Vom La Na’am Tuuma Zamesegɔ Viisegɔ Gɔŋɔ
NOVEMBER 1-7
NAAYINƐ TUULUM YƐLA | YOSUA 18-19
“Yehowa N Doose Yɛm Sore Poan Se’em Tɔ̃rɛ Samanɛ La”
it-1-E 359 ¶1
Beene
Daanse’ere ba yuun ni bisɛ la yɛla ayi wa ge nyaa tɔ̃rɛ samanɛ la bo Israel buuri la: ba yuun ni ŋmɛ la gbaŋa ge bisɛ buuri la nɛreba n zuni se’em. Ba yuun ta’an ni ŋmɛ gbaŋa la ti la pa’alɛ zɛsɛka bii bɔbese’ere ti buuri woo wan nyɛ ba tɔ̃tɛ. Samanɛ la ta’an tara bɔ̃’ɔrɔ la zɔa ti la bɔna Dapoore (E), Zanyɔrɛ (W), Zaazuo (N), bii Tiŋanɔɔrɛ (W) bɔba. Yehowa n yuun basɛ ti ba ŋmɛ’ɛra gbaŋa, la wan eŋɛ se’em ti nyuure bii zaberɛ da bɔna buuri la poan. (Mag 16:33) Naayinɛ yuun ni doose la wana poan bisɛ buuri woo tɔ̃tɛ n wan dɛna se’em ti la makɛ la Yakob n yuun tɔɣɛ se’em ti la bɔna Pin’ileŋɔ 49:1-33 ge nyaa ki la.
it-1-E 1200 ¶1
Tɔ̃tɛ
Yizuo samana. Yehowa yuun pa’alɛ Moses, Israel dayɔɔsi la tɔ̃tɛ la bɛɛna ge nyaa yuun dekɛ bo ba. (Kan 34:1-12; Yos 1:4) Gad dayɔɔsi, Areuben dayɔɔsi la Manase yizuo la pusuka yuun to’e ba tɔ̃tɛ la Moses zɛ’an. (Kan 32:33; Yos 14:3) Yosua la Eleazar yuun lobe la gbaŋa nyaa tɔrɛ buuri se’a n yuun gee la samana la. (Yos 14:1, 2) Wuu Yakob yetɔɣebiŋere la n boi Pin’ileŋɔ 49:5, 7 n pa’alɛ se’em la, Simeon la Levi yuun ka nyɛ tɔ̃tɛ tɔka tɔka. Simeon sɔ’ɔlum yuun dela (tinbibisi se’a n yuun boi) Yuda tiŋa la poan la (Yos 19:1-9), ti Levi buuri la me yuun nyɛ zɛ’ɛsi 48 Israel tiŋa la poan. Levidoma n yuun nyɛ yɔ’ɔ n boi de to’ore tuna Suɣerɛ la poan la zuo, ti Yehowa yuun dɛna ba tɔ̃tɛ la. Tuuma la zuo, ba yuun ni to’e pia puregerɛ la mɛ ti la dɛna ba tɔ̃tɛ. (Kan 18:20, 21; 35:6, 7) Ba yuun bo’ori yizuto woo tuuma la ba buuri la poan. Yizuodoma san zɔ’ɔra pa’asa, ba me wan tɔ̃ta ba dayɔɔsi la bala mea ti la nyaa ta dɛna zɛpiɣisi.
it-1-E 359 ¶2
Beene
Ba san ta ŋmɛ gbaŋa la baŋɛ buuri sɛka n wan sɔna zɛsɛka, ba nyaa ni bisɛ la ka nɛreba n zuni se’em ti ba ta’an baŋɛ ba wan bo ba zɛ’an la ti la yalegɛ paɛ se’em. “Ya ŋmɛ gbaŋa ya yizuto la woo zuo, tɔnrɛ teŋa la bo ya mɛhe, bo ya sɛba n zo’e la zo’e, ge bo sɛba n pɔ’e la me pɔ’ɛ. Te kaŋa n nyɔkɛ zen’an bo se’em, a daana tɔntɛ n bala.” (Kan 33:54) Ba san ŋmɛ gbaŋa, ba ni kɔ’ɔn sakɛ buuri la n wan zi’ire zɛ’an la mɛ ge ba ta’an tee yɛla ase’a doose la ka nɛreba n zuni se’em la zuo. Bala la, ba yuun ta baŋɛ ti Yuda buuri zɛ’an la yuun yalegɛ mɛ la, ba yuun ãaɛ zɛ’an la mɛ pa’asɛ Simeon buuri la.—Yos 19:9.
Vo’osum Yɛla
it-1-E 359 ¶5
Beene
Ba yuun tɔrɛ sɔ’ɔlum la n boi Yordan zaɣenɔya bɔba (W) se’em la pa’alɛ ti ba yuun dekɛ la gbaŋa lobe ti la loe Yuda (Yos 15:1-63), Yosef (Efraim) (Yos 16:1-10) la Manase buuri pusuka la yia ti ba kɛ̃’ɛra Yordan zanyɔrɛ bɔba (W) la. (Yos 17:1-13) Bala n yuun basɛ ti ba ta’an baŋɛ ba tisi la bɛɛna. Bala, la yuun eŋɛ pa’alɛ ti daaŋɔ n yuun boi tɔ̃rega la poan doose la Israeldoma n yuun ze’ele Gilgal keŋɛ Silo la. (Yos 14:6; 18:1) To ka mi la yuun yue se’em ge pooren la, Yosua yuun ka’am buuri bayoopɔi la mɛ la ba yuun gu’uni ka nyaŋɛ keŋɛ ta kɛ̃ zɛse’esi n gee la. (Yos 18:2, 3) Ba tɔɣɛ yɛla zo’e zo’e pa’alɛ sɛla n sɔi ti buuri bayoopɔi la yuun eŋɛ bala la. Gɔnmi’ileba basɛba yeti ba yuun zabɛ nyaŋɛ nɛreba ge vaɛ ba lɔɣɔrɔ zo’e zo’e se’em la ge me le mina ti ba boi la fai ti Kanaandoma la kan le daana ba la yuun ta’an basɛ ti ba zɛ’a gu’una ka bɔta ti ba keŋɛ ta soe tiŋa la. Ba yuun gu’uni ge ka nyaŋɛ zabɛ la ba dinedoma la zuo bala n sɔi ti ba yuun nyaa ta soe tiŋa la pooren la. (Yos 13:1-7) Leyɛ’ɛsa, sɛba n yuun puɣum to’e ba tɔ̃tɛ la yuun mi Pu’ulumbiŋe Tiŋa la mɛ ge buuri bana wa yuun ka ba’ɛ mina zɛ’ɛsi la ti ba wan ta soe bɔna bim la n ani se’em.
