Ang Tanhaga Nalubad!

ANG kalabanan nga tawo nagapati nga ang kamatayon indi ang katapusan sang tawhanon nga kabuhi, nga sa tapos sang pisikal nga kamatayon may butang nga nagapadayon sa pagkabuhi. Sa masami, butang ini nga ginalaragway subong kalag.

Bilang sabat sa pamangkot: “Paano naton mahibal-an nga ang Ruh [kalag] nagaguwa sa lawas kon yari ini sa lulubngan?” Ang The Straight Path nga magasin nagasabat: “Ang kamatayon isa ka pagtaliwan sang kalag. Sa tion nga makaguwa na ang kalag sa lawas ginasaylo ini sa Barsakh (ang panahon sa tapos sang kamatayon). . . . Ang lulubngan suludlan lamang sang lawas, indi sang kalag.” Amo ini ang pagpati sang mga Muslim, apang lain ini diutay sa mga panudlo sang Cristiandad.

Binagbinaga, subong halimbawa, ang duha ka pamangkot gikan sa A Cathechism of Christian Doctrine, isa ka publikasyon sang Katolika Romana sa Britanya nga ginagamit sa mga eskwelahan:

P. “Paano ang imo kalag kaangay sang Dios?”

S. “Ang akon kalag kaangay sang Dios bangod espiritu ini, kag indi mamalatyon.”

P. “Ano ang buot mo silingon sa pagsiling mo nga ang imo kalag dimamalatyon?”

A. “Sa pagsiling ko nga ang akon kalag dimamalatyon, buot ko silingon nga ang akon kalag indi gid mapatay.”

Bisan pa sarang matudluan ang kabataan sa pagpati sini, ang libro wala gid nagatinguha sa pagpamatuod sa ginasiling sini.

Apang, may yara makuhaan sing impormasyon nga nagasugid sa aton sing sibu gid kon ano ang kalag. Amo ina ang Biblia, ang pinakadaan nga libro nga nakilal-an sang tawo. Mahimo nga makibot ka sa ginasiling sini.

Ang Kalag—Ang Paathag sang Biblia

Ang Genesis, ang nahauna nga libro sang Biblia, nagahatag sa aton sang rekord sang pagtuga sa tawo kag sa iban pa nga mga tinuga nga nagakabuhi sa aton planeta. Ginsulat ini sa Hebreo, kag sa nahauna nga duha ka kapitulo ang tinaga nga “kalag,” nga ginbadbad gikan sa neʹphesh, nagalutaw sing apat ka beses; apang kis-a lamang ini ginpatuhoy sa tawo.” Sa ano ginapatuhoy ang iban nga paglutaw sini? Basahon naton.

“Gani ang Dios nagtuga sang dalagku nga mga gadya sa kadagatan kag sang tagsa ka buhi nga kalag [neʹphesh] nga nagagiho, nga nagdagaya sa mga tubig suno sa ila mga sari, kag sang tagsa ka pispis nga pakpakan suno sa iya sari.”—Genesis 1:21.

“Kag sa tagsa ka sapat sang duta kag sa tagsa ka pispis sang kahanginan kag sa tagsa ka butang nga nagasaug sa duta nga sa iya may kabuhi subong kalag [neʹphesh], nahatag ko ang tagsa ka gamhon nga malagtom nga kalan-on.”—Genesis 1:30.

“Gani gikan sa duta ginhimo ni Jehova nga Dios ang tagsa ka sapat sang latagon kag ang tagsa ka pispis sang kahanginan, kag gindala sila sa tawo sa pagtan-aw kon ano ang itawag niya sa ila; kag bisan ano ang itawag sang tawo sa sini, sa tagsa ka buhi nga kalag [neʹphesh], ina amo ang iya ngalan.”—Genesis 2:19.

Ang maabtik nga pagpaanggid sa sining tatlo ka bersikulo nagapahayag nga ang neʹphesh ginagamit sa paglaragway sa tanan nga porma sang kabuhi sang sapat.

Ipaanggid ini karon sa rekord sang pagpanuga sa nahaunang tawo, nga si Adan:

“Nian si Jehova nga Dios naghimo sang tawo gikan sa yab-ok sang duta kag naghuyop sa iya ilong sang ginhawa sang kabuhi, kag ang tawo nangin buhi nga kalag [neʹphesh].”—Genesis 2:7.

Nagkomento sa sini, ang Jewish Publication Society of America, sa pagbadbad sa Torah, ang nahauna nga lima ka tolon-an sang Hebreong Kasulatan, nagasiling: “Ang Biblia wala nagasiling nga may kalag kita. Ang ‘Nefesh’ [neʹphesh] amo ang tawo mismo, ang iya pagkinahanglan sing pagkaon, ang dugo gid sa iya mga kaugatan, ang iya pagkatawo.” (Italiko amon.) Sing makatarunganon, amo man ang matuod sa tanan nga porma sang kabuhi nga ginlaragway subong “kalag.” Wala sila nagapanag-iya sing mga kalag. Sila ang mga kalag.

