Ko tiémpope oĩ hetaiterei mbaʼe ikatúva ñandepyʼapy. Heʼiháicha la Biblia, pe ‘situasión ijetuʼu ha hasy jagueropuʼaka hag̃ua’ (2 Timoteo 3:1). Heta hénte ojepyʼapy umi gérrare, umi mbaʼasýre, ohecha rupi umi família ojedividipa, oiko rupi heta desástre naturál, umi hénte ombyaipa rupi ko yvy, ijetuʼu rupi ñagana hag̃ua pláta, ha umícha. Hiʼarive, káda persóna ojepyʼapy jey umi mbaʼe oafektátavare chupe térã ihéntepe. Por ehémplo, oĩ okyhyjéva osẽrõ g̃uarã chupe orekoha kánser. Térã ótro katu ojepyʼapy opensávo mbaʼéichatapa ág̃a ko múndo ifamiliakuéra térã inietokuéra okakuaapa vove.

Añetehápe oĩtante voi umi mbaʼe ñandepyʼapýva. Por ehémplo, opavavénte jajepyʼapy ñarrendi mboyve peteĩ exámen, ñañeʼẽta jave heta hénte renondépe, térã ñañemongetáta jave peteĩ negósio járandi ñanemombaʼapo hag̃ua. Ha jajepyʼapy rupi ñandejehe jajekuida ha jajehekýi umi mbaʼe ikatúvagui ñandeapeligra. Péro, jaikóramo jajepyʼapyeterei rasa, katuete jajeperhudikáta. Peteĩ grúpo oinvestiga 10 áño pukukue 68.000 persónape ohecha hag̃ua mbaʼéichapa ñandeafekta ñañedeprimi térã jajepyʼapyetereíramo, haʼekuéra odeskuvri umi persóna orekóva koʼãichagua mbaʼasy voive omanoha, ndaigravetereíriramo jepe imbaʼasykuéra. Ajeve voi ningo Jesús heʼi vaʼekue: “¿Máva piko pende apytépe ojepyʼapyetereíramo ikatúta ombopukumie hekove?”. Añetehápe avave ndaikatúi. Upévare, Jesús heʼi avei: “Anive pejepyʼapyeterei” (Mateo 6:25, 27). Péro, ¿mbaʼe piko ikatu jajapo ponove ñañekevranta?

Primero, jahecha vaʼerã mbaʼépa ñande voi ikatu jajapo ñasolusiona hag̃ua pe provléma. Segundo, jajerure vaʼerã Ñandejárape ñanepytyvõ hag̃ua. Ha tercero, jajerovia mbarete pe esperánsa omeʼẽvare la Biblia. Koʼã mbohapy mbaʼe ningo oipytyvõiterei vaʼekue Paul, Janet ha Alónape. Ha katuete ñanepytyvõta avei ñandéve, oiméramo jepe koʼag̃aitérõ ndajahasái hína peteĩ situasión ijetuʼuetereíva.

Paul, peteĩ karai omendáva ha orekóva mokõi mitã omombeʼu: “Pe pláta ojepurúva ore paíspe oñepyrũ ndovaleveiete, umi aliménto ofaltapa ha hepypa. Sapyʼánte ropytámi órare peteĩ fílape rojogua hag̃ua roʼumi vaʼerã, péro otokáta jave oréve opa jeýma. Umi hénte ipiru séko ha odesmaja pe kállere. Hepypaite voi umi mbaʼe ojepurúva ogapýpe, sapyʼaitépe ovaléma millones, ha upéi miles de millones, amo ipahápe mbaʼevetéma ndovalevéi ore pláta. Che areko kuri plataʼimi vánkope, ha avei apaga hína kuri káda mes peteĩ segúro ha peteĩ kuóta akovra hag̃ua ajehuvila rire. Péro umíva jepe aperdepa”.