NOVEMBER 8-14
NAAYINƐ TUULUM YƐLA | YOSUA 20-22
“Israel Buuri La N Yuun Ka Bɔkɛ Taaba La Pakɛ Tɔ La Wani?”
w06-E 4/15 5 ¶3
Ho Wan Eŋɛ Se’em Ta’an Sɔsa La Ho Luɣerɛ Kpɛ’a
To san tara yelemɛŋɛrɛ to sɔsega poan, la wan soŋɛ tɔ ti to ta’an gu nɔkpe’ema la putɛyooro. Israeldoma pi’ileŋɔ poan, Areuben, Gad la Manase buuri la yuun kɛ̃’ɛri la Yordan Kolaa la dapɔa bɔba ge me mɛ nyɔ’a “bimbine kantɛ.” Buuri basɛba yuun ka bɔkɛ sɛla ti ba eŋɛ la. Ba yuun ti’isɛ ti ba suurɔ sɛba n boi Yordan yakenɛ la yuun yelege la bamesi ta tuna be’em bala n sɔi ti buuri se’a n yuun boi zaɣenɔya bɔba la yuun maasum ti ba zabɛ la “tobekaregadoma” la. Ge ti ba nyaa keŋɛ ta zabɛ la, ba yuun tum la nɛreba ti ba keŋɛ ta sɔsɛ la buuri sɛka n boi dapɔa bɔba la. Bisɛ la yuun de putɛsonɛ se’em! Ba yuun baŋɛ ti ba ka mɛ ku ti ba tara nyɔ’ɔra bii kaabera la yeleyooro. Ge, buuri se’a n yuun kɛ̃’ɛri dapɔa bɔba la yuun zoti la dabeem ti danse’ere beere sa’am buuri bana la wan ta yeti: “Ya ka tare tɔntɛ Na’ayenɛ zen’an.” Kaabegɔ bimbine la wan dɛna sɛɛra ti ba baŋɛ ti bamam me laɣum dɛna la Yehowa yamesi. (Yosua 22:10-29) Ba yuun siɣɛ bimbine la yu’urɛ ti Sɛɛra, sɛla n sɔi la, la wan dɛna sɛɛra pa’alɛ ti Yehowa n de yelemɛŋɛrɛ Naayinɛ.—Yosua 22:34, tiŋanɔɔrɛ yelesum.
w08-E 11/15 18 ¶5
“Ɛɛra Yelese’a N Wan Basɛ Ti Suma’asum Bɔna”
Israeldoma basɛba yuun ti’isɛ ti yele la puɣum niɛ peelum pa’alɛ ti ba tum la be’em ge ba san li’isɛ keŋɛ ta zabɛ la ba, nɛreba fii ma’a n wan ki. Ba yuun ka boti ba eŋɛ kalam keŋɛ ta zabɛ la zuo, ti buuri sɛka n boi Yordan zaɣenɔya bɔba la yuun tum nɛreba ti ba keŋɛ ta maalɛ yele la. Ba yuun paɛ soke yeti: ‘Wani ti yamam bure poore basɛ Israel Naayinɛ la ge ka dɔla [Yehowa]?’ Yelemɛŋɛrɛ la dela, buuri se’a n yuun mɛ kaabegɔ bimbine la yuun ka bure poore basɛ Yehowa. Ge ba wan eŋɛ la wani la pumpɔreŋɔ yele wa? Ba sunsɔa wan nyie la ba suurɔ la n siisum bo ba la bii ba wan sina mɛ kan tɔɣɛ bo ba? Buuri se’a ti ba yuun siisum bo ba la, yuun tɔɣɛ la mama sore poan ge basɛ ti la niɛ peelum ti bamam n boti ba pu’usa Yehowa la n sɔi ti ba mɛ kaabegɔ bimbine la. Ba yuun lebese se’em la, yuun basɛ ti bamam la Naayinɛ bɔŋa ana la soŋa ti zaberɛ ka bɔna. Ba yuun ma’ɛ bamesi sɔsɛ se’em la basɛ ti yele la maalɛ mɛ ti suma’asum bɔna.—Yos. 22:13-34
Vo’osum Yɛla
it-1-E 402 ¶3
Kanaan
La boi bim ti Kanaandoma zo’e zo’e yuun nyaŋɛ piɛ mɛ zaberɛ la poan ti ba ka sɔna ba bisera ge to wan ta’an yeti “Na’ayenɛ n dekɛ teŋa woo la te a pɔ te a wan dekɛ bo ba sɔyaabdoma la” bo ba mɛ. Ba me wan tara “vo’ohogo bɔbɔrɛ woo” ti la pa’alɛ ti “Na’ayenɛ nɔsoma la te a biŋe la Israeldo-ma te a eŋɛ bo ba la, deyena me ka gee ka tom bo ba.” (Yos 21:43-45) Israeldoma la n yuun boi ba tiŋa la poan la, ba dinedoma la yuun ka ta’an eŋɛ ba sɛsɛla, sɛla n sɔi la dabeem n yuun tari ba. Naayinɛ yuun puɣum yele mɛ ti a wan sa’ɛ Kanaandoma la “finfiinhe” la wan eŋɛ se’em ti goo dusi la da le wi’ɛ daboo la poan. (Yɛh 23: 29, 30; Tɛ 7:22) Hali la Kanaandoma la n yuun tari zaberɛ lɔɣɔrɔ n di mi’a se’em la, wuu zaberɛ toroto la kɛɛrenɔ la, Israeldoma la yuun san ka eŋɛ kalam ta soe tiŋa la, bala ka le dɛna Yehowa yele la eŋa n biŋe nɔɔrɛ la ba la. (Yos 17:16-18; Ke 4:13) Ge Israeldoma la n yuun zabɛ nyaŋɛ tisi fii la pa’alɛ la ba tuba n yuun kperɛ la zuo. —Kan 14:44, 45; Yos 7:1-12.
