Jesús osẽ Jerusaléngui lunes kaʼarupytũvo ha oho jey Betániape, opytáva éste gotyo pe sérro Olivotýgui. Oiméne Jesús opyta jey oke iñamigokuéra Lázaro, María ha Marta rógape.

Koʼág̃a martes 11 de nisán pyharevete. Jesús ha idisipulokuéra oviaha jey Jerusalénpe. Upérõ haʼe ohóta kuri ipahaite pe témplope, ha opredikáta última ves umi héntepe. Saʼíma ofalta og̃uahẽ hag̃ua pe Páskua, ha upe pyharépe haʼe omoñepyrũta pe Séna del Señór. Upe rire ojejagarrátama chupe ha ojehusgáta ojejuka hag̃ua.

Jesús ha isegidorkuéra oho jey pe tape ohóvare sérro Olivotýrupi Jerusalén gotyo. Ohasávo hikuái upérupi, Pedro ohecha pe yvyramáta Jesús omaldesi vaʼekue pe ótro día. Pedro heʼi: “¡Mboʼehára, emañami!, pe ígo máta remaldesi vaʼekue ipirúma” (Marcos 11:21).

¿Mbaʼérepa Jesús ombopiru upe yvyramáta? Haʼe voi omombeʼu: “Añetehápe haʼe peẽme: Pejerovia ha [ndapedudáirõ], peẽ avei pejapóta che ajapo vaʼekue pe ígo mátare ha ndahaʼéi upévante; pejéta avei ko sérrope: ‘Epuʼã ha tereho ejeity pe márpe’, ha katuete oikóta. Ha opa mbaʼe pejeruréva peñemboʼe jave, oñemeʼẽta peẽme pejeroviáramo” (Mateo 21:21, 22). Haʼe heʼi jey chupekuéra orekóramo fe, peteĩ sérro jepe ikatutaha omonguʼe (Mateo 17:20).

Jesús ombopirúvo pe yvyramáta, omboʼe idisipulokuérape tekotevẽtereiha ojerovia hikuái Ñandejárare. Haʼe heʼi: “Opa mbaʼe pejeruréva peñemboʼe jave, pejerovia vaʼerã oñemeʼẽtaha peẽme ha upeichaite oikóta” (Marcos 11:24). ¡Ajépa iñimportantete la oaprendéva hikuái! Hiʼarive ohasa potaite hikuái heta mbaʼe ijetuʼúva. Péro oĩ avei ambue mbaʼe umi disípulo ikatúva oaprende ohechávo pe ígo máta ipiru vaʼekue.

Umi isrraelíta ojogua pe ígo mátape. Pe yvyramáta ningo haʼetévaicha kuri hiʼáva. Upéicha avei umi hudío oreko kuri peteĩ kompromíso Ñandejárandi ha haʼetévaicha iñeʼẽrendúva pe Léi heʼívape. Péro añetehápe ndojeroviái hikuái Ñandejárare ni nahembiapoporãi, péicha rupi omboyke hikuái Ñandejára Raʼýpe jepe. Upévare Jesús ombopirúvo pe ígo máta ndahiʼáiva, ohechauka mbaʼépepa opáta umi isrraelíta ojeroviaʼỹva ha ndojapóiva iporãva.

Upe riremínte Jesús ha idisipulokuéra og̃uahẽ Jerusalénpe. Jepiveguáicha, Jesús oho pe témplope oporomboʼe hag̃ua. Oiméne ñanemanduʼa Jesús omosẽ hague umi kambísta pe témplogui, ha upévare umi saserdóte ruvicha ha karai guasukuéra odesafia chupe ha heʼi: “¿Nde piko ereko permíso rejapo hag̃ua koʼã mbaʼe? ¿Máva piko heʼi ndéve ikatuha rejapo?” (Marcos 11:28).

Jesús ombohovái: “Che aporandumíta avei peẽme peteĩ mbaʼe. Ha pembohováiramo chéve, upéicharõ amombeʼúta avei peẽme mávapa omeʼẽ chéve permíso ajapo hag̃ua koʼã mbaʼe. Pejemi chéve, pe vautísmo Juan ojapo vaʼekue, ¿oúpa Ñandejáragui térãpa yvyporakuéragui?”. Umi saserdóte ruvicha ha karai guasukuéra oñepyrũ okalkula mbaʼéichapa ombohováita ha heʼi ojupe: “Jaʼéramo ‘Ñandejáragui’, heʼíta ñandéve: ‘¿Mbaʼére piko upéicharõ ndapegueroviái raʼe chupe?’. ¿Péro jaʼéta piko: ‘Ou yvyporakuéragui’?”. Jahechaháicha, okyhyje hikuái umi héntegui, “haʼekuéra oguerovia rupi Juan haʼe hague añetehápe peteĩ proféta” (Marcos 11:29-32).

Upévare ombohovái hikuái Jesúspe: “Ndoroikuaái”. Ha Jesús heʼi chupekuéra: “Upéicharõ che namombeʼumoʼãi avei peẽme mávapa omeʼẽ chéve permíso ajapo hag̃ua koʼã mbaʼe” (Marcos 11:33).

Jesús oĩ hína témplope. Angeténte ojurumboty umi líder rrelihiósope, oporandu rire hikuái mávapa omeʼẽ chupe permíso ojapo hag̃ua opa mbaʼe. Upéi Jesús omombeʼu peteĩ ehémplo ohechaukáva mbaʼeichagua persónapa hikuái.

Jesús omombeʼu: “Peteĩ karai mokõi itaʼýra. Ha heʼi pe ijypykuépe: ‘Che raʼy, terehóna embaʼapo koestedía parraltýpe’. Haʼe heʼi: ‘Aháta che ru’, péro upéi ndohói. Upe rire heʼi avei upéicha pe imitãvévape. Haʼe katu ombohovái: ‘Ndahamoʼãi’, péro upéi ombyasy heʼi haguére upéicha, ha oho ombaʼapo”. Upéi Jesús oporandu: “Koʼã mokõivéva apytégui, ¿mávapa ojapo itúva rembipota?” (Mateo 21:28-31). Jahechaháicha, pe imitãvéva la ojapóva itúva oipotáva.

Jesús heʼi umi oñemoĩvape hese: “Añetehápe haʼe peẽme, umi impuésto kovraha ha umi kuña rekovai oho pene renonderã Ñandejára Rréinope”. Jaʼekuaa umi impuésto kovraha ha umi kuña rekovai, ñepyrũrã ndoserviséi hague Ñandejárape. Péro upéi oñarrepenti ha oservi chupe, ojapo haguéicha pe taʼýra imitãvéva. Umi líder rrelihióso katu ojogua pe taʼýra ypykuépe. Heʼi guaʼu oserviha Ñandejárape, péro añetehápe nokumplíri hendive. Jesús heʼi chupekuéra: “Juan ningo ou vaʼekue ohechaukávo peẽme tape porã, péro peẽ ndapegueroviái chupe. Umi impuésto kovraha ha umi kuña rekovai katu oguerovia. Ha pehecháramo jepe koʼã mbaʼe, peẽ napeñembyasýi ha ndapegueroviái chupe” (Mateo 21:31, 32).

Upéi Jesús omombeʼu ótro ehémplo ohechauka hag̃ua umi rrelihión omoakãva ndahaʼeiha ndoserviporãinteva Ñandejárape, síno añetehápe iñañaha hikuái. Haʼe heʼi: “Peteĩ kuimbaʼe oñotỹ vaʼekue parrál, omongora, ojoʼo upépe peteĩ yvykua oñami hag̃ua iparrál rykue, ha omopuʼã peteĩ tórre. Upéi oalkila pe iparralty umi chokokuépe, ha osẽ oho ótro tetãme. Og̃uahẽvo pe kosécha tiémpo, haʼe omondo peteĩ hembiguáipe umi chokokue rendápe, ogueru hag̃ua pe parrál otokáva chupe. Péro haʼekuéra ombyepoti vaipaite pe tembiguáipe, ha omondo chupe po nandi. Upéi omondo ótro hembiguáipe. Pévape katu oñakã joka hikuái ha oñembohory hese. Upémarõ haʼe omondo jey ótrope, ha upévape ojuka hikuái. Upéi omondo hetave hembiguáipe, ha ijapyteguikuéra hetápe ombyepoti vaipaite hikuái ha umi ótrope katu ojuka voi” (Marcos 12:1-5).

