Kapitulo 16
Apat ka Mangangabayo nga Nagapatuwak!
Palanan-awon 3—Bugna 6:1-17
Tema: Ang pagsakay sang apat ka mangangabayo, ang mga saksi nga ginpatay subong martir sa idalom sang halaran, kag ang daku nga adlaw sang kasingkal
Tion sang katumanan: Kutob sang 1914 tubtob sa pagkalaglag sining sistema sang mga butang
1. Paano ginpahayag ni Jehova kay Juan ang mga kaundan sang makapalangkag nga linukot nga ginbuksan ni Jesus?
BANGOD sang mabudlay nga panahon karon, indi bala nga interesado gid kita sa “mga butang nga dapat mahanabo sa indi madugay”? Interesado gid kita, kay nadalahig kita mismo! Gani updan naton karon si Juan samtang ginabuksan ni Jesus yadtong makapalangkag nga linukot. Makatilingala nga indi na kinahanglan nga basahon pa ini ni Juan. Ngaa indi? Bangod ang kaundan sini ginpaalinton sa iya “paagi sa mga tanda” sa paagisod kag puno sing aksion nga mga talan-awon.—Bugna 1:1, 10.
2. (a) Ano ang nakita kag nabatian ni Juan, kag ano ang ginapahangop sang dagway sang kerubin? (b) Kay sin-o ginapatuhoy ang sugo sang una nga kerubin, kag ngaa amo sina ang sabat mo?
2 Pamatii si Juan samtang ginahukas ni Jesus ang una nga pat-in sang linukot: “Kag nakita ko sang ginhukas sang Kordero ang isa sa pito ka pat-in, kag nabatian ko ang isa sa apat ka buhi nga tinuga nga nagasiling paagi sa tingog nga subong sang daguob: ‘Kari!’” (Bugna 6:1) Tingog ini sang una nga kerubin. Ang tulad-leon nga dagway sini magapahangop kay Juan nga ang organisasyon ni Jehova may kaisog nga magapadapat sang Iya matarong nga mga paghukom. Kag kay sin-o ginapatuhoy yadto nga sugo? Indi mahimo nga kay Juan, kay naagda na si Juan nga magpakigbahin sa sining matagnaon nga mga talan-awon. (Bugna 4:1) Yadto nga “tingog nga subong sang daguob” nagapanawag sa iban pa nga mga umalambit sa una sang apat ka makapulukaw nga hitabo.
Ang Puti nga Kabayo kag ang Kilala nga Nagasakay sa Sini
3. (a) Ano karon ang ginalaragway ni Juan? (b) Nahisanto sa simbulo nga ginagamit sa Biblia, ano gid ang ginalaragway sang puti nga kabayo?
3 May pribilehiyo si Juan, kag ang makugi nga Juan nga klase nga kaupod niya kag ang mga kaupod man sini karon, nga makita ang madasig nga drama! Nagsiling si Juan: “Kag nagtulok ako, kag, yari karon! isa ka puti nga kabayo; kag ang isa nga nagasakay sa sini may pana; kag ginhatag sa iya ang isa ka korona, kag naglakat sia nga nagapangdaug kag sa pagtapos sang iya pagpangdaug.” (Bugna 6:2) Huo, bilang sabat sa sadtong nagadaguob nga “Kari!” nagtuwak ang isa ka puti nga kabayo. Sa Biblia, ang kabayo masami nga nagasimbulo sa inaway. (Salmo 20:7; Hulubaton 21:31; Isaias 31:1) Ini nga kabayo nga mahimo gid isa ka matahom nga laki nga kabayo, nagabadlak sa kapution nga nagapahangop sang walay dagta nga pagkabalaan. (Ipaanggid ang Bugna 1:14; 4:4; 7:9; 20:11.) Nagakaigo gid ini, kay ginalaragway sini ang inaway nga matinlo kag matarong sa balaan nga itululok ni Jehova!—Tan-awa man ang Bugna 19:11, 14.
4. Sin-o ang Nagasakay sa puti nga kabayo? Ipaathag.
4 Sin-o ang Nagasakay sa sini nga kabayo? May pana sia, isa ka hinganiban nga ginagamit sa pagsalakay sa inaway, apang ginhatagan man sia sing korona. Ang lamang nga mga matarong nga nakit-an nga nagasuksok sing mga korona sa tion sang adlaw sang Ginuo amo si Jesus kag ang klase nga ginalaragway sang 24 ka gulang. (Daniel 7:13, 14, 27; Lucas 1:31-33; Bugna 4:4, 10; 14:14)a Daw indi mahimo nga ang isa ka katapo sang grupo sang 24 ka gulang ilaragway nga nagabaton sing korona sa iya kaugalingon nga pagkatakus. Gani, mahimo gid nga si Jesucristo ining nagaisahanon nga mangangabayo kag wala na sing iban pa. Nakita sia ni Juan sa langit sa isa ka maragtason nga tinion sang 1914 sang si Jehova nagpahayag, ‘Ginpahamtang ko ang akon hari,’ kag ginsugiran sia nga para ini sa katuyuan “nga ihatag ko sa imo ang mga pungsod subong palanublion mo.” (Salmo 2:6-8)b Sa amo, sang ginhukas ang una nga pat-in ginpahayag ni Jesus kon paano sia mismo, subong amo ang bag-o makoronahan nga Hari, magasalakay agod magpakig-away sa gintalana nga tion sang Dios.
5. Paano ginalaragway sang salmista ang Mangangabayo sa isa ka paagi nga kaangay sa Bugna 6:2?
5 Nagahisanto gid ini nga talan-awon sa Salmo 45:4-7, nga ginapatuhoy sa Hari nga ginpalingkod ni Jehova sa trono: “Kag sa imo himaya magmadinalag-on ka; sakay ka para sa kamatuoran kag sa pagkamapainubuson kag sa pagkamatarong, kag ang imo tuo nga kamot magatudlo sa imo sing mga butang nga makakulugmat. Ang imo mga baslay matalom—sa idalom mo nagakapukan ang mga tawo—sa tagipusuon sang mga kaaway sang hari. Ang Dios amo ang imo trono tubtob sa walay latid nga tion; ang setro sang imo pagkahari amo ang setro sang katarungan. Ginahigugma mo ang pagkamatarong kag ginadumtan ang pagkamalaut. Amo nga ang Dios, ang imo Dios, naghaplas sa imo sing lana sang paghugyaw labaw sa imo mga kaupdanan.” Bangod pamilyar si Juan sa sadtong matagnaon nga paglaragway, mahangpan niya nga naaplikar ini sa hilikuton ni Jesus subong Hari.—Ipaanggid ang Hebreo 1:1, 2, 8, 9.