NOVEMBER 15-21
NAAYINƐ TUULUM YƐLA | YOSUA 23-24
“Yosua Ki’i Ka’aŋɔ Ti A Tɔɣɛ Bo Tiŋa La”
it-1-E 75
A Naɛ Nɔɔrɛ
Israeldoma la n yuun ta bɔna Pu’ulumbiŋe Tiŋa la, ba bɔŋa la yuun tee mɛ. So’olum Za’a Naayinɛ la yuun dekɛ tiŋa la bo la Israeldoma wuu eŋa n yuun pu’ulum se’em bo ba nyaabadoma la. Bala zuo la, ba yuun daɣɛ saama n ye tiŋa la poan ge Yehowa me yuun ka’am ba ti, ba da naɛ nɔɔrɛ la pumpɔreŋɔ pu’usegɔdoma la n boi tiŋa la poan la. (Yɛh 23:31-33; 34:11-16) Ba yuun nari ti ba nana la Naayinɛ lɔɔ la ma’a ge dɔla a pa’alegɔ la ge daɣɛ tinse’esi ti ba wan dige ba la lɔɔ. (Mlm 18:3, 4; 20:22-24) Naayinɛ yuun kɔ’ɔn ka’am ba ti ba da di tisi la pɔɣesi bii ba dekɛ ba pɔyɔɔsi ɛlesa tisi la nɛreba. Ba san naɛ nɔɔrɛ la ba dita ba pɔyɔɔsi bii tara ba pɔyɔɔsi elesa ba, ba kan basɛ ti ba kɛ̃ la baɣa tuuma poan ma’a ge ba wan laɣum dekɛ ba nyaaba yɛla pã’asɛ ba ti ba bɔna ba pumpɔreŋɔ pu’usegɔ la poan tuna ba malema tuuma la, bala me ta’an basɛ ti ba bure poore basɛ Naayinɛ.— Tɛ 7:2-4; Yɛh 34:16; Yos 23:12, 13.
w07-E 11/1 26 ¶19-20
Yehowa Yelesum Deyina Me Ka Gee Ka Tum
Nɔkpe’ene kai ti, to nyɛ sɛla la to nini la zuo to wan ta’an yeti: “Yelesoma deyena te Na’ayenɛ ya Yenɛ bo ya [ka] gee ka tom. Yelese’a woo te Na’ayenɛ ya Yenɛ biŋe nɔɔrɛ te a tom bo ya la la deyena me ka gee ka tom.” (Yosua 23:14) Yehowa faari a yamesi basɛ mɛ, tɛ’ɛla ba ge diisa ba. Hon wan ta’an pa’alɛ yele deyima ti Naayinɛ pu’ulumbiŋe, ti la ka tum tuuma tɛm sebo ti a pa’alɛ la poan? To kan ta’an pa’alɛ. Yɛm boi bim ti to dekɛ tomesi delum Naayinɛ Yetɔɣum la n de yelemɛŋɛrɛ la.
Ge beere sa’am me? Yehowa yele to yeti, to zo’e zo’e wan ta bɔna la paradiisi poan la pupeelum. To fii wa n tari puti’irɛ ti to wan ta naɛ la Krista saazuo na’am la poan bisera. To yeen tara putɛsɛka woo, la kɔ’ɔn nara mɛ ti to tara sakerɛ wuu Yosua la. Dabeserɛ la san paɛ, to wan nyɛ to puti’irɛ la n boti sɛla la. Sankaŋa la to wan tiɛ Yehowa n pu’ulum sɛla woo bo to la ge me wan ta yeti: “La deyena me ka gee ka tom.”
Vo’osum Yɛla
w04-E 12/1 12 ¶1
Yosua Gɔŋɔ La Yelekpina
24:2—Abraham sɔ Tera yuun kaaberi la baɣa? Pɔsega la, Tera yuun ka pu’useri Yehowa Naayinɛ. La yuun ani wuu a pu’useri la nambua yinɛ n de Sin la n de tinganɛ kãtɛ n boi Ur tiŋa la. Yudadoma yaaba yɛla poan, Tera yuun ta’an maala baɣa. Ge se’em ma’a ti Naayinɛ yele Abraham ti a basɛ Ur tiŋa la Tera yuun laɣum doose mɛ keŋɛ Haran tiŋa.—Pin’ileŋɔ 11:31.
