Pagkaluwas Padulong sa Bag-ong Duta: Kapitulo 5
Masaligan nga Laragway sang Palaabuton sang Katawhan
MAY yara kita malig-on nga mga rason sa pagsalig sa ginasiling sang Biblia sa aton tuhoy sa palaabuton. Ang mga tagna sini wala ginpasad sa mga pakot sang mga tawo nga nagtuon sang mga huyog kag dayon naghimo sing mga pakot. “Wala sing tagna sang Kasulatan nga maggikan sa kaugalingon nga pagpatpat. Kay wala gid sing tagna nga nag-abot bangod sa kabubut-on sang tawo, kundi ang mga tawo nga gintandog sang balaan nga espiritu nagpamulong gikan sa Dios.” (2 Pedro 1:20, 21) Bangod sina, ang tagna sang Biblia napamatod-an nga sibu sa tanan nga detalye.
2 Gintagna sini kag ginhingadlan ang pagbangon kag pagkapukan sang mga emperyo sa kalibutan—Babilonia, Medo-Persia kag Gresya. Ginpahibalo sini sing halos duha ka siglo sa wala pa kon paano mapukan ang Babilonia kag ginhingadlan ang magabihag sa sini. Natuman ini sing detalyado. Gintagna sini nga ang Babilonia sa ulihi mangin isa ka kahapayan, kag indi na pagpuy-an liwat. Ina nga kahimtangan nagapadayon tubtob sa aton adlaw. (Daniel 8:3-8, 20-22; Isaias 44:27–45:2; 13:1, 17-20) Ang iban nga mga pungsod nga wala ginhingadlan sa Biblia ginlaragway sing abanse sa isa ka detalyado nga paagi sa bagay nga ang nagabantay nga mga tawo madali nga makakilala sa ila.
3 Apang, dapat masayasat nga indi lamang isa ka sahi sang matagnaon nga impormasyon ang yara sa Biblia. Nakita na naton ini may kaangtanan sa mga milagro ni Jesus, nga nangin mga palatandaan sang maeksperiensiahan sang katawhan sa idalom sang Ginharian sang Dios. Ang iban nga mga bahin sang Kasulatan nga mahimo indi maggamit sing mga pulong nga daw tagna kon pamatian nagaunod man sing matagnaon nga mga elemento.
MAKAWIWILI NGA MATAGNAON NGA MGA SULUNDAN
4 Halimbawa, ang tolon-an nga Hebreo sang Biblia nagabukas sang aton mga mata sa matagnaon nga kahulugan sang mga butang nga mahimo tamdon sang isa ka kaswal nga bumalasa subong isa lamang ka maragtas. Ginapahayag sini nga “ang Kasugoan [Mosaiko] may landong sang maayong mga butang nga palaabuton.”—Hebreo 10:1.
5 Kon kaisa ang mga butang ginagamit sa paghimo sing matagnaon nga mga sulundan. Halimbawa, tuhoy sa balaan nga kayangkayang, ukon tabernakulo, nga gintukod ni Moises sa sugo ni Jehova, upod ang mga serbisyo nga ginhimo sa sini, ang gin-inspirar sang Dios nga mga manunulat sang Hebreo nagapaathag nga isa yadto ka “tipiko nga laragway kag landong sang langitnon nga mga butang.” Ginlaragway sini ang dakung espirituwal nga templo ni Jehova, ang Labing Balaan sini amo ang mga langit. Sa amo, ‘sang nagpahayag si Cristo nga pinakamataas nga saderdote sang maayong mga butang nga nag-abot na, paagi sa daku pa kag himpit pa nga kayangkayang nga wala paghimoa sang mga kamut, nga kon sayoron, indi sa sining mga tinuga, nagsulod sia nga wala nagadala sang dugo sang mga kanding kag mga tinday sang baka, kundi sang iya kaugalingon nga dugo, sing makaisa gid lang sa duog nga balaan kag nakatigayon sing pagtubos nga dayon. . . . Si Cristo nagsulod, indi sa balaan nga duog nga ginhimo sang mga kamut, nga kaangay sang matuod, kundi sa langit gid, karon sa pagpahayag sa atubangan sang Dios tungod sa aton.’ (Hebreo 8:1-5; 9:1-14, 24-28) Daku nga mga benepisyo ang magaabot sa mga Cristiano gikan sa espiritual nga mga katunayan nga ginlaragway diri, kag ang apresasyon sa sini dapat ipakita sa aton dalanon sang kabuhi.—Hebreo 9:14; 10:19-29; 13:11-16.