Nagapangdaug
6. (a) Ngaa ang Mangangabayo dapat magpadayon sa pagpangdaug? (b) Sa ano nga mga tinuig nagapadayon ang pagpangabayo nga nagapangdaug?
6 Apang, ngaa dapat magpakig-away ang bag-o makoronahan nga Hari? Bangod nangin hari sia walay sapayan sang mabaskog nga pagpamatok sang panguna nga kaaway ni Jehova, si Satanas nga Yawa, kag sang mga tawo diri sa duta nga—sing hungod ukon indi—nagaalagad para sa katuyuan ni Satanas. Ang pagkabun-ag mismo sang Ginharian ginbangdan sang daku nga inaway sa langit. Sa iya ngalan nga Miguel (nga nagakahulugan “Sin-o ang Kaangay Sang Dios?”), nagpakig-away si Jesus kag nalutos niya si Satanas kag ang iya mga demonyo kag gintagbong sila sa duta. (Bugna 12:7-12) Ang pagpangabayo ni Jesus nga nagapangdaug nagapadayon tubtob sa una nga mga tinuig sang adlaw sang Ginuo samtang ginatipon ang tulad-karnero nga mga tawo. Bisan pa ang bug-os nga kalibutan yara gihapon “sa gahom sang isa nga malauton,” mahigugmaon nga ginabantayan gihapon ni Jesus ang iya hinaplas nga kauturan kag ang ila mga kaupod, agod buligan ang tagsatagsa sa ila nga magdaug paagi sa pagtuo.—1 Juan 5:19.
7. Ano nga mga pagpangdaug ang ginhimo ni Jesus sa duta sa una nga mga tinuig sang adlaw sang Ginuo, kag ano ang dapat mangin determinasyon naton?
7 Ano pa nga mga pagpangdaug ang nahimo ni Jesus sa sulod sang nagligad nga 90 kag kapin pa nga mga tinuig sang adlaw sang Ginuo? Sa bug-os nga kalibutan, subong indibiduwal kag subong kongregasyon, madamo nga kabudlayan, mga pag-ipit, kag mga paghingabot ang naeksperiensiahan sang katawhan ni Jehova, kaanggid sa mga ginlaragway ni apostol Pablo subong pamatuod sa iya ministeryo. (2 Corinto 11:23-28) Ang mga Saksi ni Jehova nagakinahanglan sing “gahom nga labaw sa kinaandan,” ilabi na sa mga duog nga may inaway kag kasingki, agod nga makabatas sila. (2 Corinto 4:7) Apang bisan sa labing mabudlay nga mga kahimtangan, kaangay ni Pablo nakasiling man ang matutom nga mga Saksi: “Ang Ginuo nagtindog sa tupad ko kag naghatag sa akon sing gahom, agod nga paagi sa akon ang pagbantala matuman sing bug-os.” (2 Timoteo 4:17) Huo, nagdaug si Jesus para sa ila kaayuhan. Kag magapadayon sia sa pagdaug para sa aton kaayuhan, basta determinado lamang kita nga tapuson ang aton pagdaug paagi sa pagtuo.—1 Juan 5:4.
8, 9. (a) Sa ano nga mga pagpangdaug nagpakigbahin ang bug-os kalibutan nga kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova? (b) Sa diin nangin talalupangdon gid ang pag-uswag sang mga Saksi ni Jehova?
8 Ang bug-os kalibutan nga kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova nagaambit sa madamo nga pagpangdaug sa idalom sang pagtuytoy sang nagapangdaug nga Hari sini. Sing talalupangdon, gin-amligan niya ining mga Estudyante sang Biblia nga indi mapapas sang 1918, sang sila mismo ‘gindaug’ sing temporaryo sang politikal nga organisasyon ni Satanas. Apang, sang 1919, ginguba niya ang mga rehas sang bilangguan agod luwason sila, kag dayon ginpapagsik niya sila sa pagbantala sing maayong balita “tubtob sa ukbong sang duta.”—Bugna 13:7; Binuhatan 1:8.
9 Antes kag sa tion sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II, gintinguhaan sang diktador nga Axis nga kagamhanan nga laglagon ang mga Saksi ni Jehova sa madamo nga kadutaan diin ang relihioso nga mga lider, ilabi na ang mga nagapanguna sa Iglesia Romana Katolika, naghatag sing dayag ukon patago nga pagsakdag sa mapiguson nga mga diktador. Apang ang 71,509 ka Saksi nga nagabantala sang magsugod ang inaway sang 1939 nangin 141,606 sang matapos ini sang 1945, bisan pa kapin sa 10,000 ang naghinguyang sing malawig nga tinuig sa mga bilangguan kag sa mga kampo konsentrasyon, kag mga 2,000 ang ginpatay. Ang kadamuon sang aktibo nga mga Saksi sa bug-os nga duta labaw na karon sa anom ka milyon. Talalupangdon gid ang pag-uswag sa Katoliko nga kadutaan kag sa mga pungsod diin mapait gid ang mga paghingabot—subong sang Alemanya, Italya, kag Japan, diin sa kabilugan 600,000 ka Saksi ang aktibo sa pagministeryo sa latagon.—Isaias 54:17; Jeremias 1:17-19.
10. Paagi sa ano nga mga kadalag-an ginpakamaayo sang nagadaug nga Hari ang iya katawhan “sa pagpangapin kag sa legal nga pagpamatuod sa maayong balita”?
10 Ginpakamaayo man sang aton nagadaug nga Hari ang iya makugi nga katawhan paagi sa pagbulig sa ila nga matigayon ang kadalag-an “sa pagpangapin kag sa legal nga pagpamatuod sa maayong balita” sa mga korte kag sa atubangan sang mga manuggahom. (Filipos 1:7; Mateo 10:18; 24:9) Natabo ini sa nanuhaytuhay nga mga pungsod—sa Australia, Argentina, Canada, Gresya, India, Swaziland, Switzerland, Turkiya, kag sa iban pa nga kadutaan. Lakip sa 50 ka kadalag-an nga natigayon sang mga Saksi ni Jehova sa Korte Suprema sang Estados Unidos amo ang mga nagagarantiya sang kinamatarong sa pagbantala sing maayong balita “sing dayag kag sa pamalaybalay” kag sa paglikaw sa idolatroso nga patriotiko nga mga seremonya. (Binuhatan 5:42; 20:20; 1 Corinto 10:14) Sa amo, nahuptan nga bukas gihapon ang dalan para sa nagasangkad nga pagpanaksi sa bug-os nga kalibutan.
11. (a) Paano ‘ginatapos sang Mangangabayo ang iya pagdaug’? (b) Ano ang dapat mangin epekto sa aton sang paghukas sang ikaduha, ikatlo, kag ikap-at nga pat-in?