NOVEMBER 22-28
NAAYINƐ TUULUM YƐLA | KEMA 1-3
“Sukpe’ene Yele N De Yelekirega”
w04-E 3/15 31 ¶3
Ehud Yuun Nyaŋɛ ba Dinedoma La
Ehud n yuun maasum se’em la yuun tum mɛ, daɣɛ la amea yɛm bii a dima la n yuun ka bisera amea soŋa. Saazuo daana puti’irɛ n boti se’em la n ni tum ge daɣɛ nɛresaala paŋa. Naayinɛ n yuun soŋɛ Ehud ti a nyaŋɛ tum, sɛla n sɔi la a yuun tum doose la Naayinɛ puti’irɛ n de ti A faaɛ A nɛreba basɛ la. Naayinɛ n yuun loe Ehud, “Saŋsɛka woo te Na’ayenɛ han ne loe kema bo [a nɛreba],” Yehowa ni bɔna la en mɛ—Kema 2:18; 3:15.
w04-E 3/15 30 ¶1-3
Ehud Yuun Nyaŋɛ Ba Dinedoma La
Ehud n yuun eŋɛ sɛla la dela a yuun ‘maalɛ la zɛberɛ su’a’. Ka yuun dela zɛberɛ su’a n diti, dɛna nɔya ayi ge dɛna sɔgirega n makɛ ma’a n wan ta’an su a lɔɣɔrɔ la ti a yɛ la poan. A yuun mi ti ba ta’an saasi en. Zuɔdoma yuun ni dekɛ ba sɔ’ɔsi eŋɛ la ba gɔbega nu’o bɔba la wan eŋɛ se’em ti ba ta’an foe de kalam. Ehud n yuun de gɔbega la zuo a yuun dekɛ a su’a la suɣɛ la “a zuɔ geere te ka bɔna a lɔgɔrɔ la te a yɛ la poan ha,” zɛ’an n bala ti guriba la ta’an kan saasɛ bisɛ. Bala la, sɛla yuun ka gu en ti a “tare bo’olom ta bo la naba Eglon.”—Kema 3:16, 17.
Baabule la ka pa’alɛ yelese’a n yuun eŋɛ Eglon yire la poan nima nima. Baabule la yele gi’a gi’a yeti: “Ehud daa n dekɛ bo’olom la bo naba la ba’ahɛ la, a yele nɛresɛba n doohe en la te ba kena.” (Kema 3:18) Ehud yuun dekɛ a bo’olum la tisɛ mɛ ge kɔlegɛ nɛresɛba n zãlɛ bo’olum la yese Eglon kɛ̃’a zɛ’an ta keese ba ge lebe na. Bem zuo? Sɛba n kɔlegɛ en la dela ba te’ele en bii eŋa n de kpɛ’ɛma la zuo ti ba dɔla en bii ba yeen zãla la bo’olum lɔɣɔrɔ? A yuun basɛ ti nɛreba la yese zɛ’an la poan ti dɛŋa da paɛ ba ge ti a eŋɛ eŋa n yeti a eŋɛ sɛla la? A puti’irɛ n yuun yeen dɛna se’em, Ehud yuun dekɛ sukpe’ene lebe zɛ’an la poan la a ma’a.
“[Ehud] n daa ta pɔnrɛ bagase’a n boe Gilgal teŋa, a lebe naba la zen’an nya yeti, Naa, n tare la sɔɔleŋa te n bo ho.” Baabule la ka pa’alɛ eŋa n eŋɛ se’em ta’an le lebe Eglon zɛ’an na. La ta’an dɛna ti gu’ureba la yuun ka ti’isɛ ti sɛla wan eŋɛ bii? Ba yuun ta’an ti’isa ti Israel nɛra ayima ma’a kan ta’an daam ba naba la? Ehud n yuun lebe a ma’a na la yuun ta’an basɛ ti ba ti’isɛ ti a kaɛ la a tiŋa nɛreba la pooren? La yuun yeen dɛna se’em, Ehud yuun boti la a sɔsɛ la naba la ma’a, a me yuun nyɛ yɔ’ɔ la mɛ.—Kema 3:19.
Vo’osum Yɛla
w05-E 1/15 24 ¶7
Kema Gɔŋɔ La Yelekpina
2:10-12. Zamesa Baabule la saŋa woo la wan eŋɛ se’em ti ho ‘kan tamɛ Yehowa yɛla.’ (Yooma 103:2) Dɔɣereba nari ti ba tɔɣɛ yelemɛŋɛrɛ la n boi Naayinɛ Yetɔɣum la poan la ti la kɛ̃ ba kɔma suuren.—Tɛɛnhegɔ 6:6-9.
NOVEMBER 29–DECEMBER 5
NAAYINƐ TUULUM YƐLA | KEMA 4-5
“Yehowa Yuun Doose La Pɔɣesi Siyi Poan Faaɛ A Nɛreba Basɛ”
w15-E 8/1 13 ¶1
“Mam Debora Israeldoma Ma N Vaɛ Ihege”
Sisera! Yu’urɛ wa yuun tari la dabeem la palum-ɛ̃ka bɔ’ɔra Israeldoma. Kanaandoma pu’usegɔ la ba yaaba yɛla yuun ba’ɛ gaam la be’ero. Ba yuun kaabera ba kɔma mɛ ge tuna yalumtuuma ba pu’usegɔ deto poan. La yuun wan ana la wani ti Kanaan tiŋa soogɛa la a tadaandoma sɔna tiŋa bisera? Debora yuunɛ la pa’alɛ ti nɛreba yuun ka ta’an ɛɛra tiŋa la poan ge ti ba vom me yuun ana bura. (Kema 5:6, 7) To ta’an makɛ bisɛ nɛreba n yuun ni suɣera tiisi poan bii zɔya zuto ti dabeem tara ba ti ba kɔ bii ba kɛ̃’ɛra tinse’esi ti lalesi ka kaɛ si ge ti dabeem tara ba ti ba ɛɛra se’ere n sɔi la ba wan daam ba, fã ba kɔma ge zɛ̃ ba pɔɣesi.
