Pigera Zontua INTANƐT TUUMA ZƐ'AN GƆNƆ ZAALEŊA
Pigera Zontua
INTANƐT TUUMA ZƐ'AN GƆNƆ ZAALEŊA
Farefare
Ɛ
  • ã
  • ɛ
  • ɛ̃
  • ɣ
  • ŋ
  • ɔ
  • ɔ̃
  • BAABULE
  • GƆNƆ
  • ZAMESEGƆ
  • mwbr19 September gɔn. 1-7
  • Vom La Na’am Tuuma Zamesegɔ Viisegɔ Gɔŋɔ

Vidiyo ka boi kalam.

Gaafara, daaŋɔ fii n boi vidiyo la poan.

  • Vom La Na’am Tuuma Zamesegɔ Viisegɔ Gɔŋɔ
  • Vom La Na’am Tuuma Zamesegɔ Viisegɔ Gɔŋɔ-2019
Vom La Na’am Tuuma Zamesegɔ Viisegɔ Gɔŋɔ-2019
mwbr19 September gɔn. 1-7

Vom La Na’am Tuuma Zamesegɔ Viisegɔ Gɔŋɔ

SEPTEMBER 2-8

NAAYINƐ TUULUM YƐLA | HEBRU 7-8

“Malemadaana N Kɔ’ɔn Bɔna Wuuha Wuu Melkizedek”

it-2-E 366

Melkizedek

Diimi Salem naba Melkizedek yuun dela “malemadaana tuna bɔ’ɔra Na’ayenɛ N Gane Zan’an” la, Yehowa. (Pin 14:18, 22) A dela maledaana n deŋɛ nɛŋa ti Gulesegɔ la tɔɣɛ a yele yeti; eŋa n yuun soe na’am la yuun 1933 K.P. Wuu eŋa n yuun de Salem naba la, ti la vuurɛ dɛna “Sunma’ahom” la, tuntuna Paul yuun yi’iri Melkizedek ti a dela “Sunma’ahom Naba” ge ti a yu’urɛ la zuo, a dela “Tontɔɔ Naba.” (Heb 7:1, 2) Diimi Salem teŋa yuun dela teŋsɛka n boi Yerusalem teŋkãtɛ la teŋasuka ti ba yi’ira ka ti “Salem.”​—Ym 76:2.

Abram (Abraham) n yuun zabɛ nyaŋɛ Kedorlaomer nɛreba la ba nadoma la, nɛŋadaana wa yuun sige la Save Bũ’ɔ La Poan bii ‘naba Bũ’ɔ La Poan.’ Bilam ti Melkizedek tari “boroboro la daam yehe na” ge nyaa kã bo Abraham yeti: “Na’ayenɛ Se’ere N Gane Zan’an, Naam saazuo la teŋparɛ wa wan kan som bahɛ hom Abram wa zuo. Na’ayenɛ Se’ere N Gane Zan’an yehe ho, ho dindoma nu’uhen bahɛ wa dela som ma’an Na’ayenɛ!” Ti Abraham nyaa yese lɔgɔseto ti a faɛ la bo en “pia porogerɛ bo’olom,” n de lɔɣɔseto “woo te a yuun nyɛ” nadoma la zɛ’an ti a zabɛ nyaŋɛ ba la.​—Pin 14:17-20; Heb 7:4.

it-2-E 367¶4

Melkizedek

La sirum dela yelemɛŋɛrɛ ti Melkizedek yuun ka tari ‘dɔɣum daarɛ bii kum daarɛ’?

Paul yuun tɔɣɛ Melkizedek yele ti la niɛ peelum yeti: “Zen’an ka boe pa’ala ti a sɔ dela ena, bii a ma dela ena bii a sɔyaaba dela ena. Zen’an me ka le bɔna pa’ala ban dɔgɛ en daanse’ere daarɛ bii pa’ala daanse’ere daarɛ ti a ki. A ane wo Na’ayenɛ Dayɔa ge en de malemadaana wuuha.” (Heb 7:3) Wuu nɛresaala la, ba yuun dɔɣɛ Melkizedek mɛ ge ti pooren a yuun ki. Bala la, a sɔ la a ma yu’ura ka gulesɛ gã, ba ka tɔɣɛ a yaabedoma la a yaasi yele ge ti Gulesegɔ la me ka tɔɣɛ a vom bii a kum yele. Bala la, Melkizedek yuun wan ta’an dɛna Yezu Krista la wɔ̃sum, sɛka n de daare woo malema nɛŋadaana. Wuu ba ka tɔɣɛ Melkizedek yaabedoma bii yaasi yele se’em la, bala mea nɔɔ ti Krista la me yuun ka soe ayima dɛna malemadaana ge ti Baabule la me yeti nɛnɛra ka boi n wan tee soe a na’arɛ. La boi bim ti ba yuun dɔɣɛ Yezu la Yuda buuri la naba David yire la poan, a yuun ka tari inganɛ poan malema nɛŋadaana bii asaala yaasi poan n ze’ele bo nadoma bayi la. Yele ana wa za’a pa’alɛ ti Yehowa mea n yuun biŋe nɔɔrɛ la en.

