Pamangkot sang mga Pamatan-on . . .

Paano Ko Mabatas ang Akon Diperensia?

“MAKALAKAT gihapon sia,” siling sang iloy sang bata nga babayi nga tawgon naton Maggie. “Apang indi niya mahulag ang iban nga parte sang iya lawas, kag pukol ang iya panghambal.” May multiple sclerosis si Maggie kag isa sa minilyon ka pamatan-on sa bug-os nga kalibutan nga nagaantos sing isa ka pisikal nga kasablagan.

Mahimo nga isa ka sa ila. Kag kon bala natawo ka nga may diperensia ukon naagom ini subong resulta sang balatian ukon aksidente,a indi kinahanglan maghinakop nga indi ka na makatigayon sang isa ka malipayon, aktibo nga kabuhi. Paagi sa imo mapainubuson nga paghimakas, makahimo ikaw sang positibo nga mga tikang nga mabatas sing epektibo ang imo kahimtangan.

Ang Siod sang Pagpulupaabot

Huo, duna sa tawo nga indi pagbatunon ang indi maayo nga kamatuoran kundi ang magpaabot nga madula lamang ang kasablagan. Si apostol Pablo nag-antos sang isa ka balatian nga nakaapektar sang iya panulok. (Ipaanggid ang Galacia 6:11.) Nagapatuhoy sa iya una nga pagduaw sa mga Cristiano sa Galacia, si Pablo nagsiling: “Bangod sang kaluyahon sang unod nagwali ako sa inyo sang maayong balita sang una. Kag bisan ang akon kahimtangan pagtilaw sa inyo, wala ninyo pag-uligyata ukon tamaya ako.” (Galacia 4:​13, 14) Ginhunahuna sang pila ka eskolar nga ang mata ni Pablo naganana ukon nagpalaw-ay pa sa iya. Busa, indi katingalahan, nga ‘nakiluoy sing makatlo sa Ginuo’ si Pablo nga madula ang iya balatian. Apang wala ini madula. (2 Corinto 12:​8, 9) Apang, walay sapayan sang iya diperensia, nakatigayon sia sing dalayawon nga karera subong misyonero, eskolar, kag manunulat.

Mahimo man ninyo batunon ang pagkapermanente sang inyo kasablagan. Sa libro nga Living With the Disabled, ang awtor nga si Jan Coombs nagsulat: “Agod mapakigbagayan sang pasyente ang iya diperensia dapat niya anay batunon nga may kasablagan sia. Dapat niya batunon nga ang iya kasablagan magalatid kag magahatag sa iya sing kabudlayan apang wala ini nagapakanubo sang iya pagkatawo.” Kon wala na gid sing paglaum nga mag-ayo, ang indi pagbaton sang kamatuoran magalubong lamang sa imo sa mabudlay nga kahimtangan sang pagbasol sa kaugalingon, kasubo, kag pagluya sang buot. Sa pihak nga bahin, “upod sa mapainubuson yara ang kaalam,” siling sang Biblia sa Hulubaton 11:​2, kag ang mapainubuson nga tawo nakahibalo kag nagabaton sang iya mga limitasyon. Wala ini nagakahulugan nga mangin ermitanyo ukon magkabuhi sing masinulub-on kag walay kalipay. Sa baylo, ang pagkamapainubuson nagalakip sing bunayag nga pagbinagbinag sang imo kahimtangan kag pagpahamtang sing realistiko nga mga tulumuron.

Maghikot nga May Ihibalo

Kinahanglam mo man ang sibu nga ihibalo tuhoy sa kahimtangan sang imo diperensia. “Ang tagsa ka mahalungon nga tawo nagapangabudlay nga may ihibalo,” siling sang Hulubaton 13:16. (Ipaanggid ang Hulubaton 10:14.) Nagakahulugan ini sing pagbasa sang pila ka literatura sa medisina ukon sing espesipiko nga pagpamangkot sa imo doktor kag sa iban pa nga mga propesyunal sa ikaayong lawas nga nagaatipan sa imo. Ang pagtuon sa sini magahilway sa imo sa sayop nga mga paghangop nga magapugong sa imo sa paghimo sang imo masarangan.

Makabulig man sa imo ang paghibalo sang medikal nga mga pag-uswag kag pamulong nga makabulig sa imo kahimtangan. Halimbawa, may napatubas na nga artipisyal nga mga butkon (prostheses) nga nagagamit sing bag-o, mamag-an nga mga materyales nga masulhay suksukon kag mahulaghulag sing maayo. Ang matuod, ang magasin nga Time nagareport sing “madasig nga pagdamo” sang makabulig nga mga galamiton para sa mga indibiduwal nga may mga diperensia. Mahimo nga may yari na sini sa inyo lugar kag masarangan baklon sang inyo pamilya.