w15-E 8/1 13 ¶2
“Mam Debora Israeldoma Ma N Vaɛ Ihege”
Dabeem n yuun tari nɛreba la ti la paɛ yuun 20, ta paɛ se’em ma’a ti Yehowa yuun nyɛ ti a nɛreba la n de tuunfɛ’ɛsadoma la yuun maasum ti ba tee mɛ bii wuu Baabule la n pa’alɛ Debora la Barak yuunɛ la n yele se’em la, “te mam Debora Israeldoma ma n vaɛ ihege.” To ka mi nyaa Debora n de Lappidoth pɔɣa wa yuun sirum dɔɣɛ mɛ ge a yetɔɣum wa yuun dela la wɔ̃sum yetɔɣum. Yehowa yuun loe la Debora ti a bisa tiŋa la wuu pɔka n biseri a kɔma se’em la. Yehowa yuun yele en ti a basɛ ti Barak, n de Kema la isige zabɛ giisɛ Sisera.—Kema 4:3, 6, 7; 5:7.
w15-E 8/1 15 ¶2
“Mam Debora Israeldoma Ma N Vaɛ Ihege”
Yael yuun ti’isɛ la kalam. A yuun bo Sisera la zɛ’an ti a gã vɔ’ɔsa. A yuun yele en yeti buraa san wa’ana ɛɛra eŋa, a da pa’alɛ en. A yuun ga’arɛ mɛ ti a dekɛ fuo pĩ en, se’em ma’a ti a yuun yele pɔka wa ti a bo en ko’om la a yuun bo en la iilum. Ti la ka yue ti Sisera yuun zɛɛ guum. Yael yuun nyaa dekɛ la lɔɣɔrɔ toyi n de kpa’a la hama, pɔɣese’ese woo n tuni tent deto poan yuun tari lɔɣɔtuna wa tuna tuuma mɛ soŋa. A yuun nyaa vuti la fii fii paara Sisera zuo, nananawa la nyaa de la a ze’ele Yehowa na’arɛ ku nɛra wa. A yuun san ti’isɛ la buyi buyi bii gu’um ni fii wa yɛla yuun ta’an sa’am ni. Pɔka wa yuun ti’isɛ Naayinɛ nɛreba yele ge tiɛ buraa wa n yuun mɛlesi ba se’em yuuma zo’e zo’e poan la? Bii a yuun bisɛ ti la dela yɔ’ɔ bɔ’ɔra en ti a soŋɛ Yehowa? Baabule la ka pa’alɛ. To mi sɛla dela a yuun tum a tuunɛ mɛ. Sisera yuun ki mɛ!—Kema 4:18-21; 5:24-27.
Vo’osum Yɛla
w05-E 1/15 25 ¶5
Kema Gɔŋɔ La Yelekpina
5:20—Ŋmarebibisi la yuun zabɛ soŋɛ Barak la wani? Baabule la ka tɔɣɛ pa’alɛ ti malesi n yuun soŋɛ ba, bii kuga n ze’ele saazuo lu na ti Sisera yɛmdoma la yuun bisɛ ti la dela yelebe’o bɔ’ɔra ba bii daanse’ere sɛba n biseri ŋmarebibisi la n yuun tɔɣɛ pa’alɛ ti Sisera wan nyaŋɛ ge ti la ka tum bala. Ge nɔkpe’ene kai ti Naayinɛ yuun soŋɛ zaberɛ wa poan mɛ.
DECEMBER 6-12
NAAYINƐ TUULUM YƐLA | KEMA 6-7
“Dekɛ Hon Tari Pansɛka La Tum”
w02-E 2/15 6-7
Baabule Naresum Yɛla Wan Ta’an Soŋɛ Hɔ
Gideon yuun dela nɛra n mi amea soŋa. A yuun ka zɛkeri amea, a yuun dela diimi Yudadoma kema. A yuun ka zɛkeri amea ɛɛra ti a dɛna Israeldoma la nɛŋadaana. Ba yuun yeti a dɛna nɛŋadaana la, Gideon yuun tɔɣɛ pa’alɛ ti eŋa ka nari, a yuun yeti, “Manase yizuo la poan tomam yire n pɔ’ɛ bini ge mam dela bia n sɔ yire la poan.”—Kema 6:12-16.
w05-E 7/15 16 ¶3
“Na’ayenɛ So’a La Gideon So’a!”
Bisɛ dabeem n yuun kɛ̃ Midiandoma la se’em! La yuun ani la siim ti la ka yue ti ba wɔ̃rɛ duɣerɔ 300, peebe tentana 300 ge ti buraasi 300 nyabegɛ basɛ sa. La yuun eŋɛ Midiandoma la pakerɛ la ba yuun wum nɛreba la n voole yeti “Na’ayenɛ so’a la Gideon so’a!” ti Midiandoma la kaasa ti la kɔ’ɔn vɔɔla. Ba yuun gbiti la, ba yuun ka nyaŋɛ baŋɛ se’em n de ba zɔ ti se’em dɛna ba dima. Nɛreba 300 la kɔ’ɔn zɛa la ba ze zɛ’an la ti Naayinɛ basɛ ti ba dinedoma la tara bamesi sɔ’ɔsi kuura taaba. Ba wa’an Midiandoma la n gã zɛ’an la mɛ ti la kpe’em bo ba ti ba piɛ. Ba nyaa laɣesɛ la taaba dige ba ti Midiandoma la ka nyaŋɛ le daam ba. Ba yuun kuuri nɛreba ti la yue se’em la nyaa ba’asɛ ya.—Kema 7:19-25; 8:10-12, 28.