¿Ontendépa Jesús ehémplo umi ohendúva chupe? Oime vaʼerã haʼekuéra imanduʼa Isaías heʼi hague Ñandejára puévlope: “Ñandejára ipuʼakapáva parralty, upéva hína Israel retã, hemitỹngue poravopyre hína umi Judapegua. Chuguikuéra ohaʼarõ tekojoja, ha tekoaña upe oĩva” (Isaías 5:7). Jesús ehémplo ojogua avei ko ehémplo Isaías omoĩ vaʼekuépe. Jehová hína pe kokue jára, pe parralty katu tetã Israel, haʼetévaicha oñemongoráva. ¿Mbaʼérepa? Pórke Ñandejára omeʼẽ pe Léi oprotehe hag̃ua chupekuéra. Jehová omondo iprofetakuérape ohekomboʼe hag̃ua pe puévlope, ikatu hag̃uáicha hembiapo porã hikuái.

Umi “chokokue” ningo oñemboharái umi ‘tembiguáire’ ha ojuka chupekuéra, upévare Jesús omombeʼu mbaʼépa ojapo pe ogajára: “Pe kuimbaʼe oreko gueteri itaʼýra ohayhuetereíva, ha amo ipahápe omondo hendapekuéra heʼígui: ‘Ko che raʼýpe orrespetáta hikuái’. Péro umi chokokue heʼi ojupe: ‘Pévape opytáta hína ko kokue; ¡jajukámandi voi chupe ha topytapa ñandéve!’. Upémarõ ojagarra ha ojuka chupe hikuái, ha upéi tyryryhápe oguenohẽ pe parraltýgui” (Marcos 12:6-8).

Koʼág̃a Jesús oporandu: “¿Mbaʼépa ojapóta pe parralty jára?” (Marcos 12:9). Umi líder rrelihióso heʼi: “Iñaña haguére hikuái ojukapaitéta chupekuéra, upéi oalkiláta iparralty ótro chokokuépe, ha umíva itiémpope omeʼẽta pe parralty járape umi parrál otokáva chupe” (Mateo 21:41).

Péicha, umi líder rrelihióso oñekondena ijupekuéra voi ohechakuaaʼỹre, haʼekuéra oĩgui umi “chokokue” apytépe. Jehová ohaʼarõ kuri haʼekuéra ojerovia Itaʼýrare, haʼéva pe Mesías, péro haʼekuéra ndojapói upéva. Upémarõ Jesús heʼi: “¿Peẽ piko ndapeleéiva arakaʼeve Ñandejára Ñeʼẽme heʼiha: ‘Pe ita omboyke vaʼekue umi óga apoha, upéva haʼe hína pe ita iñimportantevéva oĩva pe eskínape. Jehová ojapo upéva, ha ñandéve g̃uarã tuichaiterei mbaʼe’?” (Marcos 12:10, 11). Upéi heʼi: “Upévare haʼe peẽme: Ñandejára Rréino ojepeʼáta pendehegui ha oñemeʼẽta umi hénte ojapóvape hembipota” (Mateo 21:43).

Umi mboʼehára leipegua ha saserdóte ruvichakuéra ohechakuaáma Jesús oñeʼẽha hesekuéra (Lucas 20:19). Jesús hína pe taʼýra oñeñeʼẽha pe ehémplope, ha umi líder rrelihióso ojoguáva umi chokokuépe, koʼytevéntema ojukase chupe. Péro noñanimái ojapo hese mbaʼeve ko vuéltape, okyhyjégui umi héntegui. Haʼekuéra oikuaa umi hénte ogueroviaha Jesús haʼeha peteĩ proféta.

Jesús omohuʼãmbotaitéma hembiapo ko yvy ape ári. Koʼág̃a omombeʼu umi ehémplo ohechaukáva mbaʼeichagua persónapa umi líder rrelihióso. Upévare haʼekuéra ojukase chupe (Lucas 20:19). Péro Jesús ndokyhyjéi chuguikuéra, ha omombeʼu ko ehémplo:

“Pe Rréino yvagapegua ojogua peteĩ rréipe ojapo vaʼekue karu guasu itaʼýra omendárõ guare. Ha omondo hembiguaikuérape ohenói hag̃ua umi oñekonvida vaʼekuépe kasamientorã. Péro haʼekuéra ndouséi” (Mateo 22:2, 3). Jesús omoñepyrũ ko ehémplo oñeʼẽvo ‘pe Rréino yvagapeguáre’. Añetehápe, Ñandejára Jehová hína ‘pe rréi’. Péro, ¿mávapa pe rréi raʼy ha umi oñeinvitáva pe kasamientorã? Ndahasyiete ningo japilla hag̃ua mávapa pe taʼýra, pórke haʼe voi omombeʼu pe ehémplo. Avei oiméne katuete jahechakuaa umi invitádo haʼeha umi oĩtava pe Taʼýrandi pe Rréino yvagapeguápe.

¿Máva mávapepa oñeinvita raẽve pe kasamientorã? ¿Mávapepa Jesús ha ijapostolkuéra opredika pe marandu oñeʼẽva pe Rréinore? Jaikuaaháicha, haʼekuéra opredika oikóvo umi hudíope (Mateo 10:6, 7; 15:24). Áño 1513-pe a.C., ko tetã ojapo vaʼekue peteĩ pákto Ñandejárandi. Upéicharõ, chupekuéra raẽvete ojeporavo kuri oservi hag̃ua “rréi ha saserdóteramo” (Éxodo 19:5-8, NM). Péro, ¿arakaʼépa oñekonvida chupekuéra pe “kasamientorã”? Áño 29 guive, Jesús oñepyrũrõ guare opredika pe Rréino yvagapegua.

Péro, ¿mbaʼéichapa orresponde umi isrraelíta? Jesús heʼi “haʼekuéra ndouséi” hague. La majoría umi líder rrelihióso, ha pe puévlo voi norrekonoseséi Jesús haʼeha pe Mesías ha pe Rréi Ñandejára oiporavo vaʼekue.

Upéicharõ jepe, Jesús ohechauka Ñandejára omeʼẽ jeyha ótra oportunida umi hudíope. Haʼe osegi omombeʼu pe ehémplo: “Upémarõ [pe rréi] omondo jey hembiguaikuérape ha heʼi: ‘Tapeho peje umi oñekonvida vaʼekuépe: “¡Péina!, akarneáma umi tóro ha che rymbakuéra ikyravéva, ha oĩmbaitéma la tembiʼu. Peju katu la kasamientohápe”’. Péro ndoúi ni ndohói chupekuéra, peteĩva osẽ oho ikokuépe, ótro oho inegósiope ha umi ótro katu ojagarra umi tembiguáipe, oñemboharái hesekuéra ha ojuka” (Mateo 22:4-6). Koʼã mbaʼe oñekumpli kuri oñepyrũ rire pe kongregasión kristiána. Upérõ umi hudío oreko gueteri oportunida oĩ hag̃ua pe Rréinope. Péicharõ jepe, la majoría orrechasa ko invitasión, ha ivaiveha katu oñemboharái hikuái pe rréi ‘rembiguaikuérare’ (Hechos 4:13-18; 7:54, 58).

¿Mbaʼépa oiko pe tetãre ojapo haguére upéicha? Jesús heʼi: “Pe rréi ipochyeterei, omondo ijehérsito ohundipaite hag̃ua umi oporojuka vaʼekuépe ha ohapy upe siuda” (Mateo 22:7). Upéva oiko umi hudíore áño 70-pe umi rrománo ohundírõ guare Jerusalén.

Umi hudío ningo orrechasa pe rréi invitasión. ¿Heʼisépa upéva noñeinvitamoʼãveimaha avavépe? Nahániri. Jesús heʼi: “Upéi [pe rréi] heʼi hembiguaikuérape: ‘Oĩmbaitéma la karu guasu kasamientorã, péro umi oñeinvita vaʼekue nomereséi ou ko karu guasuhápe. Upévare, tapeho umi tape guasu osẽvare ko siudágui, ha peinvita ñandéve oimeraẽ petopáva upérupi’. Upémarõ umi tembiguái osẽ oho umi tapére, ha ombyaty opavave otopávape, tahaʼe iñañáva ha imbaʼeporãva. Ha péicha umi hénte oúva omyenyhẽte pe koty ojejapohápe pe kasamiénto, ha oguapyjoa hikuái pe mesápe” (Mateo 22:8-10).

Tiémpo rire, apóstol Pedro oñepyrũ oipytyvõ umi ndahaʼéivape hudío oiko hag̃ua chuguikuéra kristiáno. Áño 36-pe, peteĩ ofisiál rrománo hérava Cornelio ha ifamília orresivi espíritu sánto. Péicha oñemeʼẽ chupekuéra oportunida oĩ hag̃ua pe Rréino yvagapeguápe, Jesús heʼi haguéicha (Hechos 10:1, 34-48).