it-2-E 366

Melkizedek

Krista, Malema Nɛŋadaana La N Ze’ele Bo Sɛla. Messiah ti ba pu’ulum a yele biŋe ti Yehowa biŋe nɔɔrɛ la David “Daana” la ti: “Ho dela malemadaana ka tara ba’ahegɔ wo Melkizedek la!” (Ym 110:1, 4) Gulesegɔ wa yuun soŋɛ Hebrudoma la mɛ ti ba nana Messiah la, se’em n wan ta dɛna malemadaana la naba la. Tuntuna Paul yuun gulesɛ Hebrudoma la ti, ba da tara puti’ira ayi ayi la se’em ti ba tɔɣɛ a yele ti “Yezu, nyaa dela malemadaana n ka tari ba’ahegɔ wuu Melkizedek la.”​—Heb 6:20; 5:10. bisɛ COVENANT

Ɛɛra Vo’osum Poan Yɛla

w00-E 8/15 14 ¶11

Kaabegɔ Seko N Peeri Naayinɛ Puurɛ

Tuntuna Paul yuun yeti, “malema nɛŋadoma woo tara bo’olom la kaanbegɔ bɔ’ɔra Yinɛ.” (Hebru 8:3) Tɛra ti Paul yuun pu kaabegɔ ti malema nɛŋadaana wan tum la sugumnɔɔrɛ buyi diimi Israeldoma la poan, “bo’olom” la “kaabegɔ,” bii “koora dunhe bɔ’ɔra en nɛreba yelebe’ero la zuo.” (Hebru 5:1) Nɛreba ni bo bo’olum ti ba eŋɛ pa’alɛ ti ba puurɛ pee mɛ ge me bɔta ti ba nyɔɣɛ zɔtɔ, nyɛ soŋerɛ ge ti Naayinɛ to’e ba. (Pin’ileŋɔ 32:20; Magaha 18:16) Bala mea nɔɔ ti, kaabegɔ la zo’e zo’e ti ba pa’alɛ de se’em Lɔɔ la poan la dela “bo’olom” ti ba dekɛ bo Naayinɛ ti a nam ge sakɛ bo ba. Ho san tue Lɔɔ la, la nari ti ho le malum maalɛ tuure la, demesa ge “koora dunhe bɔ’ɔra en nɛreba yelebe’ero la zuo.” Pentateuch gɔnɔ la yele yele wuu Yɛhega, Malema la Kanlɛ welese la yɛla n pa’ali inganɛ poan lɔɣɔrɔ n boi to’ore to’ore se’em ti ba tara ita kaabegɔ la bo’olum. La boi bim ti la kpe’em mɛ ti to bɔkɛ bii to kan tɛra yɛla ge yelekpina ase’a n boi bim ti la nara ti to malum bisɛ de soŋa soŋa.

it-1-E 523 ¶5

Nɔbiŋere

Sore kani poan ti Lɔɔ nɔbiŋere la yuun lebege“ bonkɛka”?

Kɔ’ɔn pɔsɛ se’em ma’a ti Naayinɛ yuun doose nɔdɛ’ɛsa Yeremia tɔɣɛ nɔbiŋepaalega la yele la, Lɔɔ la lebege “bonkɛka”. (Yer 31:31-34; Heb 8:13) Yuun 33 K.P. ti nɔbiŋere Lɔɔ la ka le tuna doose la Krista kum dɔɔ la zuo la (Kol 2:14), ti nɔbiŋepaalegɔ la ka le tuna.​—Heb 7:12; 9:15; Tm 2:1-4.

SEPTEMBER 9-15

NAAYINƐ TUULUM YƐLA | HEBRU 9-10

“Yilinyiliŋɔ Yelesoma La N Wan Wa’an Pooren Na La”

it-1-E 862 ¶1

Sugeri Dia

Lɔɔ la ti Naayinɛ yuun dekɛ bo a teŋa n de Israeldoma la, pa’alɛ ti nɛra san tum be’em giisɛ Naayinɛ bii a tadaana, la wan eŋɛ se’em ti ba di sugeri bo en la, yia, la nari ti a baŋɛ be’em la n ani se’em wuu Lɔɔ la n pa’alɛ se’em la ge nyaa dekɛ ziim bo Yehowa. (Mlm 5:5–6:7) Bala la, Paul basɛ ti la niɛ peelum ti: “Pa’alegɔ la yele ti ba duuhe sɛla woo ziim la poan. Ba yuun ni han ka ko dunhe ti ziim yehe, Na’ayenɛ me ka bahere ba be’em bɔ’ɔra ba.” (Heb 9:22) Yelemɛŋerɛ, la boi bim ti dusi ziim ti ba tara kaabera kan ta’an yese nɛra be’em basɛ ge ti a puti’irɛ ana fa’a. (Heb 10:1-4; 9:9, 13, 14) La ka ani wuu nɔbiŋepaalega la n basɛ ti to ta’an nyɛta yelemɛŋɛrɛ sugeri dia doose la Yezu Krista kaabegɔ lua bunɔ la poan se’em la. (Yer 31:33, 34; Mt 26:28; 1Ko 11:25; Ep 1:7) Yezu n yuun boi teŋgɔŋɔ wa zuo la, a yuun tibɛ nɛra inya n ka barɛ pa’alɛ ti a tari paŋa mɛ n wan di to be’em sugeri.​—Mt 9:2-7.

cf-E 183 ¶4

“Kɔ’ɔn Doli Ya Mam”

