KAPÍTULO 1

¿Aimémapa preparádo añemoĩ hag̃ua de nóvio?

“Enterovénte ningo chemboliga añepyrũma hag̃ua ajegusta. Ha legálmente oĩ heta mitãrusu iporãva” (Whitney).

“Oĩ mitãkuña derechoite voi heʼíva umi kuimbaʼépe oñemoĩseha de nóvio hendive. Ha chéve chegusta avei la idéa, péro aporandúramo che tuakuérape mbaʼépa opensa, aikuaa porã mbaʼépa heʼíta chéve hikuái” (Felipe).

NEMITÃRAMO jepe, oiméne nde avei reipota peteĩ persóna nderayhúva, oĩva nde ykére ha nemoñeñandu porãva. Hiʼarive oiméne oĩ heta nemboligáva rejegustáma hag̃ua. Por ehémplo, peteĩ mitãkuña hérava Jenifer heʼi: “Arekórõ guare 11 áño, oĩma voi kuri heta chemboligáva chechíko hag̃ua”. Brittany katu heʼi: “Eskuélape nde ndahaʼéi voi mbaʼeve nandechíkoiramo”.

¿Ha nde? ¿Reimémapa preparádo reñepyrũ hag̃ua rejegusta? Embohovái mboyve ko porandu, primero tekotevẽ entende porã mbaʼépa heʼise mokõi persóna ojegustaha.

¿Mbaʼéicha jave jaʼekuaa mokõi persóna ojegustaha?

Epensamína koʼã 3 situasiónre ha emarka mbaʼépa nde rembohováine:

Pyʼỹinte resẽ peteĩ persónandi ha rehasa heta tiémpo hendive. ¿Oñoamígontepa peẽ?

□ Si

□ No

Ndegusta peteĩ ne amíga ha haʼe avei ojegusta nderehe. Káda día pemensahea térã peñeʼẽ por teléfono. ¿Oñoamígontepa peẽ?

□ Si

□ No

Resẽ jave ne amigokuérandi, nde ha peteĩ ne amíga siémpre pepyta oñondive. ¿Oñoamígontepa peẽ?

□ Si

□ No

Oiméne pe primer situasiónpe pyaʼe voi remarka heʼihápe “No”, umi ótrope katu repensavéma rembohovái hag̃ua. Péro jaʼe porãsérõ g̃uarã, mbohapyve situasiónpe ndaikatúi ere oñoamigonteha peẽ. ¿Mbaʼérepa? Pórke mokõi persóna ojegustáma oiméramo oñeʼẽterei oñondive tahaʼe haʼeñoháme, ótro rovake térã por teléfono, ha ojekuaa káda únore ogustaha chupe pe ótra persóna. Upévare iporã reñeporandu: “¿Aimémapa preparádo ajegusta hag̃ua?”. Jahechamína 3 mbaʼe nepytyvõtava reikuaa hag̃ua upéva.

¿Mbaʼérepa nde rejegustase?

Heta paíspe ndojehechavaíri peteĩ mitãrusu ha mitãkuña ohasa tiémpo oñondive ojokuaa porãve hag̃ua. Péro upéva ojejapo vaʼerã ikatu hag̃uáicha ohecha oñontendétapa omenda hag̃ua.

Ñambyasýramo jepe oĩ ojegustasénteva, péro ndahaʼéi katuete omenda hag̃ua. Umichagua persóna orekosénte ijykére peteĩ otrata porãva chupe, péro añetehápe ndojagarraséi peteĩ kompromíso. Ikatu voi oipuru pe persónape ojechauka hag̃uánte ótro rovake, térã openságui péicha haʼe iñimportanteha. Péro umichagua paréha pyaʼeterei ojopoi jey. Peteĩ mitãkuña hérava Alejandra heʼi: “Heta oĩ oñemoĩva de nóvio sapyʼaitemi g̃uarãnte, ha unos kuánto día haguépe ojopoi jeýma. Umi ojepokuaáva upéicha hasy osẽ porã hag̃ua imatrimóniope, pórke omendárõ, provávlemente pyaʼe ojedivorsia jeýta”.

Rejegustáramo peteĩ persónare, nemanduʼa vaʼerã ndahaʼeiha ndénte la reñandúva álgo, síno haʼe avei. Upévare repensa porã vaʼerã moõpa reg̃uahẽse. Epensamína: ¿ndegustánepa peteĩ persóna ojegustáramo nderehe omakanea hag̃uánte? ¿Mbaʼéichapa reñeñandúne ndereja reíramo ikueráiguinte ndehegui, ojapoháicha peteĩ mitã ikueráiva ihugétegui? Peteĩ mitãkuña hérava Raquel heʼi: “Sapyʼánte apensa ndaivairiha ajegusta ajediverti hag̃uánte, péro aikuaa ndaigustoiha ojejapóramo ñanderehe upéicha”.

¿Erekómapa eda rejegusta hag̃ua?

¿Mboy áñopa nde ere reguereko vaʼerãha rejegusta hag̃ua? ․․․․․

Koʼág̃a eporandumi upéva nde tuakuérape ha eanota koʼápe. ․․․․․

Ikatu hína pe eda nde remoĩ vaʼekue michĩve nde tuakuéra heʼi vaʼekuégui. Péro ikatu avei nahániri ha rehaʼarõseve rejegusta hag̃ua, upéicha ikatúta primero reikuaa porã mbaʼépa la reipotáva. Peteĩ mitãkuña hérava Danielle orekóva 17 áño odesidi vaʼekue ojapotaha upéva. Haʼe heʼi: “Koʼág̃a apensávo mbaʼeichaguápa aipota che menarã, ahechakuaa apensamaha diferénte arekórõ guarégui 15 áño. Ha koʼág̃a peve ndaikuaaporãi gueteri mbaʼeichagua persónapa añetehápe aipota che irũrã. Aime vove segúra umi mbaʼe añandúva ha apensáva nokambiamoʼãveitamaha, upépe ae apensáta ikatumaha añemoĩ de nóvio”.

La Biblia ohechauka iporãveha rehaʼarõmiénte rejegusta hag̃ua oiméramo nemitãiterei gueteri. ¿Mbaʼérepa? Ñanemitãme ningo ijetuʼuve ñakontrola hag̃ua umi sentimiénto ha deséo jaguerekóva (1 Corintios 7:36). Upévare, nemitãiterei reheve reñepyrũramo rejegusta ikatu ipeligróso, pórke ifasilve neakãraku rejapo hag̃ua peteĩ mbaʼe noĩporãiva. Añetehápe, heta mitãrusu ha mitãkuñáme noimportái upéva pórke orekosetereíma rrelasión sexuál. ¡Péro nde ikatu nediferénte chuguikuéra! (Romanos 12:2). La Biblia heʼi voi: “Pediparáke oimeraẽ mbaʼe ikatúvagui pendegueraha tekovaípe” (1 Corintios 6:18). Upévare, oiméramo nemitãiterei iporãvéta rehaʼarõmiénteramo rejegusta hag̃ua, upéicha rejehekýita heta provlémagui (Eclesiastés 11:10).

