Pamangkot sang mga Pamatan-on . . .

Natung-an ako sang Duha ka Magkatuhay nga Kultura—Ano ang Mahimo Ko?

“Mga Italyano kami kag ang mga Italyano dayag nga nagapakita sang ila gugma kag kalipay. Nagapuyo na kami karon sa Britanya kag ang mga tawo diri matinahuron kag daw denumero ang ila giho. Kabudlay magpasibu sa duha ka kultura. Nagalibog ang ulo ko kon diin ang sundon ko.”—Giosuè, taga-Inglaterra.

“Siling sang akon maestro sa eskwelahan, tulukon ko sia sa mata kon nagahambal ako sa iya. Apang sang ginhimo ko ini kay Tatay, siling niya wala kuno ako sing pagtahod. Daw wala ako sing pasingadtuan.”—Patrick, taga-Algeria nga nagapuyo na karon sa Pransia.

Isa bala ka imigrante ang imo amay ukon iloy?

◻ Huo ◻ Indi

Magkatuhay bala ang lenguahe ukon kultura sa inyo eskwelahan kag sa inyo balay?

◻ Huo ◻ Indi

KADA tuig minilyon ka tawo ang nagasaylo sa iban nga pungsod, kag ini gintunaan sang daku nga problema. Sa hinali lang ginapalibutan sila sang mga tawo nga may tuhay nga lenguahe, kultura kag pamayo. Gani masami sila nga ginahikayan sang mga tawo. Amo ini ang naeksperiensiahan mismo ni Noor, isa ka lin-ay nga taga-Jordan apang ang iya pamilya nagsaylo sa Aminhan nga Amerika. “Lain ang amon pamayo gani ginakadlawan kami sang mga tawo,” siling niya. “Kag indi gid namon mahangpan ang lahog sang mga Amerikano.”

Lain naman ang problema sang pamatan-on nga si Nadia. “Natawo ako sa Alemanya apang ang akon mga ginikanan mga Italyano. Gani kon maghambal ako sing Aleman ang akon tono Italyano, amo nga ginasuyaan ako sa eskwelahan. Apang sang magbakasyon kami sa Italya natalupangdan ko nga ang akon panghambal sing Italyano tono Aleman. Daw hilaw ako nga Aleman kag daw hilaw man nga Italyano. Nagalibog ang ulo ko kon ano gid ako. Bisan diin ako magkadto daw pangayaw ako,” panaysayon niya.

Ano pa nga mga problema ang ginaatubang sang mga kabataan nga imigrante ang mga ginikanan? Ano ang ila mahimo walay sapayan sang ila kahimtangan?

Kinatuhayan sa Kultura kag Lenguahe

Bisan sa sulod sang isa ka pamilya nga imigrante ang mga ginikanan, mahimo makita sang mga pamatan-on ang amat-amat nga pagtuhaw sang kinatuhayan sa kultura. Paano? Masami nga mas madali magpasibu ang mga kabataan sa bag-o nga kultura sangsa ila mga ginikanan. Halimbawa, walo ka tuig si Ana sang magsaylo ang ila pamilya sa Inglaterra. “Mahapos kami nga nakapasibu sang akon manghod nga lalaki sa kultura sang mga taga-London,” siling niya. “Apang binudlayan gid ang akon mga ginikanan bangod madugay sila nga nagpuyo sa isla sang Madeira sa Portugal.” Si Voeun, tatlo lamang ka tuig ang edad sang magsaylo sa Australia ang iya taga-Cambodia nga mga ginikanan. Sia nagsiling: “Binudlayan gid ang akon mga ginikanan sa pagpasibu sa bag-o nga kultura. Si Tatay gani pirme lang nagapasingit kay indi ko kuno mahangpan ang iya batasan kag mga opinyon.”

Ang magkatuhay nga kultura mahimo mapaanggid sa madalom kag malapad nga kanal sa tunga sang mga kabataan kag mga ginikanan. Nian, kaangay sang pader nga gintukod sa kilid sang kanal, ang kinatuhayan sa lenguahe mahimo nga labi pa nga magtunga sa mga pamilya. Ining daw pader nga kinatuhayan sa lenguahe nagatuhaw kon ang kabataan mas madasig nga makatuon sang bag-o nga lenguahe sangsa ila mga ginikanan. Nagataas kag nagataas ini nga pader kon nagakalipat na ang mga kabataan sang ila namat-an nga lenguahe kag wala na sila nagapakig-istorya sing maayo sa ila mga ginikanan.