11 Paano ‘ginatapos ni Jesus ang iya pagdaug’?c Makita naton sa ulihi nga himuon niya ini, paagi sa paglaglag sa butig nga relihion kag pagtagbong sa nabilin nga bahin sang kitaon nga organisasyon ni Satanas sa simbuliko nga “linaw nga kalayo” sang kalaglagan, bilang pagbindikar sang pagkasoberano ni Jehova. Nagasalig gid kita nga sa sinang nagapakari nga adlaw sang Armagedon, matigayon sang aton “Hari sang mga hari” ang katapusan nga kadalag-an batok sa mapiguson nga politikal nga organisasyon ni Satanas! (Bugna 16:16; 17:14; 19:2, 14-21; Ezequiel 25:17) Samtang wala pa ini, ang indi malutos nga Mandadaug nga nagasakay sa puti nga kabayo padayon nga nagapatuwak samtang ginadugang pa ni Jehova ang mga bunayag sing tagipusuon sa Iya matarong nga pungsod sa duta. (Isaias 26:2; 60:22) Nagapakigbahin ka bala upod sa hinaplas nga Juan nga klase sa sinang makalilipay nga pagpasangkad sang Ginharian? Kon amo, walay duhaduha nga ang nakita ni apostol Juan sang ginhukas ang masunod nga tatlo ka pat-in magapahulag sa imo nga dugangan pa ang imo pagpakigbahin sa hilikuton ni Jehova para sa karon.
Tan-awa, ang Duag-Kalayo nga Kabayo!
12. Ano ang ginsiling ni Jesus nga magatanda sang iya di-kitaon nga presensia subong Hari?
12 Sa paghingapos sang ministeryo ni Jesus sa duta, ginpamangkot sia sang iya mga disipulo sing pahain: “Ano ang mangin tanda sang imo presensia kag sang katapusan sang sistema sang mga butang?” Bilang sabat, gintagna niya ang mga kalamidad nga mangin ‘pamuno sang mga kasakit.’ Nagsiling si Jesus: “Ang pungsod magatindog batok sa pungsod kag ang ginharian batok sa ginharian; kag may mabaskog nga mga linog, kag sa lainlain nga duog may mga peste kag kakulang sa kalan-on; kag may makahaladlok nga mga talan-awon kag may dalagku nga mga tanda gikan sa langit.” (Mateo 24:3, 7, 8; Lucas 21:10, 11) Ang mga butang nga nakita ni Juan sang ginhukas ang nabilin nga mga pat-in sang linukot nagaanggid gid sa sina nga tagna. Tan-awa karon samtang ginahukas sang ginhimaya nga si Jesus ang ikaduha nga pat-in!
13. Ano nga kabaliskaran ang buot na makita ni Juan?
13 “Kag sang ginhukas niya ang ikaduha nga pat-in, nabatian ko ang ikaduha nga buhi nga tinuga nga nagasiling: ‘Kari!’” (Bugna 6:3) Ang ikaduha nga kerubin, sa dagway sang baka, amo ang nagapangagda. Ang kinaiya nga ginasimbulo sini amo ang gahom, apang gahom nga ginagamit sing matarong. Sa kabaliskaran, makakita karon si Juan sing isa ka makakulugmat kag makamamatay nga pagpasundayag sing gahom.
14. Ano nga kabayo kag nagasakay sa sini ang masunod nga nakita ni Juan, kag ano ang ginalaragway sini nga palanan-awon?
14 Paano, nian, ginsabat ining ikaduha nga panawag nga “Kari!”? Amo sini: “Kag may isa pa nga naggua, isa ka duag-kalayo nga kabayo; kag ang isa nga nagasakay sa sini gintugutan sa pagkuha sing paghidait sa duta agod magpinatyanay sila; kag ginhatagan sia sing isa ka daku nga espada.” (Bugna 6:4) Makasiligni gid nga palanan-awon! Kag indi maduhaduhaan kon ano ang ginalaragway sini: inaway! Indi ang matarong kag madaugon nga pagpakig-away sang nagapangdaug nga Hari nga gintangdo ni Jehova kundi ang mapintas, hinimo sang tawo nga mga inaway sa tunga sang mga pungsod nga nagresulta sa mga pagpaagay sing dugo kag kasakit. Nagakaigo gid nga ini nga mangangabayo nagasakay sa duag-kalayo nga kabayo!
15. Ngaa indi naton luyag nga may bahin kita sa pagsalakay sang ikaduha nga mangangabayo?
15 Sa pagkamatuod, indi luyag ni Juan nga may bahin sia sa pagtuwak sini nga manugkabayo, kay tuhoy sa katawhan sang Dios, gintagna ini: “Indi na sila magtuon sing inaway.” (Isaias 2:4) Bisan pa ‘yara sa kalibutan,’ si Juan kag ang Juan nga klase man kag ang dakung kadam-an karon “indi bahin” sining namansahan sing dugo nga sistema. Ang aton mga hinganiban sa pagpakig-away indi undanon kundi espirituwal kag “gamhanan paagi sa Dios” para sa aktibo nga pagbantala sang kamatuoran.—Juan 17:11, 14; 2 Corinto 10:3, 4.
16. San-o kag paano ginhatagan ang nagasakay sa pula nga kabayo sing “daku nga espada”?
16 Madamo na nga inaway ang natabo antes sang 1914, ang tuig nga ang Nagasakay sa puti nga kabayo nakabaton sang iya korona. Apang karon ang nagasakay sa pula nga kabayo ginhatagan sing “daku nga espada.” Ano ang ginapahangop sini? Sugod sang magdabdab ang Bug-os Kalibutan nga Inaway I, ang inaway sang tawo nangin kapin ka madugo, kapin ka malaglagon sang sa una. Sa mga pagpamatay nga natabo sang 1914 tubtob 1918, gingamit ang mga tangke de guerra, makahililo nga gas, mga eroplano, mga submarino, dalagku nga mga kanyon, kag awtomatiko nga mga hinganiban sa una nga tion ukon sa walay tupong nga kasangkaron. Sa mga 28 ka pungsod, indi lamang propesyonal nga mga soldado, kundi bug-os nga mga populasyon ang ginpilit nga sakdagon ang panikasog para sa inaway. Makangilidlis ang kadamuon sang mga nabiktima sang inaway. Kapin sa siam ka milyon ka soldado ang napatay, kag indi hamak ang napatay nga mga sibilyan. Bisan pa natapos na ang inaway, wala na mapasag-uli sa duta ang matuod nga paghidait. Pagligad sang kapin sa 50 ka tuig sa tapos sadto nga inaway, ang Aleman nga manghimanwa nga si Konrad Adenauer nagkomento: “Ang kalig-unan kag kalinong nadula sa kabuhi sang mga tawo halin sang 1914.” Gintugyan, sa pagkamatuod, sa nagasakay sa duag-kalayo nga kabayo ang pagkuha sang paghidait gikan sa duta!
