Rreferénsia ojepurútava rreunionhápe Mbaʼéichapa Jaiko ha Japredika vaʼerã
3-9 DE MAYO
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | NÚMEROS 27-29
“Jatrata enterovépe peteĩchapa Jehová ojapoháicha”
Jehová nomboykéi avavépe ha oĩ ñanerendu hag̃uáicha
14 Umi 5 kuñataĩ oho Moisés rendápe ha oporandu chupe: “¿Mbaʼérepa ojepeʼáta ore ru réra Manasés trívugui, ndaitaʼýrai haguére?”. Ha ojerure asy hikuái: ‘Pemeʼẽna oréve ore yvyrã ore ru ermanokuéra apytépe’. ¿Mbaʼépa ojapo Moisés? ¿Heʼípa chupekuéra ndaikatuiha ojejapo mbaʼevete oĩma rupi upe mandáto? Nahániri. Upéva rangue, “oporandu ñande Ruetépe” (Núm. 27:2-5, ÑÑB). ¿Mbaʼépa oiko upe rire? Jehová heʼi chupe: “Añetéko pe heʼíva Zelofehad rajykuéra. Emeʼẽ avei chupekuéra ijyvyrã itúa [ermanokuéra] apytépe ha pe yvy itúa mbaʼe rangue topyta chupekuéra”. Upe guive Jehová omeʼẽ peteĩ mandamiénto pyahu heʼívo Moiséspe: “Oimérõ omanóva taʼyraʼỹre, ijyvy topyta itajýrape” (Núm. 27:6-8; Jos. 17:1-6). Upe guive ko mandáto ou porã enterove kuña israelita ojechávape ko situasiónpe.
Jehová nomboykéi avavépe ha oĩ ñanerendu hag̃uáicha
15 Añetehápe umi mbaʼe odesidívare Jehová ohechauka ipyʼaporã ha ndoporoporavoiha. Haʼe nomboykéi umi kuñataĩ opyta vaʼekuépe tyreʼỹ, síno otrata chupekuéra otrataháicha umi israelita oĩ porãvévape (Sal. 68:5). La Bíbliape oĩ hetave ehémplo peichagua ohechaukáva Jehová otrataha isiervokuérape peteĩchapa (1Sam. 16:1-13; Hech. 10:30-35, 44-48).
Jehová nomboykéi avavépe ha oĩ ñanerendu hag̃uáicha
16 Jahechaháicha, Jehová nomboykéi avavépe. ¿Mbaʼéichapa ikatu ñahaʼanga chupe? Tekotevẽ ñanemanduʼa ñande voi ñapensa vaʼerãha entéro omereseha ojetrata peteĩcha, ani hag̃ua jaiko jaiporavo ñande rapichakuérape. Añetehápe ningo opavave jaʼese ñandejehe ndajadespresiaiha avavépe ha jatrata porãha entérope. Péro sapyʼánte hasy jahechakuaa hag̃ua oimépa upéicha añete. ¿Mbaʼépa ñanepytyvõta jaikuaa hag̃ua oimépa jatrata ñande rapichakuérape peteĩchapa? Por ehémplo, Jesús oikuaasérõ guare mbaʼépa umi hénte opensa hese, oporandu iñamigokuérape: “¿Mbaʼépa heʼi umi hénte pe Yvypóra Raʼy rehe?” (Mat. 16:13, 14, NM). Ikatu jasegi Jesús ehémplo ha ñaporandu peteĩ ñane amígope jatratápa peteĩcha ñande rapichakuérape, tahaʼe iplátava, imboriahúva térã ipire kolór diferéntevape. Péro, ¿mbaʼépa jajapóta ñane amígo heʼíramo ñandéve japoroporavoha jaikóvo? Jajerure vaʼerã Jehovápe tañanepytyvõ ñakambia hag̃ua ñapensa lája ikatu hag̃uáicha ñahaʼanga porãve chupe (Mat. 7:7; Col. 3:10, 11).
Óro kuʼi oĩva la Bíbliape
it-2-S 525
Ofrénda
Ofrénda líkida. Oñepresenta vaʼerã kuri haimete entéro umi ótra ofrénda ndive, koʼýte umi israelita oike rire pe yvy oñepromete vaʼekuépe chupekuéra (Nú 15:2, 5, 8-10). Ojejapo hag̃ua ko ofrénda ojepuru vaʼekue víno (“vevída orekóva alkoól”) ha oñeñohẽ pe altárpe (Nú 28:7, 14; ekompara Éx 30:9; Nú 15:10 heʼívare). Apóstol Pablo oskrivi vaʼekue umi kristiáno Filiposguápe: “Che añeñohẽramo jepe ofrénda líkidaicha pende sakrifísio ári pembaʼapóvo pe servísio sagrádo rehehápe, che avyʼaiterei penendive, pórke pende jerovia penemomýi pejapo hag̃ua upéva”. Koʼápe apóstol Pablo oñeʼẽ vaʼekue pe ofrénda líkidare ohechauka hag̃ua ojaposeha tekotevẽva guive iñermanokuéra rehehápe (Flp 2:17). Ha omano mboyve oskrivi vaʼekue Timotéope: “Che ajogua hína pe ofrénda líkidape oñeñohẽva pe altárpe, ha og̃uahẽmbaitéma pe tiémpo areko hag̃ua liverta” (2Ti 4:6).