Mahimo man makabulig ang pila ka kinaandan nga mga galamiton subong sang mga hearing aid, baston, saklay, kag lakilaki. Ang iban nga mga pamatan-on karon daw nahuya kag nasaw-ahan sa paggamit sining mga galamiton. Apang si Hari Solomon nagsiling sing maalamon: “Kon ang imo wasay mahabol kag wala mo ginabaid, mabudlayan ka gid sa paggamit sini.” (Manugwali 10:​10; Today’s English Version) Mabudlayan ka man​—ukon madingutan ang imo kaugalingon sing makalilipay nga mga hilikuton—​kon indi mo paggamiton ang mga galamiton nga makabulig sa imo. Ngaa tugutan ang bugal nga labi nga magpabudlay sang imo kabuhi? Si Solomon naghinakop paagi sa pagsiling: “Ang madinalag-on nga paggamit sa kaalam nagakahulugan sing kaayuhan.”

Huo, para sa imo kaayuhan nga gamiton ang isa ka butang nga makabulig sa imo nga makalakat, makakita, ukon makabati sing maayo. Huo, nagakinahanglan sing nagakaigo nga paghanas kag pagbatas agod maanad sa paggamit sing saklay, sang artipisyal nga butkon, ukon hearing aid. Kag ayhan wala ini nagapatahom sang imo hitsura. Apang hunahunaa ang kahilwayan kag kahigayunan nga mahimo mahatag sini sa imo! Ang isa ka may diperensia nga Aprikana nga bata nga si Jay nag-ermitanya, kag kis-a lang sia nakaguwa sa ugsaran sang iya gamay nga puluy-an sa sulod sang 18 ka tuig. Pagkatapos nakatuon sang Biblia upod sa mga Saksi ni Jehova, nagsugod sia sa pagtambong sa Cristianong mga miting. Nagkinahanglan ini sa iya nga “maglakat” sing pila ka bloke, nagaigod paagi sa iya mga kamot kag nagaguyod sang iya lawas. Sang nahibaluan sang isa ka Saksi sa Europa ang kahimtangan ni Jay, ginpadalhan niya sia sang tatlo sing ruweda nga wheelchair. Kaangay ini sang isa ka bisikleta nga may kadena sa panguna nga ruweda nga sarang mamaneho ni Jay paagi sa iya mga kamot. Matahom bala sia tan-awon? Indi. Apang ining daw masaw-a nga paagi sang transportasyon nagpaposible sa iya nga makatambong sa mga miting kag makapakigbahin sa pamalaybalay nga hilikuton.

Hangkata ang Imo Kaugalingon!

Apang, andami ang pagpalambo sing negatibo nga panghunahuna. Ang maalam nga si Hari Solomon nagsiling: “Ang nagapanilag sang hangin indi magsab-ug; kag ang nagatulok sa mga gal-um indi mag-ani.” (Manugwali 11:4) Ginatugutan mo bala ang kahadlok ukon pangduhaduha nga mag-upang sa imo sa paghimo sang mga butang nga luyag mo kag kinahanglan nga himuon? Binagbinaga si Moises. Sang ginpili sia sang Dios sa paghilway sa mga Israelinhon gikan sa kahiulipnan sa Egipto, gintilawan ni Moises magbalibad bangod sang iya kasablagan sa paghambal. ‘Indi ako sirkunsidado sa bibig,’ siling ni Moises, nagapahangop sang pila ka kasablagan nga nagpahinay sang iya panghambal. (Exodo 6:12) Apang ginpakanubo lamang ni Moises ang iya kaugalingon. Sang ulihi, napamatud-an niya nga masarangan niya maghambal sing talunsay​—nagapakighambal sa bug-os nga pungsod sang Israel.​—Deuteronomio 1:1.

