Ang Sahi sang Panapton nga Aton Ginasuksok—Importante Gid Bala Ini?

“INDI ko mahibaluan kon ano ang akon isuksok!” Daw kinaandan na bala ini nga pagpangayo sing bulig? Sa pagkamatuod, ang mga fashion house karon luyag pirme magbulig sa imo—ukon labi nga magpalibog sa imo—bangod sang ila bag-o nga mga desinyo.

Labi nga nagabudlay ang magdesisyon, sa karon mahimo mapahulag ikaw sa pagsuksok, indi lamang sing pormal, kundi sing kaswal nga bayo. Tuhoy sining baliskad nga huyog sa dekada ’90, ang isa ka editoryal tuhoy sa uso nga panapton nagasiling: “Makalilipay mahibaluan nga indi lamang nga ginabaton na ang gupaton, daan, nagamit kag ugis nga panapton, kundi kalahamut-an pa ini.”

Huo, sining karon lang nga mga tinuig ang mabaskog nga pasayod, mga modelo sa telebisyon, mga kaupdanan, pagpasanyog sang kaugalingon, kag ang handum man nga makilala nakaimpluwensia sing daku sa pagpanapot sang mga tawo, ilabi na sang mga pamatan-on. Ang iban sa ila nagapangawat pa gani agod mangin estilistiko kon tulukon.

Madamong bantog nga estilo sa dekada ’90 ang naghalin sa daan na nga mga kultura subong sang mga hippie sa Nakatundan nga katilingban sang dekada ’60. Ang mga burangos, gumon malaba nga buhok, ukot kag mahigko nga panapton nagdula sa tradisyunal nga mga prinsipio. Apang ang panapton sang pagrebelde nagpukaw man sing bag-o nga huyog, isa ka bag-o nga pag-ipit sang mga kaupdanan.

Ang panapton nangin lapnag kag mas makahulugan nga galamiton sang identidad. Ang mga panapton, ilabi na ang mga kamiseta, nangin mga karatula nga mahipos nga nagapasayod sa bantog nga mga isport kag mga atleta, lahoglahog, dalamguhanon, pagkaagresibo, moralidad—ukon ang kakulang sini—kag ang komersial nga mga produkto. Ukon makapakibang ini. Binagbinaga ang isa ka ulong-dinalan sa Newsweek sining karon lang: “Kapintas Subong Mensahe Sang Panapton Sang mga Pamatan-on.” Ginakutlo sang artikulo ang isa ka 21-anyos nga nagahambal tuhoy sa iya kamiseta: “Ginasuksok ko ini bangod ginapakita sini sa mga tawo kon ano ang akon modo. Indi ko luyag nga may magtudlo sa akon kon ano ang akon himuon kag indi ko luyag nga may magtublag sa akon.”

Ang makit-an sa atubangan kag sa likod sang mga kamiseta mahimo nga lainlain sa kada persona. Apang ang pag-ilog—sa identidad sang isa ka grupo ukon sa nagapangibabaw nga espiritu sang pagrebelde, pagkamaiyaiyahon, pagkasalamwanan, ukon kasingki—maathag. Ginbuhuan sang isa ka manugdesinyo ang mga bayo suno sa luyag sang iya mga kustomer. “Makapili sila sing mga buho sang pistola, sang riple, ukon sang machine gun,” siling niya. “Isa lang ini ka sahi sang uso.”

Ano ang Ginapabutyag Sang Estilo Sang Panapton?

“Sa kabilugan ang mga panapton isa ka paagi nga nagapakilala sa imo subong bahin sang isa ka tribo sa katilingban,” siling ni Jane de Teliga, isa ka fashion curator sa Powerhouse Museum, sa Sydney, Australia. Nagdugang sia: “Makapili ikaw sang tribo nga naluyagan mo kag makapanapot suno sini.” Si Dr. Dianna Kenny, isa ka manunudlo sa sikolohiya sa Sydney University, nagsiling nga subong paagi sa pagkilala sa mga tawo, ang panapton subong ka importante sang relihion, manggad, trabaho, ginhalinan nga tribo, edukasyon, kag direksion sang ginaistaran. Suno sa magasin nga Jet, sa isa ka eskwelahan nga eksklusibo sa mga puti sa Estados Unidos may natabo nga pag-ilinaway bangod sa rasa “sa Puti nga mga estudyante nga babayi nga nagpasalapid sing buhok, nagasuksok sing baggy nga mga panapton, kag sing iban pa ‘hip-hop’ nga mga panapton bangod ini nga panapton ginagamit sang mga Itom.”