10-16 DE MAYO
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | NÚMEROS 30, 31
“Ñakumpli umi mbaʼe ñaprometéva”
it-2-S 1213 párr. 1
Promésa
Ndojeovligái avavépe ojapo hag̃ua, péro ojejapóramo oñekumpli vaʼerã katuete. Umi ojapose vaʼekue peteĩ promésa odesidi vaʼerã upéva ijeheguiete. Péro pe léi Ñandejára omeʼẽ vaʼekue heʼi la ojejapóramo peteĩ promésa, oñekumpli vaʼerãha katuete. Ha pe persóna rekove voi opyta vaʼekue de garantía okumpli hag̃ua la opromete vaʼekue (Nú 30:2; ehecha avei Ro 1:31, 32). La nokumplíriva ipromésa ikatu omano, upévare Ñandejára Ñeʼẽ oavisa enterovépe opensa porã hag̃ua ha tohecha añetehápepa ikatúta okumpli umi rresponsavilida oñekompromete vaʼekue. Pe léi heʼi vaʼekue: “Pejapóramo peteĩ promésa Jehová pende Járape [...] Jehová pende Jára katuete ohaʼarõta pekumpli upéva, ha ndapejapóiramo péicha pepekáta hína. Péro ndapejapóiramo peteĩ promésa, ndapepekamoʼãi hína” (Dt 23:21, 22).
it-2-S 1212
Promésa
Heʼise peteĩ persóna oñekomprometeha Ñandejárape ojapotaha álgo, omeʼẽtaha chupe peteĩ ofrénda o rregálo, ojapotaha peteĩ servísio espesiál térã ndojapomoʼãiha algúna kósa ndahaʼéiramo jepe ivaíva. Ndojeovligái vaʼekue avavépe opromete hag̃ua álgo. Peteĩ promésa iserioiterei vaʼekue ha ojogua peteĩ huraméntope. Sapyʼánte pe palávra “promésa” ha pe palávra “huraménto” ojepuru voi oñondive la Bíbliape (Nú 30:2; Mt 5:33). Peteĩ promésa ohechauka vaʼekue mbaʼépa pe persóna ojapose, péro pe huraménto ojejapo vaʼekue peteĩ ijautoridavéva renondépe ojehechauka hag̃ua siertoha la ojeʼéva térã oñekumplitaha. Umi ojapóva peteĩ promésa upéi ohurámi vaʼekue okumplitaha la heʼíva (Gé 26:28; 31:44, 53).
w04-S 1/8 27 párr. 3
Mbaʼe mbaʼépa ñanemboʼe lívro de Números
30:6-8. ¿Ikatúpa peteĩ kristiáno omendáva heʼi ndovaleiha umi promésa ojapóva hembireko? Ñane tiémpope, Jehovápe g̃uarã umi promésa ojapo vaʼerã káda persóna. Por ehémplo isiervokuéra odesidi ijeheguiete oñemeʼẽtapa chupe (Gálatas 6:5). Pe ména ndorekói derécho oanula hag̃ua peichagua promésa. Péro pe tembireko ndojapói vaʼerã peteĩ promésa la Biblia heʼíva naiporãiha térã ojokótava chupe okumpli hag̃ua umi rresponsavilida orekóva iména ndive.
Óro kuʼi oĩva la Bíbliape
it-2-S 26 párr. 3
Jefté
Tuakuéra oreko vaʼekue derécho omeʼẽvo Jehovápe ifamília oservi hag̃ua Jehová rógape, peteĩ ehémplo hína Samuel. Isy hérava Ana opromete vaʼekue omeʼẽtaha imemby oservi hag̃ua Jehová rógape. Ana ojapo vaʼekue ko promésa imemby onase mboyve, ha iména Elqaná ndoproivíri chugui okumpli hag̃ua upe promésa. Samuel opoʼo riremi, Ana ogueraha chupe Jehová rógape ha avei ogueraha peteĩ animál sakrifisiorã (1Sa 1:11, 22-28; 2:11). Sansón haʼe vaʼekue avei ótro mitã oñemeʼẽva Ñandejárape oservi hag̃ua chupe de nazareo (Jue 13:2-5, 11-14; ekompara Nú 30:3-5, 16 heʼívare pe autorida oreko vaʼekuére pe túa itajýrare).
17-23 DE MAYO
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | NÚMEROS 32, 33
“Pemosẽmbaite vaʼerã umi hénte oikóvape upe yvýpe”
w10-S 1/8 23
Jaikuaave hag̃ua
¿Mbaʼépa rakaʼe “umi lugár yvate” pyʼỹinte oñeñeʼẽha pe Escrituras Hebréaspe?
Umi israelita oike potaitépe pe yvy oiko haguépe umi cananeo, haʼéva hína pe Tiérra Prometída, Jehová omanda chupekuéra: “Pehundipa vaʼerã umi estátua ojejapo vaʼekue itágui ha umi ojejapo vaʼekue metálgui, ha pehundipaite vaʼerã umi lugár yvate” (Números 33:52). ¿Mbaʼépa hína umi lugár yvate? Umi cananeo oadorahápe umi dios fálsope. Sapyʼánte haʼe vaʼekue peteĩ lugár oĩva peteĩ sérro púntape, térã peteĩ esenário oñemopuʼãva peteĩ yvyramáta guýpe térã umi siudápe (1 Reyes 14:23; 2 Reyes 17:29; Ezequiel 6:3). Koʼã lugárpe oĩ vaʼekue umi altár, kolúmna sagráda, póste sagrádo, estátua, mbaʼyru ojehapyha insiénso ha umi mbaʼe oipuru vaʼekue hikuái oadora hag̃ua idióspe.
w08-S 15/2 27 párr. 5, 6
Ani jafalla umi israelita ofalla haguéicha
Ñande avei ñambohovái umi pruéva ojoguáva umi ohasa vaʼekuépe umi israelita. Ko tiémpope umi hénte oreko avei heta dios, por ehémplo pe pláta, umi famóso, umi deportísta, pe polítika, umi omoakãva irrelihión ha umi ihentekuéra jepe. Oimeraẽva koʼã mbaʼe ikatu ou iñimportanteterei ñandéve g̃uarã ha ñamboyke entéro mbaʼe hesehápe. Jaikóramo jajeheʼaiterei umi ndoadoráivare Jehovápe ikatu ñandegueraha vai.