17. Paano nagpadayon ang paggamit sing “daku nga espada,” sa tapos sang Bug-os Kalibutan nga Inaway I?
17 Nian, bangod napukaw ang iya kauhaw sa dugo, ang nagasakay sa pula nga kabayo nagsugbo sa Bug-os Kalibutan nga Inaway II. Ang mga instrumento sa pagpatay nangin labi pa kapintas, kag ang mga nabiktima sang inaway apat ka pilo ang kalabawon sangsa nabiktima sang Bug-os Kalibutan nga Inaway I. Sang 1945 duha ka bomba atomika ang ginhulog sa Japan, kag sa isa ka pisok lamang, ang kada isa sini ginbangdan sang pagkapatay sang linibo ka tawo. Sa tion sang ikaduha nga bug-os kalibutan nga inaway, kapin sa mga 55 milyones ka kabuhi ang nakutol sang nagasakay sa pula nga kabayo, kag wala pa sia maayawi sadto. Suno sa masaligan nga report, kapin sa 20 milyones ka kalag ang napukan sa “daku nga espada” halin sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II.
18, 19. (a) Sa baylo nga isa ini ka kadalag-an para sa teknolohiya sa militar, pamatuod sang ano ang pagpamatay sugod sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II? (b) Ano nga katalagman ang nagaatubang sa katawhan, apang ano ang himuon sang Nagasakay sa puti nga kabayo sa pagpadulog sini?
18 Matawag bala naton ini nga kadalag-an sang teknolohiya sa militar? Sa baylo, isa ini ka pamatuod nga ang wala kaluoy nga pula nga kabayo nagatuwak. Kag diin matapos ina nga pagtuwak? Nagahambal ang pila ka sientipiko tuhoy sa posibilidad nga matabo ang aksidente nga inaway nuklear—indi na paghambalon pa ang ginaplano nga pagpapas paagi sa mga armas nuklear! Apang makalilipay nga tuhay ang ginahunahuna sang nagapangdaug nga Nagasakay sa puti nga kabayo tuhoy sa sini.
19 Tubtob ang katilingban napasad sa nasyonalistiko nga bugal kag dumot, may katalagman gihapon ang katawhan sa mga armas nuklear. Bisan pa kon, bangod desperado na ang mga pungsod, ipanghaboy nila ang tanan nila nga mga armas nuklear, makahibalo gihapon sila maghimo sini. Madali lang sila makahimo liwat sing makamamatay nga mga armas nuklear; busa, ang bisan anong inaway nga nagagamit sing kombensional nga hinganiban madali lang nga bangdan sang kalaglagan. Ang bugal kag dumot nga nagahugakom sa mga pungsod karon magadul-ong lamang sa paghikog sang katawhan, luwas kon—huo, luwas kon padulugon sang Nagasakay sa puti nga kabayo ang wala patubali nga pagpatuwak sang nagasakay sa duag-kalayo nga kabayo. Magsalig kita nga si Cristo nga Hari magasalakay, sa pagtapos sang iya pagdaug batok sa kalibutan nga ginakontrol ni Satanas kag sa pagtukod sing isa ka bag-o nga katilingban sa duta nga napasad sa gugma—gugma sa Dios kag sa isigkatawo—isa ka puersa para sa paghidait nga labaw gid sa mahuyang nga paghidait sa aton wala sing kaligdong nga panahon karon nga nagaluntad lamang paagi sa pagkontrol sang mga armas nuklear.—Salmo 37:9-11; Marcos 12:29-31; Bugna 21:1-5.
Ang Itom nga Kabayo Nagasulong
20. Ano ang pasalig sa aton nga ang Nagasakay sa puti nga kabayo magalandas sa bisan ano nga makatalagam nga kahimtangan?
20 Ginhukas karon ni Jesus ang ikatlo nga pat-in! Juan, ano ang nakita mo? “Kag sang ginhukas niya ang ikatlo nga pat-in, nabatian ko ang ikatlo nga buhi nga tinuga nga nagasiling: ‘Kari!’” (Bugna 6:5a) Makalilipay nga ining ikatlo nga kerubin “may nawong kaangay sang tawo,” nga nagalaragway sang kinaiya nga gugma. Ang may prinsipio nga gugma magabugana sa bag-o nga kalibutan sang Dios, kon paano nga ina nga maayo nga kinaiya nagaluntad man sa bug-os nga organisasyon ni Jehova karon. (Bugna 4:7; 1 Juan 4:16) Mapat-od naton nga ang Nagasakay sa puti nga kabayo, nga ‘magagahom subong hari tubtob mabutang sang Dios ang tanan nga kaaway sa idalom sang iya mga tiil,’ mahigugmaon nga magadula sang makatalagam nga kahimtangan nga masunod nga nakita ni Juan.—1 Corinto 15:25.
21. (a) Ano ang ginalaragway sang itom nga kabayo kag sang nagasakay sa sini? (b) Ano ang nagapamatuod nga ang itom nga kabayo nagatuwak gihapon?
21 Ano ang nakita ni Juan, sang ginsabat ang ikatlo nga panawag nga “Kari!”? “Kag nagtulok ako, kag, yari karon! isa ka itom nga kabayo; kag ang isa nga nagasakay sa sini may timbangan sa iya kamot.” (Bugna 6:5b) Tuman nga tiggulutom! Amo ina ang makasiligni nga mensahe sining matagnaon nga talan-awon. Ginatudlo sini ang mga kahimtangan sang temprano sang adlaw sang Ginuo sang ang pagkaon kinahanglan nga irasyon paagi sa timbangan. Halin sang 1914 ang tiggulutom isa gihapon ka problema sa bug-os nga kalibutan. Ang mga inaway karon ginasundan sang tiggulutom, kay ang manggad nga ginagamit sa pagpakaon sa mga gutom masami nga ginagamit sa pagsuplay sing mga armas para sa inaway. Ang mga mangunguma ginapasoldado, kag ang mga uma nga napierdi sang inaway kag ang mga pahito nga pagpangsunog sa teritoryo sang kontra nangin kabangdanan man nga mabuhinan ang patubas nga pagkaon. Amo gid sini ang natabo sa una nga bug-os kalibutan nga inaway, sang minilyon ang nagutman kag napatay! Dugang pa, ang nagasakay sa itom nga kabayo wala mag-untat bisan natapos na ang inaway. Sang katuigan 1930, lima ka milyon ang napatay sa isa lamang ka tiggulutom nga natabo sa Ukraine. Ang ikaduha nga bug-os kalibutan nga inaway ginsundan sang dugang pa nga kakulang sa pagkaon kag mga tiggulutom. Samtang padayon nga nagatuwak ang itom nga kabayo, ang The World Food Council nagreport nga sang tungatunga sang 1987 512 milyones ka tawo ang nagutman kag 40,000 ka kabataan ang nagakapatay kada adlaw bangod sang mga kabangdanan nga may kaangtanan sa gutom.