6 Ang mga tawo nga ginpatuhuyan sa Kasulatan matagnaon man. Sa Galacia 4:21-31 ang isa ka detalyado nga halimbawa sini ginapaathag sa bahin sang asawa ni Abraham nga si Sara (nga ginasiling katumbas sa “Jerusalem sa ibabaw”) kag sang alagad nga babayi nga si Hagar (nga ginkilala nga amo ang dutan-on nga “Jerusalem karon”) kag ang ila mga anak. Sa isa pa ka hitabo ginbuligan ni Jesus ang iya mga disipulo sa paghangop nga si Elias nga manalagna katumbas ni Juan Bautista, nga, kaangay ni Elias, wala sing kahadlok sa pagbuyagyag sang salimpapaw nga mga buhat sang relihion.—Mateo 17:10-13.
7 Si Solomon, nga kilala sa iya kaalam kag kabuganaan kag paghidait sang iya paghari, nagakaigo nga naglaragway kay Jesucristo. (1 Hari 3:28; 4:25; Lucas 11:31; Colosas 2:3) Bisan pa tuman kalip-ot ang kasaysayan sa Genesis tuhoy sa pagkitaay ni Abraham kag Melquisedec, ginapakita sang Salmo 110:1-4 nga ini man puno sing kahulugan, bangod ang Mesias mangin “isa ka saserdote sing dayon suno sa paagi ni Melquisedec,” nga kon sayoron, magabaton sia sing pagkasaserdote paagi sa talangkod nga pagtangdo sang Dios, indi bangod sang pamilya nga iya natawhan. Sang ulihi, ang sulat sa mga Hebreo nagpaathag sini kag ginaangot sini ang apresasyon sa sining mga kamatuoran sa Cristianong pagkahamtong, nga isa ka importante nga kinaiya para sa mga nagatinguha sa pagpahamuot sa Dios.—Hebreo 5:10-14; 7:1-17.
8 Maathag nga ang matagnaon nga mga pag-anggid wala lamang nagadalahig sang palangakoan ukon posisyon sang mga tawo. Nagalakip man ini sang ila mga eksperiensia sa kabuhi. Sang isa ka okasyon sang ang Judiyo nga relihiosong mga lider wala magtuo, si Jesus nagsiling sa ila: “Ang isa ka kaliwatan nga malaut kag makilahion nagapangita sing tanda, apang wala sing tanda nga ihatag sa sini kundi ang tanda ni Jonas nga manalagna. Kay subong nga si Jonas didto sa tiyan sang isda nga daku sing tatlo ka adlaw kag tatlo ka gab-i, subong man ang Anak sang tawo magapabilin sa alibutod sang duta sing tatlo ka adlaw kag tatlo ka gab-i.” (Mateo 12:38-40; Jonas 1:17; 2:10) Apang, wala magsiling si Jesus nga ang tanan sa kabuhi ni Jonas naglandong sang iya maeksperiensiahan. Sang ginhatagan sing asaynment ni Jehova, si Jesus wala magpalagyo, subong sang ginhimo ni Jonas sang magpalagyo sia padulong sa Tarsis. Apang subong ginpakita ni Jesus, ang eksperiensia ni Jonas sa tiyan sang isda nga daku ginlakip sa rekord sang Biblia bangod naghatag ini sing matagnaon nga mga detalye nahanungod sa kamatayon kag pagkabanhaw ni Jesus.—Mateo 16:4, 21.
9 Ang pila ka mga panahon sang maragtas nagahatag man sing matagnaon nga mga laragway nga importante gid sa aton. Sang maghambal tuhoy sa tion nga magadul-ong sa iya pag-abot sa paggahom sa Ginharian, gingamit ni Jesus ang duha ka kaanggid sang ang balaan nga paghukom ginhimo sa malaut nga mga tawo. Naghambal sia tuhoy sa “mga adlaw ni Noe” kag “mga adlaw ni Lot” nga may kahulugan, nga nagapatalupangod labi na sang pagkasako sadto sang mga tawo sa adlaw-adlaw nga mga hilikuton sang kabuhi. Ginlaygayan niya kita nga maghikot sa gilayon kag indi magbalikid nga may paghandum sa mga butang nga nabilin, subong sang ginhimo sang asawa ni Lot. (Lucas 17:26-32) Sa ikaduha nga inspirado nga sulat ni apostol Pedro, dugang pa nga mga detalye nga may kahulugan ang ginsambit—ang paglalis sang mga anghel sa wala pa ang Anaw, ang pagbantala ni Noe, ang kasubo nga ginbatyag ni Lot bangod sang pagpatuyang sang malinapason nga katawhan sang Sodoma, ang kamatuoran nga paagi sa pag-utod sang Dios sa malauton sa iya sibu nga tion naghatag sia sing sulundan sang mga butang nga magaabot, kag ang pamatuod nga ang Dios sarang kag wala sing kapaslawan nga magaluwas sa iya matutom nga mga alagad.—2 Pedro 2:4-9.