Nakita sang 14 anyos nga si Ian nga taga-Ecuador ang amat-amat nga pagtaas sini nga pader sa tunga niya kag sang iya mga ginikanan sang magsaylo ang ila pamilya sa New York. “Mas pirme ako naga-Iningles karon sangsa mag-Kinatsila,” siling niya. “Ang akon mga maestro kag mga maestra sa eskwelahan naga-Iningles, ang akon mga abyan naga-Iningles, kag naga-Iningles man ako kon mag-istorya sa akon manghod nga lalaki. Puro lang Ingles ang unod sang utok ko kag daw nalipatan ko na ang Espanyol.”

Ang imo bala kahimtangan kaanggid kay Ian? Kon gamay ka pa sang magsaylo ang imo pamilya sa iban nga pungsod, mahimo wala mo mapensari nga mapuslan mo gali sa ulihi ang imo namat-an nga lenguahe. Gani mahimo nga ginkalimtan mo ini. Si Noor nga ginsambit kaina nagsiling: “Ginapilit gid kami ni Tatay nga maghambal sing Arabe sa balay. Apang indi kami interesado kay ang amon mga abyan naga-Iningles man kag ang gintan-aw namon nga mga programa sa TV puro man Ingles. Ti, ngaa abi kinahanglan pa kami mag-Arabe? Nagapakapoykapoy lang ina sa amon.”

Samtang nagahamtong ka, makita mo nga mapuslanon gali kon talunsay ka maghambal sang namat-an mo nga lenguahe. Apang mahimo nalipatan mo na ang mga tinaga nga sang una daw nagadalhay lang sa imo bibig. “Nagasamo sa hunahuna ko ang Inintsik kag Iningles,” siling ni Michael, 13 anyos, nga ang iya mga ginikanan nagsaylo sa Inglaterra halin sa China. Ang 15-anyos nga si Ornelle nga taga-Congo (Kinshasa) apang nagapuyo na karon sa London, nagsiling: “May luyag ako tani ihambal kay Nanay sa lenguahe nga Lingala, apang nabudlayan ako bangod naanad ako mag-Ingles.” Si Lee nga natawo sa Australia apang taga-Cambodia ang mga ginikanan, nanugon gid nga indi sia talunsay maghambal sang lenguahe sang iya mga ginikanan. Sia nagsiling: “Nabudlayan ako sa pagpaathag sa akon mga ginikanan sang akon ginabatyag tuhoy sa pila ka butang sa ila lenguahe.”

Kon Ngaa Dapat Mo Tun-an ang Ila Lenguahe

Indi ka dapat maluyahan sing buot kon daw nalipatan mo na ang namat-an mo nga lenguahe. Puede mo ini matun-an liwat. Pero antes mo himuon ini, hibalua anay ang mga benepisyo sini. Ano bala ang mga benepisyo sini? “Gintun-an ko ang lenguahe sang akon mga ginikanan bangod luyag ko nga mangin suod kami kag alagaron ang Dios upod sa ila,” siling ni Giosuè nga ginsambit kaina. “Karon nahangpan ko na ang ila ginabatyag kag nahangpan man nila ako bangod gintun-an ko ang ila lenguahe.”

Handum gid sang madamong lamharon nga mga Cristiano nga mabantala ang maayong balita sang Ginharian sang Dios sa mga imigrante amo nga gintun-an nila ang lenguahe sang ila mga ginikanan. (Mateo 24:14; 28:19, 20) “Nangin epektibo ako sa ministeryo bangod mapaathag ko ang Kasulatan sa duha ka lenguahe!” siling ni Salomão nga nagsaylo sa London sang lima ka tuig ang iya edad. “Daw halos nalipatan ko na ang namat-an ko nga lenguahe apang karon nagapakig-upod ako sa Portuges nga kongregasyon kag talunsay ako sa paghambal sing Ingles kag Portuges.” Ang 15 anyos nga si Oleg nga nagapuyo karon sa Pransia, nagsiling: “Sarang ko mapaathag sa mga tawo nga nagahambal sing Ruso, Pranses ukon Moldovan ang mga teksto sa Biblia kag nalipay ako sa pagbulig sa ila.” Nakita ni Noor nga kinahanglan ang mga manugbantala sa mga duog nga nagahambal sing Arabe. Sia nagsiling: “Ginatun-an ko subong ang lenguahe nga nalipatan ko na. Lain na ang panimuot ko karon. Luyag ko na nga magpatudlo kag mangin talunsay sa paghambal sing Arabe.”