Upéi Jesús omombeʼu avei “pe rréi” ndoguerohoryiha entéro umi oúvape pe kasamientorã. Haʼe heʼi: “Upéi pe rréi oike ojesareko umi invitádore, ha ohecha peteĩ kuimbaʼe noñemondéiva hekópe kasamiéntope g̃uarãicha. Upémarõ heʼi chupe: ‘Chamígo, ¿mbaʼéicha piko reike raʼe koʼápe reñemondeʼỹre hekópe kasamientorã?’. Pe kuimbaʼe katu okirirĩete. Upévo pe rréi heʼi hembiguaikuérape: ‘Pejagarra peipykua ha peipokua ha pemombo chupe amo okápe, pytũmbýpe. Upépe hasẽ soro ha ipyahẽta ñembyasýgui’. Hetápe ningo oñeinvita, péro saʼípe ojeporavo” (Mateo 22:11-14).

Umi líder rrelihióso ohendúva Jesúspe nontendepái mbaʼépa la heʼiséva. Upéicharõ jepe, ndogustái chupekuéra la heʼíva, ha ojukasetereivéntema hikuái Jesúspe omotĩgui chupekuéra.

Umi líder rrelihióso orrenegaiterei hína Jesúsre. ¿Mbaʼérepa? Pórke haʼe angeténte omombeʼu mbohapy ehémplo ohechaukáva haʼekuéra iñañaha. Upémarõ, umi fariséo oplanea mbaʼéichapa ikatu omoñuhã chupe. Opaga unos kuánto kuimbaʼe oapojávape chupekuéra, ikatu hag̃uáicha ombotavy Jesúspe ha heʼika chupe oimeraẽ mbaʼe hoʼa hag̃ua ijururupiete (Lucas 6:7).

Umi kuimbaʼe heʼi: “Mboʼehára, roikuaa reñeʼẽ ha remboʼeha hendaitépe, ha neremboykéi avavépe, remboʼe guei Ñandejára rape hekopete. ¿Ovale piko japaga pe impuésto Césarpe, térãpa nahániri?” (Lucas 20:21, 22). Koʼã kuimbaʼe omongeleʼe guaʼu Jesúspe, péro haʼe opilla haʼekuéra hovamokõiha ha ombotavysenteha chupe. Jesús oikuaa heʼíramo: “Ndovaléi pepaga pe impuésto”, ojeʼetaha hese opuʼãha Rómare. Péro heʼíramo: “Si, pepaga vaʼerã”, umi hudioháma ipochýta hese, pórke chupekuéra ndogustái umi rrománo omanda hesekuéra. Ha ikatu voi ontende vai Jesús heʼíva ha upéi oñemoĩ hese. ¿Mbaʼépa orresponde haʼe chupekuéra?

Jesús heʼi: “Peẽ tekove rovamokõi, ¿mbaʼére piko chemoñuhãse? Pehechauka chéve pe monéda ojeporúva ojepaga hag̃ua pe impuésto”. Ogueru chupe hikuái peteĩ monéda, ha Jesús oporandu: “¿Máva raʼanga ha máva rérapa ko oĩva hese?”. Haʼekuéra heʼi: “César”. Upépe Jesús heʼi: “Upéicharõ, pemeʼẽ Césarpe imbaʼéva, péro pemeʼẽ Ñandejárape imbaʼéva” (Mateo 22:18-21).

Umi kuimbaʼe opyta ijurujaipa ohendúvo upéva, ha ndaikatúimarõ heʼi chupe mbaʼeve, osẽ oho hikuái. Péro Jesús kontrariokuéra oheka jey ládo omoñuhã hag̃ua chupe. Koʼág̃a umi saduseohaitéma oñemboja Jesús rendápe.

Umi saduséo ningo ndogueroviái umi omanóva ikatuneha oikove jey. Upévare oporandu Jesúspe: “Mboʼehára, Moisés ningo heʼi vaʼekue: ‘Peteĩ kuimbaʼe omanóramo, ha naifamíliai, iñermáno omenda vaʼerã pe viúdare omeʼẽ hag̃ua chupe ñemoñare’. Oĩ vaʼekue orendive siete ermáno, upéi pe ijypykuéva omenda ha omano ifamília mboyve, upévare hembirekokue omenda iñermánore. Ha oiko avei upéicha pe iñermáno mokõiháre, avei pe mbohapyháre, ha péicha oiko umi siete ermáno rehe. Amo ipahápe omano avei pe kuña. Upéicharõ, oiko vove pe ñemoingove jey, ¿máva rembirekótapa upe kuña? Umi siete ningo omenda vaʼekue hese” (Mateo 22:24-28).

Umi saduséo ningo oguerovia Moisés oskrivi vaʼekue, upémarõ Jesús oipuru upéva ha ombohovái chupekuéra: “Peẽ tuicha pejavy, ndapeikuaáigui Ñandejára Ñeʼẽme heʼíva, ni Ñandejára podér. Ág̃a haʼekuéra opuʼã vove omanóva apytégui, umi kuimbaʼe ha kuñanguéra nomendamoʼãvéima, oikóta hikuái umi ánhel yvagapegua oikoháicha. Ñandejára heʼíma vaʼekue voi peẽme umi omanóva oikove jeytaha. ¿Ndapeleéi piko mbaʼépa Moisés ohai vaʼekue oñeʼẽrõ guare pe sársa máta rehe? Upérõ Ñandejára heʼi chupe: ‘Che hína Abrahán, Isaac, ha Jacob Jára’. Haʼe ningo Ñandejára umi oikovévape g̃uarã ndahaʼéi umi omano vaʼekuépe g̃uarã. Peẽ tuichaiterei pejavy” (Marcos 12:24-27; Éxodo 3:1-6). Umi hénte ijurujaipa ohendúvo Jesúspe.

Jesús ojurumbotyete umi fariséope ha avei umi saduséope. Upévare haʼekuéra oñomoirũmba ha ou chupe. Omoñuhã hag̃ua Jesúspe, peteĩ mboʼehára leipegua osẽ oporandu: “Mboʼehára, ¿mbaʼépa pe mandamiénto tuichavéva oĩva pe Léipe?” (Mateo 22:36).

Jesús ombohovái: “Pe primero hína kóva: ‘Ehendúke Israel, Jehová haʼe Ñandejára ha Jehová peteĩnte hína. Rehayhu vaʼerã Jehová nde Járape nde pyʼaite guive, ne álma rugua guive ha opa ne arandu ha ne mbaretekue reheve’. Ha pe segundo katu: ‘Rehayhu vaʼerã nde rapichápe nde rejehayhuháicha’. Ndaipóri ótro mandamiénto tuichavéva koʼãvagui” (Marcos 12:29-31).

Ohendúvo upéva, pe mboʼehára leipegua heʼi: “Mboʼehára, añete pe eréva, rembohovái hekopete: ‘Ñandejára ningo Peteĩnte ha ndaipóri Haʼeichagua’. Ha añete jahayhu vaʼerãha Ñandejárape ñande pyʼaite guive, ha opa ñane arandu ha ñane mbaretekue reheve. Ha jahayhu vaʼerã ñande rapichápe ñande jajehayhuháicha. Koʼãva ovaleve opaichagua sakrifísiogui”. Ohechakuaávo pe mboʼehára leipegua ombohovái porã hague, Jesús heʼi chupe: “Namombyryiete reime Ñandejára Rréinogui” (Marcos 12:32-34).

Tres díare Jesús oporomboʼe pe témplope (9, 10 ha 11 de nisán). Umi hénte, ha pe mboʼehára leipegua jepe, ojapysaka porã hese. Umi líder rrelihióso katu ipochy hína hese, péro haʼekuéra “noñanimavéima oporandu chupe mbaʼeve”.

Umi líder rrelihióso omoñuhãse Jesúspe ha oapresase chupe ontrega hag̃ua umi rrománope, péro ndaikatúi ojapo upéva (Lucas 20:20). Koʼág̃a, oĩ aja pe témplope pe 11 de nisán, haʼehaitéma ombaʼeporandu umi omoñuhãsévape chupe, ohechauka hag̃ua haʼeha pe Mesías. Heʼi chupekuéra: “¿Mbaʼépa peẽ peje? ¿Máva raʼýpa pe Cristo?” (Mateo 22:42). Entéronte oikuaa pe Cristo térã Mesías haʼeha David desendiénte, ha orresponde porã hikuái (Mateo 9:27; 12:23; Juan 7:42).

Upémarõ Jesús oporandu: “¿Mbaʼére piko upéicharõ espíritu sánto rupive, David ohenói chupe che Ruvicha, heʼírõ guare: ‘Jehová heʼi che Ruvichápe: “Eguapy che deréchape amoĩmba peve nde py guýpe ne enemigokuéra”’? Ha David voi heʼírõ chupe che Ruvicha, ¿mbaʼéicha piko upéicharõ pe Cristo haʼéta itaʼýra?” (Mateo 22:43-45).