Yezu n yuun lebe saazuo sa ti Naayinɛ to’e en se’em, la a puurɛ n yuun pee la eŋa la a Sɔ la n yuun le ta naɛ taaba se’em la, Gulesegɔ la ka tɔɣɛ de yele. Ge Baabule la yuun basɛ ti la niɛ peelum pa’alɛ sɛla n wan eŋɛ saazuo sa Yezu san ta lebe. Ho nyaa bɔkɛ ya koo, la gaŋɛ yuun kɔbesi 15 n wana n tole ti Yudadoma la yuun dɛ’ɛna zilam de’eŋo la. Daarɛ ayima yuunɛ la poan, malema nɛŋadaana la yuun ni kɛ̃ la Saraa pu’usegɔ deo la poan ta dekɛ ziim la miise Be’em Duuhego Daarɛ kaabegɔ nɔbiŋere daka la. Daadendaarɛ la, malema nɛŋadaana la nyaa ni ŋmaɛ la Messiah la foote a puti’irɛ poan. Yezu n yuun lebe saazuo la basɛ ti pu’ulumbiŋere la sirum wa’an sira na ti la ka le nara ti ba dɛ’ɛna de’eŋo la. A yuun kɔ’ɔn keŋɛ paɛ la Yehowa gaŋɛ za’a daana la nɛŋan saazuo sa​—zilam zɛ’an la​—ge nyaa dekɛ kaabegɔ lua bunɔ la bo a Sɔ. (Hebru 9:11, 12, 24) Yehowa yuun nam ya?

it-2-E 602-603

Kasi

Moses Lɔɔ La Dela Kasi. Lɔɔ la ti ba yuun doose Moses poan dekɛ bo Israeldoma la yuun dela maaseŋɔ ti ba loe malema nɛŋadaana la sɛba n wan tara dusi kaabera. La boi bim ti la ze’ele la Naayinɛ zɛ’an ge me ana kasi, Lɔɔ la, malema nɛŋadaana bii kaabegɔ la kan ta’an basɛ ti sɛba n boi Lɔɔ la poan ana kasi wuu tuntuna la n pa’alɛ se’em la. (Heb 7:11, 19; 10:1) La wan basɛ ni ti to bɔna fai yese be’em la kum poan la, la tuɣum basɛ mɛ ti to be’em la niɛ peelum. (Arom 3:20; 7:7-13) Maalegɔ kuna wa za’a dela sɛla n ze’ele Naayinɛ zɛ’an; Lɔɔ la ani wuu “pa’ala” n wan soŋɛ nɛra ti a baŋɛ Krista n de “yilinyiliŋɔ yelesoma la n wan wa’an pooren na la.” (Ga 3:19-25; Heb 10:1) Bala la, se’em ma’a ti Paul yuun tɔɣera ti “Pa’alegɔ la kan ta’an eŋɛ se’ere doohe la saaleba n de tɔrɔgɔdoma la zuo” (Arom 8:3) a yuun tɔɣeri la inganɛ poan Yudadoma malema nɛŋadaana n ka tari paŋa (se’em ti Lɔɔ la loe en ti a bɔna nɛŋa dɔla kaabegɔ maaseŋɔ la ge me wan dekɛ kaabegɔ ziim la kɛ̃ Saraa la poan Be’em Duuhego Daarɛ la) ti a ‘faaɛ’ sɛba ti a tuna bɔ’ɔra la, wuu Hebru 7:11, 18-28 n tɔɣɛ pa’alɛ se’em la. Malemadoma la n yuun doli Aaron nataka se’em kaabera la yuun ni basɛ ti nɛreba la tara la bɔnsoŋa la Naayinɛ ge la yuun ni ka faaɛ ba basɛ ti ba ka ti’isa be’em la yele. Tuntuna la tɔɣɛ yele wa mɛ se’em ma’a ti a yeti be’em duusego kaabegɔ la yuun kan ta’an basɛ ti ‘nɛresɛba n keni Naayinɛ zɛ’an ana kasi,’ bala dela, ba ana kasi ba puti’ira poan. (Heb 10:1-4; dekɛ makɛ Heb 9:9.) Malema nɛŋadaana la yuun kan ta’an dekɛ lua bunɔ la ti la dɛna sɛla n wan faaɛ asaala yese be’em poan. Krista kaabegɔ la ma’a n wan ta’an basɛ ti la tum.​—Heb 9:14; 10:12-22.

Ɛɛra Vo’osum Poan Yɛla

w92-E 3/1 31 ¶4-6

Sokese’a Ti Nɛreba Sɔkera

Paul yuun yeti la nari ti nɛra ki ti Naayinɛ la asaala nɔbiŋere la ta’an ze’ele. Lɔɔ nɔbiŋere la dela makerɛ. Moses yuun dela teŋasukadaana n wan basɛ ti Naayinɛ la Israel nɔbiŋere la ta’an ze’ele. Moses yele yuun pakɛ mɛ ge me dɛna mina n yuun soŋɛ Israeldoma la ti ba biŋe nɔɔrɛ la Naayinɛ. Bala la, Moses yuun nyaa dela nɔbiŋeredaana bɔ’ɔra Yehowa Lɔɔ nɔbiŋere la. Bala la, Moses yuun nari ti a ki la wan eŋɛ se’em ti Lɔɔ nɔbiŋere la ta’an tum yo? Aayi. Ba yuun tee dekɛ la dusi kaabɛ ti la ze’ele bo Moses ziim.​—Hebru 9:18-22.