¿Reimémapa preparádo remenda hag̃ua?

Reikuaa hag̃ua upéva ejepyʼamongetami koʼã mbaʼére:

Mbaʼéichapa retrata ótrope. ¿Mbaʼéichapa reñeʼẽ ha retrata ne ermanokuéra ha nde tuakuérape? ¿Rerrespetápa chupekuéra térãpa neñeʼẽ pohýi ha ndearhél hendivekuéra? ¿Mbaʼépa opensa haʼekuéra nderehe? Retrata lája ne hentekuérape, upéicha avei retratáta hína ne ména térã ne rembirekópe (elee Efesios 4:31).

Mbaʼéichapa rerreaksiona jepi. ¿Reñehaʼãpa siémpre ndepositívo térãpa reñekonsentraiterei umi mbaʼe ivaívarente? ¿Reñehaʼãpa nembaʼerechakuaa térãpa reñemohatã nde repensávapente? ¿Reñehaʼãpa nepasiénsia nde rapichakuérare oĩramo jepe heta mbaʼe ndepyʼapýva? Reñehaʼãramo rehechauka umi mbaʼe porã oúva Ñandejára espíritugui, katuete oho porãta ndéve ne matrimóniope remenda vove (elee Gálatas 5:22, 23).

Mbaʼéichapa reipuru nde pláta. ¿Reipuru porãpa térãpa reguereko jepi heta déuda? Rekonsegi jave nde travahorã, ¿ikatúpa repyta are rembaʼapo upépe térãpa pyaʼe reperde jey? Ha oiméramo upéicha, ¿mbaʼérepa oiko jepi nderehe upéva? ¿Nandegustáigui pe traváho, ne patrón káusare, térãpa ofaltágui ndéve reñehaʼãmieve ikatu hag̃uáicha nerresponsávle? Ijetuʼúramo ndéve reñemantene hag̃ua neaño, ijetuʼuvéta hína ndéve remantene ótra persónape ereko vove ne família (elee 1 Timoteo 5:8).

Mbaʼéichapa reime Ñandejára renondépe. Oiméramo nde haʼe testígo de Jehová, ¿mbaʼépa rejapo hína remombarete hag̃ua ne amista hendive? ¿Reñehaʼãmbaitépa relee la Biblia káda día, repredika ha rekomenta rreunionhápe? Pe persóna oĩtava nde ykére omerese iñirũrã peteĩ oĩ porãva Ñandejárandi ha omoirũ porãtava chupe iservísiope (elee Eclesiastés 4:9, 10).

Mbaʼépa ikatúma rejapo

Oĩramo nembyapuráva rejegustáma hag̃ua reime mboyve preparádo, haʼetéta hína ojejeruréva ndéve rerrendíma hag̃ua pe exámen finál oñepyrũmírente pe kláse. ¿Ajépa naiporãmoʼãi upéva? Ikuentavéta oñemeʼẽramo ndéve tiémpo ikatu hag̃uáicha rejeprepara porã reikuaa hag̃ua mbaʼépa rejapóta pe exámenpe.

Upeichaite avei rejegustáramo, upéva ningo peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva. Repensa mboyve mávarepa rejegustáta tekotevẽ rejeprepara porã, ha upearã reaprende vaʼerã reiporavo porã ne amigorã. Upéva nepytyvõta pejogueraha porã hag̃ua ág̃a rejuhu vove ne irũrã. Nemanduʼákena umi omendáva haʼe vaʼerãha oñoamigoite omenda mboyve, péicha osẽ porãta imatrimóniope.

Rehaʼarõmiéramo rejegusta hag̃ua erekovéta oportunida revyʼa hag̃ua nemitã aja (Eclesiastés 11:9). Avei netiempovéta rejeprepara hag̃ua ha ikatúta rekambia tekotevẽhápe, ha iñimportanteveha, ikatúta remombareteve nde jerovia (Lamentaciones 3:27).

Rehaʼarõ aja, revyʼaitereíta ikatúramo reguereko heta amígo ha amíga. Ikatu voi pejapo arréglo pesẽ hag̃ua pejediverti oñondivepa en grúpo, péro oĩtahápe peteĩ térã hetave kakuaa irresponsávleva okuida hag̃ua penderehe. Peteĩ mitãkuña hérava Tamara heʼi: “Ñaneamígo hetáramo ningo igustove voi”. Ha Mónica katu heʼi: “Igustove ñasẽramo éntre heta, pórke entéronte ñanediferénte ha ikatu jaikuaa porãve káda únope”.

Reñepyrũramo rejegusta peteĩ persónare nemitãiterei reheve, hetaiterei resufríta. Upévare aníkena rejapura, ha eaprovecha nemitã aja reguereko hag̃ua heta amígo ha eaprende hag̃ua mbaʼéichapa ikatu rehasa porã hendivekuéra. Ha redesidíramo rejegusta og̃uahẽ vove itiémpo, reikuaátama mbaʼeichagua persónapa nde ha mbaʼeichaguápa reipota ndéve g̃uarã.

RETOPAVÉTA INFORMASIÓN VOLÚMEN 1, KAPÍTULO 29 HA 30-PE

TÉXTO OĨVA LA BÍBLIAPE

‘Pe iñarandúva opensa porã ojapo mboyve álgo’ (Proverbios 14:15).

PETEĨ KONSÉHO

Ejeprepara hag̃ua emenda mboyve, elee la heʼíva 2 Pedro 1:5-7 ha eiporavo peteĩ kualida tekotevẽvape remehora. Un mes aja estudia porã umi informasión oñeʼẽva upévare ha eñehaʼã ehechauka porãve upe kualida.

¿REIKUAÁPA RAʼE?

Heta investigasión ohechauka umi omendáva oreko mboyve 20 áño, provávlemente ojedivorsiataha 5 áño mboyve.

UMI MBAʼE AJAPÓTAVA

¿Mbaʼe kualidápepa amehora raẽ vaʼerã amenda mboyve? ․․․․

¿Mbaʼépa ajapóta ikatu hag̃uáicha amehora umívape? ․․․․

Mbaʼépa aporanduse che túa térã che sýpe ko témare? ․․․․

¿NDÉPA MBAʼE ERE?

● ¿Mbaʼéicha javépa ikatu reñembyaty ne amígo ha ne amigakuérandi pehasa porã hag̃ua oñondivepa?

● Epensamína erekoha peteĩ ne ermáno térã ermána ojegustasémava péro imitãitereíva gueteri upearã, ¿mbaʼéichapa reipytyvõta chupe?

● Rejegustáramo peteĩ persónare, péro nerepensái remendávo hese, ¿mbaʼéichapa oñeñandúne haʼe oikuaávo upéva?

[Komentário oĩva páhina 18-pe]

“Chéverõ g̃uarã ikatu rejegusta peteĩ persónare reikuaa porã rire ae chupe, ha rehechakuaa rire peñontendetaha. Añetehápe rejepyʼapy vaʼerã pe persónare ha ndahaʼéi rejegustasénteva hese” (Luisa).