10 Kon matuman na ang mga tagna, wala ini nagakahulugan nga maragtas na lamang sila. Ang abanse nga pagpahibalo sang mahanabo kag ang paagi sang pagkatuman sini masami nga matagnaon sang daku pa nga mahanabo sa palaabuton. Matuod ini tuhoy sa ginrekord nahanungod sa dumaan nga Babilonia, ang emperyo nga relihioso gid sadto kag ang impluwensia sini mabatyagan gihapon sa bilog nga kalibutan sa aton adlaw. Bisan pa napukan ang Babilonia sa mga Medo kag mga Persianhon sang 539 B.C.E., ang tolon-an sang Bugna, nga ginsulat sa katapusan sang nahaunang siglo C.E., naggamit sang hambal ni manalagna Jeremias kag nagtudlo sa palaabuton pa nga aplikasyon sang mga tagna, may kaangtanan sa Babilonia nga Daku, ang bug-os kalibutan nga emperyo sang dimatuod nga relihion. Subong mga halimbawa sini, ipaanggid ang Bugna 18:4 sa Jeremias 51:6, 45; Bugna 17:1, 15 kag 16:12 sa Jeremias 51:13 kag 50:38; Bugna 18:21 sa Jeremias 51:63, 64.
11 Sa kaanggid nga paagi, ang pagpakig-angot ni Jehova sa apostata nga napulo ka tribo nga ginharian sang Israel kag sa dimatutom nga mga hari kag mga saserdote sang duha ka tribo nga ginharian sang Juda matagnaon. Ang mga tagna nga naaplikar sa sadtong dumaan nga mga ginharian kag ang ila katumanan, nga narekord sa Kasulatan, nagahatag sing maathag nga laragway sang kon paano makig-angot ang Dios sa modernong-adlaw nga Cristiandad, nga nagapangangkon man nga nagaalagad sa Dios sang Biblia apang maathag nga nagalapas sang iya matarong nga mga sugo.
12 Busa, ining tanan nga kasaysayan, may kahulugan sa karon. Nagabulig sila sa aton sa paghangop kon paano ginatamod sang Dios ang mga kahimtangan sa aton adlaw kag kon ano ang dapat naton himuon sing personal agod maluwas sa nagapakari nga dakung kapipit-an. Sa amo ginabuligan kita sa pag-apresyar sing dugang pa sa kamatuoran nga ang “bug-os nga Kasulatan . . . mapuslanon sa pagpanudlo, sa pagsabdong, sa pagsaway, sa pagtadlong sang mga butang, sa pagdisiplina sa pagkamatarong.”—2 Timoteo 3:16, 17.
GINPLANO NA BALA INI SA WALA PA?
13 Dapat bala naton hangpon pasad sa sining tanan nga ang paggawi sang katawhan kag mga pungsod nga narekord sa Biblia ginplano na tanan sang Dios agod nga may matagnaon nga kahulugan ini? Maathag nga ang Dios nakig-angot sa iya mga alagad sang una sa isa ka paagi agod maghatag sing sulundan para sa daku pa nga mga butang nga iya ginahunahuna para sa palaabuton. Apang kamusta ang mga buhat sang mga tawo? Ang iban sa ila nakahimo sing mabug-at nga mga sala. Ginhaylo bala sila sang Dios sa paghimo sini agod mahuman ang rekord sang Biblia? Ang Cristianong manunulat sing Biblia nga si Santiago nagasabat: “Ang Dios indi masulay sang malaut kag sia gid wala nagasulay sa bisan kay sin-o nga tawo.” (Santiago 1:13) Wala sila gintiklod sang Dios sa paghimo sing sayop agod maghimo sing matagnaon nga mga sulundan.