Ge Yehowa la vo’osum poan Israel nɔbiŋerɛ paalega la me? Yezu Krista tari la na’asegɔ tuunɛ ti a de’a Teŋasukadaana bɔ’ɔra Yehowa la vo’osum poan Israel. La nɔɔ boi bim ti Yehowa n biŋe nɔbiŋere la ge la dela Yezu Krista zuogbere tuunɛ. Le pa’asɛ eŋa n de Teŋasukadaana la, Yezu yuun laɣum naɛ la sɛba n wan ta pa’asɛ yia nɔbiŋerɛ la poan la tum mɛ. (Luke 22:20, 28, 29) Leyɛ’ɛsa me, a yuun di la mi’a ti a de’a kaabegɔ n wan ta’an basɛ ti nɔbiŋere la ze’ele. Kaabegɔ wa yuun daɣɛ la dusi deene ge la yuun dela asaala vom n ani kasi. Bala la, Paul yuun wan ta’an yeti Krista dela asaala nɔbiŋeredaana bɔ’ɔra nɔbiŋepaalega la. Pooren “Krista daa kɛn . . . saazuo mɛŋa ha te a sɔe to na’ma bɔna Na’ayenɛ nɛŋa,” ti nɔbiŋepaalega la nyaa ta’an ze’ele.​—Hebru 9:12-14, 24.

Paul n yuun tɔɣɛ ti Moses la Yezu dela asaala nɔbiŋeredoma la, a ka tɔɣeri ti bamam n pɔsɛ nɔbiŋere la ti Naayinɛ biŋe la. Ge, nɛreba bayi wa yele yuun pakɛ mɛ ti ba wan dɛna nɔbiŋere la teŋasukadoma n wan basɛ ti nɔbiŋere la ze’ele. La yuun dela ba mina ti, la yuun nari mɛ ti nɛra ki​—ti ba tee dekɛ la dusi kaabɛ ti la ze’ele bo Moses ziim la ge ti Yezu me yuun dekɛ a mea kaabɛ bo sɛba n laɣum pa’asɛ nɔbiŋepaalega la poan.

it-1-E 249-250

Ko’om Musega

Luke tɔɣɛ pa’alɛ ti Yezu yuun zuseri mɛ a ko’om musega saŋa la. (Lu 3:21) Leyɛ’ɛsa me, se’em n gulesɛ gɔŋɔ wa bo Hebrudoma la yeti, se’em ma’a ti Yezu Krista “wa’an teŋa wa zuo na la” (daɣɛ la se’em ma’a ti ba yuun dɔɣɛ en la ti a kan ta’an kaalɛ ge tɔɣɛ yele ana la ge la dela eŋa n yuun yeti a muse ko’om ge pɔsɛ a na’am mɔɔlegɔ tuuma la,) a yuun tɔɣeri la sɛla n boi Yooma 40:6-8 (LXX): “Hom ka bote kaanbegɔ la bo’olom, ge ho maahom la iŋa bo mam. . . . Mam n wana. Ba golehɛ mam yele eŋɛ gɔŋɔ la poan mɛ, Mam [Naayinɛ] wa.” (Heb 10:5-9) Yezu yuun ze’ele la Yuda teŋa, teŋsɛka n bala n biŋe nɔɔrɛ la Naayinɛ la ti ku dea la Lɔɔ nɔbiŋere la. (Yɛh 19:5-8; Ga 4:4) Bala zuo la, Yezu yuun puɣum biŋe nɔɔrɛ la Yehowa Naayinɛ saŋsɛka ti a yuun keŋɛ Yon zɛ’an ti a muse en ko’om la. Yezu yuun dekɛ la a mea bo ti a tum sɛla n gani yelese’a ti Lɔɔ la yuun pa’ala la. A yuun dekɛ a mea bo mɛ ti a tum la a Sɔ la “sunboolom” doose la eŋa n yuun “maahom” a mea inya la kaabɛ, bala la, la yele yuun ka le pakɛ ti ba tara dusi kaabera wuu Lɔɔ la n pa’alɛ se’em la. Tuntuna Paul yeti: “Yesu Krista daa eŋɛ Na’ayenɛ ‘sunboolom’ la, dekɛ a mɛŋa iŋa bo boyena zan’an, bahɛ te to dea Na’ayenɛ toolom nɛreba.” (Heb 10:10) A Sɔ la sunboolom yuun dela Yezu tum Na’am la tuuma, bala zuo la a yuun dekɛ a mea bo ti a tum tuunɛ la mɛ. (Lu 4:43; 17:20, 21) Yehowa yuun sakɛ bo a Dayɔa wa mɛ ge nyaa sɔ̃ en la zilam vo’osum la yeti: “Hom n de mam Dayɔaba’arɛ, ti mam nintegɛ. Mam tari popeelom la hɔ.”​—Mr 1:9-11; Lu 3:21-23; Mt 3:13-17.

SEPTEMBER 16-22

NAAYINƐ TUULUM YƐLA | HEBRU 11

“Sakerɛ Yele Pakɛ Mɛ”

w16.10-E 27 ¶6

Tara Sakerɛ Yehowa Pu’ulumbiŋa La Poan

Baabule la n pa’alɛ sakerɛ yele se’em ti la bɔna Hebru 11:1. (Kaalɛ.) Sakerɛ tɔɣɛ di’e la yɛla ayi ti to ka nyɛta la to nini: (1) “Sɛla te to sakɛ to suunre”​—laɣum pa’asɛ la beere sa’am pu’ulumbiŋe yɛla n nan ka tum tuuma, n de wuu pubuɣumtuuma wan tole ge ti teŋpaalega la nyaa wa’ana. (2) “Pon kan ta’an nyɛ dɛ la to nini wa.” Kaalegɔ wa poan, Greek yelebire la ti ba lerege yeti “la dela yelemɛŋɛrɛ” la ze’ele bo la “sɛla n niɛ peelum” ti to ka nyɛta la to nini, n de wuu Yehowa Naayinɛ, Yezu Krista la malesi la, la saazuo Na’am la tuuma la yɛla. (Heb. 11:3) To wan eŋɛ la wani pa’alɛ ti to tari beere sa’am puti’irɛ ge sakɛ bo yelese’a ti Naaayinɛ tɔɣɛ a Gɔŋɔ la poan ge ti to ka nyɛta la to nini la? To san ka tara sakerɛ to yetɔɣum la to itigɔ poan la dela yoo.