[Taʼanga oĩva páhina 16 ha 17-pe]

Rejegustáramo peteĩ persónare péro nerepensái remendávo hese, rejoguáta peteĩ mitã ohugávape peteĩ hugétere ha omombónteva upéva ikuerái rire chugui

KAPÍTULO 2

¿Mbaʼérepa ipeligróso ajegusta ñemiháme?

Yesica ndoikuaái mbaʼépa ojapóta. Peteĩ ikompañéro kolehiopegua hérava Hugo ojegusta hese. Yesica heʼi: “Ichurroiterei ha che koléhiope heta mitãkuña itavyete voi hese, péro Hugo nopenái hesekuéra ha cherehénte omaña. Ha che amigakuéra katu heʼi voi chéve ndajuhumoʼãiha ótro haʼeichagua”.

Upe riremínte, Hugo ojedeklara Yésicape. Péro haʼe heʼi chupe haʼeha testígo de Jehová ha ituakuéra ndoipotaiha oñemoĩ de nóvio peteĩ ndahaʼévaindi Testígo. Upémarõ Hugo heʼi chupe: “Natekotevẽi ningo haʼekuéra oikuaa, ikatu jajegusta ñemihámente”.

¿MBAʼÉPA nde rembohováita oporandúramo ndéve upéva peteĩ ndegustáva? Ikatu nesorprende Yesica oasepta hague Húgope. Haʼe heʼi: “Che aime kuri segúra haʼe okambiataha ha aipytyvõtaha chupe oservi hag̃ua avei Jehovápe”. ¿Oikópa raʼe Yesica heʼi haguéicha? Jahecháta ág̃a upéva upe rire. Primerorã jahechamíta mbaʼérepa oĩ heta mitãrusu ha mitãkuña ojegustáva ñemiháme.

Mbaʼérepa oĩ ojegustáva ñemiháme

Oĩ heta mbaʼe ikatúva omomýi peteĩ mitãrusu térã mitãkuñáme ojegusta hag̃ua ñemiháme. Peteĩ mitãkariaʼy hérava David heʼi: “Oĩ oikuaa porãva ituakuéra ndohejamoʼãiha chupe ojegusta térã oñemoĩ de nóvio, ha upévare nomombeʼúinte chupekuéra mbaʼeve”. Yanina heʼi avei: “Oĩ ojegusta ñemíva irrevéldegui. Haʼekuéra opensa itúa ha isy otrataha chupekuéra peteĩ mitã tavýicha, ha upémarõ ndeʼírinte chupekuéra mbaʼeve ha ojapo ojaposéva”.

¿Mbaʼépa repensa? ¿Mbaʼérepa oiméne oĩ ojegusta ñemíva?

․․․․․

Oiméne reikuaa la Biblia heʼiha neñeʼẽrendu vaʼerãha nde tuakuérape (Efesios 6:1). Ha reikuaa avei haʼekuéra heʼírõ ndéve ndovaleiha rejegusta peteĩ persónare, ndahaʼeiha iñañágui. Péro ikatu oime repensa jepi koʼã mbaʼe:

● “Ahecha enterovéva oñemoĩmaha de nóvio ha che katu nahániri gueteri, ha ndaigústoi chéve upéva”.

● “Chegusta peteĩ persóna ndahaʼéiva che rrelihionpegua”.

● “Chegusta peteĩ persóna haʼéva avei Testígo ha ajegustase hese, jepe chemitãiterei gueteri romendáma hag̃ua”.

Oiméne reikuaáma voi mbaʼépa heʼíta nde tuakuéra eréramo chupekuéra koʼã mbaʼe, ha reikuaa avei amo ipahápe siertoha la heʼíva hikuái. Péro ikatu avei oime reñeñandu peteĩ mitãkuña hérava Manami oñeñandu haguéicha. Haʼe heʼi: “Oĩ heta chemboligáva añemoĩ hag̃ua de nóvio, ha sapyʼánte chegusta la idéa. Che amigokuéra nontendéi voi ahaʼarõsemieha ajegusta hag̃ua. Ha jaʼe porãsérõ g̃uarã, ndaigústoi la ñaneaño”. Heta mitãrusu ha mitãkuña oĩva avei peichagua situasiónpe odesidi oñepyrũtaha ojegusta ñemi. ¿Mbaʼépa ojapo hikuái ani hag̃ua ojepilla?

“Ojerure oréve hikuái pono romombeʼu avavépe”

Ikatu hag̃uáicha ojegusta ñemiháme, oĩ heta ombotavýva ihénte ha iñamigokuérape. Oĩ algúno oñekomunikáva por teléfono térã Internet rupive ani hag̃ua avave opilla chupekuéra. Oĩ jave ótro renondépe, haʼekuéra oñoamígonte guaʼu, péro oñohenói, oñomensahea ha omondo ojupe korréo elektróniko ohechaukáva añetehápe ojegustamaha hína hikuái.

Oĩ avei ojeruréva iñamigokuérape osẽ hag̃ua en grúpo ani hag̃ua ojepilla chupekuéra. James heʼi: “Peteĩ día che amigokuéra oplanea rohopa hag̃ua peteĩ lugárpe. Upéi ropilla upéva ojejapo hague ikatu hag̃uáicha peteĩ paréha ojegusta ñemíva ohasa tiémpo oñondive kañyháme. Ha ojerure oréve hikuái pono romombeʼu avavépe”.

Ohechaukaháicha la oiko vaʼekue James rehe, pyʼỹinte umi ojegusta ñemíva ojerure iñamigokuérape ani hag̃ua omombeʼu upéva. Carol heʼi: “Oĩrõ ojegusta ñemíva katuete oĩ oikuaáva, péro avave nomombeʼuséi upéva oimoʼãgui upéicha otraisionataha iñamigokuérape”. Sapyʼánte umi ojegusta ñemíva ja notĩvéima tuichaiterei ijapu hag̃ua. Por ehémplo, Ana orekóva 17 áño heʼi: “Oĩ ijapúva ituakuérape heʼívo ohotaha peteĩ lugárpe, péro osẽ oho ótro ladoite ojegusta hag̃ua ñemiháme”. Upéicha ojapo vaʼekue peteĩ mitãkuña orekóva 19 áño hérava Misaki. Haʼe heʼi: “Akalkula porã vaʼekue mbaʼépa haʼéta che tuakuérape ani hag̃ua opilla ambotavyha chupekuéra. Ha pono odeskonfia cherehe hikuái, ndachejapúi chupekuéra ótra kósape”.