Paul oikuaa porã kuri tekotevẽha ‘oipuru iñarandu’ omantene hag̃ua ifamília (Proverbios 3:21, ÑÑB). Haʼe heʼi: “Che ajagarra vaʼekue traváho de elektrisida ha amombaʼapo ótrope. Péro koʼág̃a ambaʼapo oimeraẽ mbaʼépe, ojepagaʼíramo jepe chéve. Algúno omeʼẽ rangue chéve pláta omeʼẽ tembiʼu térã kosakuéra ogapýpe g̃uarã. Che aadministra porã umíva amorrendive hag̃ua. Por ehémplo, oñemeʼẽrõ chéve cuatro havõ, aipuru mokõi ha mokõi avende. Mbeguekatúpe akonsegi 40 ryguasuraʼy ha amongakuaa. Okakuaapa rire avende ha ajogua jey 300 ryguasuraʼy. Upéi akambia 50 póllo mokõi vosa avatikuʼíre orekóva 50 kílo káda úno. Péicha heta tiémpore amongaru che família ha aipytyvõ avei ótrope”.

Paul oikuaa porã kuri avei opa mbaʼe ári tekotevẽha ojerovia Ñandejárare. Jajapo jave Ñandejára heʼíva ningo haʼe katuete ñanepytyvõ. Jesús oñeʼẽrõ guare umi mbaʼe ñaikotevẽvare ñañemantene hag̃ua heʼi vaʼekue: “Anive pejepyʼapyeterei. [...] Pende Ru oikuaa peẽ peikotevẽha koʼã mbaʼe” (Lucas 12:29-31).

Ñambyasýramo jepe, Ñandejára enemígo, Satanás, ogueroviauka umi héntepe iñimportanteveha jaiko mbaʼerepy rapykuéri. Upévare oĩ ojapóva oimeraẽ mbaʼe orekopa hag̃ua umi mbaʼe oikotevẽva térã opensáva oikotevẽha. Ha heta vése ojepyʼapyháre oiko oreko hag̃ua kósa añetehápe noikotevẽiva. Upéva paʼũme algúno odevepa ha ohechakuaa siertoha la Biblia heʼíva: “Pe oipurúva pláta ótrogui, opytáma upe oipurukáva rembiguáiramo” (Proverbios 22:7, NM).

Oĩ umi odesidi vaíva ojejopy vai jave. Paul omombeʼu: “Heta ore konosído ohejapa ifamília ha iñamigokuéra ha oho ombaʼapo ótro paíspe, oimoʼãgui péicha ogana porãvetaha ha osolusionataha iprovléma. Algúno ndojuhúi itravahorã pórke ni naidokuméntoi. Péicha rupi okañy oikóvo polisíagui ha oke kállere. Haʼekuéra ndohejái Ñandejára oipytyvõ chupekuéra. Ore katu rodesidi roñomoirũmba kómo família ha rojerure Ñandejárape orepytyvõ hag̃ua”.

PE KONSÉHO JESÚS OMEʼẼ VAʼEKUE

Paul heʼive: “Jesús ningo heʼi vaʼekue: ‘Ani pejepyʼapyeterei koʼẽrõ g̃uarãre, koʼẽrõko oĩta voi hína ambue jepyʼapy. Káda día ñambohovái vaʼerã voi heta mbaʼe vai’. Che añehaʼãmbaite ajapo upéicha. Káda día ajerure Ñandejárape ‘ore rembiʼurãmi’ upe díape g̃uarãnte. Ha Ñandejára núnka ndofallái oréve. Ndoroʼúi ningo añete umi mbaʼe oregustávante, péro ndofaltái oréve la roʼu vaʼerã. Peteĩ vuéltape, aime hína kuri peteĩ fílape ajogua hag̃ua tembiʼu, ha che ndaikuaái kuri mbaʼépa la oñevendéva upépe. Otokávo chéve, ahecha oñevende hague yogur. Ha chéve ndachegustaiete la yogur. Péro tembiʼu ningo, ha upévare ajogua roʼu hag̃ua upe pyharépe. Aagradeseterei ningo Ñandejárape ndohejái haguére ofalta oréve mbaʼeve upe tiémpope, ni peteĩ día ore família ndohói oke pyʼa nandi”.a

“Koʼág̃a iporãmiéma la situasión. Péro umi mbaʼe rohasáva oremboʼe ikuentaveha jajerovia Ñandejárare jaiko rangue jajepyʼapyeterei. Jajapóma guive Jehováb heʼíva ningo haʼe siémpre ñanepytyvõta. Upéicharõ, ikatúramo jepe amo gotyove ivai jey la ore situasión, ndorojepyʼapyvéima upévare. Rohechakuaa siertoha Salmo 34:8 heʼíva: ‘Petanteána ha pehecha mbaʼeichaitépa Jehová ivuéno. Ovyʼáta pe persóna oñemoag̃uíva hese ojeprotehe hag̃ua’.