Umi fariséo okirirĩete, pórke haʼekuéra ohaʼarõ hína ou peteĩ David desendiénte oipeʼátava chupekuéra Roma poguýgui. Péro Jesús oipuru Salmo 110:1 ha 2 heʼíva ohechauka hag̃ua pe Mesías ndahaʼemoʼãiha peteĩ governánte umáno. Pe Mesías haʼe hína rréi David Ruvicha, ha oguapy rire Ñandejára deréchape katu, orekovétantema autorida. Umi mbaʼe Jesús heʼíva ojurumbotyete umi oñemoĩvape hese.

Umi disípulo ha hetave persóna ohendujoa hína la ojeʼéva. Ha koʼág̃a Jesús heʼi chupekuéra oñeñangareko hag̃ua umi mboʼehára leipegua ha fariséogui. Koʼã kuimbaʼépe ojeporavo kuri “ojapo hag̃ua pe tembiapo Moisés ojapo vaʼekue” ha omboʼe hag̃ua umi héntepe Ñandejára Léi. Upévare Jesús heʼi umi héntepe: “Opa mbaʼe heʼíva peẽme, pejapo vaʼerã. Anínte peiko oikoháicha hikuái. Haʼekuéra heʼi peteĩ mbaʼe, péro ndojapói pe heʼíva” (Mateo 23:2, 3).

Upéi Jesús ohechauka mbaʼéichapa umi líder rrelihióso hovamokõi. Haʼe heʼi: “Ombotuichave [hikuái] umi kahaʼi omoĩva isyváre ha ijyváre”. Oĩ umi hudío omoĩva isyváre térã ijyváre peteĩ kahaʼi orekóva pype mbykymi algúna Léi. Péro umi fariséo katu ombotuichave voi umi kahaʼi ohechauka hag̃ua guaʼu omombaʼetereiha pe Léi. “Avei ombopuku pukuve umi fléko oĩva ijaóre.” Umi isrraelíta ombofléko vaʼerã pe ijao ruguái, péro umi fariséo ombopukuetereive voi umi fléko umi ótro héntegui (Números 15:38-40). “Opa mbaʼe ojapo hikuái ojechauka hag̃uánte.” (Mateo 23:5.)

Ñambyasýramo jepe, Jesús disipulokuéra apytépe jepe oĩ umi oñemoimportanteséva. Upévare haʼe heʼi chupekuéra: “Peẽ katu ani peheja avave penerenói Mboʼehára. Pene Mboʼehára ningo peteĩnte, ha peẽ enterovéva oñoermáno. Ha ani peje, ore ru avavépe ko yvy ape ári. Peteĩnte pende Ru, oĩva yvágape. Ani avei peheja avave heʼi peẽme ‘che ruvicha’. Pende Ruvicha ningo peteĩnte, haʼe hína Cristo”. ¿Mbaʼéichapa umi disípulo opensa vaʼerã ijehe? Jesús heʼi chupekuéra: “Pe tuichavéva pende apytépe, oiko vaʼerã pene rembijokuáirõ. Pe oñembotuichávape, ojeapoʼíta, ha pe oñemomirĩvape katu oñembotuicháta” (Mateo 23:8-12).

Jesús osegi okopi umi mboʼehára leipegua ha fariséore, ha heʼi: “¡Aichejáranga peẽ mboʼehára leipegua ha fariseokuéra rovamokõi! Peẽngo pemboty pe Rréino yvagapegua umi héntegui. Peẽ voi ndapeikéi, ha ndapehejái oike umi oikesévape” (Mateo 23:13).

Jesús okondena umi fariséope nomombaʼéi haguére Ñandejára opensáva. Upéva ojekuaa porã umi léi omoĩvare hikuái. Por ehémplo haʼekuéra heʼi: “Oĩrõ ohuráva pe témplore upéva ndahaʼéi mbaʼeve; péro oĩrõ ohuráva pe óro templopegua rehe, upéva katu okumplímante vaʼerã iñeʼẽ”. Péicha umi fariséo ohechauka omombaʼeveha pe óro oĩva pe témplope, omombaʼe rangue pe lugár ojepurúva ojeadora hag̃ua Jehovápe. Haʼekuéra ojapo rupi upéva omboyke “umi mbaʼe iñimportantevéva oĩva pe Léipe, umíva hína: tekojoja, poriahuvereko ha jerovia” (Mateo 23:16, 23; Lucas 11:42).

Jesús heʼi umi fariséope: “¡Peẽ mboʼehára resatũ peikóva peipeʼa pe ñatiʼũ, péro pemokõ pe kaméllo!” (Mateo 23:24). Haʼekuéra oipeʼa guaʼu pe ñatiʼũ ivinokuéragui, pórke pe Léi heʼi umichagua vícho ndovaleiha ojeʼu. Péro omboyke hikuái umi mbaʼe iñimportantevéva oĩva pe Léipe. Péicha haʼete ku omokõva voi peteĩ kaméllo, peteĩ animál pe Léi heʼíva ndovaleiha ojeʼu, ha hiʼarive tuichaitevéva peteĩ ñatiʼũgui (Levítico 11:4, 21-24).

Jesús oĩ hína última ves pe témplope, ha osegi omongavaju umi mboʼehára leipeguápe ha fariseokuérape. Hiʼarive ndokyhyjéi voi heʼi hag̃ua hesekuéra hovamokõiha. Haʼe heʼi: “¡Aichejáranga peẽ mboʼehára leipegua ha fariseokuéra rovamokõi! Peẽ pemopotĩ pe kópa ha pláto ijapéguionte, péro hyepýpe henyhẽ taryrýigui ha umi mbaʼe pejapose tarovaitévagui pejejokoʼỹre. Nde fariséo resatũ, emopotĩ raẽna pe kópa ha pe pláto hyepýguio, upéicharõ pe ijape ipotĩta avei” (Mateo 23:25, 26). Jesús okopi umi mboʼehára leipeguáre ha fariseokuérare, oikógui oñemosánto guaʼu hikuái umi hénte rovake. Koʼã kuimbaʼe korasõ henyhẽ mbaʼe vaígui.

Haʼekuéra oiko avei omopuʼã ha omoporã guaʼu umi proféta panteón, péicha ohechauka hikuái hovamokõiha. Jesús heʼi voi hesekuéra haʼeha “umi proféta jukahare família” (Mateo 23:31). Ha siertoite upéva, pórke haʼekuéra osegínte oñehaʼã ojuka hag̃ua Jesúspe (Juan 5:18; 7:1, 25).

Upéi Jesús heʼi umi líder rrelihiósope mbaʼépa oikóta hesekuéra noñarrepentíriramo. Haʼe heʼi: “Peẽ mbói ñemoñare, ¿mbaʼéicha piko ikatúta pekañy ani hag̃ua pejekastiga Gehénape?” (Mateo 23:33). Gehena ningo peteĩ lugár ojepuru vaʼekue ojehapy hag̃ua yty. Upéicharõ Jesús heʼise hína umi mboʼehára leipegua ha fariséo oñehunditaha opa ára g̃uarã iñaña haguére.

Jesús heʼi omondotaha chupekuéra “profetakuéra, kuimbaʼe iñarandúva ha mboʼeharakuéra”. Umíva hína Jesús disípulo. Péro, ¿mbaʼéichapa ojetratáta chupekuéra? Jesús heʼi: “Umíva peẽ pejukáta ha pemosaingóta yvyráre. Ótrope katu pembyepotíta umi sinagogahárupi ha pepersegíta chupekuéra opa umi siudahárupi. Ha péicha oúta pende ári entéro hekojojáva ruguy oñeñohẽ vaʼekue ko yvy ape ári, Abel guive Zacarías [...] peve, chupe ningo pejuka vaʼekue”. Upéi Jesús heʼive: “Añetehápe haʼe peẽme: Umi hénte oikóva ko tiémpope ojekastigáta koʼã mbaʼére” (Mateo 23:34-36). Ha upéva oiko áño 70-pe, umi ehérsito Romagua ohundírõ guare Jerusalén. Upérõ hetaiterei hudío omano.

Jesús ombyasy opensávo upe mbaʼe vaiete oikótavare, ha heʼi: “Jerusalén, Jerusalén, rejukáva umi proféta ha rejapíva itápe umi Ñandejára remimboúpe..., ¡hetaite ningo añehaʼã ambyaty ne membykuéra, pe ryguasu ombyatyháicha imembykuéra ipepo guýpe! Péro peẽ ndapeipotái. ¡Péina! Pende róga ojeheja reíma peẽme” (Mateo 23:37, 38). Oime vaʼerã umi ohendúva chupe oikuaase máva rógapa la ojeheja reítava. Umi hudío ningo opensa Ñandejára oproteheha pe témplo, upévare noimoʼãiete hikuái Jesús oñeʼẽha Jerusalén témplore.