Mbaʼérepa ipeligrosoite

Oimérõ repensa ikatuha rejegusta ñemi térã rejapóma voi upéva, epensamína koʼã mokõi mbaʼe iñimportantetévare:

¿Mbaʼépepa opáta umi mbaʼe rejapóva? ¿Repensápa remendávo hese ohasa mboyve pendehegui hetaiterei tiémpo? Evan, peteĩ mitãrusu orekóva 20 áño heʼi: “Rejegustáramo péro nerepensái remendávo, haʼete remoĩva revende hag̃ua peteĩ mbaʼe añetehápe nerevendeséiva”. ¿Mbaʼéichapa oñeñandúta pe persóna rejapóramo upéicha? Proverbios 13:12 heʼi: “Ñanemokorasõ rasy ningo otarda jave álgo ñahaʼarõitereíva”. Ha katuete nderejaposemoʼãi mbaʼeve ombosufrítava peteĩ rehayhúvape. Ha ndahaʼéi upévante, rejegustáramo ñemiháme, nde túa, nde sy ha ótra persóna ojepyʼapýva nderehe ndaikatumoʼãi nepytyvõ reikotevẽ jave. Ha upévare ikatu ifasilve reʼa hag̃ua peteĩ mbaʼe ikyʼávape Ñandejára renondépe (Gálatas 6:7).

¿Mbaʼéichapa oñeñandúta Jehová? La Biblia heʼi: “Ndaipóri mbaʼeve ni avave okañýva Ñandejáragui, síno haʼe ohecha ha oikuaa entéro mbaʼe, ha haʼe ñandehusgáta ñane rembiapokuére” (Hebreos 4:13). Upéva heʼise rejegusta ñemíramo térã reipytyvõramo peteĩ ne amígope ojapo hag̃ua upéva, Jehová ohechaha la rejapóva. Upévare epensa porãkena ko mbaʼére, pórke Jehovápe ndogustaiete umi persóna oporombotavýva. La Bíbliape haʼe omoĩ mbaʼe mbaʼépa ndogustái chupe, ha heʼi porã “umi ijapúva” ombojeguaruha chupe (Proverbios 6:16-19).

Ani remokañy

Oimérõ rejegusta ñemiháme, remombeʼu vaʼerã upéva nde tuakuérape térã peteĩ ermáno iñakãguapývape. Ha oimérõ peteĩ ne amígo térã ne amíga ojegusta ñemiháme, ani remokañy la ojapóva (1 Timoteo 5:22). Eñeimahinamína mbaʼéichapa reñeñandúta oikóramo peteĩ mbaʼe oheja vai térã operhudikáva ne amígope, katuete rembyasýta itiémpope nereipytyvõi haguére chupe.

Epensamína ko ehémplore: ñamoĩ chupe repillaha peteĩ ne amígo huguy asukáva oikoha hoʼu hetaiterei mbaʼe heʼẽ kañyháme, péro ojerure ndéve pono remombeʼu avavépe la ojapóva. ¿Mbaʼépa rejapóne? Katuete rejapóta ikatúva entéro ne amígo oheja hag̃ua upe operhudika vaietereítava chupe, ¿ajépa?

Upéicha avei, ¿mbaʼépa rejapóta repilláramo peteĩ ne amígo oñemoĩha de nóvio ñemiháme? Aníkena rekyhyje ipochýrõ g̃uarã nendive remombeʼu haguére la ojapóva. Oiméramo pe persóna añetehápe haʼe ne amígo, katuete ohechakuaáta rejapo hague upéva rehayhúguinte chupe (Salmo 141:5).

Oĩ ojegusta ñemíva, péro oĩ avei ndoipotáinteva gueteri ojekuaa oĩmaha de nóvio

Oĩ oñepyrũva ojegusta ha odesidi nomombeʼumoʼãiha gueteri entérope upeichaha, péro upéva ndeʼiséi ombotavyha ihénte ni iñamigokuérape. Por ehémplo, ikatu peteĩ mitãrusu ha mitãkuña ojokuaa porãseve, péro peteĩ tiémpore ndoipotái enterove oikuaa upéva. Peteĩ mitãrusu hérava Tomás heʼi oĩha heta ojapóva upéicha pono voieterei ojeʼe chupekuéra: “¿Arakaʼéiko jaʼúta la sópa?”.

Oĩramo péicha ojopýva umi oñepyrũvape ojegusta ikatu operhudika vaieterei chupekuéra (El Cantar de los Cantares 2:7). Upévare, oĩ heta ojapo porãva odesidívo ohaʼarõmietaha omombeʼu hag̃ua enterovépe oñemoĩmaha de nóvio (Proverbios 10:19). Liz orekóva 20 áño heʼi: “Umi ojapóva upéicha ikatu oaprovecha pe tiémpo ojokuaa porãve ha ohecha hag̃ua ojogueraha porãtapa. Ha oĩ vove segúro upeichaha, omombeʼu oĩha de nóvio hikuái”.

Péro nemanduʼa vaʼerã oĩha orekóva derécho oikuaávo reñemoĩha de nóvio, por ehémplo nde tuakuéra ha ne nóvio térã ne nóvia tuakuéra. Ha neremombeʼuséirõ chupekuéra, epensa porã vaʼerã mbaʼérepa nderejaposéi upéva. Por ehémplo, ¿noiméipa reikuaa noĩporãiha pe rejapóva ha upéva ndogustamoʼãiha chupekuéra?

“Aikuaa porã kuri mbaʼépa ajapo vaʼerã”

Yesica, pe mitãkuña ñañeʼẽ hague oñepyrũvo ko kapítulo, okambia opensa lája ohendu rire mbaʼépa ojapo peteĩ ermána oñemoĩ vaʼekue avei de nóvio ñemiháme. Haʼe heʼi: “Aikuaávo haʼe oheja hague inóviope, aikuaa porã kuri mbaʼépa ajapo vaʼerã”. Péro, ¿ifásilpa raʼe chupe? Nahániri. Haʼe omombeʼu: “Che añetehápe ahayhu kuri Húgope, ha hetaiterei cherasẽ ajedeha rire chugui”.

Péro Yesica ohayhueterei Jehovápe, ha upéva haʼe la iñimportantevéva chupe g̃uarã. Ha ojavýramo jepe oñehaʼãmbaite okambia oĩ porã jey hag̃ua. Tiémpo rire tuichaitereíma oñeñandu porãve. Yesica heʼi: “Koʼág̃a che aime porãiterei Jehovándi. ¡Che pyʼaite guive aagradese chupe chepytyvõ haguére aikotevẽve jave!”.

TÉXTO OĨVA LA BÍBLIAPE

“Hiʼãiterei rojapo porã entéro mbaʼe” (Hebreos 13:18).

PETEĨ KONSÉHO

Natekotevẽi ningo remombeʼu enterovetévape reñemoĩ hague de nóvio, péro nde tuakuéra ha avei ne nóvio térã ne nóvia tuakuéra oreko derécho oikuaávo.

¿REIKUAÁPA RAʼE?

Umi omendáva ojogueraha porã hag̃ua tekotevẽ ojerovia ojuehe. Péro umi ojegustáva ñemiháme ohechauka ituakuérape ndaikatuiha ojerovia hese, ha ipahápe ikatu voi inóvio térã inóvia jepe ndojeroviavéi hese.

UMI MBAʼE AJAPÓTAVA

¿Mbaʼépa ajapo vaʼerã oiméramo ajegusta ñemiháme peteĩ haʼévare avei Testígo? ․․․․․

¿Mbaʼépa ajapóta aikuaáramo peteĩ che amígo ojegustaha ñemiháme? ․․․․․

¿Mbaʼépa aporanduse che túa térã che sýpe ko témare? ․․․․․

¿NDÉPA MBAʼE ERE?