“Koʼág̃a rontende porã ndahaʼeiha pláta ni traváho la ñaikotevẽva jaikove hag̃ua, síno tembiʼúnte. Upévare, roipotaitereíma og̃uahẽ pe tiémpo oñekumplitahápe ko promésa: ‘Ko yvy henyhẽta hiʼupýgui’. Ha rohaʼarõ aja oñekumpli, roguerekóma guive ‘roʼumi vaʼerã ha roñemoʼã hag̃ua’, roiméma konténto. Tuichaiterei avei oremombarete ko konsého oĩva la Bíbliape: ‘Aníkena pendeplatarayhu, upéva rangue peñekontenta vaʼerã umi mbaʼe perekóvare. Ñandejára heʼi voi: “Arakaʼeve ndorohejamoʼãi ha arakaʼeve noromotyreʼỹmoʼãi”. Upéicharõ, ikatu ñanekyreʼỹ ha jaʼe: “Jehová chepytyvõ hína, ndakyhyjemoʼãi, ¿mbaʼe piko ojapóta cherehe peteĩ yvypórante?”’.”c

Paul ha ifamília ojapo haguéicha, tekotevẽterei jajerovia Ñandejárare jaiko hag̃ua haʼe oipotaháicha, ha jaipuru ñane arandu ñambohovái hag̃ua umi provléma (Génesis 6:9). Koʼã mbaʼe ideprovechoitereíta ñandéve oiméramo ijetuʼu hína ñane situasión térã peichahágui oúramo ivaive la pórte amo gotyove.

Péro, ¿mbaʼépa ikatu rejapo oiméramo ne família hína la ndepyʼapýva?

Janet heʼi: “Che túva omano riremi, che ména heʼi chéve orekoha ótro kuña. Ha peteĩ vuéltape heʼiʼỹre mbaʼevete ombyatypa ijao ha osẽ chereja rei umi mokõi mitã reheve”. Upe rire Janet ojuhu itravahorã, péro ndohupytýi chupe opagapa hag̃ua ikuentakuéra. Ha ndahaʼéi voi upévante la iprovléma. Haʼe heʼive: “Añekevrantaiterei ningo. Hetaiterei rresponsavilida opyta che ári ha apensa voi ndaikatumoʼãiha akumplipa. Añeñandu vai ndaikatúi haguére ameʼẽ che membykuérape umi mbaʼe umi ótro túva omeʼẽva ifamíliape. Koʼag̃aite peve chepyʼapy gueteri mbaʼépa opensa orerehe umi hénte. Oime vaʼerã opensa hikuái che hague la nañehaʼãiva asalva ore matrimónio, ha upévare rojopoi che ménandi”.

¿Mbaʼépa oipytyvõ Janétpe? Haʼe oñemoag̃ui Ñandejárare ha oñemboʼe chupe, péicha ipyʼaguapyve. Haʼe heʼi: “Pyharekue la ijetuʼueterei chéve. Ndaipóri ni peteĩ rruído ha upévare añekonsentraiterei che provlemakuérare. Péro péicha jave añemboʼe ha alee la Biblia, upéva chepytyvõ ake hag̃ua. Chegustaiterei Filipenses 4:6 ha 7, upépe heʼi: ‘Ani pejepyʼapyeterei mbaʼevére, síno opa árape pemombeʼu Ñandejárape peipotáva, pejapo upéva peñemboʼévo, pejerure asývo, ha peagradese avei chupe. Ha Ñandejára pyʼaguapy tuichavéva opa mbaʼe ikatúvagui pentende, oñangarekóta pene korasõre ha umi mbaʼe pepensávare, Cristo Jesús rupive’. Sapyʼánte tódo el pyhare añemboʼe, ha ahechakuaa mbaʼeichaitépa Jehová chembopyʼaguapy”.