22. (a) Ano ang ginasiling sang tingog, nga nagapabutyag nga ano ang kinahanglan nga himuon? (b) Ano ang ginapahangop sang bili sang isa ka sukob sang trigo kag sang tatlo ka sukob sang sebada?
22 May isugid pa sa aton si Juan: “Kag nabatian ko ang isa ka tingog nga subong bala yara sa tunga sang apat ka buhi nga tinuga nga nagasiling: ‘Isa ka sukob sang trigo para sa isa ka denario, kag tatlo ka sukob sang sebada para sa isa ka denario; kag indi paghaliti ang lana sang olibo kag ang alak.’” (Bugna 6:6) Ang tanan nga apat ka kerubin nagahiusa sa pagsiling nga kinahanglan bantayan sing maayo ang suplay nga pagkaon—subong nga ang mga tawo anay kinahanglan nga ‘magkaon sing tinapay suno sa timbang kag may kabalaka’ antes malaglag ang Jerusalem sang 607 B.C.E. (Ezequiel 4:16) Sang panahon ni Juan, ang isa ka sukob sang trigo amo ang ginabanabana nga matag-adlaw nga rasyon para sa isa ka soldado. Pila ang bili sadto nga rasyon? Isa ka denaryo—sueldo sa bug-os nga adlaw! (Mateo 20:2)d Ano kon may pamilya ang isa ka tawo? Makabakal sia, sa baylo, sing tatlo ka sukob sang wala mabayo nga sebada. Apang gamay lang nga pamilya ang makakaon sina. Kag ang sebada wala ginabilang nga primera-klase nga pagkaon subong sang trigo.
23. Ano ang ginapahangop sang ginsiling nga, “Indi paghaliti ang lana sang olibo kag ang alak”?
23 Ano ang ginapahangop sang ginsiling nga, “Indi paghaliti ang lana sang olibo kag ang alak”? Ginatamod ini sang iban subong nagakahulugan nga bisan pa madamo ang kulang sing pagkaon kag nagakagutman pa gani, ang luho sang mga manggaranon indi mahalitan. Apang sa Natung-an nga Sidlangan, ang lana kag alak indi maluho nga mga butang. Sang panahon nga ginsulat ang Biblia, ang tinapay, lana, kag alak ginatamod subong kinaandan nga mga pagkaon. (Ipaanggid ang Genesis 14:18; Salmo 104:14, 15.) Indi sa tanan nga tion maayo ang tubig, gani masami nga alak ang ginagamit subong ilimnon kag kon kaisa subong bulong. (1 Timoteo 5:23) Tuhoy sa lana, bisan pa imol lang ang isa ka babayi nga balo sa Sarepta sang panahon ni Elias, may nabilin pa sia nga diutay nga lana para iluto sa iya nabilin nga harina. (1 Hari 17:12) Busa, ang sugo nga “indi paghaliti ang lana sang olibo kag ang alak” daw isa ka laygay nga indi pag-ubuson dayon ining kinahanglanon nga mga pagkaon kundi magkinot sa paggamit sini. Kay kon indi, ‘mahalitan’ ini, buot silingon, maubos ini sa indi pa matapos ang tiggulutom.
24. Ngaa indi na magadugay ang pagtuwak sang itom nga kabayo?
24 Malipay gid kita bangod malapit na rendahan sang Nagasakay sa puti nga kabayo ang nagatuwak nga itom nga kabayo! Kay tuhoy sa Iya mahigugmaon nga aman para sa bag-o nga kalibutan, nasulat ini: “Sa iya mga adlaw magalambo ang matarong, kag ang bugana nga paghidait tubtob nga wala na ang bulan. . . . May bugana nga uyas sa duta; sa putukputukan sang kabukiran magaalawas ini.”—Salmo 72:7, 16; tan-awa man ang Isaias 25:6-8.
Ang Maluspad nga Kabayo kag ang Nagasakay sa Sini
25. Sang ginhukas ni Jesus ang ikap-at nga pat-in, kay sin-o tingog ang nabatian ni Juan, kag ano ang ginapahangop sini?
25 Ang sugilanon wala pa masugid sing bug-os. Ginhukas ni Jesus ang ikap-at nga pat-in, kag ginasugid sa aton ni Juan ang resulta: “Kag sang ginhukas niya ang ikap-at nga pat-in, nabatian ko ang tingog sang ikap-at nga buhi nga tinuga nga nagasiling: ‘Kari!’” (Bugna 6:7) Tingog ini sang kerubin nga kaanggid sa nagalupad nga agila. Ginapahangop sini ang malayo sing panulok nga kaalam, kag sa pagkamatuod, bangod sang ginlaragway sa sini, kinahanglan nga magpanilag kag maghikot nga may paghantop si Juan, ang Juan nga klase, kag ang tanan nga iban pa nga dutan-on nga mga alagad sang Dios. Sa paghimo sini, makasapo kita sing proteksion gikan sa mga salot nga nagahalit sa maalam nga mga tawo sang matinaastaason kag imoral nga kaliwatan karon.—1 Corinto 1:20, 21.
26. (a) Sin-o ang ikap-at nga mangangabayo, kag ngaa nagakaigo ang duag sang iya kabayo? (b) Sin-o ang nagasunod sa ikap-at nga mangangabayo, kag ano ang natabo sa iya mga biktima?
26 Ano, nian, nga bag-o nga mga kalangidlisan ang ginapagua samtang ang ikap-at nga mangangabayo nagasabat sa panawag? Ginasugiran kita ni Juan: “Kag nagtulok ako, kag, yari karon! isa ka maluspad nga kabayo; kag ang isa nga nagasakay sa sini may ngalan nga Kamatayon. Kag ang Hades nagasunod sa iya.” (Bugna 6:8a) Ang nagasakay sa katapusan nga kabayo may ngalan nga: Kamatayon. Sia lamang sa apat ka mangangabayo sang Apokalipsis ang direkta nga nagapakilala kon sin-o sia. Nagakaigo gid nga ang Kamatayon nagasakay sa maluspad nga kabayo, kay ang tinaga nga maluspad (Griego, khlo·rosʹ) ginagamit sa Griego nga literatura sa paglaragway sang mga nawong nga nagapalanglapsi, nga daw may balatian. Kag nagakaigo man nga sa indi mapaathag nga paagi, ang Kamatayon ginasundan gilayon sang Hades (lulubngan), kay ang Hades amo ang ginakadtuan sang kalabanan nga nabiktima sang pagpanghalit sang ikap-at nga mangangabayo. Makalilipay nga mabanhaw ini sila, kon ‘ihatag na sang kamatayon kag Hades ang mga patay nga yara sa sini.’ (Bugna 20:13) Apang paano ginaangkon sang Kamatayon yadto nga mga biktima?