w13-E 11/1 11 ¶2-5

“Sɛba N Pu’useri Naayinɛ La Wan Nyɛ La Ka’a”

To wan eŋɛ la wani pee Yehowa puurɛ? Paul gulesɛ yeti; “Nɛra ka boe wan ta’an eŋɛ Na’ayenɛ suunre nyɛlom a han ka nam Na’ayenɛ.” Daalɛ basɛ ti Paul ka yeti la wan kpe’em ti to pee Naayinɛ puurɛ to san ka tara sakerɛ. Ge, tuntuna la yeti la kan dɛna naana ti to eŋɛ bala. To ta’an le yeti, sakerɛ yele pakɛ mɛ to san bɔta ti to basɛ ti Naayinɛ puurɛ pee.

Sakerɛ kani taaba n peeri Yehowa puurɛ? To sakerɛ Naayinɛ poan tari la yɛla ayi. Yia, to nari ti to “nam en te a dela se’em n boe.” Lerege ase’a yeti “sakɛ ti a sirum boi” la “sakɛ ti a sirum voi mɛ.” To wan eŋɛ la wani pee Naayinɛ puurɛ to san tara puti’ira puti’ira ayi ayi ti a ka vɔi? Ge, yelemɛŋɛrɛ sakerɛ gani bala mɛ, hali kolekpabɛ’ɛsi la sakɛ ti Yehowa voi mɛ. (Yames 2:19) To tari sakerɛ ti Naayinɛ boi me la wan soŋɛ tɔ ti to eŋɛ to itigɔ pa’alɛ ti to wan vɔna to vom ti la makɛ la eŋa n boti sɛla.​—Yames 2:20, 26.

Yi’i, la nari ti to “sakɛ ti” Naayinɛ wan “kã bo to.” Nɛra n tari yelemɛŋɛrɛ sakerɛ sakɛ ti eŋa n tiregeri ti a basɛ ti Naayinɛ puurɛ pee la kan basɛ yoo. (1 Korint 15:58) To wan eŋɛ la wani basɛ ti Yehowa puurɛ pee to san tara puti’ira ayi ayi ti a wan kã bo to? (Yames 1:17; 1 Peter 5:7) Nɛra san ti’isa ti Naayinɛ ka fabeli to yele, a nini ka tiɣɛ ge me ka bɔ’ɔra yɛri yɛri, ka mi Naayinɛ se’ere n gulesɛ Baabule la.

Yehowa ni kã bo la bani? Paul yeti; “Sɛba me n eere en la.” Viisegɔ gɔŋɔ ayima ti Baabule leregeredoma tara tuna daalɛ basɛ ti Greek yetɔɣum “sɛba n eeri Naayinɛ” ka pa’alɛ ti “ho keŋɛ ta ɛ” ge la pa’alɛ la hon wan “pu’usa Naayinɛ” se’em. Viisegɔ gɔŋɔ ayima me pa’alɛ ti Greek yele itigɔ la pa’alɛ la nɛra n dekɛ a puti’irɛ kpa ti a eŋɛ sɛla. Sira, Yehowa wan kã bo sɛba woo n pu’useri en la yelemɛŋɛrɛ ge nɔŋɛ en la ba suure za’a la.​—Matu 22:37.

w16.10-E 23 ¶10-11

Basɛ Ti Ho Sakerɛ Kpe’em La Ho Beere Sa’am Puti’irɛ La Poan

Hebru a zuo 11, tuntuna Paul pa’alɛ la gurebisɛ zo’e zo’e n ka tari kalɛ n paɛ Naayinɛ yamese ti ba ŋmibe de poan se’em. Makerɛ n wana, tuntuna la tɔɣɛ pa’alɛ ti pɔɣesi n tari sakerɛ ti ba kɔma yuun ki ge ti pooren ba yuun isige ba kum poan. A yuun le tɔɣɛ pa’alɛ ti nɛreba basɛba me “yuun sakɛ ba namehe ba te ba ta ki nyana ba zagahɛ [Naayinɛ] ge nyɛ vo’ohego.” (Heb. 11:35) La boi bim ti to ka mi sɛba ti Paul yuun tɔɣera ba yele, basɛba n de wuu Nabot la Zekaria ti ba yuun lobe ba la kuɣa ku la ba sakɛ bo Naayinɛ ge bɔta ti ba tum a sunbo’olum la. (1 Na. 21:3, 15; 2 Yel. 24:20, 21) Daniel la a zɔdoma yuun tari yɔ’ɔ ti ba “nyɛ faarɛ” ba san pisegɛ ba birikinte la basɛ. Ge ba yuun tari sakerɛ Naayinɛ poan la n yuun soŋɛ ba ti ba ta’an tɔɣɛ ti ba ‘tari la gbegema paŋa ti ba ka ya’ara nɔɔrɛ’ ge me ‘kiinhere bugum peelom.’​—Heb. 11:33, 34; Da. 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23.