Vo’osum Yɛla
w05-E 1/15 26 ¶6
Kema Gɔŋɔ La Yelekpina
6:25-27. Gideon yuun dekɛ la yɛm tum tuuma la wan eŋɛ se’em ti a kan nyie a dinedoma la sunsua bura bura. To san ni mɔɔla yelesoma la, la nari ti to bisɛ tomesi soŋa la wan eŋɛ se’em ti to kan tɔɣera yetɔɣesebo n wan nyiira nɛreba sunsua bura bura.
DECEMBER 13-19
NAAYINƐ TUULUM YƐLA | KEMA 8-9
“Sirege N Mea Nyani Zɛkɛ N Mea”
w00-E 8/15 25 ¶3
Ho San Tara Nɔkpe’ene La Nɛra, Ho Ni Maalɛ De La Wani?
Gideon yuun mɔ’ɛ la nini zabɛ la Midiandoma ge yuun yele Efraimdoma ti ba soŋɛ en. Ge zaberɛ la n yuun ba’asɛ la, Efraimdoma yuun kɔ’ɔn nyɔna Gideon mɛ ti a ka yele bamam ti ba wa’ana zabɛ zaberɛ la pɔsega poan. Baabule la yeti, “ba daa nyɔnɛ en me la ninmɔ’ɔrɛ.” Gideon lebese ba yeti: “Bene te mam eŋɛ, te zonɛ la taaba yoi? Efraimdoma, ya bonyɛɛhe ka ane soŋa gana sɛla te Abiezerdoma wa bure me yoi? Yenɛ dekɛ Midian nɛŋadoma Oreb la Zeeb eŋɛ ya nu’uhen. Bene te mam wan ta’an le dekɛ pa’alɛ yamam?” (Kema 8:1-3) Gideon n yuun ti’isɛ soŋa ge tɔɣɛ buɣa buɣa la yuun gu mɛ ti zaberɛ yuun ka bɔna buuri bayi wa tiŋasuka. Efraim buuri wa yuun ta’an nyɛ bamesi ge zɛkera bamesi. Ge wana wa yuun ka gu Gideon ti a maalɛ yele la, la suma’asum. Tomam me wan ta’an eŋɛ bala?
w17.01-E 20 ¶15
Sɛla N Sɔi Ti Sirege N Mea Yele Kelum Pakɛ
Gideon dela mina n tari sirege n mea tuna tuuma soŋa soŋa. Se’em ma’a ti Yehowa maleka wa’an Gideon zɛ’an yia la, a yuun yeti eŋa pɔ’ɛ mɛ ge ka tara paŋa. (Ken. 6:15) Gideon n yuun sakɛ ti a tum tuunse’ere ti Yehowa dekɛ bo en la, a yuun bɔkɛ eŋa n nari ti a tum tuunɛ la soŋa soŋa se’em mɛ ge le yele Yehowa ti a soŋɛ en. (Ken. 6:36-40) Gideon yuun tari la sukpe’ene ge a yuun ma’ɛ la amea ge dekɛ yɛm tum tuuma. (Ken. 6:11, 27) A yuun ka ziɣeri ti a dekɛ a tuunɛ wa nyɛ yu’urɛ bo amea. Ge se’em ma’a ti a yuun nyɛ yɔ’ɔ la, la yuun ka yue ti a te’ele lebe amea tiŋa.— Ken. 8:22, 23, 29.
w08-E 2/15 9 ¶9
Kena Yehowa Sɔrɔtɔ la Poan
To san bɔta ti to dɛna Naayinɛ zɔdoma, la nari ti to “sirihe ya [to] mɛhe.” (1 Pe. 3:8; Ym. 138:6) Kema a zuo 9 pa’alɛ sirege n mea yele n pakɛ se’em mɛ. Gideon dayɔa Yotam yuun yeti: “Saŋa kayena poan ha te tiihe keŋɛ te ba ta loe ba naba te a behera ba.” A daa tɔɣɛ la kaam tia, kenkaŋa la daam tia yele. Tiisi wa yuun ze’ele bo la Israel nɛreba n tari zuo n yuun ka tiregeri ti ba sɔna ba tadaandoma bisera. Ge zaaŋa la ti ba tara tuuta bugum la yuun ze’ele bo la naba Abimelek n zɛkeri a mea la. A yuun dela nɛrekuura n boti a sɔna nɛreba bisa. A yuun nɔɔ ‘bisɛ Israeldoma la yuuma atã’ ge a yuun ki la kum yaalega. (Ken. 9:8-15, 22, 50-54) Bisɛ la ani soŋa se’em ti to “sirihe ya [to] mɛhe”!
Vo’osum Yɛla
it-1-E 753 ¶1
Tuulum Fugiriga, I
Gideon yuun yeen tari la putɛsonɛ ge maalɛ tuulum fugiriga ti la na’asa Yehowa la eŋa n soŋɛ Israeldoma ti ba zabɛ nyaŋɛ la ge lɔkɔ wa yuun “lebege bɛnregɔ bo Gideon la a yire nɛreba.” Se’ere n sɔi la Israeldoma la yuun tum la yalumtuuma doose la ba yuun kaabɛ lɔkɔ wa. (Ke 8:27) Ge Baabule la yuun ka pa’alɛ ti Gideon mea yuun laɣum kaabɛ ku mɛ. Ge tuuntuna Paul yi a yu’urɛ pa’asɛ ‘nɛreba zo’e zo’e’ la n yuun de Yehowa diimi sakerɛ sɛɛradoma.—Heb 11:32; 12:1.