27. (a) Paano ang nagasakay sa kabayo nga Kamatayon nagapangbiktima? (b) Ano ang buot silingon sang “ikap-at nga bahin sang duta” nga ginagamhan sang Kamatayon?
27 Ginasambit sang palanan-awon ang pila ka paagi: “Kag ginhatagan sila sing awtoridad sa ikap-at nga bahin sang duta, sa pagpamatay paagi sa malaba nga espada kag paagi sa kakulang sa kalan-on kag paagi sa makamamatay nga salot kag paagi sa mga sapat nga mapintas sa duta.” (Bugna 6:8b) Indi kinahanglan nga literal nga ikap-at gid nga bahin sang populasyon sang duta kundi isa ka daku nga bahin sang duta, madamo ukon diutay nga populasyon, ang maapektuhan sini nga pagpangabayo. Ginatipon sini nga mangangabayo ang mga biktima sang daku nga espada sang ikaduha nga mangangabayo kag sang tiggulutom kag sang kakulang sa pagkaon sang ikatlo nga mangangabayo. Ginatipon man niya ang iya mismo mga biktima gikan sa makamamatay nga salot kag gikan sa mga linog, subong sang ginalaragway sa Lucas 21:10, 11.
28. (a) Paano natuman ang tagna tuhoy sa “makamamatay nga salot”? (b) Paano ang katawhan ni Jehova naamligan gikan sa madamo nga balatian karon?
28 Ang talalupangdon karon amo ang “makamamatay nga salot.” Pagkatapos sang mga halit sang Bug-os Kalibutan nga Inaway I, kapin sa 20 milyones ka kabuhi ang ginkutol sang trangkaso Espanyola sa sulod lamang sang pila ka bulan sang 1918-19. Ang lamang nga teritoryo sa duta nga wala maapektuhan sini nga salot amo ang gamay nga isla sang St. Helena. Sa mga duog nga napatay ang daku nga bahin sang populasyon, ginpanghantal ang mga bangkay kag ginsunog. Kag sa karon makapakibang ang pagdamo sang balatian sa tagipusuon kag kanser, ang kalabanan sini bangod sa tabako ukon sigarilyo. Sa ginlaragway nga “malaw-ay nga dekada” sang katuigan 1980, gindugang pa ang AIDS sa “makamamatay nga salot” bangod sang pagkabuhi supak sa mga talaksan sang Biblia. Sang tuig 2000, ginreport nga gintawag sang pangulo nga manugbusbos sang serbisyo publiko para sa ikaayong-lawas sa Estados Unidos ang AIDS subong “amo mahimo ang pinakagrabe nga epidemia nga naeksperiensiahan sang kalibutan.” Nagsiling sia nga 52 milyones ka tawo sa bug-os nga kalibutan ang gintapikan sang HIV/AIDS, kag 20 milyones sa sini ang napatay. Nagapasalamat gid ang katawhan ni Jehova nga bangod sang maalamon nga laygay sang iya Pulong, nalikawan nila ang pagpakighilawas kag ang sayop nga paggamit sa dugo, nga paagi sa sini madamo nga balatian ang ginapaliton karon!—Binuhatan 15:28, 29; ipaanggid ang 1 Corinto 6:9-11.
29, 30. (a) Ano ang aplikasyon karon sang “apat ka makahalalit nga buhat sang paghukom” sa Ezequiel 14:21? (b) Ano ang paghangop naton sa “mga sapat nga mapintas” sang Bugna 6:8? (c) Ano ang mahimo nga una nga punto sang matagnaon nga talan-awon?
29 Ginasambit sang palanan-awon ni Juan ang mga sapat nga mapintas subong amo ang ikap-at nga kabangdanan sang hilaw nga kamatayon. Sa pagkamatuod, ang apat ka butang nga ginpakita sang ginhukas ang ikap-at nga pat-in—inaway, tiggulutom, balatian, kag mga sapat nga mapintas—amo ang una nga mga kabangdanan sang hilaw nga kamatayon sang una nga mga dinag-on. Gani ginalandong sini ang tanan nga kabangdanan sang hilaw nga kamatayon karon. Subong gid ini sang ginpaandam ni Jehova sa Israel: “Mangin amo man kon mag-abot ang akon apat ka makahalalit nga buhat sang paghukom—espada kag tiggulutom kag makahalalit nga sapat nga mapintas kag mga salot—nga ipadala ko sa Jerusalem agod laglagon didto ang dutan-on nga tawo kag ang ginasagod nga sapat.”—Ezequiel 14:21.
30 Ang kamatayon bangod sa mga sapat nga mapintas talagsa lang nangin ulong-dinalan sa moderno nga mga tion, apang sa tropikal nga mga pungsod ang mga sapat nga mapintas padayon gihapon nga nagapangbiktima sing mga tawo. Sa palaabuton, mahimo nga mangbiktima ini sing dugang pa kon ang kadutaan mapierde bangod sang inaway ukon kon ang mga tawo tuman na kaluya sa pagbato sa gutom nga mga sapat. Dugang pa, madamo nga tawo karon ang, kaangay sang wala buot nga mga sapat, nagapakita sing sapat-sapaton nga mga batasan nga baliskad sa ginalaragway sa Isaias 11:6-9. Ini nga sahi sang mga tawo amo gid ang may salabton sa pagdamo sa kalibutan sang mga krimen nga may kaangtanan sa sekso, pagpatay, terorismo, kag pagpamomba sa moderno nga kalibutan. (Ipaanggid ang Ezequiel 21:31; Roma 1:28-31; 2 Pedro 2:12.) Ang ikap-at nga mangangabayo nagatipon man sang ila mga biktima. Sa pagkamatuod, mahimo nga ang una nga punto sining matagnaon nga talan-awon amo nga ang nagasakay sa maluspad nga kabayo, paagi sa hilaw nga kamatayon, nagatipon sing mga biktima sa tunga sang katawhan sa madamo nga paagi.
31. Walay sapayan sang mga halit nga gintuga sang mga nagasakay sa pula, itom, kag maluspad nga mga kabayo, ngaa mahimo mapalig-on kita?