Upéi Jesús heʼi avei: “Ni mbaʼevéicharõ ndacherechamoʼãvéima og̃uahẽ meve pe ára peje hag̃ua: ‘¡Tojehovasa pe oúva Jehová rérape!’” (Mateo 23:39). Péicha Jesús osita peteĩ profesía heʼíva: “Toñevendesi upe kuimbaʼe oúva Jehová rérape. Jehová róga guive, ore rojerure chupe penevendesi hag̃ua” (Salmo 118:26, NM). Añetehápe, oñehundi rire pe témplo avave ndohomoʼãvéima upépe ombotuicha hag̃ua Ñandejára réra.

Koʼág̃a Jesús oho pe lugár oĩháme umi káha de kontrivusión. Umi káha ikuaʼimi pe yvate ikatu hag̃uáicha umi hénte omoĩ upépe ikontrivusión. Jesús omaña ha “ohecha umi ipláta hetáva omoĩha heta monéda upépe”. Upéi ohecha avei ouha “peteĩ viúda mboriahumi ha omoĩ mokõi monedaʼi saʼieterei ovaléva” (Marcos 12:41, 42). Jesús oikuaa porã Ñandejára omombaʼetereiha pe viúda kontrivusión.

Jesús ohenói idisipulokuérape ha heʼi: “Añetehápe haʼe peẽme, ko viúda mboriahumi, omeʼẽ hetave enterovete umi ótro omeʼẽ vaʼekuégui”. Oime vaʼerã umi disípulo oikuaase mbaʼérepa haʼe heʼi upéva. Upémarõ Jesús heʼi: “Haʼekuéra omeʼẽ chupekuéra hembývante, pe viúda katu oikotevẽramo jepe, omeʼẽmbaite orekomíva” (Marcos 12:43, 44). Añetehápe Jesús idiferentete umi líder rrelihiósogui. Upéva ojekuaa haʼe opensa lájare ha oporotrata lájare.

Koʼág̃a 11 de nisán gueteri, ha última véma Jesús osẽ pe témplogui. Peteĩ idisípulo heʼi chupe: “Mboʼehára, ¡emañamína koʼã ita ha koʼã óga rehe!” (Marcos 13:1). Umi ita oñemopuʼã hague pe témplo murálla ningo tuichaicha, ha umi hénte omañávo umívare opensáne voi pe témplo núnka noñehundimoʼãiha. Upévare oñesorprendeténe raʼe umi ohendúva la Jesús heʼíva upe rire. Haʼe heʼi: “¿Rehechápa koʼã óga tuichaicháva? Umi ita oĩva koʼápe katuete ojeitypáta, ndopytamoʼãi ni peteĩva ojoʼári” (Marcos 13:2).

Jesús heʼipa rire koʼã mbaʼe, ohasa ijapostolkuérandi Cedrón ñu ha ojupi sérro Olivotýpe. Upéi opyta cuatro idisípulondi: Pedro, Andrés, Santiago ha Juan. Upe guive ikatu ojehecha pe témplo porãite.

Ojapóma unos kuánto día Jesús ombaʼapoitereiha oipytyvõ hag̃ua umi héntepe. De diakue oporomboʼe kuri oikóvo pe témplope, ha pyharekue katu osẽ pe siudágui ha oho opytuʼu peteĩ puevloʼípe. Umi díape voi “umi hénte oúma hendápe pe témplope ohendu hag̃ua chupe” (Lucas 21:37, 38). Koʼág̃a og̃uahẽma martes kaʼaru, ha el 11 de nisán opa potaitéma. Jesús oguapy hína pe sérro Olivotýpe cuatro ijapóstol ndive: Pedro, Andrés, Santiago ha Juan.

Koʼã apóstol ojepyʼapy pórke Jesús heʼi kuri pe témplo ojeitypaitetaha ha ndopytamoʼãiha ojoʼári ni peteĩ ita. Péro avei ojepyʼapy hikuái ótra kósare. Jesús heʼi kuri chupekuéra: “Akóinteke pejeprepara, cháke peteĩ óra peimoʼãʼỹve jave oúta pe Yvypóra Raʼy” (Lucas 12:40). Ha upe mboyve omombeʼu kuri mbaʼéichatapa “pe ára Yvypóra Raʼy ojechauka vove umi héntepe” (Lucas 17:30). Umi apóstol ontende porãse koʼã mbaʼe, upévare oporandu Jesúspe: “¿Arakaʼépa oikóta koʼã mbaʼe? ¿Ha mbaʼépa oikóta ropilla hag̃ua nde reimemaha, ha ko múndo ára pahaite oñemoag̃uimaha?” (Mateo 24:3).

Pe lugár oĩhágui hikuái ojehecha pe témplo, upévare oiméne oreko hikuái iñakãme Jesús heʼi hague upe témplo oñehunditaha, ha oikuaase arakaʼépa oikóta upéva. Haʼekuéra oporandu avei arakaʼépa Jesús oñepyrũta ogoverna. Oiméne imanduʼa hikuái Jesús omoĩ hague peteĩ ehémplo oñeʼẽva peteĩ kuimbaʼére, haʼéva umi rréi hentekuéra, ha osẽva “oho mombyry tetã ambuépe oiko hag̃ua chugui rréi, ha upéi ou jey hag̃ua” (Lucas 19:11, 12). Avei umi apóstol oikuaase mbaʼe tiémporepa oñeʼẽ raʼe Jesús heʼívo og̃uahẽtaha “ko múndo ára pahaite”.

Jesús orresponde chupekuéra umi pregúnta, ha omeʼẽ peteĩ señál oikuaa hag̃ua hikuái mbaʼe tiémporupipa oñekumplíta koʼã mbaʼe umi hudíore ha oñehundíta pe témplo. Péro añetehápe Jesús noñeʼẽi upe tiémporente. Upérõ haʼe omeʼẽ avei heta señál ikatu hag̃uáicha umi kristiáno ñane tiempopegua oikuaa arakaʼépa haʼe oñepyrũ ogoverna, ha mbaʼe tiémporupipa oúta pe fin.

Ohasávo pe tiémpo, umi apóstol ohechakuaa oñekumpliha ohóvo Jesús heʼi vaʼekue. Upéi, áño 70-pe oñehundi Jerusalén ha pe témplo. Péro umi kristiáno oĩ vaʼekue alérta noñesorprendéi, pórke ohechakuaa oñekumpliha heta mbaʼe Jesús heʼi vaʼekue, ohasámarõ jepe 37 áño. Péro oĩ heta señál noñekumplíri vaʼekue upe tiémpope. ¿Mbaʼépa oiko vaʼerã ojekuaa hag̃ua Jesús oñepyrũmaha ogoverna? Jesús omyesakã upéva ijapostolkuérape.

Jesús heʼi: “Pehendúta oikoha gérra heta hendárupi; [...] peteĩ tetã opuʼãta ótro tetãre, ha umi goviérno opuʼãta ojuehe” (Mateo 24:6, 7). Upéi heʼi avei oikotaha “umi yvyryrýi tuicháva, ápe ha pépe isarambíta mbaʼasy ha ñembyahýi” (Lucas 21:11). Jesús oavisa porã idisipulokuérape: “Pendejagarra ha pendepersegíta hikuái” (Lucas 21:12). Heʼi avei oĩtaha fálso proféta ombotavýva hetápe, umi iñañáva heta hetavéta, ha umi hénte ndojoayhumoʼãvéima. Péro umi “marandu porã oñeʼẽva Ñandejára Rréinore oñemombeʼúta oparupiete ko yvy ape ári, ojekuaa hag̃ua opa tetãrupi, ha upéi og̃uahẽta pe [fin]” (Mateo 24:14).

Koʼã mbaʼe Jesús heʼíva oñekumpli kuri en párte oñehundi mboyve Jerusalén. Péro, ¿ikatúpa jaʼe oñekumpliha avei ñane tiémpope? Si, pórke umi mbaʼe oprofetisa vaʼekue oikopaite hína koʼág̃a.

Jesús omeʼẽ ótra señál ikatu hag̃uáicha jaikuaa haʼe oñepyrũmaha ogoverna. Haʼe oñeʼẽ ‘pe mbaʼe ñanembojeguarúvare ha oguerúva ñehundi’ (Mateo 24:15). Áño 66-pe, “pe mbaʼe ñanembojeguarúva” haʼe kuri pe ehérsito rrománo, ohóva ivandéra ha umi símbolo patriótiko reheve. Haʼekuéra omongora Jerusalén ha ombokua algúno hendápe pe murálla oprotehéva pe siuda (Lucas 21:20). Upérõ pe ehérsito oĩ kuri “pe lugár imarangatúvape” umi hudíope g̃uarã.