Umi oadoráva Baálpe hekovai vaʼekue oadora jave chupe, ha upe kostúmbre ogusta vaʼekue heta israelítape ha omoñuhã chupekuéra. Koʼág̃a avei oĩ heta ñuhã peichagua oitýva umi kristiáno oĩvape Ñandejárapa puévlope. Por ehémplo peteĩ persóna ikatu oĩ haʼeño ha oipuru hína ikomputadóra, upéi okuriosease álgo ha noñatendevéi ijehe. ¿Mbaʼépa ikatu oiko? Ojopy haguére peteĩ votón ikatu hína ohecha peteĩ mbaʼe vai omongyʼátava ikonsiénsia. Ñambyasyeterei ningo peteĩ kristiáno oñepyrũramo ohecha pornografía Internétpe.
it-1-S 410 párr. 4
Canaán
Jehová heʼi vaʼekue mbaʼéichapa oñehundi vaʼerã umi cananéope ha Josué iñarandu rupi “ojapo entéro mbaʼe Jehová heʼi vaʼekue Moiséspe” (Jos 11:15). Péro umi israelita ndojegiái la oñemandávare ha nohundíri entéro mbaʼe omongyʼáva pe yvy. Oheja vaʼekue umi cananéope oiko ijapytepekuéra ha upéva ombyai pe puévlope. Upéva káusare, kon el tiémpo oĩ hetaiterei omanóva, ha upéva ndoikói vaʼerãmoʼã peichaite peve la openárire hikuái pe mandátore ha ohundipaite umi cananéope. Hiʼarive oĩ vaʼekue avei violénsia, hekovaíva ha oadoráva umi dios fálsope (Nú 33:55, 56; Jue 2:1-3, 11-23; Sl 106:34-43). Jehová oavisa porã vaʼekue chupekuéra haʼe ohusgataha hekoitépe ha umi kastígo ohupytytaha enterovépe. Upévare umi israelita oúramo ojeheʼa umi cananéore, omenda hesekuéra, oasepta irrelihionkuéra, osegi ikostumbrekuéra ha ojapo umi mbaʼe oporombojeguarúva, oñehundíta chupekuéra ha oñemosẽta avei pe yvýgui (Éx 23:32, 33; 34:12-17; Le 18:26-30; Dt 7:2-5, 25, 26).
Óro kuʼi oĩva la Bíbliape
it-2-S 238 párr. 2
Límite, frontéra
Ojesortea rire moõ gotyopa ohóta káda trívu, ojehecha vaʼerã moõ pevépa otokáta chupekuéra la iterritório, oñemoĩ hag̃ua peteĩ límite. Upépe ojerekóma enkuénta michĩpa térã tuichápa pe trívu. Ojeʼe chupekuéra: “Pejapo vaʼerã sortéo perreparti hag̃ua hekoitépe pe yvy pene hentekuérape. Umi hetavévape pemeʼẽ vaʼerã tuichave ijyvyrã, ha umi mbovyvévape pemeʼẽ vaʼerã michĩve ijyvyrã. Káda únope oñemeʼẽta ijyvyrã asegún osẽ pe sortéope” (Nú 33:54). Upéicharõ ojesortea rire moõ gotyopa oho vaʼerã káda trívu, upéva ndaikatuvéima oñekambia, péro káda território límite ikatu vaʼekue oñekambiaʼimi asegún mboýpa oñeime pe trívupe. Por ehémplo ojepeʼa vaʼekue Judágui peteĩ párte ijyvýgui ha oñemeʼẽ Simeón trívupe, pórke Judá yvy tuichaitereíma kuri chupekuéra g̃uarã (Jos 19:9).
24-30 DE MAYO
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | NÚMEROS 34-36
“Jajerrefuhia Jehováre”
¿Jajerrefuhiápa hína Jehováre?
4 ¿Mbaʼépa oiko vaʼekue peteĩ israelita ojukáramo hapichápe por aksidénte? Jepe ndojaposéi kuri upéva, lomímonte haʼéma kulpávle oporojuka rupi (Gén. 9:5). Upéicharõ jepe, oiko rupi por aksidénte ko mbaʼe vaiete, Jehová heʼi tekotevẽha ojeporiahuvereko pe oporojukávape. Péicha jave, pe oporojukáva aksidentálmente ikatu odipara pe oñevengasévagui ha oho ojerrefuhia peteĩva umi 6 siudápe, oñemoĩ vaʼekue ojeprotehe hag̃ua chupe. Oñepermitíramo chupe opyta pe siudápe, ndaikatuvéima ojejapo hese mbaʼeve. Péro haʼe nosẽi vaʼerã upégui omano mboyve pe saserdóte prinsipál (Núm. 35:15, 28).
¿Jajerrefuhiápa hína Jehováre?
6 Peteĩ israelita ojukáramo hapichápe por aksidénte, pyaʼe oho vaʼerã peteĩva umi siuda de rrefúhiope. Og̃uahẽvo pe siuda rokẽ entrádape haʼe omombeʼu vaʼerã umi ansiánope, haʼéva umi kuimbaʼe omoakãva upe siuda, “mbaʼépa la ojapo vaʼekue”. Upévare, haʼekuéra orresivi porã vaʼerã chupe (Jos. 20:4, TNM). Peteĩ tiémpo rire, koʼã kuimbaʼe omondo jey vaʼerã chupe pe siuda oporojuka haguépe, ikatu hag̃uáicha umi ansiáno upepegua ohusga chupe (elee Números 35:24, 25). Ohechakuaárõ hikuái pe asesináto oiko hague por aksidénte, omondo jey vaʼerã pe oporojuka vaʼekuépe pe siuda de rrefúhiope.