● Eleemi jeýna umi 3 situasión oñemombeʼúva páhina 22-pe. ¿Reñeñandúmapa nde avei heʼiháicha upépe?

● Oiméramo reñeñandu jepi upéicha, ¿mbaʼépa ikatu rejapo ani hag̃ua ipuʼaka nderehe la reñandúva ha reju rejegusta ñemiháme?

● Reikuaáramo peteĩ ne amígo oñemoĩha de nóvio ñemiháme, ¿mbaʼépa rejapóta, ha mbaʼére rejapose upéva?

[Komentário oĩva páhina 27-pe]

“Ajedeha kuri Húgogui ha ijetuʼu chéve, pórke ahecha chupe klásepe káda día. Péro ahechakuaa Jehová oikuaaha mbaʼépa ou porãvéta chéve, ha iporãveha ajapónte haʼe heʼíva” (Yesica).

[Taʼanga oĩva páhina 25-pe]

Oĩramo peteĩ ne amígo ojegustáva ñemiháme ha neremombeʼúi la ojapóva, haʼetéta neremombeʼúiva peteĩ huguy asukáva hoʼuha heta mbaʼe heʼẽva kañyháme

KAPÍTULO 3

¿Haʼépa ko persóna chembaʼerã?

Ejepyʼamongetamína koʼã porandúre ha emarka embohovái hag̃ua:

¿Mbaʼe mbaʼépa oreko vaʼerã pe persóna reipotáva ne ména térã ne rembirekorã? Emoĩ peteĩ ✔ umi 4 mbaʼe ndegustavévape.

□ Iporã □ Ohayhu Ñandejárape

□ Ijuky □ Ikatu oñekonfia hese

□ Ifamóso □ Oñekomporta porã

□ Ikalida □ Iñakãguapy

Ikatu oime nemitãvérõ guare ndetavyete rakaʼe peteĩ persónare. Emoĩ peteĩ × pe mbaʼe ndegustave vaʼekuére hese upérõ guare.

AÑETEHÁPE, ni peteĩva umi kualida oĩva pe lístape ndaivaíri. Péro oiméne rehechakuaa ñanemitã aja, heta vése ñandegustaveha peteĩ persónagui umi mbaʼe ndahaʼéiva la iñimportantetereíva, por ehémplo umi mbaʼe oĩva a la iskiérda pe lístape.

Péro rekakuaa vove rehóvo, katuete rejesarekóma umi kualida iñimportantevéva orekóvare peteĩ persóna, por ehémplo umi oĩvare a la derécha pe lístape. Upéicha rupi ikatúma repilla hetave mbaʼe, por ehémplo pe mitãkuña iporãvéva reikuaáva ndahaʼeiha katuete hína peteĩ persóna ohechaukáva ikatuha ojejerovia hese. Térã peteĩ kuñataĩ ikatu ohechakuaa pe mitãrusu ifamosovéva ikoléhiope ndahaʼeiha la oñekomporta porãitereíva. Jakakuaapa rire, jajesarekóma umi mbaʼe iñimportantevévare ikatu hag̃uáicha jaiporavo mávapa haʼéta ñane irũrã.

Reikuaa vaʼerã mbaʼeichagua persónapa nde

Redesidi mboyve mávapepa reipota ne irũrã, iporãta reikuaa porãramo mbaʼeichagua persónapa hína nde. Ha reikuaa hag̃ua upéva ikatu reñeporandu koʼã mbaʼe:

¿Mbaʼe kualida iporãvapa areko? ․․․․․

¿Mbaʼe mbaʼépa che defékto? ․․․․․

¿Mbaʼéichapa aipota chetrata la che irũrã? ¿Chepytyvõtapa añemoag̃uive hag̃ua Ñandejárare? ․․․․․

Añetehápe ndahaʼéi la ifasilpáva jaikuaa hag̃ua mbaʼeichagua persónapa ñande, péro umi porandu jahecha vaʼekue nepytyvõta upearã. Reikuaa porã rire mbaʼeichagua persónapa nde, ifasilvétama ndéve reikuaa hag̃ua mbaʼeichagua persónapa reikotevẽ ne irũrã.a Péro ñamoĩ chupe oĩmaha peteĩ ndegustáva, ¿mbaʼéichapa ikatu reikuaa haʼépa nembaʼerã?

¿Mbaʼérepa iñimportantete reiporavo porã?

“Rohayhu”. Péicha heʼíramo ndéve peteĩ nandegustáiva, ikatu repensa: “Hústo piko kóva heʼi vaʼerã chéve upéva”. Péro la heʼíva ndéve upéva haʼéramo peteĩ ndegustáva, katuete repensáta: “¡Oñekumpli la che suéño!”. Ñamoĩ chupe reaseptaha pe persónape ha reñepyrũha rejegusta hese, ¿mbaʼéichapa reikuaáta haʼepa nembaʼerã?

Epensamína ko ehémplore: reho rejogua nde sapaturã ha pyaʼe rehecha peteĩ ndegustaitereíva. Péro retanteávo, rehecha ndaikatumoʼãiha reipuru pórke ndaijái nde pýre. Lomímonte rejoguárõ pe sapatu, upéi ndaikatumoʼãi reipuru. Upévare isentidovéta rehekánteramo ótro ndegustáva ha opyta porãtava nderehe.

Upéicha avei, katuete ndereiporavomoʼãi oimeraẽvape haʼe hag̃ua ne irũrã. Ha ohasávo ohóvo pe tiémpo, ikatu oime reikuaáma heta persónape, ha ikatu avei oĩ ijapytepekuéra heta ndegusta vaʼekue. Péro oiméne nde reipota peteĩ ikatúvandi rejogueraha porã ha oñehaʼãva avei ohupyty umi mbaʼe nde rehupytyséva (Génesis 2:18; Mateo 19:4-6). ¿Retopámapa peteĩ persóna upeichagua? ¿Mbaʼéichapa ikatu reikuaa haʼépa añetehápe nembaʼerã?

Ani remaña ipíntarente

Embohovái hag̃ua upe porandu, primero reikotevẽta reikuaa porã pe persóna ndegustávape. Péro iñimportanteterei reñatende porã, pórke ikatu hína reju rejesareko umi mbaʼe ndegustávarente hese. Ani hag̃ua oiko nderehe upéva, ha ikatu hag̃uáicha reikuaa porã mbaʼeichagua persónapa haʼe, reikotevẽta tiémpo. Ñamoĩmína peteĩ ehémplo: eñeimahinamína rejoguaseha nde autorã, ¿mbaʼe mbaʼépa erekóta enkuénta reheka vove mbaʼeichaguápa reipota? ¿Remañátapa ipíntarente, térãpa rehecháta avei mbaʼetekópa oiko umi párte iñimportantevéva, por ehémplo imotór?

