Ndépa mbaʼe repensa, ¿oguerohorýpa Ñandejára umi gérra térãpa nahániri? Ha oiméramo oguerohory, ¿mávapepa oapoja? Reikuaávo koʼã mbaʼe ikatu hína rekambia repensa lája umi gérrare. ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva? Por ehémplo, reikuaáramo Ñandejára oguerohoryha umi gérra, ha hiʼarive oapojaha pe grúpo ndéve ndegustáva, upéicharõ repensáta la gérra ndaivairiha ha reikuaáta avei katuete peganataha. Péro, ¿mbaʼépa oikóta Ñandejára oapojáramo pe ótro grúpope? ¿Resegítapa repensa ndaivairiha la gérra?

Reikuaávo mbaʼépa Ñandejára opensa umi gérrare ikatu hína avei rekambia repensáva Ñandejárare. ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva? Oiméramo nde resufri pe gérra káusare, reikuaaséta Ñandejárapa oapoja raʼe upe gérra. Por ehémplo haʼe voípa omoñepyrũ raʼe, mbaʼérepa opermiti oiko upe gérra térã oimportápa chupe ohechávo umi hénte osufri.

La Biblia ningo heʼi Ñandejárape oimportaha umi hénte osufrírõ ha heʼi avei haʼe nokambiaiha opensáva umi gérrare. Jahechamína mbaʼéichapa Ñandejára ohecha umi gérra oiko vaʼekue umi isrraelíta tiémpope, ha avei mbaʼépa opensa umi gérra oiko vaʼekuére umi kristiáno ypykue tiémpope. Upéva ñanepytyvõta ñantende porãve hag̃ua oguerohorýpa Ñandejára umi gérra ojejapóva koʼág̃a, ha avei jaikuaa hag̃ua osegítapa oiko umi gérra.

¿Ivaípa Ñandejárape g̃uarã opaichagua gérra? Nahániri, upévarente haʼe voi ohundi vaʼekue umi ehípsiope. Ha heta vése opermiti avei umi isrraelítape oñorairõ umi ótro paisguándi. Por ehémplo, peteĩ vuéltape heʼi chupekuéra oñorairõ hag̃ua umi kananéondi, pórke iñañaitereíma hikuái (Deuteronomio 9:5; 20:17, 18). Rréi Davídpe avei heʼi vaʼekue oñorairõ hag̃ua umi filistéo kóntrape ha heʼi voi chupe mbaʼépa ojapo vaʼerã ogana hag̃ua upe gérra (2 Samuel 5:17-25).

Koʼã mbaʼe ohechauka porã Ñandejára oapoja hague umi gérra oĩ jave omaltrata térã ombohasa asýva umi isrraelítape, péicha oprotehe chupekuéra osegi hag̃ua oadora chupe. Péro, ¿oapojápa Ñandejára opaichagua gérra? Jahechamína mbohapy mbaʼe ñanepytyvõtava ñantende hag̃ua upéva.

1. ÑANDEJÁRA AÑOITE IKATU ODESIDI MÁVAPA OÑORAIRÕTA. Peteĩ vuéltape, Ñandejára heʼi umi isrraelítape natekotevẽmoʼãiha oñorairõ. ¿Mbaʼérepa? Pórke haʼe voi oñorairõta ifavorpekuéra (2 Crónicas 20:17; 32:7, 8). Ha ndahaʼéi unavénte ojapóva upéva, por ehémplo, ohundipa vaʼekue avei umi ehípsiope, jahecha haguéicha oñepyrũvo ko artíkulo. Avése katu Ñandejára omanda umi isrraelítape haʼekuéra oñorairõ hag̃ua, por ehémplo, oikétarõ guare hikuái pe Tiérra Prometídape ha avei oĩrõ guare ohundiséva chupekuéra (Deuteronomio 7:1, 2; Josué 10:40).

2. ÑANDEJÁRA AÑOITE IKATU ODESIDI ARAKAʼÉPA OÑEÑORAIRÕTA. Ñandejára la odesidi vaʼekue arakaʼetépa isiervokuéra oñorairõta ohundi hag̃ua umi iñañáva ha ombohasa asývape chupekuéra. Ha haʼekuéra ohaʼarõ vaʼerã kuri og̃uahẽ meve upe tiémpo, ndaikatúi vaʼekue ijeheguíntema oho oñorairõ iñenemigokuérandi. Ha oho jave hikuái gerrahápe ikuéntare, la Biblia ohechauka osẽ vaiha katuete pórke Ñandejára ndoapojái chupekuéra.a

3. 