¿Jajerrefuhiápa hína Jehováre?
13 Pe oporojukáva por aksidénte oike jepéramo peteĩ siuda de rrefúhiope, haʼe oĩma protehído. Jehová heʼi vaʼekue: “Koʼã siudápe ikatúta okañy” (Jos. 20:2, 3, TNM). Jehová ndojerurevéima ojehusga jey hag̃ua pe oporojuka vaʼekuépe. Avei, “pe omano vaʼekue pariénte” ndaikatumoʼãi oike pe siudápe ojuka hag̃ua upe persónape. Jehová oprotehe pe oporojuka vaʼekuépe aksidentálmente oiko aja pe siuda de rrefúhiope. Haʼe ningo noĩri peteĩ kárselpe, upévare ikatu ombaʼapo, oipytyvõ ótrope, ha oservi pyʼaguapýpe Jehovápe. Añetehápe, upe persóna ikatúnte avei ovyʼa ha orekopa la oikotevẽva guive.
Óro kuʼi oĩva la Bíbliape
w91-S 15/2 13 párr. 13
‘Ojepaga pe présio oñekotevẽ vaʼekue ojerreskata hag̃ua enterovépe’
13 Adán ha Eva ndaikatúi oñevenefisia pe rreskáte ojepaga vaʼekuégui. Pe léi oñemeʼẽ vaʼekue Moiséspe heʼi: “Ndovaléi pejagarra mbaʼeve pe oporojuka vaʼekuégui opagaséramo hekovére, haʼe omerese voi hína omano” (Números 35:31). Adánpe ningo noñembotavýi vaʼekue, haʼe opeka ojaposégui voi (1 Timoteo 2:14). Ojapóvo upéva haʼete ojukáva ifamiliarépe, pórke haʼe ombohasa chupekuéra pe imperfeksión ha péicha oñekondena chupekuéra omano hag̃ua. Haʼe ningo perfékto kuri ha odesidi ijeheguiete naiñeʼẽrendumoʼãiha Ñandejára léipe, upévare Adán omerese vaʼekue omano. Jehová ndohechaukamoʼãi kuri ihustoha ohejárõ Adán oñevenefisia pe rreskátegui. Péro ojepaga pe rreskáte ikatu hag̃uáicha Adán familiare ojei pe ñemano poguýgui (Romanos 5:16). Péicha oñekumpli la ojeruréva pe léi ha ojepeʼaite voi umi mbaʼe vai oguerúva pe pekádo. Pe orreskatáva Adán familiarépe “omano enterove rehehápe” ha péicha ñandelivera ha ogueraha ijapére umi mbaʼe vai oguerúva pe pekádo (Hebreos 2:9; 2 Corintios 5:21; 1 Pedro 2:24).
31 DE MAYO AL 6 DE JUNIO
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | DEUTERONOMIO 1, 2
“Umi orrepresentáva Ñandejárape oporohusga jave”
w96-S 15/3 23 párr. 1
Jehová, peteĩ Dios ihústova
Umi ansiáno oĩva kongregasiónpe oreko pe rresponsavilida oporohusgávo oĩ jave opeka vaíva (1 Corintios 5:12, 13). Oporohusgávo haʼekuéra imanduʼa Ñandejára ihustoha ha oñehaʼãha ikatúma guive ohechauka oporoporiahuverekoha. Oĩ vése ndaikatúiva ojehechauka ojeporiahuverekoha peteĩ persónape, por ehémplo ndohejáiramo hembiapo vai ha noñarrepentíriramo. Péro umi ansiáno nomosẽi kongregasióngui peteĩ persónape oipotágui opaga hembiapo vaikuére. Haʼekuéra oipota guei pe disiplína oipytyvõ chupe okambia hag̃ua ha odesidi porã jey hag̃ua (ekompara Ezequiel 18:23 heʼívare). Umi ansiáno oĩ Cristo poguýpe, upévare ihústo vaʼerã hikuái ha ojogua vaʼerã “peteĩ lugár ikatuhápe ñañemoʼã yvytu atãgui” (Isaías 32:1, 2). Haʼekuéra otrata vaʼerã enterovépe peteĩcha ha noñemohatãi vaʼerã opensávape (Deuteronomio 1:16, 17).
w02-S 1/8 9 párr. 4
Ñañemoĩ Ñandejára poguýpe
4 Umi hués ndahaʼéi ku oikuaánte vaʼerã pe Léi heʼíva. Koʼã kuimbaʼe ijedavéva iñimperfékto vaʼekue, ha upévare oñatende vaʼerã kuri ani ou opensa ijehénte, ofavorese algúnope térã itaryrýi pórke koʼã mbaʼe noipytyvõmoʼãi chupekuéra ohusga porã hag̃ua. Moisés heʼi vaʼekue koʼã kuimbaʼépe: “Ani pefavorese avavépe. Peẽ peteĩchante pehendu vaʼerã umi iplátavape ha imboriahúvape. Ndapekyhyjéi vaʼerã pende rapicha kuimbaʼégui, pórke peẽ perrepresenta hína Ñandejárape peporohusga jave”. Péicha jahecha umi hués Israelgua orrepresenta hague Ñandejárape oporohusga jave, ha upéva peteĩ priviléhio tuichaitereíva (Deuteronomio 1:16, 17).
