaáva* omoirũta chupekuéra. 35 Ha algúno umi iñarandúvape oñembohasa asýta.* Ko mbaʼe oikóta og̃uahẽ meve umi ára paha, ikatu hag̃uáicha haʼekuéra ipotĩ ha pono oreko mbaʼeve ikyʼáva.+ Pórke péva oñekumplíta pe tiémpo oñemoĩ vaʼekuépe.

36 Pe rréi del nórte ojapóta ojaposéva guive ha oñemombaʼeguasúta, haʼe oñembotuichavéta entéro umi ótro diósgui. Ha oñeʼẽ vaíta Ñandejára tuichavévare entéro umi ótro diósgui.+ Ha haʼe osẽta ijidéape Ñandejára ohechauka peve ipochyha, pórke upe ojedesidi vaʼekue katuete oñekumplíta. 37 Haʼe nohendumoʼãi ituakuéra Dióspe, nopenamoʼãi umi kuñanguéra oipotávare, nohendumoʼãi ni peteĩ ótro dióspe. Upéva rangue haʼe oñembotuicháta, chupe g̃uarã ndaiporimoʼãi ótro tuichavéva chugui. 38 Haʼe omombaʼeguasúta pe dios ojeadorávape umi lugár isegurohápe. Haʼe oadoráta peteĩ dios ituakuéra ndoikuaái vaʼekuépe. Ha omombaʼéta chupe óro, pláta, ita vera iporãitereíva ha hetave mbaʼe porã rupive. 39 Haʼe oatakáta umi lugár isegurovéva jepe, pórke ojeroviáta peteĩ dios extranhérore.* Haʼe omombaʼéta umi hénte oapojávape chupe, ha omeʼẽta umívape autorida ogoverna hag̃ua heta hénte apytépe. Haʼe omeʼẽta káda únope território ojepagáma guive chupe.

40 Umi ára pahápe pe rréi del sur ha pe rréi del nórte ojoatakáta. Pe rréi del nórte oúta hiʼári peteĩ torméntaicha, oguerúta umi kárro, soldádo kavaju arigua ha heta várko. Haʼe* oikéta umi paíspe ha ojagarrapáta umi lugár pe y ojagarraháicha pe yvy. 41 Haʼe oikéta avei pe Yvy iporãitévape*+ ha oganáta heta puévlope. Péro koʼãva ojesalváta chugui: Edom, Moab ha umi ammonítape omoakãva. 42 Ha osegíta oipuru ipodér* umi país kóntrape, ha Egipto ndojesalvamoʼãi chugui. 43 Ko rréi omandáta umi tesóro oĩvare kañyháme, tahaʼe de óro térã de pláta, ha orekóta ipoguýpe entéro umi tesóro oĩva Egíptope. Umi etíope ha libio ojapóta pe rréi omandáva guive.*

44 Péro oĩta notísia oúva pe ésteguio* ha nórteguio, ha umíva ndogustamoʼãiete chupe, ipochyetereíta ha osẽta ohundi ha ojuka hag̃ua hetaitereípe. 45 Haʼe omoĩta umi ipalásio pe mar tuichaitéva ha pe montáña sagráda paʼũme, pe montáña oĩva pe Yvy iporãitévape.*+ Ha pe rréi oñehundíta ha ndaiporimoʼãi avave ikatútava oipytyvõ chupe”.

12 “Upe tiémpope Miguel*+ opuʼãta oñemboʼy, haʼe hína pe prínsipe+ iñimportantevéva oipytyvõva hína nde puévlope. Og̃uahẽta peteĩ tiémpo ojeiko asytahápe, núnka ndoikóiva péicha oexisti guive umi nasión. Ha upe tiémpope nde puévlo ojesalváta,+ umi oĩva guive héra Ñandejára lívrope.+ 2 Ha heta hénte omanóva,* opáyta. Algúno opáyta oiko hag̃ua pára siémpre ha ótro katu oñemotĩ ha ojedespresia hag̃ua opa ára g̃uarã.

3 Umi iñarandúva omimbíta pe yvágaicha, umi oipytyvõva heta héntepe ojapo hag̃ua iporãva omimbíta umi estréllaicha. Haʼekuéra omimbíta opa ára g̃uarã.

4 Daniel, emboty porã pe lívro, ha umi mbaʼe heʼíva topyta kañyháme umi ára paha peve.+ Heta oĩta ostudiáva ha oinvestiga porãva ko lívro, ha umi enseñánsa verdadéra heta hetavéta”.*+

5 Upémarõ che, Daniel, amaña ha ahecha oĩveha mokõi ánhel oñemboʼýva pe rrío kóstape. Peteĩva oñemboʼy un ládo ha pe ótro ánhel pe ótro ládo.+ 6 Pe rrío ári oĩ pe kuimbaʼe ijao de línova,+ ha peteĩva umi ánhel heʼi chupe: “¿Mboy tiémpo piko ohasáta koʼã mbaʼe iporãitéva oñekumplipa hag̃ua?”. 7 Upéi ahendu oñeʼẽha pe kuimbaʼe ijao de línova oñemboʼýva hína pe rrío ári. Oñeʼẽ aja ohupi umi mokõi ipo yvága gotyo, ohura Ñandejára oikovévare opa ára g̃uarã,+ ha okontesta pe ánhelpe: “Ojedesidíma ohasataha un áño, 2 áño ha médio áño.* Oñehundipamíre pe podér orekóva pe puévlo sagrádo,+ oñekumplipáta koʼã mbaʼe”.

8 Che ningo ahendu la heʼíva, péro nantendéi.+ Upévare aporandu: “Che ruvicha, ¿mbaʼépe piko opáta koʼã mbaʼe?”.

9 Ha heʼi: “Daniel, emboty porã pe lívro, ha umi mbaʼe heʼíva topyta kañyháme umi ára paha peve.+ 10 Heta oĩta omopotĩva hekove, ojapótava iporãva ha ohótava pe tape ipotĩvare.+ Umi iñañáva katu osegíta ojapo ivaíva, ha ni peteĩ iñañáva nontendemoʼãi koʼã mbaʼe haʼe vaʼekue ndéve, péro umi iñarandúva si ontendéta.+

11 Ha ág̃a ndojejapovéi vove umi sakrifísio siémpre ojejapóva,+ ha pe mbaʼe ñanembojeguarúva ha oporohundíva ojekoloka vove pe lugárpe,+ ohasáta 1.290 día.

12 Ovyʼáta umi persóna ipasiénsiava ha osegíva ohaʼarõ opa umi 1.335 día.

13 Daniel, esegi neñeʼẽrendu ipahaite peve. Nde repytuʼúta, péro repuʼã jeýta rerresivi hag̃ua pe otokáva ndéve opa vove pe tiémpo rehaʼarõ vaʼekue”.+