Ba sakerɛ la zuo, nɔdɛ’ɛseba n de Mikaia la Yeremia gurebisɛ la yuun dela ba “la’ara ba. . . tari ba keŋɛ pakadeen.” Basɛba me wuu Eliya yuun “gan la tanhe yogoro poan la yogoseto n bo teŋa.” Ba za’a yuun ŋmibe mɛ la ba “sakɛ sɛla gura ba suuren la.”​—Heb. 11:1, 36-38; 1 Na. 18:13; 22:24-27; Yer. 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.

Ɛɛra Vo’osum Poan Yɛla

it-1-E 804 ¶5

Sakerɛ

Diimi Nɛresɛba N Tari Sakerɛ. Paul yuun tɔɣɛ ti ‘nɛreba zo’e zo’e la n de sɛɛradoma la’ woo (Heb 12:1) yuun eŋɛ pa’alɛ ti ba tari la sakerɛ. Makerɛ n wana, Abel yuun mi Naayinɛ n pu’ulum “buutɛ” la yele biŋe ti a wan wɔ̃regɛ “bunsɛla la” zuo. A me yuun nyɛ yɛla n eŋɛ pa’alɛ ti Yehowa n dekɛ wuŋerɛ sɛka paɛ a dɔɣeriba zuo Eden va’am la. Adam la a deodoma n yuun yese Eden va’am la, ba yuun namesɛ mɛ ge nyaa nyɛ dia di se’ere n sɔi la, Yehowa yuun pɔ yaalɛ teŋa la mɛ, ti la yuun kɔ’ɔn dɛna la gu’usi la tuntuuro ma’a. Daanse’ere Abel yuun ta’an nyɛ ti Eve yuun ti’iseri la a sira yele ge ti Adam me yuun sɔna a pɔɣa la bisera. Nɔkpe’ene kai ti a ma yuun wan yele eŋa n namesɛ se’em a puurɛ nyɔkerɛ poan la. Leyɛ’ɛsa me, malesi la, la bugum so’a la n yuun gu Eden va’am la yaŋa. (Pin 3:14-19, 24) Yele ana wa za’a pa’alɛ ti “la dela yelemɛŋɛrɛ [bii yelese’a n eŋɛ la]” n yuun soŋɛ Abel ti a tara suure lua ti faarɛ wan ze’ele la ‘buutɛ la poan’ na. Bala zuo, sakerɛ n yuun daregɛ Abel ti, ‘a bo Naayinɛ bo’olum,’ ti la gana Kain bo’olum la.​—Heb 11:1, 4.

wp17.1-E 12-13

“A Eŋɛ [Naayinɛ] Suunre Nyɛlom”

Sore kani poan ti ba yuun “dekɛ” Enok vom ti a yuun ka “lem kum”? Daanse’ere Yehowa yuun dekɛ Enok vom ti a da namesɛ ge ki. Ge yia la, Enok yuun ‘nyɛ sɛɛra dia pa’alɛ ti a eŋɛ Naayinɛ suure nyɛlum.’ Wani wani? Ge ti a nyaa ki la, Enok yuun ta’an nyɛ zaaseŋɔ poan ti Naayinɛ pa’alɛ en teŋgɔŋɔ la n wan lebege paradiisi se’em. Yehowa yuun eŋɛ pa’alɛ ti a puurɛ pee mɛ la Enok, Enok yuun nyaa ki mɛ. Tuntuna Paul yuun gulesɛ Enok la Yehowa sakerɛ yamese yele yeti: “Nɛrebana wa zan’an yuun kelom nam Yenɛ la bala ta paɛ se’em ma’an ti ba ki la.” (Hebru 11:13) Pooren la, a dataasi ta’an ɛɛra a inya la mɛ ge ‘koŋe’ ge Yehowa yuun laɛ en mɛ la wan eŋɛ se’em ti ba kan dekɛ a inya la eŋɛ sɛla n ka nari bii tara pã’asa nɛreba.

SEPTEMBER 23-29

NAAYINƐ TUULUM YƐLA | HEBRU 12-13

“Tubedɔlegerɛ​—Pa’alɛ Ti Yehowa Nɔŋɛ To Mɛ”

w12-E 3/15 29 ¶18

Da Gɛlesa Bisera “Lɔɣese’a N Boi Ho Pooren La”

Ka’aŋɔ to’ore tɔi mɛ. To sunsua ni nyie mɛ ba san bo to ka’aŋɔ? Wana wa ta’an basɛ ti to giila kɔ’ɔsɛ​—bii to “suunre sagom”. (Heb. 12:5) La san dɛna ti to ‘zaɣesɛ’ la ka’aŋɔ ka sakɛ bo ka’aŋɔ la bii to “suunre sagom” la ka’aŋɔ ge yeti to taregɛ mɛ, la za’a dela buyina​—to ka basɛ ti ka’aŋɔ la soŋɛ tɔ ge me tee to hala. Bisɛ la ani soŋa se’em ti to sakɛ sɛla ti Solomon yuun gulesɛ la: “Kɛleha kan’aŋɔ, da zagaha kan’aŋɔ, tara kan’aŋɔ soŋa. Ge ho vom en bala.” (Mag. 4:13) Wuu dɔleba n doli sore zuo wara se’em la, tomam me nari ti to kɛlesa ka’aŋɔ, dekɛ tum tuuma ti la soŋɛ tɔ.​—Mag. 4:26, 27; kaalɛ Hebru 12:12, 13.