Óro kuʼi oĩva la Bíbliape
Jehová ñeʼẽ ijeroviapy
9 Umi israelita oiko vaʼekue pe ‘desiérto [...] oporomongyhyjévare’ 40 áño, péro Jehová ndeʼíri vaʼekue mbaʼeichaitépa oisãmbyhýta chupekuéra ha oñangarekóta hesekuéra. Upéicharõ jepe, heta vése ohechauka ikatuha ojejerovia hese ha imandamientokuérare. Ñandejára oipuru peteĩ arai guasu arakuépe ha tatarendy pyharekue omomanduʼa hag̃ua ipuévlope haʼe oipytyvõ ha oisãmbyhyha hína chupekuéra oiko aja pe desiértore (Deut. 1:19, ÑÑB; Éx. 40:36-38). Jehová omeʼẽ avei umi israelítape hemikotevẽ. “Mbaʼevete ningo noikotevẽi hikuái; ijaokuéra jepe ndaitujái ha ndairurúi ipykuéra” (Neh. 9:19-21, ÑÑB).
7-13 DE JUNIO
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | DEUTERONOMIO 3, 4
“Jehová léi ihústo ha ikatu ñanemoarandu”
it-1-S 821 párr. 6
Entendimiénto
Peteĩ persóna ostudiáramo Ñandejára Ñeʼẽ ha ojapóramo umi mbaʼe heʼíva pype ikatu iñaranduve imboʼeharakuéragui ha iñentendidove umi ijedávagui (Sl 119:99, 100, 130; ekompara Lu 2:46, 47 heʼívare). Upéva oiko pórke umi mandáto ha léi oúva Ñandejáragui henyhẽ arandúgui ha entendimiéntogui. Upévare umi israelita osegívo umi mandamiénto ha léi, umi ótro puévlo ohecháta kuri ‘iñarandu ha iñakãporãha’ (Dt 4:5-8; Sl 111:7, 8, 10; ekompara 1Re 2:3 heʼívare). Pe iñentendídova orrekonose orrespeta vaʼerãha Ñandejára Ñeʼẽ, upévare ojapose la heʼíva pype ha ojerure Ñandejárape oipytyvõ hag̃ua chupe (Sl 119:169). Avei oheja pe mensáhe oĩva Ñandejára Ñeʼẽme oike ipyʼapýpe (Mt 13:19-23), oskrivi ikorasõme (Pr 3:3-6; 7:1-4) ha ndochaʼéi umi mbaʼe ivaívare (Sl 119:104). Ñandejára Raʼy oĩrõ guare ko yvy ape ári ohechauka vaʼekue iñentendidoha. Ni noñehaʼãi vaʼekue ojei pe sufrimiénto ha ñemanógui pórke oikuaa Ñandejára Ñeʼẽ oñekumpli vaʼerãha péicha (Mt 26:51-54).
w99-S 1/11 20 párr. 6, 7
Iporãiterei ñandepojera
Pe rréina de Seba oñesorprende la ohecháva ha ohendúvare, upévare haʼe iñumílde ha heʼi: “¡Ovyʼaiténe [...] nde siervokuéra siémpre oĩva nendive, ha ohendúva umi mbaʼe aranduete eréva!” (1 Reyes 10:4-8). Salomón siervokuéra oiko vaʼekue pe rrikésa apytépe, péro pe rréina ndeʼíri haʼekuéra ovyʼaha upévare, síno ikatu haguére ohendu meme Salomón arandu oúva Ñandejáragui. Pe rréina de Seba ningo ehémplo porã Jehová puévlope g̃uarã, pórke enterove jaservíva chupe ikatu avei ñañevenefisia pe arandu oúvagui Ñandejára ha Itaʼýra Jesucrístogui.
Iporã avei jareko enkuénta ótra kósa heʼíva pe rréina de Seba. Haʼe heʼi vaʼekue Salomónpe: “Toñemombaʼeguasu nde Jára Jehovápe” (1 Reyes 10:9). Pe rréina ohechakuaa vaʼekue Jehová oipytyvõha Salomónpe iñarandu ha irríko hag̃ua. Ha añetehápe Jehová opromete vaʼekue voi Israélpe ymave: ‘Peñatende vaʼerã pekumplipaite hag̃ua umi mandamiénto ha léi, péicha entéro umi ótro puévlo ohecháta penearandu ha peneakãporãha, pórke haʼekuéra ohendúta mbaʼeichagua mandamiéntopa peẽ pekumpli, ha heʼíta penderehe: “Añetehápe ko nasión tuichaitéva iñarandu ha iñakãporã”’ (Deuteronomio 4:5-7).
¿Ñanembaʼeretápa Ñandejára renondépe?
13 Jehová ohovasa jave isiervokuérape, omeʼẽ chupekuéra iporãvéva (Santiago 1:17). Jahechakuaa upéva omeʼẽrõ guare umi Israelguápe peteĩ yvy “osyryhápe kamby ha eíra”. Ojeʼérõ jepe upéicha avei Egíptore, pe Israel yvy ojoavy tuicha upe tetãgui peteĩ mbaʼépe. “[Jehová] pende Jára oñangareko pe yvýre áño pukukue”, heʼi Moisés pe tetãme. Upéva ohechauka umi Israelguápe oho porãtaha Jehová oñangarekóta rupi hesekuéra. Ha upeichaite oiko, iñeʼẽrendu aja Jehovápe, haʼe omeʼẽ chupekuéra hetaiterei mbaʼe porã ha oiko porãiteve ambue tetãnguéragui. Péicha jahechakuaa, Ñandejára ñanderovasávo añoite ikatutaha ‘ñañakãrapuʼã’ (Números 16:13; Deuteronomio 4:5-8; 11:8-15).