Péicha reñatendétaramo rehekávo nde autorã, koʼýte iñimportánte rejapo avei upéva reiporavóta vove ne irũrã. Ha ñambyasýrõ jepe, oĩ heta ojesarekoitereíva umi mbaʼe naiñimportanteguasúivare. Por ehémplo oĩ heʼíva: “Oregustaiterei la mísma músika”, “Ogusta chupe umi mbaʼe chéve chegustáva”, térã “Rojojoguaiterei opa mbaʼépe”. Péro jaʼéma haguéicha, peteĩ okakuaapámava ndojesarekovéima koʼã mbaʼe rehe añónte, síno ohecha mbaʼépa oreko ‘ikorasõme’ pe ótra persóna (1 Pedro 3:4; Efesios 3:16).

Ikatu hag̃uáicha reikuaa upéva, ani remaña mbaʼépepa pejojogua añónte, síno avei mbaʼépa heʼi térã ojapo pepensa jave diferénte peteĩ mbaʼépe. Por ehémplo, ¿oipotápa siémpre ojejapo opa mbaʼe chupe ogustaháichante? ¿Oiko vaípa ótrondi ha ijarhél ndéve? (Gálatas 5:19, 20; Colosenses 3:8). ¿Térãpa imbaʼerechakuaa ha ojeadapta umi mbaʼe ogustávare umi ótra persónape, ndojoavýima guive la Biblia heʼívandi? (Santiago 3:17).

Ikatu avei repensa koʼã mbaʼére: ¿iselósopa? ¿Oñemohakateʼỹetereípa cherehe ha ojapokase chéve haʼe oipotávante? ¿Oipotápa manterei haʼe chupe mbaʼépa ajapo ha moõpa aime? Nicole heʼi: “Aikuaa algúno ipochyetereiha inóvio térã inóvia nohenói haguére chupe manterei iteléfonope. Ha chéverõ g̃uarã upéva noĩporãi” (1 Corintios 13:4).

Jahecháma heta mbaʼe nepytyvõtava reikuaa hag̃ua mbaʼeichagua persóna vaʼerãpa upe nemoirũ porãtava, ha avei mbaʼéichapa ojeporta vaʼerã. Péro iñimportánte avei reikuaa mbaʼépa oñepensa hese. Por ehémplo, ¿mbaʼépa opensa hese umi hénte oikuaáva chupe? ¿Oimépa ‘oñeñeʼẽ porã hese’? Ikatu reporandu koʼã mbaʼe peteĩ oikuaa porãvape chupe, por ehémplo umi ermáno iñakãguapývape oĩva ikongregasiónpe (Hechos 16:1, 2).

Rehechapa rire koʼã mbaʼe, epensamína pe persóna ndegustávare ha embohovái koʼã porandu:

¿Mbaʼeichagua persónapa haʼe ?․․․․․

¿Mbaʼéichapa oñekomporta? ․․․․․

¿Mbaʼépa oñepensa hese? ․․․․․

Umi rrekuádro héravape “¿Iporãtapa che menarã?” (páhina 39), ha “¿Iporãtapa che rembirekorã?” (páhina 40), oĩ hetave porandu nepytyvõtava reikuaa hag̃ua añetehápepa pe persóna reiporavóva ne irũrã ou porãta ndéve.

¿Ha mbaʼépa oikóta rehechakuaáramo pe persóna reiporavo vaʼekue ndahaʼeiha nde rehaʼarõ haguéicha? Upéicharõ reñeporandu vaʼerã peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva:

¿Iporãvétapa rojedeha?

Sapyʼánte upéva haʼéta la ikuentavéva ndéve rejapo. Por ehémplo, epensamína la oiko vaʼekue Julia rehe, haʼe omombeʼu: “Roñepyrũ ramóme, chegusta vaʼekue che nóvio oporandu chéve manterei moõpa aime, mbaʼépa ajapo ha mávandipa. Péro upéi katu ipochýma aiméramo ótra persónandi ndahaʼéirõ hendive. Oñepyrũma voi iselóso che hentekuéragui entéro, ha koʼýte ndogustái chupe aime che túandi. Upéicha rupi ajedehámante chugui, ha legálmente añeñandu porãitereive upe rire”.

Sara ohasa vaʼekue peteĩ situasión ojoguáva upévape. Mbeguekatúpe ohechakuaa inóvio hérava Juan otrata vaiha la héntepe, ha sapyʼánte ijarhél ha imaledukadoha. Sara heʼi: “Peteĩ día og̃uahẽ ógape 3 óra tárde. Ha che sy oavrívo chupe la okẽ, ni ndosaludái chupe ha heʼíntema chéve: ‘Jaháke, pórke tárdema ñandehegui’. ¡Ñaimoʼãnteko che mbaʼe la atarda vaʼekue! Haʼéngo ojediskulpa vaʼerã kuri ha omombeʼu chéve mbaʼérepa ojetarda. Ha la añetehápe ambyasyve vaʼekue haʼe mbaʼéichapa otrata che sýpe”. Péro iñimportánte avei ereko enkuénta peteĩ mbaʼe: naimbaʼerechakuaái haguére una ves, ndeʼiséi katuete naiporãveimaha ne ména térã ne rembirekorã (Salmo 130:3). Sara ningo ohechakuaa kuri Juan siémpre otrataha entérope upéicha, ha upévare odesidi ojedeha chugui.

¿Mbaʼépa nde rejapóta rehechakuaáramo ne nóvio térã ne nóvia ndahaʼeiha nde rehaʼarõ haguéicha? Epensa porãkena hese, ha ijetuʼuetereíramo jepe ndéve, aníkena embohasa reínte la oikóva. Ndahaʼéiramo jepe la ifasilpáva, ikatu hína upe situasiónpe iporãve ndéve g̃uarã ejedeha upe persónagui. Proverbios 22:3 heʼi voi: “Pe iñentendídova ohechakuaa pe pelígro ha ojere chugui”. Por ehémplo, umi rrekuádro oĩva páhina 39 ha 40-pe oĩ umi párte hérava “Reñatende vaʼerã oimérõ ojapo koʼa mbaʼe”, ha rehechakuaáramo ne nóvio térã ne nóviare ojekuaaha peteĩ térã hetave mbaʼe oĩva upépe, iporãvéta hína ndéve g̃uarã pejedeháramo, tahaʼe jepe oñesolusiona peve pe provléma. Añetehápe ningo ikatu ijetuʼueterei ndéve rejapo hag̃ua upéva, péro nemanduʼa vaʼerã umi omendáva opyta vaʼerãha oñondive pára siémpre. Upévare, hasyetereíramo jepe ndéve, ikuentave resufriʼimi koʼág̃a ani hag̃ua upéi reñarrepenti.

¿Mbaʼéicha piko ikatu haʼe chupe?