Jesús heʼi avei outaha peteĩ “jehasa asy guasu, arakaʼeve oikoʼỹ haguéicha ko múndo ñepyrũmby guive koʼág̃a peve”. Áño 70-pe umi rrománo ohundi Jerusalén ha itémplo. Upérõ oiko peteĩ jehasa asy tuicháva ha omano hetaiterei persóna (Mateo 24:21). Upe tiémpo peve, umi hudío ndohasái vaʼekue peichagua situasión ivaietéva. Chupekuéra g̃uarã Jerusalén haʼe vaʼekue pe ‘siuda sánta’ (Mateo 4:5, nóta). Hiʼarive, hetaiterei tiémpore oho vaʼekue hikuái pe témplope oadora hag̃ua, ha koʼág̃a opa avei upéva. Péro jahecháma haguéicha, pe profesía noñekumplipái upérõ, upévare pe jehasa asy guasu oútava upe rire ivaietevéta hína upe oiko vaʼekuégui umi hudíore.

JAJEROVIA MEMÉKE UMI ÁRA PAHA AJA

Jesús osegi oñemongeta ijapostolkuérandi ha omombeʼu chupekuéra umi mbaʼe oikótava ipresénsia aja, térã haʼe oñepyrũ vove ogoverna yvágape. Heʼi avei chupekuéra mbaʼe señálpa oĩta ikatu hag̃uáicha ojekuaa oñehundi potamaha ko múndo aña. Upéi oavisa avei chupekuéra toñatende porã ani hag̃ua osegi umi ‘Cristo guaʼu ha proféta japúpe’, oñehaʼãtava ombotavy “umi ojeporavo vaʼekuépe jepe” (Mateo 24:24). Péro umi ‘ojeporavo vaʼekue’ ndohejamoʼãi oñembotavy chupekuéra. Umi hénte ningo ikatu ohecha umi Cristo guaʼúpe, péro Jesúspe avave ndohechái. Umi ohechakuaáva añoite oñekumpliha pe señál opilla haʼe ogovernamaha.

Upéi Jesús oñeʼẽ peteĩ jehasa asy tuichaitereívare. Heʼi: “Pe kuarahy iñypytũta, jasy ndohesapemoʼãi, umi estrélla hoʼáta yvágagui ha opa mbaʼe oĩva yvágape oñembokachapaitéta” (Mateo 24:29). Umi apóstol ohendúva koʼã mbaʼe oporomongyhyjéva nontendeporãi la heʼiséva, péro ohechakuaa oikotaha peteĩ mbaʼe tuichaitereíva.

¿Mbaʼéichapa koʼã mbaʼe oikótava oafektáta yvyporakuérape? Jesús heʼi: “Umi kuimbaʼe katu odesmajáta kyhyjégui ohaʼarõ rupi umi mbaʼe oúva hína ko yvy ape ári; ha opa mbaʼe oĩva yvágape oñembokachapaitéta” (Lucas 21:26). Añetehápe haʼe oñeʼẽ hína pe tiémpo ijetuʼuvévare ohasátava yvyporakuéra.

Péro Jesús heʼi ijapostolkuérape naentéroi oñelamentataha “pe Yvypóra Raʼy” ou vove tuicha podér ha autoridáre (Mateo 24:30). Haʼe heʼíma kuri Ñandejára ointervenitaha “umi ojeporavo vaʼekue rehehápe” (Mateo 24:22). Upéicharõ, ¿mbaʼéichapa orreaksiona vaʼerã entéro Jesús disípulo ohechávo oiko koʼã mbaʼe ivaietéva? Jesús heʼi: “Oñepyrũvo oiko koʼã mbaʼe, peñemboʼy ha peñakãrapuʼã, Ñandejára pendesalvapotaitéma rupi” (Lucas 21:28).

Péro, ¿ikatúpa Jesús disipulokuéra oikóva ñane tiémpope oñemeʼẽ enkuénta pe fin hiʼag̃uimbaitemaha? Ñañatendemína ko ehémplo Jesús omoĩvare. Haʼe heʼi: “Pemañamínte pe ígo máta rehe: umi hakã pyahu ikyrỹi ha hoky jave, peẽ peikuaa hiʼag̃uimaha arahaku. Upéicha avei pehecha vove oikoha opa koʼã mbaʼe, peikuaáke pe Yvypóra Raʼy og̃uahẽmbaitemaha, oĩmaha pe okẽme. Añetehápe haʼe peẽme, umi hénte oikóva ko tiémpope ni mbaʼevéicharõ ndohasamoʼãi oiko mboyve opa koʼã mbaʼe” (Mateo 24:32-34).

Upéicharõ, entéro kristiáno ohechávo umi señál Jesús oñeʼẽ hague, oñemeʼẽma vaʼerã enkuénta pe fin hiʼag̃uimaha. Upéi haʼe omombeʼu mbaʼérepa oñatende porã vaʼerã umi kristiáno oikótava umi tiémpo ijetuʼuetévape.

Jesús heʼi: “Péro upe día ha upe óra avave ndoikuaái, ni umi ánhel yvagapegua, ni pe Taʼýra. Pe Túva añoite oikuaa. Oiko haguéicha Noé tiémpope, upéichata avei pe Yvypóra Raʼy oĩ vove. Upe tiémpope, pe ama guasu mboyve umi hénte okaru ha omboyʼu; kuimbaʼe ha kuñanguéra omendajoa, Noé oike peve pe árkape. Haʼekuéra nopenái mbaʼevére ha upéi ou pe ama guasu ha ohundipaite chupekuéra. Péichata avei ág̃a Yvypóra Raʼy oĩ vove” (Mateo 24:36-39). Jesús okompara Noé tiémpore umi ára ijetuʼuetéva oútava, pórke oiko haguéicha upérõ, pe jehasa asy guasu oútava ojagarráta ko yvy tuichakue.

Umi apóstol ohendúva Jesúspe pe sérro Olivotýpe, katuete ohechakuaáne tekotevẽha oñatende porã. Jesús heʼi chupekuéra: “Peñatendéke ani hag̃ua arakaʼeve peñekevranta peikógui pekarurasa, pemokõrasa térã pejepyʼapyetereígui pene remikotevẽre ha peichahágui upe ára ou pende ári peimoʼãʼỹve jave peteĩ lásoicha. Ko ára oúta rupi opavave yvypóra oĩvare ko yvy ári. Peñatende porãke peikóvo, ha opa árape pejerure asy Ñandejárape tapenepytyvõ pekañy hag̃ua opa koʼã mbaʼe ojeʼe vaʼekuégui oikotaha, ikatu hag̃uáicha peñemboʼy pe Yvypóra Raʼy renondépe” (Lucas 21:34-36).

Jesús ningo noñeʼẽi hína umi mbaʼe oikótavare Jerusalénpe ha umi hudíorente. Haʼe oñeʼẽ peteĩ mbaʼe tuichavévare, ohupytýtava “opavave yvypóra [oĩvape] ko yvy ape ári”.

Jesús heʼi entéro idisípulo oñatende porã vaʼerãha ikatu hag̃uáicha oĩ preparádo. Ha omoĩ ótro ehémplo ontende porãve hag̃ua hikuái upéva. Haʼe heʼi: “Peikuaa porãke ko mbaʼe: Pe ogajára oikuaárire mbaʼe oraitépa oúta upe pyharépe pe mondaha, ndokéi vaʼerãmoʼã ha ndohejái vaʼerãmoʼã ojeike hógape. Upévare peẽ, pehechaukáke pejepreparamaha, cháke peimoʼãʼỹve jave oúta pe Yvypóra Raʼy” (Mateo 24:43, 44).

Upéi Jesús omokyreʼỹ idisipulokuérape, ha heʼi koʼã profesía oñekumpli aja oĩtaha peteĩ “tembiguái” itravahadórva ha oĩva alérta. Jesús omoĩ chupekuéra peteĩ ehémplo ontende porãtava hikuái. Haʼe heʼi: “Añetehápe, ¿mávapa hína pe tembiguái jeroviaha ha iñarandúva, pe Ijára omoĩ vaʼekue oñangareko hag̃ua ótro tembiguaikuérare, omeʼẽ hag̃ua chupekuéra hiʼupy hiʼoraitépe? ¡Ovyʼaite upe tembiguái Ijára oúramo otopa chupe ojapoha upéicha! Añetehápe haʼe peẽme: Omoĩta ipoguýpe opa mbaʼe orekóva”. Péro pe tembiguái ndojapóiramo la oñemandáva chupe, Ijára ou vove “okastiga vaipaitéta chupe” (Mateo 24:45-51; embojoja Lucas 12:45, 46 heʼívare).

Jesús ningo ndeʼiséi oĩtaha peteĩ grúpo idisipulokuéra apytépe naiñeʼẽrendumoʼãiva. ¿Mbaʼépa upéicharõ la omboʼeséva chupekuéra? Haʼe oipota entéro idisípulo oĩ alérta ha ombaʼapo kyreʼỹ. Upéicha rupi omoĩ chupekuéra ótro ehémplo ontende hag̃ua hikuái iñimportantetereiha upéva.