Óro kuʼi oĩva la Bíbliape
w04-S 15/9 25 párr. 3
Mbaʼe mbaʼépa ñanemboʼe lívro de Deuteronomio
4:15-20, 23, 24. Pe léi oproivi ojejapo taʼanga, ¿péro heʼisépa upéva ndovaleiha ojejapo umi taʼanga adornorã? Nahániri. Pe léi oproivi vaʼekue ojejapo taʼanga ojeadora hag̃ua. Ndovaléi vaʼekue ojejapo mbaʼeveichagua raʼanga ‘oñeñesũ ha oñemombaʼeguasu hag̃ua umíva’. La Biblia ndeʼíri ivaiha oñepinta térã ojejapo algúna kósa joguaha adornorã (1 Reyes 7:18, 25).
14-20 DE JUNIO
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | DEUTERONOMIO 5, 6
“Ehekomboʼe ne famíliape ohayhu hag̃ua Jehovápe”
w05-S 15/6 20 párr. 11
Tuakuéra, pemeʼẽ pene famíliape oikotevẽva
11 Oñeñeʼẽvo ko témare ojelee meme Deuteronomio 6:5-7. Pehekamína ko téxto pende Bíbliape ha pelee umi versíkulo. Pepe jahecha ojeʼeha tuakuérape raẽve omombarete vaʼerãha ijerovia, ohayhu vaʼerãha Jehovápe ha ojapo haʼe omandáva. Upéicharõ, peẽ voi tuakuéra pestudia porã vaʼerã Ñandejára Ñeʼẽ, pelee meme ha pejepyʼamongeta hese. Péicha peikuaavéta ha pemombaʼéta umi konsého ha léi Jehová omeʼẽva. Pejapóramo koʼã mbaʼe pene korasõ henyhẽta umi enseñánsa porãite oĩvagui la Bíbliape, ha umíva penembovyʼáta ha penepytyvõta perrespeta ha pehayhuve hag̃ua Jehovápe. Avei perekóta heta mbaʼe porã pekomparti hag̃ua pene famíliandi (Lucas 6:45).
w07-S 15/5 15 párr. 5
¿Mbaʼéichapa ikatu ahekomboʼe porã che famíliape?
Umi mbaʼe rehupytyséva, ndegustáva ha remombaʼéva ojekuaa la rejapóvare, ndahaʼéi la erévarente (Romanos 2:21, 22). Umi mitã ningo michĩete guive oñatende la ituakuéra ojapóvare ha oaprende chuguikuéra. Haʼekuéra opilla mbaʼépa iñimportánte ituakuérape g̃uarã, ha pyʼỹinte haʼekuéra avei oñepyrũ omombaʼe umíva. Ne família ohechakuaáta nde rehayhu añetéramo Jehovápe. Por ehémplo ohecháta ndéve g̃uarã iñimportanteha relee ha restudia la Biblia. Avei oñemeʼẽta enkuénta remotenonde memeha Ñandejára Rréino (Mateo 6:33). Nderefaltáirõ rreunionhápe ha repredika memérõ, ohechakuaáta hikuái nde servísio Jehovápe haʼeha la iñimportantevéva ndéve g̃uarã (Mateo 28:19, 20; Hebreos 10:24, 25).
w05-S 15/6 21 párr. 14
Tuakuéra, pemeʼẽ pene famíliape oikotevẽva
14 Ohechaukaháicha Deuteronomio 6:7, oĩ heta moménto tuakuéra ikatuhápe oñeʼẽ ifamíliandi umi mbaʼe omboʼévare la Biblia. Ikatu peaprovecha pemboʼe chupekuéra peviaha jave, pembaʼapo jave oñondive ogapýpe térã pepytuʼu jave. Ndahaʼéi ku pejeplageátava chupekuéra ni pemeʼẽtava diskúrso puku puku la Biblia heʼívare, síno peñehaʼã vaʼerã peñemongeta kyreʼỹme umi mbaʼe iporãvare. Por ehémplo, pe rrevísta ¡Despertad! oreko umi artíkulo oñeʼẽva heta mbaʼére, ha umíva ikatu penepytyvõ peñeʼẽ hag̃ua Jehová kreasiónre, umi lugár neporãva oĩvare ko planétape, ha umi diferénte kultúra ha kostúmbre orekóvare la hénte. Peñeʼẽramo koʼã mbaʼére ikatu pemomýi umi mitãrusukuérape oleeseve hag̃ua umi puvlikasión omeʼẽva pe esklávo de konfiánsa ha iñarandúva (Mateo 24:45-47).
Óro kuʼi oĩva la Bíbliape
Jehová ohechauka mborayhu ha hustísia Israélpe
11 Mbaʼépa ñanemboʼe: Jehová ndojegiái ñane píntarente, síno oikuaa la oĩva ñande pyʼapýpe ha oikuaa porã mbaʼeichagua persónapa ñande (1 Sam. 16:7). Ndaikatúi ñamokañy chugui la ñapensáva, ñañandúva ni jajapóva. Haʼe oheka umi mbaʼe porã oĩva ñane korasõme ha ñanepytyvõ ñamongakuaa hag̃ua upéva. Péro Jehová oipota avei jahechakuaa mbaʼeichagua pensamiéntopa naiporãi, ha ñadomina umíva jajapo mboyve álgo ivaíva (2 Crón. 16:9; Mat. 5:27-30).
21-27 DE JUNIO
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | DEUTERONOMIO 7, 8
“Aníke remomenda ne família hesekuéra”
¿Mbaʼérepa Ñandejára omanda vaʼekue umi israelítape ani hag̃ua omenda umi ndoservírivare chupe?