31 Ang impormasyon nga ginpahayag sa paghukas sang una sa apat ka pat-in nagahatag sa aton sing pasalig bangod ginatudluan kita sini nga indi kita dapat magpaluya bangod sang inaway, tiggulutom, balatian, kag iban pa nga mga kabangdanan sang hilaw nga kamatayon nga lapnag gid karon; kag indi man kita dapat madulaan sing paglaum bangod ang tawhanon nga mga lider napaslawan sa paglubad sang mga problema karon. Kon ginapamatud-an sang mga kahimtangan sa kalibutan nga ang mga nagasakay sa pula, itom, kag maluspad nga mga kabayo nakalab-ot na kon diin-diin, indi pagkalimti nga ang Nagasakay sa puti nga kabayo amo ang una nga nagsakay sa iya kabayo. Si Jesus Hari na, kag nagapangdaug tubtob sa punto nga gintagbong na niya si Satanas gikan sa langit. Ang iya dugang pa nga pagpangdaug naglakip sang iya pagtipon sa mga nabilin sang mga anak sang espirituwal nga Israel kag sang internasyonal nga dakung kadam-an, nga nagadamo sing minilyon, agod maluwas sa dakung kapipit-an. (Bugna 7:4, 9, 14) Padayon sia nga magatuwak tubtob matapos niya ang iya pagpangdaug.
32. Ano ang palareho nga natabo sang ginhukas ang tagsa sa una nga apat ka pat-in?
32 Ang paghukas sang tagsa sa una nga apat ka pat-in ginsundan sang panawag nga: “Kari!” Sa tagsa ka tion, ang kabayo kag ang nagasakay sa sini naggua nga nagasulong. Sugod sa ikalima nga pat-in, indi na naton mabatian ina nga panawag. Apang ina nga mga mangangabayo nagasakay gihapon sa ila kabayo, kag padayon sila nga magatuwak tubtob sa katapusan sang sistema sang mga butang. (Ipaanggid ang Mateo 28:20.) Ano nga iban pa nga importante nga mga hitabo ang ginapahayag ni Jesus samtang ginahukas niya ang nabilin nga tatlo ka pat-in? Indi makita sang tawo ang iban nga matabo. Ang iban, bisan pa kitaon, sa palaabuton pa matabo. Apang, pat-od nga matuman ini. Tan-awon naton kon ano ini.
[Mga nota]
a Apang, talupangda nga ang “babayi” sa Bugna 12:1 may malaragwayon nga “korona nga may napulog-duha ka bituon.”
b Para sa detalyado nga pamatuod nga si Jesus nag-abot sa iya Ginharian sang 1914, tan-awa ang pahina 215-18 sang libro nga Ano Gid ang Ginatudlo Sang Biblia? nga ginabalhag sang mga Saksi ni Jehova.
c Bisan pa ini nga prase ginabadbad sang madamo subong “sa pagdaug” (Revised Standard, The New English Bible, King James Version) ukon “desidido sa pagdaug” (Phillips, New International Version), ang paggamit sing aorist subjunctive diri sa orihinal nga Griego nagahatag sing kahulugan nga ini natapos gid. Busa, ang Word Pictures in the New Testament ni Robertson nagakomento: “Ang aorist tense diri nagatudlo sa katapusan nga kadalag-an.”
d Tan-awa ang New World Translation Reference Bible, footnote.
[Kahon sa pahina 92]
Ang Hari Nagapangabayo nga May Kadalag-an
Sa tion sang katuigan 1930 kag 1940, nagtinguha ang determinado nga mga kaaway sa paghatag sing impresyon nga ilegal, kriminal, ukon subersibo, ang ministeryo sang mga Saksi ni Jehova. (Salmo 94:20) Sang tuig 1936 lamang, 1,149 ka pag-aresto ang ginrekord sa Estados Unidos. Ginpakigbato sang mga Saksi ang madamo nga legal nga kaso tubtob sa Korte Suprema sang Estados Unidos, kag ang masunod amo ang pila sang ila talalupangdon nga mga kadalag-an.
Sang Mayo 3, 1943, nagdesisyon ang Korte Suprema sa kaso ni Murdock v. Pennsylvania nga wala nagakinahanglan ang mga Saksi sing lisensia agod makapahamtang sing literatura nga may bayad. Sa amo man sadto nga adlaw, ang desisyon sa kaso ni Martin v. City of Struthers nagpahayag nga indi batok sa kasuguan ang magtimbre sa ganhaan samtang nagapakigbahin sa pagpanagtag sa mga pamalay sing mga handbill kag sing iban pa nga balasahon.
Sang Hunyo 14, 1943, nagdesisyon ang Korte Suprema sa kaso ni Taylor v. Mississippi nga ang mga Saksi wala nagasugyot sing pagluib sa gobierno paagi sa ila pagbantala. Sa amo man sadto nga adlaw, nagdesisyon ang Korte sa West Virginia State Board of Education v. Barnette, nga wala sing kinamatarong ang hubon sang eskwelahan nga pahalinon sa eskwelahan ang mga anak sang mga Saksi ni Jehova nga nagapangindi sa pagsaludo sa bandera. Pagkadason gid nga adlaw, gindula sang bug-os nga Mataas nga Korte sang Australia ang pagdumili sang pungsod sa mga Saksi ni Jehova, kay ini “indi makatarunganon, kapritso lamang kag mapiguson.”
[Kahon sa pahina 94]
“Gintugutan sa Pagkuha Sang Paghidait Gikan sa Duta”
Sa diin nagapadulong ang teknolohiya? Ginreport sang The Globe and Mail, sa Toronto, Canada, Enero 22, 1987, ang masunod gikan sa pamulongpulong ni Ivan L. Head, presidente sang International Development Research Centre:
“Mahimo nga matuod gid ang pagbanta nga isa sa kada apat ka sientipiko kag teknologo sa kalibutan nga nagapakigbahin sa pagpanalawsaw kag sa pagtukib ang nagapangabudlay para sa paghimo sing mga hinganiban. . . . Pasad sa kantidad sang 1986, ang nagasto labaw sa $1.5-milyon kada minutos. . . . May mas kalig-unan bala kita karon subong resulta sini nga sahi sang pagpadaku sa teknolohiya? Ang mga armas nuklear sang gamhanan nga mga pungsod katumbas sa puersa sang tanan nga armas nga gingamit sang tanan nga nagbuylog sa inaway sa tion sang Ikaduha nga Bug-os Kalibutan nga Inaway—pamuaron ini sing 6,000 ka beses pa. Anom ka libo ka Ikaduha nga Bug-os Kalibutan nga Inaway. Halin sang 1945, wala pa sa pito ka semana nga ang kalibutan nahilway sa militar nga lihok. Kapin na sa 150 ka inaway ang natabo sa sulod ukon sa gua sang mga pungsod, nga ginabanta nga nagkutol sing 19.3 milyones ka kabuhi, ang kalabanan sini resulta sang epektibo kag bag-o nga mga teknolohiya nga naglutaw sa sining dag-on sang Nasyones Unidas.”