14 Indi pagkalimti nga si Jehova ang Manunuga sang katawhan. Nahibaloan niya kon paano kita ginhimo kag ano ang kabangdanan sang paghikot sang mga tawo. (Genesis 6:5; Deuteronomio 31:21) Sibu nga matagna niya ang mangin resulta sa tawo nga nagakabuhi nahisuno sa iya matarong nga mga prinsipio kag kon ano ang mangin resulta sa mga tawo nga wala nagasapak sang ila pagkinahanglan sa Dios ukon nagapatiko sang iya mga dalanon. (Galacia 6:7, 8) Nahibaloan niya nga ang Yawa magapadayon sa paggamit sing mga taktika nga kaanggid sa iya gingamit sang una. Nahibaloan man ni Jehova kon ano ang iya himuon sa idalom sang mga kahimtangan, nga sia magahikot nahisuno sa mataas nga mga kinaiya sang katarungan, wala sing nadampigan, gugma kag kaluoy, nga iya pirme ginapakita. (Malaquias 3:6) Sanglit ang mga katuyoan ni Jehova pat-od nga matuman, sarang niya matagna niya ang mga resulta kag ang mga tikang nga himuon sa pagtuman sini. (Isaias 14:24, 27) Gani nagpili sia sing mga hitabo gikan sa kabuhi sang mga indibiduwal kag mga pungsod kag ginrekord ini sa Biblia agod maghatag sing mga laragway sang dalhon sang palaabuton.
15 Busa, sing nagakaigo, sa tapos maasoy ang mga hitabo gikan sa maragtas sang Israel, si apostol Pablo nagsiling sa mga masigka-Cristiano: “Karon ining mga butang nahanabo sa ila subong mga halimbawa, kag ginsulat sila subong paandam sa aton nga naabutan sang katapusan sang sistema sang mga butang.” (1 Corinto 10:11) Kag nagsulat sia sa Cristianong kongregasyon sa Roma: “Ang tanan nga nasulat sadto anay ginsulat sa pagtudlo sa aton, agod nga paagi sa aton pagbatas kag paagi sa pagpabakod sang mga Kasulatan may paglaum kita.” (Roma 15:4) Sa amo kon ginaapresyar naton ang mga kasaysayan sang Biblia subong indi lamang maragtas, makakuha kita gikan sa ila sing dalayawon nga mga laragway sang palaabuton sang katawhan.
[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]
1. Ngaa pirme sibu ang tagna sang Biblia?
2. Maghatag sing mga tagna nahanungod sa mga hitabo sa kalibutan.
3. May yara bala mga tagna nga wala ginhambal sa porma sang mga tagna?
4. Paano kita ginapaalisto sa matagnaon nga kahulugan sang Mosaikong Kasugoan?
5. Ano ang nagailustrar nga ang mga butang mahimo maglaragway sa butang nga daku pa?
6. Anong matagnaon nga kahulugan ang ginapatuhoy sa mga tawo sa (a) Galacia 4:21-31? (b) Mateo 17:10-13?
7. Sa anong mga bahin si Jesucristo ginlaragway ni (a) Solomon? (b) Melquisedec?
8. (a) Anong halimbawa ang nagapakita nga ang mga eksperiensia sa kabuhi mahimo nga mangin matagnaon? (b) Ang tanan bala nga bahin sina nga eksperiensia may kaanggid sa katumanan?
9. (a) Anong matagnaon nga mga bahin ang ginpatuhuyan ni Jesus sa duha ka panahon sang maragtas? (b) Sa idalom sang inspirasyon, anong dugang pa nga mga detalye nga may kahulugan ang ginsambit ni Pedro?
10. Paagi sa pagpaanggid sang Jeremias sa Bugna, ipakita nga ang natuman na nga mga tagna may dugang pa matagnaon nga kapuslanan.
11. Ano ang matagnaon nga kahulugan sang rekord tuhoy sa pagpakig-angot ni Jehova sa apostata nga Israel kag Juda sang wala sila magmatutom? Ngaa?
12. Paano kita sing personal nakabenepisyo sa sina nga mga kasaysayan?
13. Paano naton mahibal-an nga wala paghayloha sang Dios ang katawhan sa paghimo sing mga sala agod mahimo ang matagnaon nga mga sulundan?
14. (a) Paano nahibaloan ni Jehova kon ano ang himuon sang mga tawo, ukon bisan gani ni Satanas sa palaabuton? (b) Sa anong mga paagi ang ihibalo ni Jehova tuhoy sa iya kaugalingon kag tuhoy sa iya katuyoan nagasulod sa tagna sang Biblia?
15. Paano ginpadaku ni apostol Pablo nga ang mga kasaysayan sang Biblia indi maragtas lamang?