Primero, Jehová oikuaa porã Satanás ojapotaha ikatúva entéro pe tetã Israel omombaʼeguasu hag̃ua umi ñandejára guaʼúpe. Jehová heʼi porã isiervokuéra omendáramo umi ndahaʼéivare hetãygua omboyketaha chupekuéra hapégui ha oservitaha umi ñandejára guaʼúpe. Oĩ heta mbaʼe iñimportánteva ohechakuaa vaʼerã hikuái. Por ehémplo, naiñeʼẽrendúiramo ko mbaʼépe, Jehová noĩmoʼãvéima hendivekuéra, ha upépe ndahasyietéta umi iñenemígo ipuʼaka hag̃ua hesekuéra. Ha upéicha oikórire, hasýta ou hag̃ua Israel rupive pe Mesías oñepromete vaʼekue. Jahechakuaa mbaʼérepa Satanás oñehaʼãmbaite omomýi umi israelítape omenda hag̃ua umi ndoservírivare Jehovápe.
Remenda vaʼerã ‘peteĩ ojeroviávare ñande Ruvicháre’
Upéicharõ jepe, Jehová heʼi ñamenda vaʼerãha peteĩ oservívare chupe. ¿Mbaʼérepa? Haʼe oikuaágui mbaʼépa iporãve ñandéve g̃uarã ha ñandeprotehese. Ñandejára ndoipotái jadesidi vai ha upéi japyta jasufri, upéva rangue oipota jaiko vyʼápe. Nehemías tiémpope, heta judío omenda vaʼekue umi kuña ndoservírivare Jehovápe. Upévare haʼe omomanduʼa pe puévlope mbaʼépa oiko raʼe rréi Salomón rehe. Heʼi chupekuéra Ñandejára oguerohory hague Salomónpe ha oiporavo chupe rreirã. Péro upéi haʼe ou omenda umi ndoservírivare Jehovápe, ha hembirekokuéra ogueraha vai chupe. Upéicha rupi, amo ipahápe Salomón opeka Ñandejára kóntrape (Neh. 13:23-26). Jehová ningo ñanderayhúguinte heʼi ñandéve ñamenda vaʼerãha peteĩ oservívare chupe añoite (Sal. 19:7-10; Is. 48:17, 18). Entéro kristiáno jaagradeseterei chupe oñangareko haguére ñanderehe mborayhúpe ha omeʼẽ haguére ñandéve umi konsého neporãva. Jaikuaa avei Jehová orekoha derécho heʼívo ñandéve mbaʼépa jajapo vaʼerã ha mbaʼépa ndovaléi jajapo (Prov. 1:5).
Jaiporavo porãkena ñane amigokuerarã
12 Oiméramo ñamendase hína, tekotevẽ ñañatende porã mávapepa jaiporavóta ñane ména térã ñane rembirekorã. La Biblia ohechauka porã ndovaleiha jajegusta peteĩ persóna ndoservírivare Jehovápe, pórke tuichaiterei ñanediferénte. Ñandejára Ñeʼẽ heʼi voi: “Ani peñemoĩ peteĩ júgo guýpe umi ojeroviaʼỹva ndive. ¿Mbaʼéicha piko ojoajúta tekoporã ha tekoaña? Térã, ¿mbaʼépe piko ojojogua ára ha pyhare?” (2 Cor. 6:14). La Biblia avei heʼi ñamenda vaʼerãha ‘peteĩ ojeroviávare ñande Ruvicháre’ añoite (1 Cor. 7:39). Upéva heʼise ñamenda vaʼerãha peteĩ testígo de Jehová vautisádore ha orrespetáva Ñandejára léi. Ñamendáramo peteĩ ohayhúvare Jehovápe, upe persóna katuete ñanepytyvõta jasegi hag̃ua jaservi Ñandejárape.
Óro kuʼi oĩva la Bíbliape
w04-S 1/2 13 párr. 4
Jehová omeʼẽ ñandéve ñaikotevẽva káda día
4 Ñande jajerure Ñandejárape omeʼẽ hag̃ua ñandéve jaʼumi vaʼerã káda día, ha upéva ñanemomanduʼa ñaikotevẽha avei aliménto espirituál káda día. Peteĩ vuélta Jesús ndoʼúi kuri mbaʼeve hetaiterei díarema ha Satanás omoñuhãségui chupe heʼi Jesúspe ojapo hag̃ua itágui pan. Péro Jesús iñembyahýirõ jepe okontesta Satanáspe: “Ñandejára Ñeʼẽme heʼi: ‘Yvypóra noikotevẽi pan añónte oikove hag̃ua, síno oikotevẽ opaite mbaʼe Jehová heʼíva’” (Mateo 4:4). Koʼápe Jesús imanduʼa Moisés heʼi vaʼekuére umi israelítape. Moisés heʼi vaʼekue: “[Jehová] nemboʼe neumílde hag̃ua ohejávo neñembyahýi ha omeʼẽvo ndéve maná reʼu hag̃ua. Pe maná ningo nde ndereikuaái vaʼekue ni nde tuakuéra ndoikuaái vaʼekue, ha péva rupive oikuaauka ndéve yvypóra nodependeiha pan rehe añónte oikove hag̃ua, síno opa mbaʼe Jehová heʼívare” (Deuteronomio 8:3). Jehová nomeʼẽi vaʼekue pe maná omongaru hag̃uánte umi israelítape, síno omboʼe hag̃ua avei chupekuéra heta mbaʼe iñimportánteva. Por ehémplo, umi israelita ombyaty vaʼerã kuri “oikotevẽva káda diarã”. Oĩramo omohembýva pe ótro día peve, hasopa ha inemba chuguikuéra (Éxodo 16:4, 20). Péro upéva ndoikói pe sexto díape, upe díape ombyaty vaʼerã hikuái el dóvle hoʼu hag̃ua pe sábado (Éxodo 16:5, 23, 24). Upéicharõ pe maná omboʼe chupekuéra iñeʼẽrendu vaʼerãha ha nodependeiha hikuái pan rehe añónte oikove hag̃ua, “síno opa mbaʼe Jehová heʼívare”.