Makit-an man ang tribalismo sa iban nga mga kultura, subong sa patag sang musika: “Sa madamo nga kaso,” siling sang magasin nga Maclean’s, “ang panapton nagahisanto sa naluyagan nga mga musika: ang mga humalangad sang ­reggae nagasuksok sing masili nga mga duag kag mga kalo sang Jamaica, samtang yadtong nanamian sing grunge rock nagasuksok sing mga ski tuque kag sing may rebiti nga mga kamiseta.” Apang ang bisan ano sa sini, ang patarasak, kaswal, gurisnay nga hitsura, nangalanan sing usado, nagabili sing mahal.

Ano ang Natabo sa mga Talaksan sa Pamayo?

“Ang tanan kabaliskaran sang mahimo nga ginahunahuna mo,” siling sang kolumnista nga si Woody Hochswender. “Ang pagpanapot sang mga lalaki, nga may estrikto anay nga mga talaksan, labi nga naglain . . . Ang tanan daw patarasak.” Apang, ini nga huyog, daw nagapakita sing dimabinalak-on nga panimuot. Ukon mahimo nagapakita sing dipagtahod-sa-kaugalingon ukon sing dipagtahod sa iban.

Sa isa ka artikulo tuhoy sa pagtamod sang mga estudyante sa mga manunudlo, ang pamantalaan nga Perceptual and Motor Skills nagapaathag nga “walay sapayan nga ang manunudlo nga nagamaong ginkabig nga nagapasadya sa hulot-buluthuan, ang iya mga opinyon wala maayo ginatahod kag pirme ginakabig subong manunudlo nga daw wala sing nahibaluan.” Ini man nga pamantalaan nagakomento nga “ang maestra nga nagamaong ginakabig nga masadya nga kaupod, madali palapitan, indi tuman kaalam, wala nagapangayo sing daku nga pagtahod, daw indi maestra kon tulukon, apang sa kalabanan amo ang naluyagan.”

Sa pihak nga bahin, sa kalibutan sang negosyo, may yara isa ka sahi sang impluwensia sang pamayo: ang pagpanapot agod matalupangdan. Sining karon lang nga mga tuig madamo nga babayi ang nagatinguha nga makatigayon sing mataas nga posisyon sa ila ginatrabahuan. “Nagasuksok ako sing matahom nga bayo agod mangin talahuron,” siling ni Marie, isa ka ehekutibo sa isa ka kompanya sang pagbalhag. “Luyag ko mangin talalupangdon. Luyag ko mangin matahom kaayo tulukon,” dugang niya. Bunayag nga ginasiling ni Marie nga ang iya ginahatagan sing igtalupangod amo ang iya kaugalingon.

Ang bantog nga uso sa pamayo makit-an man sa mga simbahan. Ang iban nga mahuyugon kaayo sa uso nga bayo nagagamit sang ila simbahan agod ipakita ang ila pinakabag-o nga mga bayo. Apang sa karon, ang klero, samtang nagasuksok sang ila malaba nga mga sutana, masami nagaatubang sa kongregasyon gikan sa pulpito nga nakamaong kag nakatenis ukon nagasuksok sing sunod sa uso nga panapton.

Ngaa May Amo Sini nga Pagsalimuang sa Kaugalingon kag Identidad?

Ang kaswal nga pamayo—ilabi na sa tunga sang mga pamatan-on—siling sang mga sikologo, isa ka sahi sang egosentrismo, nga luyag talupangdon sang iban. Ginalaragway nila ini subong “ang malain nga huyog sang mga pamatan-on nga matalupangdan sang iban.” Subong resulta, nagasiling sila: “Sa banta ko nagasalimuang ka sa akon subong sang pagsalimuang ko sa akon kaugalingon.”—American Journal of Orthopsychiatry.

Ang mga pilosopiya nga nagapadaku sa importansia sang tawo kag nagapakanubo sa Dios subong indi importante nagsakdag man sa pagtamod (nga masami ginasakdag sang komersio) nga ikaw, subong indibiduwal, ang pinakaimportante nga persona sa bug-os nga uniberso. Ang problema amo nga may halos anom ka bilyon na karon sinang ‘pinakaimportante’ nga persona. Minilyon sa mga relihion sang Cristiandad ang nagpadaug man sa sining materyalistiko nga huyog, nga nagahingamo “karon sing minanggaranon nga kabuhi.” (Ipaanggid ang 2 Timoteo 3:1-5.) Dugang sa sini amo ang pagkaguba sang yunit sang pamilya kag sang tunay nga gugma, kag indi makapakibot nga madamo, mga pamatan-on ilabi na, ang luyag gid makatigayon sing identidad kag kasiguruhan.

