Jaikuaave hag̃ua
¿Opermitípa rakaʼe umi rrománo oñeñotỹ peteĩ persóna ojeklava vaʼekuépe peteĩ yvyráre ojejuka hag̃ua Jesús rehe oiko haguéicha?
HETA hénte ningo oikuaa Jesús ykére oñemoĩ hague yvyráre mokõi kriminálpe ha ojejuka hague avei chupekuéra (Mat. 27:35-38). Péro oĩ umi opensáva la Biblia ndaikatuiha ijexákto heʼi jave Jesús retekue ojeprepara hague oñeñotỹ hag̃ua ha oñemoĩ hague peteĩ sepultúrape (Mar. 15:42-46).
Oĩ umi expérto ostudiáva umi lívro de Mateo, Marcos, Lucas ha Juan ndogueroviáiva umi rrománo opermitíne hague oñeñotỹ porã peteĩ sepultúrape umi ojejukávape peteĩ delinkuénteicha. Upéva rangue, umi expérto heʼi umi ojejuka vaʼekuépe peteĩ kriminálcha la hetekuégui ojejapoha ótra kósa. Pe periodísta Ariel Sabar oexplika pe rrevísta Smithsónianpe mbaʼérepa oĩ opensáva upéicha, haʼe heʼi: “Yma ningo ojekrusifika ojekastiga hag̃ua umi peór persónape, ha oĩ voi umi expérto heʼíva ndaikatuiha oñepensa umi rrománo opermitíne hague umichagua persónape oñeñotỹ porã”. Umi rrománo ningo oipota vaʼekue voi umi kriminál ojejukátavape oñemotĩ ivaive hag̃uáicha. Upévare ohejánte jepi voi chupekuéra pe yvyráre ikatu hag̃uáicha umi animál salváhe ou hoʼu la hetekue. Upéi pe hembýva pe hetekuégui omombo hikuái peteĩ yvykua guasúpe.
Péro pe arkeolohía ohechauka ndahaʼéi hague ojejapóva péicha enterove judío ojejuka vaʼekue retekuére. Áño 1968-pe ojetopa peteĩ kuimbaʼe kanguekue ojejuka vaʼekue síglo primérope. Upéva ojetopa vaʼekue peteĩ família judía sepultúrape namombyryiete Jerusaléngui. Pe kuimbaʼe kanguekue oĩ kuri peteĩ káhape, ha umíva apytépe ojetopa ipyta kanguekue ojeklava vaʼekue peteĩ yvyráre ha oĩ gueteri hese peteĩ klávo ipukúva 11,5 sentímetro. Sabar heʼi: “Pe pyta kanguekue ojetopa vaʼekue haʼe peteĩ kuimbaʼe hérava Jehohanán pytakue. Ha upéva oipytyvõ opa hag̃ua pe pléito ymaitereíma oñepyrũ vaʼekue de ke Jesúspe noñeñotỹi hague peteĩ sepultúrape heʼiháicha umi lívro bíblico oñeʼẽva Jesús rehe”. Ko mbaʼe ningo iñimportanteterei kuri, pórke Sabar heʼive: “Pe Jehohanán pyta kanguekue haʼe kuri peteĩ pruéva ohechaukáva Jesús tiémpope umi rrománo opermiti hague peteĩ kuimbaʼe ojekrusifika vaʼekuépe oñeñotỹ asegún umi kostúmbre judía”.
Ojetopa rupi pe kuimbaʼe pyta kanguekue diferénte mbaʼe oñepensa oñeñeʼẽvo mbaʼe posisiónpepa ojeklava vaʼekue Jesúspe pe yvyráre. Péro hesakã porãiterei oĩ hague umi kriminál ojejuka vaʼekuépe péicha oñeñotỹ porã haguénte avei ha noñemombói hague chupekuéra peteĩ yvykua guasúpe. Péicha jahechakuaa ikatuha jajerovia la Biblia heʼívare de ke Jesús retekue oñeñotỹ porã hague peteĩ sepultúrape. Umi pruéva ohechauka la Biblia omombeʼúva siertoha heʼívo mbaʼéichapa oñeñotỹ vaʼekue Jesúspe: Pe hetekue oñemoĩ hague peteĩ sepultúrape.
Ha la iñimportantevéva Jehová oprofetisa vaʼekue Jesúspe oñeñotỹta hague peteĩ kuimbaʼe irríkova sepultúrape. Ha ndaipóri voi avavete ikatu vaʼerã ojoko Jehovápe ani hag̃ua okumpli la heʼi vaʼekue (Is. 53:9; 55:11).