28 DE JUNIO AL 4 DE JULIO
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | DEUTERONOMIO 9, 10
“¿Mbaʼépa Jehová ojerure hína ndehegui?”
¿Mbaʼépa Jehová oipota jajapo?
¿Mbaʼépa ñanepytyvõta ñaneñeʼẽrendu hag̃ua Jehovápe ñande pyʼaite guive? Pe versíkulo 12-pe heʼi: ‘Pekyhyje Ñandejáragui’. Koʼápe Moisés ndeʼíri hína jakyhyje vaʼerãha Jehovágui ñandekastigárõ g̃uarã jajavy haguére. Heʼisénte hína jarrespeta vaʼerãha Jehovápe ha ndajajapói vaʼerãha mbaʼeve ombopochýtava chupe.
Upéicharõ jepe ndahaʼéi jakyhyjéguinte ñaneñeʼẽrendu vaʼerã Jehovápe. Moisés omombeʼu mbaʼépa Jehová oipota jajapo: ‘Pehayhu chupe pende pyʼaite guive ha pene ánga mbytete guive’ (versíkulo 12). Upéicharõ jahayhúgui Jehovápe ñaneñeʼẽrendu vaʼerã chupe. Upéva ndeʼiséi avei jaʼenteha jahayhuha chupe. Peteĩ kuatiañeʼẽ heʼi: “Umi ñeʼẽ ojepurúva hebréope ojeʼe hag̃ua oñeñandúva ohechauka avei mbaʼérepa ojejapo peteĩ mbaʼe”. Upéva heʼise umi ohayhúva Jehovápe ohechaukaha upéva umi mbaʼe ojapóva rupive. Upéicharõ ñande jahayhúva Jehovápe ñande pyʼaite guive, ñañehaʼãta jajapo opa mbaʼe ombovyʼátava chupe (Proverbios 27:11).
¿Mbaʼépa Jehová oipota jajapo?
Ñaneñeʼẽrendúramo Jehovápe ñande pyʼaite guive jahupytýta heta mbaʼe porã. Moisés ningo heʼi voi versíkulo 13-pe: ‘Pejapo Jehová heʼíva oho porã hag̃ua peẽme’. La Biblia heʼi avei: ‘Ñandejára ningo mborayhu’, upévare katuete iporãvéta jajapóramo opa mbaʼe haʼe heʼíva ñandéve (1 Juan 4:8). Jajapóramo upéicha nañasẽvaimoʼãi koʼág̃a ni amo gotyove (Isaías 48:17). Heta mbaʼe vaígui ningo jajeíta ha ikatúta voi jaiko vyʼápe opa árare Ñandejára Rréino poguýpe.
cl-S 16 párr. 2
¿Ikatúpa añete ‘ñañemoag̃ui Ñandejárare’?
2 Yma ningo oĩ vaʼekue Ñandejára siérvo oñemoag̃ui vaʼekue hese, por ehémplo Abrahán. Ñandejára voi ohenói vaʼekue chupe “che amígo” (Isaías 41:8). Upéicharõ Jehová ohecha vaʼekue Abrahánpe iñamígoramo. Haʼe ikatu kuri oreko pe amista espesiál Jehovándi “ojerovia” rupi hese (Santiago 2:23). Koʼág̃a rupi avei Jehová “oñemoag̃ui” umi ojapóvare haʼe heʼíva ohayhúgui chupe (Deuteronomio 10:15). Iñeʼẽme jatopa peteĩ invitasión ha peteĩ promésa iporãitereíva. Heʼi: “Peñemoag̃uíkena Ñandejárare, ha haʼe oñemoag̃uíta penderehe” (Santiago 4:8).
Óro kuʼi oĩva la Bíbliape
it-1-S 133
Anaquim
Koʼã hénte tuichaicha vaʼekue, oiko vaʼekue hikuái Canaánpe umi montáñare, mar ypýpe ha espesiálmente pe território oĩva sur gotyo. Ahimán, Sesái ha Talmái haʼe vaʼekue kuimbaʼe ipoderósova umi anaquim apytépe, ha haʼekuéra oiko vaʼekue Hebrónpe (Nú 13:22). Ko lugárpe ningo umi 12 espía hebreo ohecha vaʼekue primera ves umi anaquímpe. Diez umi espía apytégui omeʼẽ vaʼekue peteĩ infórme oporomongyhyjéva, heʼi voi umi anaquim haʼeha umi nefilim familiare, haʼéva umi higánte oiko vaʼekue pe dilúvio mboyve. Koʼã espía heʼi avei oñeñandu tukúicha michĩha umi anaquim renondépe (Nú 13:28-33; Dt 1:28). Umi anaquim tuichaiterei rupi, oñeñeʼẽ hag̃ua umi emim ha refaím rehe oñekompara vaʼekue hesekuéra, pórke umi hénte koʼã siudagua tuichaiterei vaʼekue avei. Umi anaquim imbarete rupi, yma ojeʼe vaʼekue: “¿Máva piko ipuʼakáta umi anaquim rehe?” (Dt 2:10, 11, 20, 21; 9:1-3).