w12-E 7/1 21 ¶3

“Ya Han Yeti Ya Sohɛ Na’ayenɛ Yele Ya Yeti, To ‘Sɔ’”

Sɔ n tari nɔŋerɛ ni dɔlegɛ a kɔma tuba mɛ ti la pa’alɛ ti a fabeli a kɔma la vom n wan ta ana se’em beere sa’am. (Epesus 6:4) Sɔ wa taseri ba mɛ ge a ka vɛɣɛni a kɔma la a san dɛmesera ba. Bala mea ti, to saazuo Sɔ la ta’an ni bisɛ ti la nari mɛ ti a dɔlegɛ to tuba. Naayinɛ doli la nɔŋerɛ sore poan bɔ’ɔra to tubedɔlegerɛ ge a ka iti dɛ la musego sore poan. Wuu a Sɔ la, Yezu yuun ka taseri a podɔleba la hali ba yuun san ka dekɛ a ka’aŋɔ la tum tuuma.​—Matu 20:20-28; Luke 22:24-30.

w18.03-E 32 ¶18

“Kɛleha Kan’aŋɔ, La Ho Nyɛ Yam”

La boi bim ti tubedɔlegerɛ tɔ mɛ ge sɛla boi tɔna gana bala​—daaŋɔ se’a n ni paɛ nɛra a san zaɣesɛ ka dekɛ ka’aŋɔ tum tuuma. (Heb. 12:11) To geele makerɛ bayi wa​—Kain la Naba Zedekia. Kain n yuun pɔsɛ ti’isera be’em a suure poan ti a ku Abel la, Naayinɛ yuun ka’am Kain ti: “Bene te ho suunre nyie te ho nɛŋa zuŋe bala? Ho han eŋɛ ni sɛla n ane soŋa n kan to’e ni? Ge ho ka eŋɛ sɛla n ane soŋa. Bala behɛ soŋa ge be’em n bala gan’an ho koleŋa nɔɔrɛn ti bo zɛ hɔ la. Bo boti bo sɔna ho mɛ, ge da sakɛ bo bɔ. Teregɛ nyaŋɛ bɔ.” (Pin. 4:6, 7) Kain yuun ka kelese. Be’em yuun nyaŋɛ en mɛ. Bisɛ wuŋerɛ la namesegɔ sɛka ti Kain yuun tari na paɛ a mea se’em! (Pin. 4:11, 12) Yehowa yuun kan basɛ ni ti wuŋerɛ wa paɛ ni en.

Ɛɛra Vo’osum Poan Yɛla

w11-E 9/15 17-18 ¶11

Kɔ’ɔn Ŋmibera Zɔta

‘Nɛreba zo’e zo’e la n de sɛɛradoma la’ daɣɛ la nɛreba n ze bisa wuu sɛba n ni zɛ’a bisa zoa la ge ba pa la ba nɛreba poore ti ba zɔ di mi’a la. Ge ba pa’asɛ zoa la poan mɛ laɣum zɔta. Ba me zɔ zoa la ba’asɛ soŋa soŋa mɛ. La boi bim ti ba ka le bɔna ge to ta’an geele ba ti ba dela sɛba n mi zoa soŋa soŋa n wan ta’an kpemese basɛba giila zoa poan. Makɛ bisɛ nɛra n boi zoa poan n wan wum dama se’em a san mina ti sɛba n kaɛ en mum la dela sɛba n tabelɛ zɔ di mi’a. Wana kan basɛ ti a bɔta ti a ãregɛ a mea zɔ bii a tum gaŋɛ bala? Nɛrekuuŋɔ wa dela sɛba n tabelɛ zɔ nyaŋɛ ta’an kpemese to giila wɔ̃sum sore poan zoa wa poan ti to zɔ di mi’a. Bala la, Hebru Kristakɔma la yuun biseri la ‘nɛreba zo’e zo’e la n de sɛɛradoma la’ makesonɛ la ti la yuun soŋɛ ba ti ba tara sukpe’ene ‘ŋmibera zoa la poan’​—wuu tomam me n wan ta’an zɔ di mi’a se’em la.

w89-E 12/15 22 ¶10

Tara Kaabegɔ N Wan Basɛ Ti Yehowa Puurɛ Pee

Hebrudoma la yuun nari ti ba basɛ Yudadoma “pa’aleyooro” la. (Galatia 5:1-6) La daɣɛ la pa’alegɔdoma la ge la dela ‘to to’e paŋa Na’ayenɛ zen’en yɛhera a som sebo n wan basɛ ti to suure tara paŋa’ ge kelum zɛ’a kaŋkaŋi yelemɛŋɛrɛ la poan. Daanse’ere basɛba yuun ŋmɛ’ɛri la nɔkpe’ene la dia la kaabegɔ la, se’ere n sɔi la Paul yuun yeti “dagɛ to to’e de doohe la dia kihiga poan. Ge nɛresɛba n yuun dole dia kiha ana taaba yuun ka nyɛ soŋore a poan” n basɛ ti suure la tara paŋa. To wan nyɛta vo’osum poan kã’a daɣɛ la to lɔɣesa dia ase’a bii ka tuna dabesa ase’a poan ge to wan tuɣum dekɛ pu’usegɔ n di mi’a bo Naayinɛ ge eŋɛ pa’alɛ ti to nini tiɣɛ ya la lua bunɔ la. (Arom 14:5-9) Leyɛ’ɛsa me, Krista kaabegɔ la basɛ ti Malema la ka le tara tuunɛ.​—Hebru 9:9-14; 10:5-10.