Pe Sermón del Móntepe Jesús heʼi vaʼekue: “Pende Ru Ñandejára ningo oikuaáma voi mbaʼépa peikotevẽ pejerure mboyve jepe chupe” (Mateo 6:8). ¡Ajépa tuicha ñanembopyʼaguapy jaikuaávo upéva! Koʼýte jahasáramo peteĩ situasión ñandepyʼapýva. Péro, ¿mbaʼérepa tekotevẽ upéicharõ ñañemboʼe Ñandejárape? Pórke upéicha ñañemoag̃uive hese. La Biblia heʼi voi: “Peñemoag̃uíkena Ñandejárare, ha haʼe oñemoag̃uíta penderehe” (Santiago 4:8).

Péro, ndahaʼéi ñañemboʼéva ñañeñandu porãve hag̃uánte. Jehová ningo ‘ohendu umi hénte ñemboʼe’ ha okuida umi ojeroviávare hese (Salmo 65:2). Ajeve voi ningo Jesús ohechauka idisipulokuérape ‘tekotevẽha oñemboʼe meme’ (Lucas 18:1). Upévare, ndovaléi ñanekaneʼõ jajerure hag̃ua Ñandejárape ñanepytyvõ ha ñandegia hag̃ua. Aníkena jaduda haʼe katuete ñanerendutaha. Ñandejára ningo ñanepytyvõseterei voi. Ha ñañemboʼe meméramo chupe jahechauka jajeroviaha hese ñandepyʼaite guive (1 Tesalonicenses 5:17).

¿MBAʼÉICHAPA IKATU JAHECHAUKA JAJEROVIAHA?

Jajerovia hag̃ua Ñandejárare ningo jaikuaa porãmante vaʼerã chupe (Juan 17:3). Ha upearã tekotevẽ jastudia la Biblia jaikuaa hag̃ua mbaʼépa haʼe opensa. Por ehémplo, la Biblia rupive jaikuaa haʼe ohechapaha umi mbaʼe oikóva ha oñeinteresaha ñanderehe. Péro jajerovia hag̃ua Ñandejárare tekotevẽ avei ñañemoag̃uive hese ha jaiko iñamígoramo, ha upéva nañakonsegimoʼãi sapyʼaitépe. Ñañehaʼãmante vaʼerã jaikuaave chupe ha jajapo umi mbaʼe haʼe oguerohorýva, péicha jajeroviavéta hese jahechávo mbaʼéichapa ñanepytyvõ (2 Corintios 10:15; Juan 8:29). Janet ojapo koʼã mbaʼe ha upéva oipytyvõ chupe ogueropuʼaka hag̃ua umi mbaʼe ijetuʼúva.

Haʼe omombeʼu: “Ahecha mbaʼéichapa Jehová siémpre okuida cherehe ha upévare káda día ajeroviave hese. Rohasa ningo heta mbaʼe ijetuʼuetereíva ha sapyʼánte ndoroikuaavéima mbaʼépa rojapóta. Péicha jave roñemboʼe meme Jehovápe, ha haʼe katuete voi ohechauka oréve mbaʼéicha rosẽta umi provlémagui. Orejeheguínte ni mbaʼevéicharõ norosolusionamoʼãi kuri. Añemboʼe jave aagradese Ñandejárape, ha chemanduʼapaite entéro mbaʼe haʼe ojapómavare cherehe. Haʼe siémpre oĩ chendive aikotevẽve jave. Avei haʼe omeʼẽ chéve heta che amigorã ikalidaitereíva, haʼekuéra tuicha chepytyvõ ha omoĩ ehémplo porã che membykuérape.a

“Koʼág̃a antende porã mbaʼérepa Malaquías 2:16-pe heʼi Jehovápe ndogustaieteha pe divórsio. Peteĩ ohejáva iména térã hembirekópe ningo ofalla vaieterei hendive. Ha oikóramo ñanderehe upéva hasyeterei jajerrekupera hag̃ua. Aréma ningo ojapo che ména orereja hague, péro koʼag̃aite peve hoʼa chepyʼa yvýre chemanduʼa jave upévare. Péicha jave añehaʼã aipytyvõ che rapichakuérape pono amboguapyeterei chejehe la oiko vaʼekue.” La Biblia heʼi voi ndovaleiha ñañemomombyry ñande rapichakuéragui, ha Janet osegi rupi upe konsého oñeñandu porãve (Proverbios 18:1).b