¿Mbaʼéichapa ikatu ere ne nóvio térã ne nóviape rejedehataha chugui? Primeroite rehecha vaʼerã arakaʼe ha moõpa opyta porãvéta rejapo hag̃ua upéva. Ha iporãta repensáramo mbaʼéichapa nde reipotáne ojeʼe ndéve upéva (Mateo 7:12). ¿Ndegustánepa ojeʼéramo ndéve opavave rovake? Katuete ningo nandegustamoʼãi upéva. Avei, ikatúma guive naiporãmoʼãi eréramo ne nóvio térã ne nóviape rejedehataha chugui peteĩ mensáhe, korréo elektróniko térã teléfono rupive. Ko mbaʼe ningo iñimportanteterei, upévare tekotevẽ rehecha porã arakaʼe ha moõpa opyta porãvéta reñeʼẽ hag̃ua hendive.

¿Mbaʼépa ikatu ere chupe reñemongeta vove hendive? Apóstol Pablo heʼi vaʼekue kristianokuérape siémpre heʼi vaʼerãha “siertoguávante” hapichakuérape (Efesios 4:25). Upévare iporãta remombeʼu porãnteramo chupe mbaʼépa repensa ha mbaʼéichapa reñeñandu. Natekotevẽi erepaite chupe umi defékto oguerekóva ni rehekýi chupe mbaʼe mbaʼépa ojapo vai. Upéva rangue, iporãvéta eréramo chupe mbaʼérepa nde repensa ndaikatuveimaha pesegi de nóvio. Por ehémplo, ikatu ere chupe: “Che ningo aikotevẽ peteĩ persóna...”, térã “Chéverõ g̃uarã iporãvéta jajedeha pórke...”.

Iñimportanteterei nemanduʼa ndahaʼeiha reiete rejedehaséva hína chugui, ha tekotevẽtaha ndedesidído. Ikatu hína pe persóna oñehaʼã nekonvense jey pesegi hag̃ua oñondive, péro aníkena reguevi. Peteĩ mitãkuña hérava Lori omombeʼu: “Ajedeha rire che nóviogui, haʼete voi haʼe oikóva oñedeprimiháre tódo el tiémpo. Chéverõ g̃uarã haʼe ojapo kuri upéva chemoñeñandu vai hag̃uánte, ha añetehápe ningo ambyasy kuri chupe. Upéicharõ jepe, che aime kuri desidída akumplitaha la adesidi vaʼekue”. Lori ojapo haguéicha, nde avei ndedesidído vaʼerã ha esegi ko konsého oĩva la Bíbliape: “Pejéramo ‘No’, upéva no vaʼerã” (Santiago 5:12).

¿Mbaʼépa oikóta pejedeha rire?

Oĩ ningo heta oñeñandu vaietereíva ojedeha rire inóvio térã inóviagui. Ha ikatu voi nde avei reñeñandu peteĩ salmísta oñeñandu haguéicha: “Aiko añembyasy tódo el día, ndaigustovéi chéve mbaʼeve ha yvýre añeñandu” (Salmo 38:6). Avei, ikatu oĩ ne amigokuéra ndoipotáiva reñeñandu vai, ha upévare heʼi ndéve remeʼẽ jey hag̃ua pe persónape ótra oportunida. Péro aníkena reheja upéva nemokangy. Nemanduʼa vaʼerã redesidi vaíramo ikatuha hetaiterei resufri nde, ndahaʼéi ne amigokuéra. Upévare, oiméramo jepe ijetuʼueterei ndéve, aníkena nekangy ha reguevi.

Rehecháta mbaʼéichapa mbeguekatúpe reñeñandu porãvéta rehóvo. ¿Mbaʼépa rejapokuaa upe aja resupera hag̃ua la oiko vaʼekue? Eñehaʼãna ejapo koʼã mbaʼe:

Emombeʼu peteĩ ne amígo rekonfiávape mbaʼéichapa reñeñandu (Proverbios 15:22).b Emombeʼu Jehovápe la rehasáva hína (Salmo 55:22). Eñehaʼã eñemohembiapo (1 Corintios 15:58). Ani reñemohaʼeño (Proverbios 18:1). Ensegída rehasa jey vaʼerã tiémpo umi ne amigokuéra nemokyreʼỹva ndive. Ha eñehaʼã epensa ha ejepyʼamongeta umi mbaʼe ojapo porãvare nderehe (Filipenses 4:8).

Ohasa rire pe tiémpo, ikatu ág̃a ndegusta jey ótra persóna. Ha og̃uahẽ vove upe moménto, hetave mbaʼéma reikuaáta ha ikatúta repilla oimépa haʼe nembaʼerã. ¡Ha ikatu voi hína pe persóna haʼe upe nde reipotáva ne irũrã!

PERETOPAVÉTA INFORMASIÓN VOLÚMEN 1, KAPÍTULO 31-PE

[Nóta]

TÉXTO OĨVA LA BÍBLIAPE

“Umi mitãme jepe ikatu japilla mbaʼeichagua persónapa umi mbaʼe ojapóvare, oimérõ ojeporta porã térã ojeporta vai” (Proverbios 20:11).

PETEĨ KONSÉHO

Eñehaʼã eikuaa porã chupe:

● Pestudia oñondive la Biblia.

● Ehecha mbaʼépa ojapo ha mbaʼéichapa oñekomporta rreunionhápe ha predikasiónpe.

● Pembaʼapo oñondive oñemopotĩ térã oñemyatyrõ jave pe Salón del Reino.

¿REIKUAÁPA RAʼE?

Oĩ investigasión ohechaukáva umi omendáva peteĩ ndahaʼéivare irrelihionpegua orekoha hetave posivilida ojedivorsiávo.

UMI MBAʼE AJAPÓTAVA

¿Mbaʼépa ajapóta chegustáramo peteĩ ndahaʼéiva Ñandejára siérvo? ․․․․․

¿Mbaʼéichapa ikatu aikuaa mbaʼépa oñepensa che nóvio térã che nóviare? ․․․․․

¿Mbaʼépa aporanduse che túa térã che sýpe ko témare? ․․․․․

¿NDÉPA MBAʼE ERE?

● ¿Mbaʼe kualida iporãvapa nde reguereko nepytyvõtava osẽ porã hag̃ua ndéve ne matrimónio?

● ¿Mbaʼe kualida iporãvapa nde reipota oguereko ne ména térã ne rembirekorã?

● ¿Mbaʼeichagua provlémapa ikatu oĩ remendáramo peteĩ persóna ndahaʼéivare ne rrelihionpegua?

● ¿Mbaʼépa ikatu rejapo reikuaa porãve hag̃ua mbaʼeichagua persónapa ne nóvio térã ne nóvia, ojeporta porãpa ha mbaʼépa oñepensa hese?

[Komentário oĩva páhina 37-pe]

“Aníkena nderesarái: otrataháicha ifamíliape, upéicha avei ndetratáta ndéve” (Tony).