Apang, yadtong nabalaka tuhoy sa ila pamayo kag sa ila tindog sa atubangan sang Dios kinaandan nga nagapamangkot: Tubtob diin ko sundon ang nagabag-o nga mga talaksan sang pamayo? Paano ko mahibaluan kon nagakaigo ang akon panapton? Nagapakita bala ini sing maduhaduhaan ukon sing sayop pa gani nga mensahe tuhoy sa akon?

Nagapanapot Bala Ako Sing Nagakaigo?

Ang aton pagpanapot isa ka personal nga pagpili. Magkatuhay ang aton indibiduwal nga naluyagan, subong man ang aton pinansial nga kahimtangan. Kag ang mga kinabatasan magkatuhay sa lainlain nga duog, sa lainlain nga pungsod, kag sa lainlain nga rehiyon. Apang, walay sapayan sang inyo kahimtangan, dumduma ini nga prinsipio: “Sa tagsa ka butang may gintalana nga tion, kag tion sa tagsa ka hilikuton sa idalom sang langit.” (Manugwali 3:1, Revised Standard Version) Sa iban nga pulong, magpanapot suno sa okasyon. Kag ikaduha, ‘maglakat sing maugdang upod sa imo Dios.’—Miqueas 6:8.

Wala ina nagakahulugan nga magpanapot ikaw sing baraghal kundi, sa baylo, sa paagi nga “mahipid” kag ina nagapakita sing “kaligdong sang panghunahuna.” (1 Timoteo 2:9, 10) Sa masami, nagakahulugan lamang ini sing pagpakita sing pagpugong, ang kinaiya nga ginaangot sang Work­ing Woman nga magasin sa maayong pagpili kag pagkaelegante. Suno sa eksperiensia, likawi nga ang imo panapton amo ang una nga matalupangdan sa pagsulod mo sa isa ka hulot, nga makatublag sa iban. Ang Working Woman nagasiling: “Magpanapot . . . nga indi matublag ang mga tawo sang imo panapton kundi agod makita ang imo maayong mga kinaiya subong indibiduwal.”

Ang magasin nga Perceptual and Motor Skills nagasiling: “Ang koleksion sang mga literatura nga nagausisa sa papel sang panapton kon paano ini nagatuga sing impresyon sa nagasuksok kag ang ginapakita sini nga mensahe sa iban nagapahangop nga ang panapton isa ka importante nga palatandaan nga ginagamit sa paghimo sing una nga pagtamod tuhoy sa iban.” Tuhoy sini ang isa ka kuarentahon na nga babayi, nga naghimo anay sang iya bug-os nga masarangan nga makaganyat paagi sa iya pagpanapot, nagsiling: “Nagtuga ini sing daku nga mga problema sa akon bangod ginpaburon sini ang kinatuhayan sang akon propesyonal kag pribado nga kabuhi. Madamo pirme sang mga lalaki nga kakontak sa negosyo ang nagaagda sa akon nga manihapon sa guwa.” Ang isa ka babayi nga ­accountant, nga nagalaragway sing tuhay nga estilo, nagasiling: “Ginpanilagan ko kon paano ginatamod sang mga lalaki ang mga babayi nga nagapanapot sing kaswal, ukon nagapanapot sing panglalaki nga estilo. Ginkabig sila subong agresibo nga mga babayi nga mahimuslanon kag wala maayo ginatahod sang mga lalaki sa trabaho.”

Namutikan sang dalagita nga si Jeffie nga nagapakita sia sing sayop nga mensahe sang ginpaguntingan niya ang iya buhok sing suno sa uso nga estilo. “Abi ko anay daw ‘tuhay’ lang ini,” siling niya. “Apang ginapamangkot ako sang mga tawo, ‘Isa gid bala ikaw sa mga Saksi ni Jehova?’ kag makahuluya gid yadto.” Ginpamangkot ni Jeffie ang iya kaugalingon sing masusi nga mga pamangkot. Indi bala matuod nga “gikan sa kabuganaan sang tagipusuon” indi lamang ang aton bibig kundi ang aton pagpanapot kag pamustura nagahambal man? (Mateo 12:34) Ano ang ginapakita sang imo panapton—ang tagipusuon nga luyag makahatag sing igtalupangod sa Manunuga ukon sa imo kaugalingon?