   ÑANDEJÁRA NDOIPOTÁI AVAVE OMANO. Ñandejára ningo opa mbaʼe Apohare ha omeʼẽ la vída enterovépe (Salmo 36:9). Upévare, haʼe ndoipotái avave omano. Lastimósamente heta oĩ iñañáva ha okalkuláva voi mbaʼéichapa ombohasa asýta térã ojukáta hapichápe (Salmo 37:12, 14). Ha avése Ñandejára opermiti oiko umi gérra oñehundi hag̃ua umichagua persónape. Upéicharõ jepe, haʼe opermitiha tiémpope umi isrraelítape oho gerrahápe, lomímonte ipasiénsia vaʼekue umi oñemoĩvare ipuévlore ha imbaʼeporã hendivekuéra (Salmo 86:15). Upévare heʼi umi isrraelítape omeʼẽ raẽ vaʼerãha oportunida umi héntepe okambia hag̃ua oho mboyve ohundi peteĩ siuda, ha ndahaʼéi ohóntema vaʼerã oñorairõ hendivekuéra (Deuteronomio 20:10-13). Péicha Ñandejára ohechauka ndoipotaiha umi iñañáva oñehundi, síno oipota haʼekuéra okambia ha osegi oikove (Ezequiel 33:11, 14-16).b

Koʼã mbaʼe ohechauka porã Ñandejára heta vése oipuru hague umi gérra ohundi hag̃ua umi hénte iñañáva ha oporombohasa asývape. Péro haʼe añoite la orekóva derécho odesidívo arakaʼépa oikóta umi gérra ha mávapa oñorairõta. Jahecha avei Ñandejára noñorairõiha oporojukaségui reínte, haʼe ningo ndochaʼeiete umi ivioléntovare (Salmo 11:5). Péro, ¿okambiápa raʼe Ñandejára opensa lája umi gérrare Jesús ou rire ko yvy ape ári?

¿Mbaʼérepa Ñandejára nodefendéi umi hudíope ojapo haguéicha yma? ¿Mbaʼérepa ndeʼíri chupekuéra oñorairõ hag̃ua iñenemigokuérandi? ¿Okambiápa Ñandejára opensáva umi gérrare? Nahániri. Péro tuicha okambia Ñandejára opensáva umi hudíore. Haʼekuéra ningo ndoaseptái vaʼekue Jesús haʼeha Ñandejára Raʼy ha pe Mesías oñepromete vaʼekue (Hechos 2:36). Upévare umi hudío ndahaʼevéima pe puévlo Ñandejára olehi vaʼekue, haʼe omboykéma chupekuéra (Mateo 23:37, 38).

Upe guive, Ñandejára ndoprotehevéima pe puévlo hudíope ha pe Tiérra Prometída. Upévare, umi hudío ohóramo gerrahápe, ndaikatuvéima heʼi Ñandejára oapojaha chupekuéra. Jesús heʼíma vaʼekue Ñandejára omboyketaha umi hudíope ha oiporavotaha ótro puévlo oservi hag̃ua chupe. Pe puévlo pyahúpe oñehenói “Israel Ñandejára mbaʼéva” ha oike upépe umi persóna Ñandejára olehíva, nodependevéima moõpa onase (Gálatas 6:16; Mateo 21:43). Ñandejára oiporavo heta kristiánope oforma hag̃ua upe puévlo pyahu, upévare ojeʼe chupekuéra: “Yma peẽ ndahaʼéi vaʼekue Ñandejára puévlo, péro koʼág̃a haʼéma ipuévlo” (1 Pedro 2:9, 10).

¿Mbaʼépa jaʼekuaa upéicharõ ko puévlo pyahúre? ¿Odefendépa chupekuéra Ñandejára umi rrománogui? ¿Heʼípa chupekuéra oñorairõ hag̃ua ikontrariokuérandi? Nahániri. ¿Mbaʼérepa? Pórke jahecha haguéicha pe ótro artíkulope, Ñandejára añoite oreko derécho odesidívo arakaʼépa ikatu oñeñorairõ. Ha haʼe odesidi upérõ ndahaʼeiha pe tiémpo oñehundi hag̃ua umi iñañáva ha oporombohasa asývape. Upévare noñorairõi umi kristiáno favórpe ha nopermitíri chupekuéra oho gerrahápe.

