LEKSION 6
Importante ang Maayo nga Pamatasan
ANO ANG MAAYO NGA PAMATASAN?
Ang mga tawo nga may maayo nga pamatasan nakahibalo kon ano ang husto kag sala. Ang ila pamatasan wala lang nila ginabase sa ila ginabatyag. Kundi, ginabase nila ini sa husto nga mga prinsipio, bisan pa wala sing makakita sa ila.
NGAA IMPORTANTE ANG MAAYO NGA PAMATASAN?
Ang mga bata napalibutan sang sarisari nga ideya sang kon ano ang husto kag sala. Mabatian nila ini sa ila mga kaupod sa eskwelahan, sa musika nga ila ginapamatian, ukon sa mga pelikula kag programa sa TV nga ila ginatan-aw. Bangod sini, mahimo nga duhaduhaan nila kon bala insakto gid man ang pamatasan nga gintudlo sa ila.
Magabudlay pa gid ini kon nagatin-edyer na sila. Sa sini nga tion, siling sang libro nga Beyond the Big Talk, “dapat nila maintiendihan nga piliton sila sang ila mga katubotubo ukon sang media nga himuon ang pila ka butang para batunon sila, kag dapat sila maghimo sing desisyon base sa kon ano ang nabal-an nila nga husto bisan pa indi ini gusto sang ila mga abyan.” Maathag nga ini nga ikasarang dapat itudlo sang mga ginikanan antes pa magtin-edyer ang ila mga bata.
KON PAANO ITUDLO ANG MAAYO NGA PAMATASAN
Itudlo sing maayo kon ano ang husto kag sala.
PRINSIPIO SA BIBLIA: ‘Ang hamtong nga mga tawo naghanas sang ila mga ikasarang sa paghangop nga makilala ang maayo kag malain.’—Hebreo 5:14.
Maggamit sing mga tinaga nga nagapakita kon ano ang husto kag sala. Sa adlaw-adlaw nga mga sitwasyon itudlo sa ila ang kinalain sang tampad sa indi tampad, sang matutom sa indi matutom, sang kaayo sa kapintas. Sa ulihi, matun-an sang imo bata ang mga butang nga maayo himuon kag ang mga butang nga malain nga indi niya dapat paghimuon.
Ipaathag kon ngaa maayo ukon malain ang isa ka butang. Halimbawa, pamangkuta sia: Ngaa maayo gid kon tampad kita? Ngaa maguba ang pag-abyanay kon magbutig ka? Ngaa sala ang pagpangawat? Gamita ang maayo nga pangatarungan para amat-amat mo nga matudlo sa imo bata ang husto kag sala samtang nagadaku sia.
Ipadaku ang mga benepisyo sang maayo nga pamatasan. Mahimo ka magsiling: “Kon tampad ka, saligan ka sang mga tawo” ukon “Kon ipakita mo ang kaayo, manamian sa imo ang mga tawo.”
Tinguhai nga makilal-an kamo bilang pamilya nga may maayo nga pamatasan.
PRINSIPIO SA BIBLIA: “Padayon nga pamatud-i kon ano kamo.”—2 Corinto 13:5.
Ang maayo nga pamatasan dapat ginapakita gid sang inyo pamilya amo nga makasiling ka:
“Wala kami nagabutig.”
“Wala kami nagasakitanay ukon nagasinggitanay.”
“Wala kami nagapang-insulto ukon nagahambal sing masakit sa iban.”
Makita sang imo bata nga indi lamang ini kasuguan sa inyo puluy-an, kundi kilala gid kamo bilang pamilya nga may maayo nga pamatasan.
Istoryahi pirme upod sa imo bata ang parte sa maayo nga pamatasan. Gamita ang adlaw-adlaw nga mga sitwasyon sa pagtudlo sini sa ila. Mahimo mo ikumparar ang imo ginatudlo sa makita nila sa TV ukon sa ginatudlo sa eskwelahan. Pamangkuta ang imo bata: “Ano ang imo himuon? Ano ang himuon sang aton pamilya sa sini nga sitwasyon?”
Pabakura ang handum sang imo bata nga himuon ang husto.
PRINSIPIO SA BIBLIA: “Hupti ninyo ang maayo nga konsiensia.”—1 Pedro 3:16.
Dayawa ang maayo nga pamatasan. Kon maayo nga pamatasan ang ginpakita sang imo bata, dayawa sia kag ipaathag sa iya kon ngaa maayo ang iya ginhimo. Halimbawa, makasiling ka: “Maayo kay tampad ka. Proud gid ako sa imo.” Kon nagsugid ang imo bata nga may ginhimo sia nga malain, pasalamati sia sa iya pagsugid antes mo sia tadlungon.
Tadlunga ang indi maayo nga pamatasan. Buligi ang imo mga bata nga mangin responsable sa ila ginahimo. Dapat mabal-an nila kon ano ang ila sala, kag kon ngaa indi ini maayo nga pamatasan. Indi gusto sang iban nga ginikanan nga sawayon ang ila bata kon makasala ini kay basi maluyahan ini, pero ang pagtadlong sa malain nga batasan makabulig sa imo bata nga mahanas ang iya konsiensia kag makalikaw sa paghimo sang sala sa ulihi.