Ano ang himuon mo agod mangin talunsay ka liwat sa lenguahe sang imo mga ginikanan? Nasapwan sang pila ka ginikanan nga makatuon ang kabataan sang duha ka lenguahe kon ang gamiton lang gid sa balay amo ang ila namat-an nga lenguahe.a Mahimo mo man pangabayon ang imo mga ginikanan nga tudluan ka sa pagsulat sang ila lenguahe. Si Stelios nga nagdaku sa Alemanya apang ang iya namat-an nga lenguahe Griego, nagsiling: “Ginabinagbinag namon ang matag-adlaw nga teksto sa Griego. Nian samtang ginabasa ini sang akon mga ginikanan sing matunog, ginasulat ko ini. Karon makahibalo ako magbasa kag magsulat sing Griego kag Aleman.

Daku gid nga bentaha sa imo kon pamilyar ka sa duha ka kultura kag makahambal sing duha ukon kapin pa ka lenguahe, kay mahangpan mo ang panimuot sang mga tawo kag mahapos para sa imo ang pagsabat sang ila mga pamangkot tuhoy sa Dios. Ang Biblia nagasiling: “Ang tawo may kalipay sa sabat sang iya baba, kag ang polong sa nagakaigo nga dag-on, daw ano kaayo!” (Hulubaton 15:23) Si Preeti nga ang mga ginikanan taga-India apang natawo sa Inglaterra nagsiling: “Bangod nahangpan ko ang magkatuhay nga pagsinalayo kag panimuot sang mga tawo sa amon teritoryo, daw kahapos lang para sa akon ang pagpalapit sa ila.”

“Ang Dios Walay Ginapasulabi”

Mahimo nga daw natung-an ka sang duha ka magkatuhay nga kultura. Apang indi ka dapat maluyahan sing buot kay naeksperiensiahan man ini sang pila ka tawo sang panahon sang Biblia. Halimbawa, si Jose nagdaku sa isa ka Hebreo nga kultura apang sang pamatan-on sia gindala sia sa Egipto kag didto na sia nanigulang. Walay sapayan sini, wala gid niya ginkalimtan ang iya namat-an nga lenguahe. (Genesis 45:1-4) Bangod sini, nabuligan niya ang iya pamilya.—Genesis 39:1; 45:5.

Si Timoteo nangin kaupod ni apostol Pablo sa paglakbay sa malayo nga mga duog. Bisan pa ang iya amay Griego kag ang iya iloy Judiyo indi ini nangin problema sa iya. (Binuhatan 16:1-3) Sa baylo, nakabulig ini nga mangin epektibo sia nga misyonero bangod nahangpan niya ang duha ka magkatuhay nga kultura.—Filipos 2:19-22.

Mahimo mo man bala tamdon ang imo kahimtangan subong bentaha sa baylo nga isa ka problema? Dumduma nga “ang Dios walay ginapasulabi sa mga tawo, apang sa tagsa ka pungsod ang nagakahadluk sa iya kag nagahimo sang katarungan kalahamut-an sa iya.” (Binuhatan 10:34, 35) Ginahigugma ka ni Jehova sa kon sin-o ka, indi sa kon taga-diin ka. Kaangay sang iban nga mga pamatan-on nga ginhinambitan diri, mahimo mo bala gamiton ang imo ihibalo kag eksperiensia sa pagbulig sa imo mga kasimanwa nga makilala ang aton walay pinilian kag mahigugmaon nga Dios nga si Jehova? Kon himuon mo ini mangin malipayon ka gid!—Binuhatan 20:35.

Ang dugang nga artikulo sa serye sang “Young People Ask . . .” masapwan sa Web site nga www.watchtower.org/ype

[Nota]

HUNAHUNAA

◼ Ano nga problema sa kultura kag lenguahe ang ginaatubang mo?

◼ Paano mo ini malandas?

[Retrato sa pahina 20]

Magasuod ka sa imo mga ginikanan kon makahibalo ka maghambal sang ila lenguahe