Ojapo haguéicha Ñandejára siervokuéra yma guare, koʼã kristiáno tekotevẽ vaʼekue ohaʼarõ pe tiémpo Ñandejára olehíva ohundi hag̃ua umi iñañávape. Ha og̃uahẽ meve upe tiémpo, ndaikatúi vaʼekue odesidíntema hikuái ijehegui oho oñorairõ umi oñemoĩvandi hesekuéra. Jesucristo onkarga porã vaʼekue chupekuéra upéva. Por ehémplo, peteĩ vuéltape heʼi: “Akóintekena pehayhu pene enemigokuérape ha peñemboʼe umi pendepersegívare” (Mateo 5:44). Ha heʼírõ guare umi rrománo ohunditaha Jerusalén, ndeʼíri vaʼekue idisipulokuérape oñorairõ vaʼerãha, síno heʼi chupekuéra osẽ vaʼerãha upégui. Haʼekuéra ojapo upéicha ha ojesalva (Lucas 21:20, 21).

Ñandejára heʼi vaʼekue avei apóstol Páblope oskrivi hag̃ua: “Ani peñevenga [...]. Ñandejára Ñeʼẽme ojehai voi: ‘Che añevengáta ha amyengoviáta chupekuéra hembiapo vaikuére, heʼi Jehová’” (Romanos 12:19). Apóstol Pablo imanduʼa hína kuri umi mbaʼe Ñandejára heʼíma vaʼekuére heta tiémpo upe mboyve, ha jatopáva Levítico 19:18 ha Deuteronomio 32:35-pe. Pe ótro artíkulope jahecháma kuri Ñandejára heta vése oipytyvõ hague ipuévlope oñorairõ hag̃ua iñenemigokuéra kóntrape, péicha haʼe omyengovia umi iñañávape hembiapo vaikuére ha ojapo hustísia. Ha Pablo heʼi jeývo upéva ohechauka Ñandejára nokambiái hague la opensáva umi gérrare. Upe tiémpope Ñandejára opensa gueteri umi gérra rupive ikatuha odefende ipuévlope ha ohundi umi iñañáva ha oporombohasa asývape. Péro, oiko haguéicha ymaite guive, Ñandejára añoite ikatu odesidi arakaʼépa oikóta umi gérra ha mávapa oñorairõta.

Ñantende porã upéicharõ Ñandejára nopermitíri hague umi kristiáno ypykuépe oho gerrahápe. Péro, ¿mbaʼépa jaʼekuaa ñane tiémpore? ¿Oĩpa algún grúpo Ñandejára oapojáva oho jave hikuái gerrahápe? ¿Og̃uahẽmapa pe tiémpo Ñandejára oñorairõ hag̃ua isiervokuéra favórpe? ¿Mbaʼépa Ñandejára opensa umi gérrare koʼág̃a? Pe artíkulo oúvape oñembohovái koʼã porandu.

Ñandejára ningo ohechapaite umi sufrimiénto oĩva ko yvy ape ári ha koʼẽrõitéma osolusionáta upéva (Salmo 72:13, 14). La Biblia heʼi voi umi ohasa asývape: “Ñande Ruvicha Jesús ojehechauka vove [...] yvága guive hiʼanhelkuéra ipoderósovandi, peẽ pehasa asýva koʼág̃a, pepytuʼúta [...]. Upévo haʼe okastigáta umi ndoikuaáivape Ñandejárape ha umi naiñeʼẽrendúivape umi marandu porãme, oñeʼẽva ñande Ruvicha Jesús rehe” (2 Tesalonicenses 1:7, 8). Ko promésa oñekumplíta “Ñandejára Ipuʼakapáva ára guasúpe”, oñehenóiva avei Armagedón (Apocalipsis 16:14, 16).

Og̃uahẽ vove upe ára, Ñandejára omondóta Itaʼýra Jesucrístope ha umi ijehérsito yvagapeguápe oñorairõ hag̃ua umi iñañáva kóntrape. Haʼekuéra oipeʼaitéta umi sufrimiénto oĩva ko yvy ape ári (Isaías 11:4; Apocalipsis 19:11-16).

Jaʼekuaa upéicharõ Ñandejára nokambiaiha opensa lája umi gérrare, haʼe opensa gueteri pe gérra rupive ikatuha oñehundi umi iñañáva ha oporombohasa asývape. Péro jahecháma haguéicha umi ótro artíkulope, Ñandejára añoite oreko derécho odesidívo arakaʼépa oñepyrũta peteĩ gérra ha mávapa oñorairõta. Ha haʼe odesidíma ojapo upéva amo gotyove, ha oiporavóma Itaʼýrape omoakã hag̃ua ko gérra. Upéva heʼise haʼe noĩriha de akuérdo umi gérra ojapóvare koʼág̃a yvyporakuéra, haʼetéramo jepe umíva osolusionataha umi provléma.