DECEMBER 20-26
NAAYINƐ TUULUM YƐLA | KEMA 10-12
“Yepta Yuun Dela Nɛra N Bĩ Vo’osum Poan”
w16.04-E 7 ¶9
Nɛra San Tara Sakerɛ Yehowa Kã’ari Bɔ’ɔra En Mɛ
Daanse’ere sakerɛ nɛreba n ani wuu Yosef ti a suurɔ la yuun “yaɛ en” ge ti a yuun kelum zɔ ba nimbɔ̃’ɔ la yuun ta’an soŋɛ Yepta ti a eŋɛ sɛla n nari. (Pin. 37:4; 45:4, 5) Yepta n yuun ti’iseri sakerɛ nɛreba wa yele la n yuun soŋɛ en ti a eŋɛ sɛla n peeri Yehowa puurɛ. Nɔkpe’ene kai ti, a suurɔ la n yuun eŋɛ en se’em la yuun daam en mɛ paa ge bala yuun ka gu en ti a ka tuna bɔ’ɔra Yehowa la A nɛreba. (Ken. 11:9) Sɛla n yuun pakɛ Yepta dela a zabɛ po’e Yehowa gana a ugera yɛla. A yuun lu la a suure ti a tara sakerɛ bɔ’ɔra Yehowa ti bala yuun basɛ ti amea la nɛreba nyɛ nyuurɔ.—Heb. 11:32, 33.
it-2-E 27 ¶2
Yepta
Yepta yuun dela buraa n ka de’eni la a tuuma. A yuun ka gu’um ge pɔsɛ bisera nɛreba la. A yuun yele Ammon naba yeti Ammondoma n nɔŋɛ zaberɛ se’ere n sɔi la, ba fã la Israeldoma tiŋa. Naba la yuun lebese yeti Israeldoma la n tuɣum fã Ammondoma tiŋa. (Ke 11:12, 13) La niɛ peelum kalam ti Yepta yuun yeen daɣɛ la zabɛ zabera n zaberi bura bura ge a dela nɛra n zamesɛ Naayinɛ n yuun ani se’em la a nɛreba la yɛla. A yuun tɔɣɛ nyaŋɛ Ammondoma la n yele sɛla la mɛ ge pa’alɛ ti (1) Israeldoma la yuun ka muɣese Ammon, Moab bii Edomdoma (Ke 11:14-18; Tɛ 2:9, 19, 37; 2Ye 20:10, 11); (2) Ammondoma yuun ka sɔi tinsɛka ti ba zabera ka zuo la se’em ma’a ti Israeldoma la yuun zabera nyaŋera tisi la, se’ere n sɔi la tiŋa wa yuun dela Amoridoma denɛ n boi Kanaan tiŋa poan ti Naayinɛ yuun basɛ ti Israeldoma nyaŋɛ ba naba la n de Sihon la ge sɔna ba tiŋa la; (3) Israeldoma yuun sɔi tiŋa wa mɛ ti la gaŋɛ yuun 300 ti Ammondoma yuun ka ŋmɛ nɔkpe’ene; bala la, ba tari sore la bɛ ti ba nyaa zaberɛ tiŋa la yele nananawa?—Ke 11:19-27.
it-2-E 27 ¶3
Yepta
Yepta yuun kɔ’ɔn tɔɣɛ la yele la zuo se’em ma’a ti a yuun pa’alɛ ti yele la ti ba sɔsera de zuo la laɣum pa’asɛ la bamam pu’usegɔ poan. A yuun yeti Yehowa Naayinɛ n dekɛ tiŋa la bo Israeldoma, bala zuo la bamam puɣum kan aaɛ la samanɛ pika me bo baɣa kaabereba. A yuun yeti Ammondoma yinɛ dela Kemos. Nɛreba basɛba ti’isɛ ti a yetɔɣum wa daɣɛ yelemeŋɛrɛ. La boi bim ti Ammondoma yinɛ yuun dela Milkom ti Moabdoma me yinɛ dɛna Kemos ge tisi wa yuun laɣum pu’usa la yina zo’e zo’e. Hali Solomon satima pɔɣesi la yuun basɛ ti a tum la be’em basɛ ti Israeldoma pu’usa Kemos. (Ke 11:24; 1Na 11:1, 7, 8, 33; 2Na 23:13) Leyɛ’ɛsa, gɔnmi’ileba basɛba yeti “Kemos” vuurɛ ta’an dɛna “Se’em n nyaŋɛ bii sɔna bisera.” (Bisɛ Gesenius’s Hebrew and Chaldee Lexicon, ti S. Tregelles lerege la 1901, gɔn. 401.) Yepta yetɔɣum wa vuurɛ yuun ta’an dɛna ti Ammondoma pɛɣɛ la yinɛ wa ti, eŋa n ‘zaberɛ nyaŋera’ basɛba tisi ge tara bɔ’ɔra bamam.