Janet heʼive: “Che aikuaa Jehová haʼeha peteĩ túva umi ityreʼỹvape g̃uarã, ha odefendeha umi viúdape, ha upéva la chembopyʼaguapyvéva. Che ména chereja rei vaʼekue, péro Jehová núnka ndojapomoʼãi upéva” (Salmo 68:5). Janet oikuaa porã umi provléma ndouiha Ñandejáragui. Upéva rangue Jehová omeʼẽ ñandéve pe arandu ñaikotevẽva ha pe “podér ijojahaʼỹva” jagueropuʼaka hag̃ua umi mbaʼe ñandepyʼapýva (Santiago 1:5, 13; 2 Corintios 4:7).

Péro, ¿mbaʼépa ikatu rejapo oiméramo umi mbaʼe vai oikóva ko múndope la ndepyʼapýva hína?

Alona omombeʼu: “Ahendu jave pe alárma, chekorasõ pererepa ha adipara ahávo pe lugár oñekañyhápe umi vómbagui. Péro ni upépe naiméi trankíla. Ha peorve aime jave kállere, ndaipórigui ni peteĩ lugár akañy hag̃ua. Peteĩ vuéltape oiko cherehe upéva, ahendu pe alárma ha añepyrũ cherasẽ ha ndaikatuvéi arrespira. Hasýpe añetrankilisa jey, ha aime porãvéma jave ipu jey pe alárma”.

Ndahaʼéi ningo umi gérra añónte la oipyʼapýva umi héntepe. Ko múndope oiko heta mbaʼe vai ikatúva ñanekevranta. Por ehémplo, ñaimoʼãʼỹve jave ikatu peteĩ ñane hénte ou hasyete ha jajepyʼapyeterei hese. Oĩ avei umi ojepyʼapýva ñane renonderãre ha opensa: “¿Mbaʼe piko oikóta okakuaapa vove che família ha che nietokuéra? ¿Osegíta piko oĩ gérra, insegurida, kontaminasión ha mbaʼasy?”. ¿Mbaʼépa ikatu jajapo jagueropuʼaka hag̃ua koʼã situasión?

La Biblia heʼi: “Pe iñarandúva ohecha pe mbaʼe vai ha okañy” (Proverbios 27:12, ÑÑB). ¡Ajépa iñimportánte jasegi ko konsého! Katuete ningo ñañehaʼã voi jajeprotehe pono ojehu ñanderehe mbaʼeve ivaíva, péro ñañehaʼã vaʼerã avei ani ñamoinge ñane akãme umi mbaʼe ikatúva ñanekevrantaiterei ha ñanembohasy. Umi pelíkula ha prográma de televisión ivioléntova ningo ojapo vaíta ñanderehe ha ñane famíliare. Umi notísia jepe sapyʼánte ohechauka umi mbaʼe ivaietereíva ha ñanderejáva yvýre. Oĩ ningo opensáva siertoguanteha la jahecháva umívape ha ndaikatuiha voínte jajehekýi chugui. Péro Ñandejára nañandeapói vaʼekue jahecha hag̃ua umi mbaʼe vai, haʼe oipota ñane akã henyhẽ umi mbaʼe “añetévare [...], hekopeguáva, ipotĩva [...] ha opa mbaʼe ikatúvare ojeguerohory”. Péicha jajapóramo “Ñandejára omeʼẽva pyʼaguapy” ñanepytyvõta pono ñañekevrantaiterei (Filipenses 4:8, 9).

TEKOTEVẼTEREI ÑAÑEMBOʼE MEME

Jahecháma kuri iñimportanteha jajerovia mbarete Ñandejárare ikatu hag̃uáicha jagueropuʼaka umi mbaʼe ñandepyʼapýva. La Biblia ñanemokyreʼỹ voi ñañemboʼe meme hag̃ua jahasa jave umi situasión ijetuʼúva (1 Pedro 4:7). Ikatu jajerure Ñandejárape tañanepytyvõ ñanearandu ha ñandepyʼaguasu hag̃ua, péicha ikatúta ñambohovái porã umi situasión oñepresentáva. Ha jajeroviakuaa haʼe ohendutaha “oimeraẽ mbaʼe jajeruréva chupe” (1 Juan 5:15).