Jesús omombeʼu hína ijapostolkuérape mbaʼépa oikóta haʼe oñepyrũ vove ogoverna ha hiʼag̃uívo pe fin. Koʼág̃a oipuru peteĩ ehémplo oñemoñeʼẽ hag̃ua chupekuéra. Umi oikóva ko yvy ape ári Cristo presénsia aja, ikatúta ohecha mbaʼéichapa oñekumpli umi mbaʼe haʼe heʼíva pe ehémplope.

Jesús oñepyrũ péicha: “Pe Rréino yvagapegua ojogua diez kuñataĩme ojagarráva ilámpara ha osẽva ohug̃uaitĩ pe nóviope. Umíva apytépe oĩ cinco oñembotavýva ha cinco iñarandúva” (Mateo 25:1, 2).

Jesús ndeʼiséi hína umi ogovernátava pe Rréinope alamita iñarandutaha ha umi ótro oñembotavytaha. Ohechaukánte kuri káda uno umi idisípulo odesidi vaʼerãha oñatende memétapa térãpa nahániri. Jesús ndodudái entéro oservíva Ñandejárape ikatuha osegi iñeʼẽrendu ha orresivi Jehová vendisión.

Pe ehémplope, umi 10 kuñataĩ osẽ ohug̃uaitĩ pe nóviope oho hag̃ua hendive pe kasamiéntope. Haʼekuéra ohesapéta chupe haperã ilamparakuérape, haʼe oguerahávo inóviape pe óga ojeprepara vaʼekuépe. Péicha ohechaukáta hikuái omombaʼeha pe nóviope. Péro, ¿mbaʼépa oiko?

Jesús omombeʼu: “Umi oñembotavýva ogueraha la ilámpara, péro ndorahái aséite, umi iñarandúva katu oraha ilámpara ha aséite peteĩ mbaʼyrúpe. Péro pe nóvio nog̃uahẽimarõ, enterovéva oñepyrũ orambi ha ipahápe opyta oke” (Mateo 25:3-5). Amalisia pe nóvio otardaiterei, upémarõ umi 10 kuñataĩ opyta oke ohaʼarõ aja. Jesús apostolkuéra imanduʼáne raʼe peteĩ ehémplo haʼe omombeʼúma vaʼekuére chupekuéra. Pe ehémplo oñeʼẽ peteĩ kuimbaʼe osẽ vaʼekuére oho mombyry tetã ambuépe, ha upéi ae “ou jey oiko rire chugui rréi” (Lucas 19:11-15).

Pe ehémplope, Jesús omombeʼu mbaʼépa oiko og̃uahẽ rire pe nóvio: “Upéi pyharepyte oñehendu peteĩ osapukáiva: ‘¡Koʼápe ou la nóvio! Pesẽ pehug̃uaitĩ chupe’” (Mateo 25:6). ¿Oĩpa raʼe preparáda umi 10 kuñataĩ?

Jesús heʼi avei: “Upévo enterove umi kuñataĩ opuʼã ha oprepara ilamparakuéra. Umi oñembotavýva heʼi umi iñarandúvape: ‘Pemeʼẽna oréve michĩmi pende aséite, cháke la ore lámpara oguepotaitéma hína’. Umi iñarandúva ombohovái chupekuéra: ‘Ikatu nañanderupytypái hína. Tapeho pejogua oñevendehágui penembaʼerã’” (Mateo 25:7-9).

Umi 5 kuñataĩ oñembotavýva noñatendéi ha ndojepreparái orresivi hag̃ua pe nóviope. Haʼekuéra ndorekói aséite ilamparakuérape g̃uarã, ha koʼág̃a oñehaʼã okonsegi. Péro “oho aja ojogua, og̃uahẽ pe nóvio, ha umi kuñataĩ ojeprepara vaʼekue oike hendive pe kasamientohápe; ha pe okẽ oñemboty. Upéi ou avei umi ótra kuñataĩ ha heʼi: ‘¡Karai, karai, eavrimína oréve!’. Haʼe ombohovái chupekuéra: ‘Añetehápe haʼe peẽme, che ndapoikuaái’” (Mateo 25:10-12). Umi kuñataĩ iñembotavýva noñatendéi ha ndojepreparái.

Umi apóstol ohechakuaa Jesús haʼeha upe nóvio, pórke ndahaʼéi primera ves haʼe oñekomparáva peteĩ nóviore (Lucas 5:34, 35). ¿Ha mávapa umi kuñataĩ iñarandúva? Jesús heʼi vaʼekue omeʼẽtaha pe Rréino umi ‘ovechakuéra mbovymíme’. Avei heʼi chupekuéra: “Peñemonde, pejeprepara ha pemyendy pene lámpara” (Lucas 12:32, 35). Upéicharõ, umi apóstol ensegída ohechakuaa Jesús oñeʼẽha hesekuéra. Péro, ¿mbaʼépa omboʼese Jesús ko ehémplo rupive?

Jesús heʼi: “Peñatende porãke peikóvo, cháke ndapeikuaái mbaʼe día ni mbaʼe óratapa” (Mateo 25:13).

Jesús omyesakã porã idisipulokuérape tekotevẽha oñatende porã hikuái. Haʼe katuete oúta, ha umi 5 kuñataĩ ojeprepara haguéicha, haʼekuéra tekotevẽ avei ojeprepara porã ha oĩ alérta. Péichamante ikatúta orresivi hikuái pe prémio oñepromete vaʼekue chupekuéra.

Jesús osegi oñemongeta umi cuatro ijapóstol ndive pe sérro Olivotýpe, ha omombeʼu chupekuéra ótro ehémplo. Unos kuánto día upe mboyve, oĩrõ guare hikuái Jericópe, haʼe omombeʼu pe ehémplo oñeʼẽva pe kuimbaʼe omeʼẽ vaʼekuére heta porã pláta 10 hembiguáipe. Péicha ohechauka kuri pe Rréino noñepyrũmoʼãi hague upe tiémpope. Koʼág̃a omombeʼu jey ótro ehémplo ojogua léntova upévape. Umi disípulo ningo oporandu kuri chupe mbaʼépa oikóta haʼe ogoverna vove ha oñehundi potávo ko múndo aña. Ha haʼe omombeʼu ko ehémplo ohechauka hag̃ua chupekuéra ikyreʼỹ vaʼerãha, ikatu hag̃uáicha okumpli pe tembiapo oñenkargáva chupekuéra.

Jesús oñepyrũ kóicha: “Pe Rréino yvagapegua ojogua peteĩ karaípe oviahátava tetã ambuépe. Haʼe ohenoika hembiguaikuérape ha oheja ikargokuérape umi mbaʼeta orekóva” (Mateo 25:14). Jesús oñekomparáma vaʼekue voi peteĩ kuimbaʼe oviahávare tetã ambuépe “oiko hag̃ua chugui rréi”. Upéicha rupi, umi apóstolpe g̃uarã ndahasýi opilla hag̃ua ‘pe karai’ orrepresentaha Jesúspe (Lucas 19:12).

Pe karai oho mboyvemi iviáhepe, onkarga umi mbaʼeta orekóva umi hembiguáipe. Jesús oñepyrũ rire iservísio ko yvy ape ári, tres áño imédiore opredika meme pe marandu porã oñeʼẽva Ñandejára Rréinore. Avei ombokatupyry idisipulokuérape ojapo hag̃ua ko tembiapo. Koʼág̃a katu haʼe ohótama, ha ojerovia haʼekuéra katuete osegitaha ojapo pe traváho onkargáva chupekuéra (Mateo 10:7; Lucas 10:1, 8, 9; embojoja Juan 4:38 ha 14:12 heʼívare).

¿Mbaʼéichapa pe karai orreparti “umi mbaʼeta orekóva” oheja hag̃ua umi tembiguái kárgope? Jesús heʼi: “Peteĩvape omeʼẽ cinco talénto, ótrope mokõi ha ambuépe katu peteĩ, káda únope omeʼẽ pe ikatu vaʼerã ojapo, ha upéi oho tetã ambuépe” (Mateo 25:15). ¿Mbaʼépa ojapo umi tembiguái? ¿Omombaʼapópa umi mbaʼeta oñenkargáva chupekuéra ikatu hag̃uáicha omogana ipatrónpe? Jesús osegi omombeʼu ijapostolkuérape:

“Pe orekóva cinco talénto pyaʼe voi oho omombaʼapo ha oganave cinco talénto. Péicha avei pe orekóva mokõi, oganave mokõi. Péro pe oreko vaʼekue peteĩnte oho ojoʼo peteĩ yvykua ha upépe omokañy pe pláta ahéno” (Mateo 25:16-18). ¿Mbaʼépa oikóta ág̃a pe karai ou jey vove?