SEPTEMBER 30–OCTOBER 6

NAAYINƐ TUULUM YƐLA | YAMES 1-2

“Be’em La Kum Sore La”

g17.4-E 14

Gurebisɛ

Sɛla ti ho nɔŋɛ n wan ta’an gurɛ ho bisɛ​—yele yele wuu sɛla n de be’em. Make bisɛ ti ho da’ari la lɔɣɔrɔ nyaa ta nyɛ lɔɣɔsoŋɔ. Ho pɔsɛ ti’isa la putɛbe’o ti ho wan zu lɔkɔ la ti ba kan pike ho bii nɣɔkɛ hɔ. Ge, ho putɛkeeŋa la yeti aayi! Bala ho yese putɛbe’o la mɛ ge yese keŋɛ. Sankaŋa la, gurebisɛ la bɔregɛ ya ti ho puurɛ pee.

BAABULE LA N YELE SƐLA

Ho san tu’usɛ gurebisɛ, la ka pa’alɛ ti ho dela nɛrebɛ’a. Baabule la basɛ ti to baŋɛ ti to za’a tu’useri gurebisɛ mɛ. (1 Korint 10:13) Sɛla yele n pakɛ la dela to wan eŋɛ se’em gurebisɛ la san paɛ tɔ. Basɛba ni dekɛ ba puti’irɛ la pa la yeleyooro la poan nyaa ni ta tum be’em. Basɛba me ni eŋɛ la kalam yese puti’irɛ la basɛ.

“La dela nɛra koŋkoma’ahom n ne tare en yɛ’ɛha be’em poan.”​—Yames 1:14.

g17.4-E 14

Gurebisɛ

Baabule la basɛ ti la niɛ peelum sɛla n ni ta’asɛ tumbe’ero. Yames 1:15 yeti: “Koŋkoma’ahom [be’ero], la tare la [literally, “has conceived,” footnote] be’em kena na.” De gi’a gi’a dela, se’em ma’a ti to ni pɔsɛ ti’isa putɛbe’ero la, la nyaa ni basɛ ti to itigɔ ana me wuu pɔka n yeti a dɔɣɛ se’em la. Ge, to wan ta’an gu tomea putɛbe’ero poan. To wan ta’an zabɛ nyaŋɛ.

Ɛɛra Vo’osum Poan Yɛla

it-2-E 253-254

Nɛɛsum

Yehowa dela “Sɔ n bo’ori nɛɛsum.” (Yam 1:17) A yeen daɣɛ la “Se’em n bahɛ te wontɛɛŋa nɛɛra bolika, te ŋmarega la ŋmarebibihe nɛra yu’uŋyu’uŋɔ” ma’a (Yer 31:35) ge vo’osum poan nɛɛsum ze’eti la Eŋa zɛ’an na. (2Ko 4:6) A lɔɔ la, la a gãkerɛ yɛla la a yetɔɣum la dela nɛɛsum bo sɛba za’a n bo yɔ’ɔ ti a bisa ba la. (Ym 43:3; 119:105; Mag 6:23; Isa 51:4) Yuumadaana la yeti: “Hom nɛɛhom la poan ti to nyɛta nɛɛhom.” (Ym 36:9; dekɛ makɛ Ym 27:1; 43:3.) Wuu bulika sɔɔrum n nɛɛri se’em la, “tara tara ta niɛ zan’an na la,” bala mea ti Naayinɛ mi’ilum basɛ ti tontɔɔdoma sore nɛɛra saŋa woo. (Mag 4:18) To dɔli Yehowa pa’alegɔ la pa’alɛ ti to keni la a nɛɛsum la poan. (Isa 2:3-5) Leyɛ’ɛsa me, nɛra san bisa sɛla ge ti’isa putɛbe’o, nɛrekana boi la vo’osum poan lika poan. Wuu Yezu n yele se’em la: “ho niho han ka ana soŋa, ho iŋa la boe la lika poan. Bala, nɛɛhom sebo n boe ho iŋa poan la han dɛna lika, la wan malom eŋɛ lika gana bala!”​—Mt 6:23; dekɛ makɛ Tɛ 15:9; 28:54-57; Mag 28:22; 2Pe 2:14.

it-2-E 222 ¶4

Lɔɔ

‘Na’am Lɔɔ.’ ‘Na’am lɔɔ’ la yele pakɛ gana lɔɔ se’a n boi naba la a asaala teŋasuka se’em la mɛ. (Yam 2:8) Lɔɔ nɔbiŋere la yelekpine za’a yuun dela nɔŋerɛ; ti “ho nɔŋɛ ho tadaana wuu hon nɔŋɛ homea se’em la” (na’am lɔɔ) Lɔɔ la woo la Nɔtɔɣɔseba la woo doli la pa’alegɔ ana ayi wa. (Mt 22:37-40) La boi bim ti Kristakɔma ka boi Lɔɔ nɔbiŋere la poan ge to za’a boi la Naba Yehowa la a Dayɔa, Yezu Krista nɔbiŋepaalega la poan.

    Frafra Gɔnɔ (2000-2025)
    Yese
    Yu'ɛ
    • Farefare
    • Tɔ̃rɛ
    • Hon boti sɛla
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Yelese'a N Nari Ti Ho Mina
    • Suɣelum Yɛla
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Yu'ɛ
    Tɔ̃rɛ