Indi maghimo sing kaanggid nga sayop nga pakanubuon ang imo kaugalingon. Iduso kag hangkata ang imo kaugalingon! Ang pamatan-on nga si Becky, halimbawa, may diutay nga kabudlayan sa paghambal bangod sang mga kasablagan nga iya naagom sa isa ka aksidente nga natabo sang lima ka tuig pa lamang sia. Apang wala sia gintugutan sang iya mga ginikanan nga mag-ampo. Sa baylo, ginpalista nila sia sa Teokratikong Eskwelahan sa Pagministro sa Kingdom Hall sang mga Saksi ni Jehova. Sa edad nga pito ka tuig, nagapamulongpulong na si Becky sa atubang sang mga tumalambong. Hinumdom ni Becky: “Nakabulig gid ang paghatag sing pamulongpulong. Ginpahulag ako sini nga magtinguha nga mapaayo ang akon panghambal.” Napalig-on man si Becky nga makigbahin sing bug-os sa pamalaybalay nga hilikuton. “Ginahunahuna ko kon kaisa nga maugot ang mga tawo sa pagpamati sa akon panghambal; nabalaka ako sa kon ano ang ila pensaron. Apang ginsilingan ko ang akon kaugalingon nga, ‘ginahimo ko ini para kay Jehova,’ kag nagapangabay ako sa iya nga buligan ako nga malandas ini.” Sa karon, nagaalagad si Becky subong isa ka bug-os tion nga manugbantala.

Si Craig, nga hamtong na sa karon, nagaantos sing cerebral palsy. Wala man niya pagtuguti ang iya kasablagan nga mag-upang sa iya nga mangin isa ka hamili nga katapo sang Cristianong kongregasyon. Nagasiling sia: “Nagasalig ako kay Jehova, kag gintugutan niya ako nga matigayon ang madamo sang iya pagpakamaayo. Nakaauxiliary payunir [manugbantala] ako sing lima ka beses. Nagahatag ako sing mga pamulongpulong sa Biblia sa Teoktrarikong Eskwelahan sa Pagministro, kag ako ang nagauyat sang kuwarta sang kongregasyon.

May “tion man sa pagkadlaw,” kag paagi sa pila ka paghanas, mahimo mo man matigayon ang pila ka makalilipay nga mga hilikuton sang iban nga mga pamatan-on. (Manugwali 3:4) Pagbaton ni Becky: “Indi ako makahampang sing mga isport kaangay sang volleyball bangod tuman sa akon kahinay maghulag. Apang makadalagan ako. Kag sang ulihi pagkatapos sang disgrasya, ginpalig-on ako sang akon iloy nga magtuon sa pagsakay sa bisikleta. Pirme niya ako ginapalig-on nga magtuon sing bag-o nga mga butang.”

Indi Ini Pagsuluha

Indi mahapos batason ang pisikal nga kasablagan. Gintawag ni apostol Pablo ang iya kasablagan subong “ungon sa unod.” (2 Corinto 12:7) Apang, indi mo kinahanglan suluhon ang imo mga problema. Si Sarne, isa ka bataon nga babayi nga malip-ot ang isa ka tiil bangod sang diperensia sa balikawang, nagasiling: “Nasapwan ko nga ang pagtigayon sing nagakaigo nga Cristianong pagpakig-upod kag mahigugmaon nga bulig gikan sa pamilya kag mga kaabyanan sa kongregasyon nakabulig sa akon sing daku.” Huo, indi pagpaina ang imo kaugalingon. (Hulubaton 18:1) Sa posible nga kasangkaron, ‘magbugana sa buluhaton sang Ginuo.’ (1 Corinto 15:58) Ginalaragway ni Sarne ang benepisyo: “Ang pagkaaktibo sa mga hilikuton sa Ginharian nakabulig sa akon nga matigayon ang nagakaigo nga pagtamod sa akon mga problema.” Si Becky nagsiling: “Nagapakighambal ikaw sa mga tawo nga mas makaluluoy sangsa imo bangod wala sila sing paglaum sa palaabuton. Nakabulig ina sa akon nga kalimtan ang akon kaugalingon nga mga palaligban.”

Labaw sa tanan, mangayo sing bulig kay Jehova. Nahangpan niya ang imo mga ginakinahanglan kag mga ginabatyag kag makahatag sa imo sang ‘kusog nga labaw sa kinaandan’ nga makabulig sa imo sa paglandas. (2 Corinto 4:7) Kon kaisa mahimo nga may positibo man kamo nga pagtamod kaangay sang isa ka may diperensia nga Cristianong pamatan-on nga si Terrence. Nabulag si Terrence sa edad nga siam ka tuig apang wala niya pagtuguti nga daugon sini, nga nagasiling: “Ang akon pagkabulag indi isa ka kasablagan; isa lamang ini ka diutay nga tublag.”

[Mga footnote]

[Retrato sa Pahina 15]

Tun-i ang tanan nga masarangan mo tuhoy sa imo diperensia