[Rrekuádro oĩva páhina 34-pe]

“Ani peñemoĩ peteĩ júgo guýpe peteĩ ndoservíriva ndive Ñandejárape”

Katuete reikuaa siertoha ko konsého oĩva 2 Corintios 6:14-pe. Upéicharõ jepe, ikatu oime ndegusta hína peteĩ ndahaʼéiva Testígo. ¿Mbaʼéicha rupípa ikatu oiko upéva? Sapyʼánte ikatu ñandegusta peteĩ persóna iporãiterei rupi ñandéve, térã jahecha rupi chupe pyʼỹieterei. Mark heʼi: “Siémpre rojotopa vaʼekue peteĩ che kompañérandi roreko jave edukasión físika, ha haʼe katuete oheka voi oportunida oñemongeta hag̃ua chendive. Upéicha rupi pyaʼeterei voi rojepokuaáma ojuehe”.

Rejeroviáramo umi konsého bíblicore, ikatúta neakãguapy ha nearandu, upéva nepytyvõta reikuaa hag̃ua mbaʼépa la iporãvéva ndéve g̃uarã ha reikuaa porãta mbaʼépa rejapo vaʼerã. Pórke oiméramo jepe pe persóna iporã, ijuky ha haʼete ojeporta porãva, ndaikatumoʼãi nepytyvõ reñemoag̃uive hag̃ua Ñandejárare (Santiago 4:4).

Péro oimérõ reñenamoráma térã reñemoĩma voi de nóvio, katuete ijetuʼúta ndéve rejedeha hag̃ua chugui. Upéva oiko kuri Cindy rehe, haʼe omombeʼu mbaʼéichapa oñeñandu: “Tódo el día cherasẽ. Rreunionhápe aime aja jepe ndaikatúi aipeʼa chupe che akãgui, tódo el día chemanduʼa hese ha apensa voi ikuentaveha amano mbaʼe ajedeha rangue chugui”. Péro tiémpo rire Cindy ohechakuaa iporãveha ojedehánte chugui isy oakonseha haguéicha chupe. Haʼe heʼi: “Koʼág̃a avyʼa ajedeha haguére chugui. Ha ajerovia Jehová oñangarekotaha cherehe”.

¿Ndépa reime avei Cindy situasiónpe? Oimérõ upéicha, aníkena nderesarái nereimeiha neaño ha ekonfia nde tuakuérare. Upéva ojapo vaʼekue Jim ohechakuaárõ guare oñepyrũ hague oñenamora ikompañérare. Haʼe heʼi: “Añeʼẽ che tuakuérandi, ha haʼekuéra heta chepytyvõ ikatu hag̃uáicha aipeʼa upéva che akãgui”. Umi ansiáno ne kongregasionpegua avei ikatu nepytyvõ, chupekuéra ikatu remombeʼupaite umi mbaʼe rehasáva ha reñandúva hína (Isaías 32:1, 2).

[Taʼanga ha rrekuádro oĩva páhina 39-pe]

Rekompleta hag̃ua

¿Iporãtapa che menarã?

Tekotevẽva reikuaa

□ ¿Oipuru porãpa ijautorida? (Mateo 20:25, 26).

□ ¿Mbaʼe mbaʼépa ohupytyse Ñandejára servísiope? (1 Timoteo 4:15).

□ ¿Mbaʼépa ojapóma hína ohupyty hag̃ua umíva? (1 Corintios 9:26, 27).

□ ¿Mbaʼéichapa otrata ihentekuérape? (Éxodo 20:12).

□ ¿Oelehi porãpa iñamigorã? (Proverbios 13:20).

□ ¿Mbaʼe mbaʼe rehepa oñeʼẽ jepi? (Lucas 6:45).

□ ¿Iplatarayhúpa? (Hebreos 13:5, 6).

□ ¿Mbaʼépa ojapo jepi ojediverti hag̃ua? (Salmo 97:10).

□ ¿Ohechaukápa ohayhuha Jehovápe? (1 Juan 5:3).

Umi kualida iñimportánteva

□ ¿Itravahadórpa? (Proverbios 6:9-11).

□ ¿Oipuru porãpa ipláta? (Lucas 14:28).

□ ¿Oñeñeʼẽ porãpa hese? (Hechos 16:1, 2).

□ ¿Otrata porãpa enterovépe? (Filipenses 2:4).

Reñatende vaʼerã oimérõ ojapo koʼã mbaʼe

□ ¿Ipochy reípa? (Proverbios 22:24).

□ ¿Nemboligápa pejapo hag̃ua álgo ikyʼáva Ñandejára renondépe? (Gálatas 5:19).

□ ¿Oapoʼi térã omaltratápa hapichápe? (Efesios 4:31).

□ ¿Omokõmante vaʼerãpa ojediverti hag̃ua? (Proverbios 20:1).

□ ¿Opensápa ijehénte ha iselosoiterei? (1 Corintios 13:4, 5).

[Taʼanga ha rrekuádro oĩva páhina 40-pe]

Rekompleta hag̃ua

¿Iporãtapa che rembirekorã?

Tekotevẽva reikuaa

□ ¿Orrespetápa umi omoakãvape chupe hogapýpe ha kongregasiónpe? (Efesios 5:21, 22).

□ ¿Mbaʼéichapa otrata ihentekuérape? (Éxodo 20:12).

□ ¿Oelehi porãpa iñamigorã? (Proverbios 13:20).

□ ¿Mbaʼe mbaʼe rehepa oñeʼẽ jepi? (Lucas 6:45).

□ ¿Iplatarayhúpa? (1 Juan 2:15-17).

□ ¿Mbaʼe mbaʼépa ohupytyse Ñandejára servísiope? (1 Timoteo 4:15).

□ ¿Mbaʼépa ojapóma hína ohupyty hag̃ua umíva? (1 Corintios 9:26, 27).

□ ¿Mbaʼépa ojapo jepi ojediverti hag̃ua? (Salmo 97:10).

□ ¿Ohechaukápa ohayhuha Jehovápe? (1 Juan 5:3).

Umi kualida iñimportánteva

□ ¿Iguápa piko? (Proverbios 31:17, 19, 21, 22, 27).

□ ¿Oipuru porãpa ipláta? (Proverbios 31:16, 18).

□ ¿Oñeñeʼẽ porãpa hese? (Rut 3:11).

□ ¿Otrata porãpa enterovépe? (Proverbios 31:20).

Reñatende vaʼerã oimérõ ojapo koʼã mbaʼe

□ ¿Ojeplageápa oimeraẽ mbaʼére? (Proverbios 21:19).

□ ¿Nemboligápa pejapo hag̃ua álgo ikyʼáva Ñandejára renondépe? (Gálatas 5:19).

□ ¿Oapoʼi térã omaltratápa hapichápe? (Efesios 4:31).

□ ¿Omokõmante vaʼerãpa ojediverti hag̃ua? (Proverbios 20:1).

□ ¿Opensápa ijehénte ha iselosaiterei? (1 Corintios 13:4, 5).

[Taʼanga oĩva páhina 30-pe]

Rejoguátaramo nde sapaturã, katuete rehekáta nde kálse. Upéicha avei, remendaséramo reheka vaʼerã pe persóna reikotevẽvaichagua

[Taʼanga oĩva páhina 31-pe]

Rejoguátaramo nde autorã, katuete neremañamoʼãi ipíntarente. Ha upéicha vaʼerã avei rehekáta jave ne ména térã ne rembirekorã