Si Plato kag ang Kalag

Sa diin, nian, naghalin ang ideya nga ang kalag nagaguwa sa lawas kon mapatay? Ang The Jewish Encyclopedia, nga ginpatuhuyan kaina, nagasiling sini: “Paagi lamang sa pagpakig-angot sang mga Judiyo sa Persianhon kag Griegong panghunahuna nga ang ideya tuhoy sa nagaguwa sa lawas nga kalag, nga may kaugalingon nga pagkaindibiduwal, nanggamot sa Judaismo.”

Bisan sang una pa sa maragtas sang tawo, ang mga Egiptohanon nagapati nga ang tawhanon nga kalag dimamalatyon kag nga makaduaw pa ini liwat sa iya napatay nga lawas. Bangod sining rason ang mga Egiptohanon nagapanikasog sing daku sa pagpreserbar sang ila patay paagi sa pag-embalsamo, ukon pagpakigas, sa ila.

Sing makawiwili, ang bag-ong Aleman nga Luteranong Evangelischer Erwachsenenkatechismus (Evangelical Catechism for Grownups) dayag nga nagbaton nga ang ginahalinan sang panudlo nga ang kalag sang tawo dimamalatyon indi ang Biblia kundi ang “Griegong pilosopo nga si Plato (427-347 B.C.)[nga] nag-insister nga tuhay ang lawas kag ang kalag.” Nagpadayon ini: “Ang Ebangheliko nga mga teologo sang modernong tion nagaduhaduha sa sining kombinasyon sang Griego kag Biblikanhon nga mga ideya. . . . Ginasikway nila ang pagtunga sa tawo sa lawas kag kalag.”

Ano, nian, ang nagakatabo sa kalag sang tawo kon mapatay? Sa sini nga butang ang aton nagapangibabaw nga awtoridad amo ang Biblia, ang inspirado nga Pulong sang Dios. Maathag ini nga nagasiling: “Ang buhi nakahibalo nga mapatay sila; apang tuhoy sa patay, wala gid sila sing pangalibutan.” (Manugwali 9:5) Kag tuhoy sa “pagkabanhaw,” si Jesus nagsiling: “Ang tanan nga yara sa mga lulubngan magapamati sa iya [Jesus] tingog kag magaguwa.”—Juan 5:28, 29.

Gani sa diin ang mga patay? Sa lulubngan, “sa handumanan nga mga lulubngan,” kon sayoron, sa handumanan sang Dios nga nagahulat sing pagkabanhaw.”a Isa ka pagkabanhaw? Ano ang buot silingon sina? Daw ano ka matuod ina nga paglaum? Ang nagahinakop nga artikulo tuhoy sa isa ka trahedya sa Inglaterra kasan-o lang nagapakita kon daw ano ka matuod ining paglaum.

[Mga footnote]

Ang Luterano na katekismo nagaugyon sa Biblia, sa pagsiling: “Sanglit ang tawo subong kabug-osan makasasala, busa sa kamatayon nagakapatay sia sing bug-os upod sa lawas kag kalag (bug-os nga kamatayon). . . . .Sa ulot sang kamatayon kag pagkabanhaw may yar akal-ang; ang indibiduwal nagapadayon sa pagluntad sa handumanan sang Dios.”

[Kahon sa pahina 8]

Nahibaluan Mo Bala?

Indi gid naton mabasa sa Biblia ang “dimamalatyon nga kalag.” Ang duha ka tinaga wala gid gin-angot. Ang mga tinaga nga “dimamalatyon” kag “pagkadimamalatyon” ano ka beses lang nga naglutaw, tanan sa mga sinulatan ni apostol Pablo. Kon ginaaplikar sa mga tawo, ang pagkadimamalatyon ginalaragway subong isa ka padya nga ihatag lamang sa 144,000 nga gintubos gikan sa duta agod maghari kaupod ni Cristo Jesus sa langit.—1 Corinto 15:50-54; Bugna 5:9, 10; 14:1-4; 20:6.

[Kahon sa pahina 9]

Diin na Awtoridad?

Ang “The Concise Oxford Dictionary” nagapaathag sa “kalag” subong sang masunod: “Espirituwal ukon indi materyal nga bahin sang tawo, nga ginapatihan nga makalampuwas sa kamatayon.” Ini nga kahulugan nagapadaku sa kamatuoran nga ang pagpati tuhoy sa pihak nga kinabuhi paagi sa “kalag” nagapabilin nga isa ka relihioso nga pagpati. Wala sing awtoridad nga makapamatuod sini. Sa kabaliskaran, ang pinakamataas nga awtoridad, ang Biblia, nagasiling: “Ang kalag nga nagapakasala—ini gid mapatay.”​—Ezequiel 18:4.

[Piktyur sa pahina 9]

Ang “kalag” sang isa ka Egiptohanon nga escriba, ginalaragway subong isa ka dapay nga may ulo sang tawo, nga ginapatihan nga ‘nagaduaw sa iya lawas sa lulubngan’

[Credit Line]

Sa maayong kabubut-on sang British Museum, London