Jesús heʼi: “Heta tiémpo rire ou jey pe karai ha ohenói umi hembiguáipe, oikuaa hag̃ua mbaʼépa ojapo hikuái pe plátagui” (Mateo 25:19). Umi mokõi tembiguái ou vaʼekue tenondeve, ojapo opa ikatúva omombaʼapo hag̃ua ipatrón mbaʼerepy. Mokõivéva itravahadór ha ombohetave pe oñenkargáva chupekuéra. Pe orresivi vaʼekue cinco talénto, oprodusi el dóvle. Ha pe orresivi vaʼekue dos, ombohetave avei el dóvle. (Upe tiémpope, peteĩ ovréro ombaʼapo vaʼerã 19 áñorupi ikatu hag̃uáicha ogana un talénto.) Upévare pe patrón oguerohory umi mokõi hembiguáipe, ha heʼi káda únope: “Oĩ porã, ¡ajépa ndeguápo che rembiguái ajeroviaha! Rejapo porã haguére umi tembiapo aheja vaʼekue nde kárgope, amoĩta nde poguýpe hetave mbaʼe. Evyʼa ne patrón ndive” (Mateo 25:21).

Péro tuicha idiferénte chuguikuéra pe tembiguái orresivi vaʼekue un talénto. Haʼe heʼi: “Che patrón, chéngo aikuaa nde rejopyetereiha nde rapichándi, remonoʼõha nereñemitỹi haguépe, ha rembyatyha rembaʼapoʼỹ haguépe. Upévare akyhyje, ha aha amokañy ne talénto yvyguýpe. Kóina ápe ne mbaʼéva” (Mateo 25:24, 25). Ko tembiguái ni nomoingéi vánkope ipatrón mbaʼerepy, ikatu hag̃uáicha upéi okovra pe interés. Haʼe iñateʼỹ rupi, nomoganái mbaʼevete ipatrónpe.

Upévare pe karai heʼi chupe: “Nde tembiguái aña, ateʼỹ reikóva”. Ko esklávogui ojepeʼa orekomíva guive, ha oñemeʼẽ pe tembiguái ombaʼapokuaávape. Upéi pe patrón heʼi avei: “Entéro oguerekóvape oñemeʼẽvéta, hetave oguereko hag̃ua, pe oguerekoʼỹvagui katu upe oguerekomíva jepe ojepeʼáta chugui” (Mateo 25:26, 29).

Entéro Jesús disípulo oaprende peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva ko ehémplo rupive, ha ojepyʼamongeta vaʼerã hese. Oime vaʼerã ontendéma hikuái oñenkargaha chupekuéra oipytyvõ hag̃ua umi héntepe, ikatu hag̃uáicha oiko avei chuguikuéra Jesús disípulo. Upéva peteĩ priviléhio ijojahaʼỹva, ha Jesús oipota ikyreʼỹ hikuái okumpli hag̃ua upe tembiapo. Haʼe ningo oikuaa idisipulokuéra ndaikatumoʼãiha ojapo peteĩchapa upe traváho. Péro pe ehémplope heʼi káda únope oñemeʼẽ “pe ikatu vaʼerã ojapo”. Jesúspe ndogustamoʼãi ohecháramo peteĩ idisípulo ‘iñateʼỹha’, ha nomombaʼapói umi mbaʼe onkarga vaʼekue chupe.

Jesús heʼi: “Entéro oguerekóvape oñemeʼẽvéta, hetave oguereko hag̃ua”. ¡Oime vaʼerã ovyʼaite umi apóstol ohendúvo upéva!

Jesús oĩ gueteri ijapostolkuérandi sérro Olivotýpe. Haʼe ja omombeʼúma chupekuéra umi ehémplo oñeʼẽva umi 10 kuñataĩre ha umi taléntore. Avei omombeʼúma chupekuéra mbaʼépa oikóta haʼe ogoverna vove, ha ko múndo ára pahaite oñemoag̃uívo. Ha koʼág̃a omombeʼúta chupekuéra peteĩ ehémplo oñeʼẽva umi ovecha ha kavaráre.

Jesús heʼi chupekuéra: “Pe Yvypóra Raʼy og̃uahẽ vove tuicha podér reheve entéro umi ánhel ndive, oguapýta itróno omimbipávape” (Mateo 25:31). Jesús ningo pyʼỹinte heʼi ijehe haʼeha pe “Yvypóra Raʼy”. Upéicharõ, jaʼekuaa Jesús haʼeha pe oútava tuicha podér reheve (Mateo 8:20; 9:6; 20:18, 28).

¿Arakaʼépa oñekumplíta Jesús heʼi vaʼekue? Upéva oikóta haʼe “og̃uahẽ vove tuicha podér reheve entéro umi ánhel ndive”, ha oguapy vove “itróno omimbipávape”. Haʼe heʼíma voi kuri pe ‘Yvypóra Raʼy outaha umi arai ári tekomimbipa ha podér reheve’. Péro, ¿mbaʼe tiémpopepa oikóta upéva? “Pe jehasa asy riremínte.” (Mateo 24:29-31; Marcos 13:26, 27; Lucas 21:27.) Jahechaháicha, koʼã mbaʼe oikóta amo gotyove. ¿Mbaʼépa ojapóta Jesús og̃uahẽ vove upe tiémpo?

Haʼe omombeʼu: “Pe Yvypóra Raʼy og̃uahẽ vove [...] opa tetãnguéra oñembyatýta henondépe, ha haʼe omoĩta umi héntepe mokõi atýpe, pe ovecharerekua oipeʼaháicha ovecha, kavarágui. Omoĩta umi ovecha iderécha gotyo ha umi kavara ijiskiérda gotyo” (Mateo 25:31-33).

Jesús heʼi avei mbaʼépa oikóta umi ovechágui: “Pe Rréi heʼíta umi oĩvape iderécha gotyo: ‘Peju peẽ che Ru ohovasa vaʼekue ha pereko penembaʼerã pe Rréino ojeprepara vaʼekue peẽme g̃uarã, ko múndo oñepyrũ guive’” (Mateo 25:34). ¿Mbaʼérepa pe Rréi oguerohory umi ovechápe?

Pe Rréi omombeʼu: “Cheñembyahýi kuri ha peẽ chemongaru; cheyʼuhéi ha peẽ chemboyʼu. Ndachekuaáiramo jepe cherresivi torypápe pende rógape. Cheopívo ha pemeʼẽ chéve che aorã. Cherasy ha peñangareko cherehe. Aime kárselpe ha peju che rendápe”. Umi ovecha, térã “umi hekojojáva”, oporandu arakaʼépa ojapo raʼe hikuái koʼã mbaʼe porã. Pe Rréi heʼi chupekuéra: “Pejapóvo iporãva peteĩ koʼã che ermáno michĩvéva rehehápe jepe, cherehehápe pejapo hína” (Mateo 25:35, 36, 40, 46). Haʼekuéra ndojapói koʼã mbaʼe porã yvágape, pórke upépe ndaipóri hasýva ni iñembyahýiva. Upéva rangue, ojapo hikuái koʼã mbaʼe Jesús ermanokuéra rehehápe, oĩ aja hikuái ko yvy ape ári.

Péro, ¿mbaʼérepa Jesús omoĩ umi kavarápe ijiskiérda gotyo? Haʼe omombeʼu: “Upéi [pe Rréi] heʼíta umi ijiskiérda gotyo oĩvape: ‘Tapeho koʼágui, peẽ peñekondena peho hag̃ua tatarendy ogueʼỹvape arakaʼeve, ojeprepara vaʼekue pe Aña ha hiʼanhelkuérape g̃uarã. Cheñembyahýi kuri ha peẽ nachemongarúi, ha cheyʼuhéi ha nachemboyʼúi. Ndarekói kuri apyta hag̃ua ha ndacherresivíri torypápe, cheopívo ha nachemondéi; cherasy ha aime kárselpe péro napeñangarekói cherehe’” (Mateo 25:41-43). Koʼã kavara ndotrataporãi Cristo ermanokuérape oĩva ko yvy ape ári, upévare omerese oñekondena chupekuéra.

Umi apóstol ohechakuaa avei umi kavarápe oñehundietetaha. Jesús heʼi: “[Pe Rréi] ombohováita [umi kavarápe]: ‘Añetehápe haʼe peẽme: Napeipytyvõivo peteĩ koʼã michĩvévape jepe, chéve nachepytyvõi’. Ha koʼãva oñehundíta opa ára g̃uarã, péro umi hekojojáva oikovéta opa ára g̃uarã” (Mateo 25:45, 46).

Jesús heʼíva oipytyvõ ijapostolkuérape, ikatu hag̃uáicha ojepyʼamongeta ha ohecha oĩ porãpa umi mbaʼe opensáva ha ojapóva hikuái.