Ñamoĩmína peteĩ ehémplo, ñañeimahinami mokõi mitãʼi oñoermánova oñorairõha itúva ndaipóri aja. Upéi haʼekuéra ohenói chupe por teléfono, ha peteĩva heʼi iñermáno omoñepyrũ hague la provléma, ha pe ótro katu heʼi iñermáno omaltrata hague chupe. Mokõivévante oipota itúva oladea chupe. Haʼe heʼi itaʼyrakuérape anivéma hag̃ua oñorairõ ha og̃uahẽ vove haʼe osolusionataha la provléma. Haʼekuéra sapyʼaiténte ojapo la itúva heʼíva ha oñepyrũ jeýma oñorairõ. Upéi og̃uahẽ itúva ha ipochyeterei hendivekuéra nohendúi haguére chupe, upévare okastiga mokõivévape.

Koʼág̃arupi umi país oñorairõ jave ojerure jepi Ñandejárape oipytyvõ hag̃ua chupekuéra. Péro haʼe ndoapojái koʼã gérra ha ndoladeái ni peteĩvape. ¿Mbaʼérepa? La Biblia heʼi: “Avavépe ani pemyengovia ivaíva ivaívape”. Ha upéi heʼive: “Ani peñevenga” (Romanos 12:17, 19). Heʼi avei ñandéve ñahaʼarõkuaáramo Ñandejára ñanepytyvõtaha, ha upéva oikóta hína Armagedónpe (Salmo 37:7). Ñandejára ningo ndoipotái umi país oñorairõ oñondive, ha opensa voi umi ohóva gerrahápe ojapoha hína peteĩ mbaʼe nokorrespondéiva chupekuéra. Upévare koʼẽrõitéma “ndaiporimoʼãvéima ni peteĩ gérra ko yvy ape ári” (Salmo 46:9, NM; Isaías 34:2). Upéicharõ jaʼekuaa pe gérra de Armagedón oipeʼaitetaha opaichagua gérra ko yvy ape árigui.

Ñandejára Rréino oguerúta hetaiterei mbaʼe porã ñandéve g̃uarã, ha upe goviérno poguýpe ndaiporimoʼãvéima umi gérra. Jesús oñeʼẽ vaʼekue ko Rréinore pe padrenuéstrope, heʼívo: “Tou ne Rréino, tojejapo ne rembipota yvy ape ári yvagapeguáicha” (Mateo 6:10). ¿Mbaʼépa ojapovéta ko Rréino? Hetaiterei gérra oiko umi iñañáva káusare, upévare Ñandejára Rréino ohundietéta avei umi iñañávape (Salmo 37:9, 10, 14, 15).a ¡Ajépa jaipotaitéma oñekumpli koʼã promésa! (2 Pedro 3:13.)

¿Arakaʼépa Ñandejára Rréino oipeʼáta pe sufrimiénto ha ohundíta umi iñañáva ha oporombohasa asývape? La Biblia heʼíma vaʼekue mbaʼépa oikóta og̃uahẽ mboyve pe fin, ha umi mbaʼe oñekumplipaite hína ñane tiémpope (2 Timoteo 3:1-5).b Upévare jaʼekuaa saʼietereíma ofaltaha oñepyrũ hag̃ua pe Armagedón ha ou hag̃ua Ñandejára Rréino.

Jahecháma haguéicha, pe gérra de Armagedónpe oñehundíta “umi naiñeʼẽrendúivape umi marandu porãme, oñeʼẽva ñande Ruvicha Jesús rehe” (2 Tesalonicenses 1:8). Péro ñanemanduʼa vaʼerã avei Ñandejára ndoipotaiha avave omano, síno oipota umi hénte iñañáva okambia ikatu hag̃uáicha ojesalva (Ezequiel 33:11). Ha Ñandejára “ndoipotáigui avave oñehundi” pe Armagedónpe, heʼi ojepredika vaʼerãha umi notísia porã “oparupiete ko yvy ape ári, ojekuaa hag̃ua opa tetãrupi”, ha upéi og̃uahẽta pe fin (2 Pedro 3:8, 9; Mateo 24:14; 1 Timoteo 2:3, 4). Ha umi testígo de Jehová ojapo hína upéva, péicha umi hénte oreko oportunida oikuaávo Ñandejárape, okumplívo umi mbaʼe Jesús omboʼe vaʼekue ha oikóvo peteĩ múndo ndaiporimoʼãveimahápe gérra.