Magpanapot nga May “Maligdong nga Panghunahuna”

Binagbinaga man, ang epekto sang imo panapton sa imo. Ang makagalanyat kag sobra nga pagpanapot mahimo makapataas sang imo bugal, ang baraghal nga pamayo mahimo makapalala sang negatibo nga pagtamod tuhoy sa imo kaugalingon, kag ang mga kamiseta nga nagapasayod sang imo paborito nga artista ukon atleta ukon sang iban pa bantog nga tawo mahimo magdul-ong sa imo sa pagsimba sa baganihan—ang idolatriya. Huo, ang imo pagpanapot nagapakighambal sa iban—kag ginasugiran sila tuhoy sa imo.

Ano ang ginasiling sang imo panapton tuhoy sa imo kon nagasuksok ikaw sing tumalagsahon ukon sing makagalanyat sa sekso nga panapton? Nagapakita ka bala sing mga kinaiya nga dapat mo kuntani pakigbatuan? Dugang pa, ano nga sahi sang tawo ang luyag mo ganyaton? Ang laygay sa Roma 12:3 makabulig sa aton nga malandas ang bugal, pagkamatinaastaason, kag negatibo nga panghunahuna. Tuhoy sini ginalaygayan kita ni apostol Pablo nga “indi maghunahuna sing labaw sa [aton kaugalingon] sangsa nagakaigo nga hunahunaon; kundi maghunahuna agod makatigayon sing maligdong nga panghunahuna.” Ang pagtigayon sing “isa ka maligdong nga panghunahuna” nagakahulugan nga mangin makatarunganon.

Importante ini ilabi na sa may responsable kag masaligan nga mga posisyon. Ang ila halimbawa may daku nga impluwensia sa iban. Sing kinaandan, dapat ipakita man sadtong nagatinguha sing mga pribilehiyo sa pag-alagad sa Cristianong kongregasyon kag sang ila Cristianong mga asawa sa ila pagpanapot kag pamustura ang maugdang kag talahuron nga panimuot. Indi gid naton luyag nga mangin kaangay sang lalaki nga ginsambit ni Jesus sa iya ilustrasyon sa isa ka sinalusalo sa kasal: “Sang magsulod ang hari agod tan-awon ang mga dinapit nakita niya ang isa ka tawo nga wala nagasuksok sing panapton nga pangkasal.” Sang mahibaluan niya nga ini nga tawo wala sing nagakaigo nga rason nga magsuksok sadtong dimatinahuron nga panapton, “nagsiling ang hari sa iya mga alagad, ‘Gapusa ninyo ang iya kamot kag tiil kag ihaboy sia sa guwa.’”—Mateo 22:11-13.

Sa amo, importante nga paagi sa tinaga kag halimbawa palambuon sang mga ginikanan sa ila kabataan ang maayo nga panimuot, kag maayo nga pagpili tuhoy sa panapton. Mahimo nagakahulugan ini nga ang mga ginikanan kinahanglan nga mangin malig-on kon kaisa kon nagapaathag sa ila anak nga lalaki ukon anak nga babayi. Apang daw ano gid ka makapalig-on kon makabaton kita sing wala ginapaabot nga mga komendasyon bangod sa mataas nga talaksan sa panapton kag pagginawi sang aton mga pamatan-on kag naton man!

Huo, ang mga alagad ni Jehova nahilway gikan sa pagkamatinaastaason, malahalon uso nga mga panapton, kag sa pagsalimuang sa kaugalingon. Ginatuytuyan sila sang mga prinsipio sang Dios, indi sang espiritu sang kalibutan. (1 Corinto 2:12) Kon sundon mo ini nga mga prinsipio, ang pagpili sang imo mga panapton indi mangin mabudlay kaayo. Dugang pa, kaangay sa ginpili sing maayo nga kuwadro, ang imo panapton indi makaguba sa imo personalidad ukon makainsulto sini. Kag kon labi nga ginatinguhaan mo nga mangin kaangay sang Dios, labi nga makapalambo ikaw sing espirituwal nga katahom nga wala gid ginapat-od sang imo panapton.