Ang Ginasugid sa Aton sang Uniberso

Organisado ang uniberso. “Ang mga galaxy naplastar kag naorganisar sing maayo kag wala ini nagalinapta lang,” siling sang isa ka artikulo sa Astronomy nga magasin. Paano ini natabo? Nagapati ang mga scientist nga bangod ini sa indi makita nga butang nga ginatawag dark matter. Ining dark matter nga “daw mga scaffolding nga indi makita . . . amo ang ginatungtungan sang mga galaxy, mga cluster, kag mga supercluster . . . para indi ini maghalin sa ila puesto.”

Ngaa organisado gid katama ang uniberso? Posible ayhan nga natabuan lang ini? Talupangda ang ginsiling ni Allan Sandage. Sang buhi pa sia, “isa sia sa pinakamaayo kag pinakakilala nga astronomer sang ika-20 nga siglo,” kag nagapati sia sa Dios.

“Para sa akon imposible gid,” siling niya, “nga ang amo sina ka plastado nga sistema natabuan lang. Sigurado nga may nag-organisar gid sa sini.”

Balanse katama ang uniberso amo nga masuportahan sini ang kabuhi. Binagbinaga ang ginatawag sang mga scientist nga weak force. Ini nga puersa amo ang nagabulig sa adlaw para padayon ini nga magsiga. Pananglitan nagkulang lang gamay ini nga puersa, wala gid kita sing adlaw. Kon nasobrahan naman ini kabaskog, madugay na nga naupos ang adlaw.

Ang weak force isa lamang sa mga puersa nga nagabulig nga mangin balanse ang uniberso para masuportahan ang kabuhi. Ang isa ka manunulat parte sa science nga si Anil Ananthaswamy nagsiling nga kon wala nanghikot sing maayo ang bisan isa lang sa sini nga mga puersa, “wala gid naporma ang mga bituon, mga planeta, kag mga galaxy. Wala gid tani sing kabuhi.”

May lugar sa uniberso para istaran sang mga tawo. Insaktuhan lang ang atmosphere kag ang kadamuon sang tubig sa duta. Kag ang insaktuhan nga kadakuon sang bulan sini, nagabulig para indi magwalugwalog ang duta. “Ang pagkaporma sang duta, ang palibot, kag ang buhi nga mga butang,” siling sang National Geographic, “amo ang rason kon ngaa ang duta amo lamang ang planeta nga nagakabagay gid nga istaran sang tawo.”a

Suno sa isa ka manunulat, ang aton solar system “malayo sa iban nga mga bituon” sa aton galaxy. Pero amo gid ina ang rason kon ngaa may kabuhi sa duta. Kon naglapit ang aton solar system sa iban nga mga bituon—halimbawa sa sentro ukon sa kilid sang aton galaxy—mangin mabaskog gid katama ang radiation kag delikado gid ini sa kabuhi. Sa baylo, ang duta ara sa insakto gid nga lugar sa aton galaxy para masuportahan ang kabuhi.

Base sa iya natun-an sa uniberso kag sa mga kasuguan sini, ang physicist nga si Paul Davies, nagsiling: “Indi gid ako magpati nga natabuan lang ang aton pagluntad sa sini nga uniberso, nga bangod lang ini sa isa ka aksidente, ukon nagtuhaw lang ini bangod sa isa ka daku nga pagbag-o. . . . May katuyuan gid kon ngaa ari kita diri.” Wala ginatudlo ni Davies nga gintuga sang Dios ang uniberso kag ang mga tawo, pero ano sa banta mo? Makasiling kita nga daw gindesinyo gid ang uniberso kag ang duta para masuportahan ang kabuhi. Indi ayhan nga amo sina ang aton ginapensar bangod gindesinyo gid man ini?