Sang tuig 2005, kapin na sa 20 milyones ka kabuhi ang napatay bangod sa militar nga lihok.
[Kahon sa pahina 98, 99]
Ang Balayan Sang Tulun-an Sang Bugna
Sa aton pagbinagbinag sang tulun-an sang Bugna tubtob sa sini nga punto, mas nag-athag na sa aton ang balayan sang tulun-an. Pagkatapos sang makapulukaw nga introduksion sini (Bugna 1:1-9), mahimo naton tamdon ang Bugna subong nabahin sa 16 ka palanan-awon nga amo ang masunod:
UNA NGA PALANAN-AWON (1:10–3:22): Paagi sa inspirasyon nakita ni Juan ang ginhimaya nga si Jesus, nga nagapadala sing makapapagsik nga laygay nga mga mensahe sa pito ka kongregasyon.
IKA-2 NGA PALANAN-AWON (4:1–5:14): Isa ka halangdon gid nga talan-awon tuhoy sa langitnon nga trono ni Jehova nga Dios. Ginaduhol Niya ang isa ka linukot sa Kordero.
IKA-3 NGA PALANAN-AWON (6:1-17): Sang ginhukas ang una nga anom ka pat-in sang linukot, paagisod nga ginpahayag sang Kordero ang mga palanan-awon tuhoy sa mga mahanabo sa adlaw sang Ginuo. Ang apat ka mangangabayo sang Apokalipsis nagtuwak, ang mga ulipon sang Dios nga napatay subong mga martir nakabaton sing puti nga malaba nga panapton, kag ginlaragway ang daku nga adlaw sang kaakig.
IKA-4 NGA PALANAN-AWON (7:1-17): Ginapunggan sang mga anghel ang hangin sang kalaglagan tubtob mapat-inan ang 144,000 ka espirituwal nga Israel. Ang isa ka dakung kadam-an gikan sa tanan nga pungsod nagapadungog sang kaluwasan sa Dios kag kay Cristo kag ginatipon para sa kaluwasan sa dakung kapipit-an.
IKA-5 NGA PALANAN-AWON (8:1–9:21): Sang ginhukas ang ikapito nga pat-in, ginpatunog ang pito ka trumpeta, ang una nga anom sini amo ang ikalima nga palanan-awon. Ining anom ka pagpatunog sa trumpeta nagapahayag sang paghukom ni Jehova sa katawhan. Ginapahibalo man sang ikalima kag ikan-om nga trumpeta ang una kag ikaduha nga kailo.
IKA-6 NGA PALANAN-AWON (10:1–11:19): Ginhatagan sang isa ka makusog nga anghel si Juan sing isa ka gamay nga linukot, gintakus ang templo, kag nahibaluan naton ang mga naeksperiensiahan sang duha ka saksi. Naghingapos ini sa pagpatunog sa ikapito nga trumpeta, nga nagapahayag sang ikatlo nga kailo para sa mga kaaway sang Dios—ang pag-abot sang Ginharian ni Jehova kag sang iya Cristo.
IKA-7 NGA PALANAN-AWON (12:1-17): Ginalaragway sini ang pagkabun-ag sang Ginharian, nga nagresulta sa pagtagbong ni Miguel sa man-ug, si Satanas, sa duta.
IKA-8 NGA PALANAN-AWON (13:1-18): Ang gamhanan nga sapat nga mapintas nagtakas gikan sa dagat, kag ginasugyot sang sapat nga may duha ka sungay kaangay sang kordero ang katawhan nga simbahon ini.
IKA-9 NGA PALANAN-AWON (14:1-20): Isa ka matahom gid nga laragway sang 144,000 sa Bukid Sion. Nabatian ang mga mensahe sang anghel sa bug-os nga kalibutan, gin-ani ang puno sang ubas sang duta, kag gintasak ang linasan sang ubas sang kaakig sang Dios.
IKA-10 NGA PALANAN-AWON (15:1–16:21): Isa pa ka pagsid-ing sa langitnon nga korte, nga ginsundan sang pag-ula sa pito ka yahong sang kaakig ni Jehova sa duta. Matapos man ini nga bahin paagi sa isa ka matagnaon nga paglaragway sa katapusan sang sistema ni Satanas.
IKA-11 NGA PALANAN-AWON (17:1-18): Ang daku nga makihilawason nga babayi, ang Babilonia nga Daku, nagasakay sa duag-eskarlata nga sapat nga mapintas, nga magakadto sa kadadalman sa makadali lamang apang magasaka liwat kag laglagon ang Babilonia nga Daku.
IKA-12 NGA PALANAN-AWON (18:1–19:10): Ginpahibalo ang pagkapukan kag katapusan nga kalaglagan sang Babilonia nga Daku. Sang malaglag sia, ang iban nagkalisod, ang iban nagdayaw kay Jehova; ginpahibalo ang kasal sang Kordero.
IKA-13 NGA PALANAN-AWON (19:11-21): Ginapangunahan ni Jesus ang mga kasuldadusan sang langit sa pagpadapat sang kaakig kag paghukom sang Dios batok sa sistema ni Satanas, sa mga kasuldadusan sini, kag mga sumalakdag sini; ang mga pispis nga nagapangaon sing unod mabusog sa ila bangkay.
IKA-14 NGA PALANAN-AWON (20:1-10): Ang pagtagbong kay Satanas nga Yawa sa kadadalman, ang Isa ka Libo ka Tuig nga Paghari ni Cristo kag sang iya kaupod nga mga hari, ang katapusan nga pagtilaw sa katawhan, kag ang kalaglagan ni Satanas kag sang iya mga demonyo.
IKA-15 NGA PALANAN-AWON (20:11–21:8): Ang kabilugan nga pagkabanhaw kag ang daku nga Adlaw sang Paghukom; magaluntad ang isa ka bag-ong langit kag isa ka bag-ong duta, nga may dayon nga mga pagpakamaayo para sa matarong nga katawhan.
IKA-16 NGA PALANAN-AWON (21:9–22:5): Magahingapos ang Bugna paagi sa isa ka matahom nga palanan-awon tuhoy sa Bag-ong Jerusalem, ang asawa sang Kordero. Ang aman sang Dios nga pagpaayo kag kabuhi para sa katawhan nagailig gikan sa sina nga siudad.
Nagahinakop ang Bugna paagi sa mapagsik nga mga pulong sang pagtamyaw kag laygay gikan kay Jehova, kay Jesus, sa anghel, kag kay Juan mismo. Ang tanan ginaagda “Kari!”—Bugna 22:6-21.