Vo’osum Yɛla
it-2-E 26
Yepta
Yepta Daɣɛ Zanku’unɛ. Yepta ma yuun dela “yiyɛa” ge bala ka pa’alɛ ti a yuun dela yiyɛa ge dɔɣɛ Yepta bii Yepta yuun dela zanku’unɛ. A ma yuun dela pɔɣeyalema ge nyaa yuun ele Gilead dɛna pɔɣesarega wuu Arahab n yuun de pɔɣeyalema ge yuun nyaa ele Salmon la. (Ke 11:1; Yos 2:1; Mt 1:5) Yepta yuun daɣɛ zanku’unɛ, bala n sɔi ti a suurɔ la n yuun de Gilead pɔɣekeenma kɔma la yuun saɛ en la wan eŋɛ se’em ti a kan laɣum nyɛ tɔ̃tɛ yire la poan. (Ke 11:2) Leyɛ’ɛsa, Gilead buraasi n yuun sakɛ ti Yepta dɛna ba nɛŋadaana (buraasi wa zo’e zo’e yuun dela Yepta suurɔ). (Ke 11:11) Le pa’asɛ, Yepta yuun eŋɛ la kaabegɔ bo Naayinɛ pu’usegɔ deo la poan. (Ke 11:30, 31) Zanku’unɛ yuun kan ta’an eŋɛ bala za’a se’ere n sɔi la Lɔɔ la yuun yeti: “Yiyɛa bia bii a yaaŋa, pɔhera yaaŋa kayena ta paara a yaan pia buuri saŋa la woo da lagom pa’ahɛ Na’ayenɛ nɛreba la poan.”—Tɛ 23:2.
DECEMBER 27–JANUARY 2
NAAYINƐ TUULUM YƐLA | KEMA 13-14
“Dɔɣereba Wan Ta’an Zamesɛ La Bem Manoa La A Pɔɣa Zɛ’an”
w13-E 8/15 16 ¶1
Dɔɣereba—Kɔ’ɔn Pa’ala Ya Kɔma Ba Bunbilimen
Ti’isɛ bisɛ Manoa n ze’ele Dan yizuo la poan. A yuun kɛ̃’ɛri la Zora tiŋa diimi Israel poan. Yehowa maleka yuun yele Manoa pɔɣa n yuun ka dɔɣeri la yeti a wan dɔɣɛ budibila. (Ken. 13:2, 3) Nɔkpe’ene kai ti Manoa la a pɔɣa n tari sakerɛ la puurɛ yuun pee mɛ la yele wa. Ge yɛla ase’a me n yuun pakɛ ba. Bala ti Manoa zusɛ yeti: “Na’ayenɛ, eŋɛ sugure ge bahɛ te Yenɛ nɛra la, se’em te ho tom en to zen’en na la, lebena pa’alɛ to bia la te tomam wan eŋɛ ka se’em.” (Ken. 13:8) Sɛla n yuun pakɛ Manoa la a pɔɣa dela ba wan uge ba bia la se’em. Nɔkpe’ene kai ti ba yuun tari Naayinɛ lɔɔ la mɛ pa’ala ba bia Samson ti a me yuun sirum dekɛ tum tuuma. Baabule la yeti “te Yenɛ Sea paŋa la sige [Samson] zuo.” Wana wa zuo la, Samson n yuun de Israel kema ayima la yuun tum tuunkãra zo’e zo’e mɛ.— Ken. 13:25; 14:5, 6; 15:14, 15.
w05-E 3/15 25-26
Yehowa N Bo Samson Paŋa Ti A Zabera Nyaŋera!
Samson n yuun kɔ’ɔn zɔ’ɔra la, “te Na’ayenɛ kan som bahɛ a zuo.” (Kema 13:24) Daarɛ deyima ti Samson yuun wa’an a sɔ la a ma zɛ’an yeti: “Mam nyɛ la Pilistidoma pɔka n kɛn’ɛre Timna teŋa la poan. Mam bote ka me, di ya ka bo mam.” (Kema 14:2) La yuun eŋɛ a dɔɣereba la liɣebi. La wan dene ba bia wa faɛ Israeldoma ba dinedoma wa nu’usi basɛ la, a yuun tuɣum bɔta la a di pɔɣa ba zɛ’an. Nɛra yuun san di pɔka baɣa kaaberadoma tisi poan, a giisi la Naayinɛ Lɔɔ la. (Yɛhega 34:11-16) Bala zuo la, a dɔɣeriba yuun ka sakɛ ge yeti: “Pugunto wa n boe te yizuo wa poan bii to mɛhe nɛreba wa poan wa. Hon ka nyɛ pɔka bini, ge ho bote ho di la Pilistidoma wa n de baga kaanbereba wa pɔyoa?” Ti Samson me ka sakɛ ge yeti: “Ka ane soŋa bo mam. Di ya ka bo mam.”—Kema 14:3.
Vo’osum Yɛla
w05-E 3/15 26 ¶1
Yehowa N Bo Samson Paŋa Ti A Zabera Nyaŋera!
Sore kani poan ti Pilistia pɔɣekuna wa ana “soŋa” bɔ’ɔra Samson? McClintock and Strong’s Cyclopedia tɔɣɛ pa’alɛ ti daɣɛ ti pɔka wa yuun “ani la soŋa bii a tari la nimpiilum ge a yuun nari mɛ n wan ta’an maalɛ yele.” Maalɛ bem yele? Kema 14:4 pa’alɛ ti Samson yuun “eere la sɔrɔɔ seko te a wan zabɛ la Pilistidoma la.” Samson yuun boti pɔka wa la putɛdenɛ zuo. Samson n yuun zo’ori kutɛ la, “te Yenɛ Sea paŋa la sige a zuo” ge bo en paŋa ti a tum tuuma. (Kema 13:25) Yehowa vo’osum la n yuun basɛ ti Samson yeti a boti la pɔɣa. Vo’osum la mea nɔɔ n yuun basɛ ti a dɛna kema gãkera Israel tiŋa la. Samson yuun nyɛ yɔsɛka ti a ɛɛra la? Yia la, basɛ ya ti to bisɛ Yehowa n yuun eŋɛ se’em basɛ ti a baŋɛ ti eŋa boi a pooren.