La Biblia heʼi porã ndahaʼeiha Ñandejára la ogovernáva ko múndo, síno Satanás. Heʼi voi ‘ko múndo kompletoite oĩha pe aña poguýpe’ (Juan 12:31; 1 Juan 5:19). Upévare, Jesús ñanemboʼe vaʼekue jajerure hag̃ua Ñandejárape ñandepeʼa hag̃ua pe aña poguýgui (Mateo 6:13). Alona heʼi: “Ipu jave pe alárma, ajerure Jehovápe chembopyʼaguapymínte hag̃ua. Avei, che ména cherenói jepi péicha jave ha roñemboʼe oñondive. Pe orasión tuichaiterei chetrankilisa”. La Biblia ningo heʼi voi: “[Jehová] oñemoag̃ui umi oñemboʼévare, umi ipyʼaite guive chupe oñemboʼévape” (Salmo 145:18).

KOʼẼRÕITÉMA OPÁTA UMI MBAʼE VAI

Pe Sermón del Móntepe Jesús omboʼe vaʼekue idisipulokuérape ojerure hag̃ua: “Tou ne Rréino” (Mateo 6:10). Ñandejára Rréino oipeʼaitéta opa mbaʼe ñanekevrantáva. Jehová oiporavóma Jesúspe ogoverna hag̃ua, haʼe oguerúta pyʼaguapy ha igoviérno poguýpe “ndaiporimoʼãvéima ni peteĩ gérra ko yvy ape ári” (Isaías 9:6; Salmo 46:9, NM). Ñandejára ohusgáta umi goviérno oĩvape ko múndope, ha upe rire “ndaiporimoʼãvéima ñorairõ, avavépe noñemboʼemoʼãi mbaʼéichapa oñorairõ vaʼerã [...]. Kyhyjeʼỹme opárupi ojeikóta” (Miqueas 4:3, 4). Umi família ovyʼáta, “ojogapóta ha oikóta imbaʼe teépe, oñotỹta parralty ha hoʼúta hiʼa” (Isaías 65:21). “Ha umi upépe oikóva ndeʼimoʼãvéi: Cherasy.” (Isaías 33:24, ÑÑB.)

Ko tiémpope, ñañehaʼãvéramo jepe jajekuida pono ojehu ñanderehe mbaʼeve ivaíva, sapyʼánte oikótante voi “umi mbaʼe ñahaʼarõʼỹva” (Eclesiastés 9:11). Ikatu kavalete ñaime peteĩ lugárpe oiko jave peteĩ mbaʼe vai ha ñanderupyty pe desgrásia. Ha ymaite guive avei heta hénte inosénte omano pe gérra, violénsia ha mbaʼasy káusare. ¿Mbaʼe esperánsapa oĩ umichagua héntepe g̃uarã?

Ñandejára omoingove jeýta hetaiterei héntepe. Haʼe oikuaa máva mávapepa orresusitáta ha ndahesaraimoʼãi chuguikuéra. Og̃uahẽta pe tiémpo “opavave umi oĩva pe sepultúrape” osẽtaha (Juan 5:28, 29). Oñeʼẽvo ko esperánsare, la Biblia heʼi: “Ñane esperánsa ningo peteĩ ánkla ñande rekovépe g̃uarã, oĩ hatãva ha ikatúva jajerovia hese” (Hebreos 6:19). Hiʼarive Ñandejára omeʼẽma “opavavépe peteĩ garantía omoingove jeývo [Jesúspe umi] omanóva apytégui” (Hechos 17:31).

Ñane tiémpope ningo umi oservíva Ñandejárape jepe ojepyʼapy heta mbaʼére. ¿Mbaʼépa oipytyvõ chupekuéra ogueropuʼaka hag̃ua upéva? Ojapoháicha Paul, Janet ha Alona, ohecha hikuái mbaʼépa haʼekuéra voi ikatu ojapo osolusiona hag̃ua pe provléma, upéi ojerure Ñandejárape oipytyvõ hag̃ua chupekuéra ha avei ojerovia ipromesakuérare. Ñande ikatu avei jajapo péicha. La Biblia heʼi voi: “Ñandejára omeʼẽva esperánsa tapenemyenyhẽ pyʼaguapy ha vyʼágui pejerovia rupi hese” (Romanos 15:13).