Kapitulo Beinte-siete

Ginapakamaayo ni Jehova ang Putli nga Pagsimba

Isaias 66:1-14

1. Ano nga mga tema ang ginapadaku sa katapusan nga kapitulo sang Isaias, kag ano nga mga pamangkot ang ginasabat?

SA HINGAPUSAN nga kapitulo sang Isaias, ang pila sang panguna nga mga tema sining matagnaon nga tulun-an ginatapos sa talalupangdon nga paagi, kag ginasabat ang pila ka importante nga mga pamangkot. Lakip sa mga tema nga ginapadaku amo ang pagkahalangdon ni Jehova, ang iya pagdumot sa pagkasalimpapaw, ang iya determinasyon nga silutan ang mga malauton, kag ang iya gugma kag kabalaka sa mga matutom. Dugang pa, ginasabat ang masunod nga mga pamangkot: Paano makilala ang matuod nga pagsimba gikan sa butig nga pagsimba? Paano naton mapat-od nga silutan ni Jehova ang mga salimpapaw nga nagapakunokuno nga balaan samtang ginapigos nila ang katawhan sang Dios? Kag paano pakamaayuhon ni Jehova ang mga nagapabilin nga matutom sa iya?

Ang Yabi sa Putli nga Pagsimba

2. Ano ang deklarasyon ni Jehova tuhoy sa iya pagkadungganon, kag ano ang wala ginapahangop sini nga deklarasyon?

² Subong panugod, ginpadaku sang tagna ang pagkadungganon ni Jehova: “Amo ini ang ginsiling ni Jehova: ‘Ang langit amo ang akon trono, kag ang duta amo ang palatungan sang akon mga tiil. Ti, diin gid ang balay nga mapatindog ninyo para sa akon, kag diin gid ang duog nga mangin akon palahuwayan?’ ” (Isaias 66:1) Ang iban nagapati nga ginapalas-ay sang manalagna ang mga Judiyo sa pagpatindog liwat sang templo para kay Jehova sang ginpasag-uli ang pungsod sa iya dutang natawhan. Indi ini matuod; si Jehova mismo magasugo nga patindugon liwat ang templo. (Esdras 1:​1-6; Isaias 60:13; Hageo 1:​7, 8) Ano, nian, ang buot silingon sini nga dinalan?

3. Ngaa nagakaigo nga ang duta ginalaragway subong ‘palatungan sang mga tiil’ ni Jehova?

³ Una anay, binagbinagon naton kon ngaa ginlaragway ang duta nga ‘palatungan sang mga tiil’ ni Jehova. Indi ini isa ka nagapakanubo nga termino. Sa tunga sang binilyon ka butang sa langit nga gintuga sa uniberso, ang duta lamang ang pinasahi nga gintawag sing subong sini. Ang aton planeta magapabilin nga tumalagsahon tubtob sa walay katubtuban, kay diri ginbayad sang bugtong nga Anak ni Jehova ang gawad, kag diri ibindikar ni Jehova ang iya pagkasoberano paagi sa Mesianikong Ginharian. Nagakaigo gid nga tawgon ang duta subong palatungan sang mga tiil ni Jehova! Mahimo gamiton sang isa ka hari ang subong sina nga palatungan sa pagsaka sa iya halangdon nga trono kag pagkatapos sini subong palahuwayan sang iya mga tiil.

4. (a) Ngaa imposible nga ang isa ka tinukod sa duta mangin palahuwayan ni Jehova nga Dios? (b) Ano ang buot silingon sang dinalan nga “ini tanan nga butang,” kag ano ang ihinakop naton tuhoy sa pagsimba kay Jehova?

⁴ Sa pagkamatuod, ang hari indi magpuyo sa palatungan sang iya mga tiil, gani si Jehova wala man nagapuyo sa sini nga duta. Ti, indi gani sia makaigo bisan sa malapad nga pisikal nga kalangitan! Labi na gid nga indi makaigo si Jehova sa isa ka tinukod lamang sa duta agod literal nga mangin puluy-an niya. (1 Hari 8:27) Ang trono kag palahuwayan ni Jehova yara sa duog sang mga espiritu, nga amo ang kahulugan sang ekspresyon nga “langit” nga ginasambit sa Isaias 66:1. Ginpadaku sang masunod nga bersikulo ang buot gid silingon sini: “ ‘Karon ini tanan nga butang ginhimo sang akon kamot, amo kon ngaa nagaluntad ini tanan,’ amo ang ginsiling ni Jehova.” (Isaias 66:2a) Handurawa si Jehova nga daw nagapangwahig samtang ginatudlo niya “ini tanan nga butang”​—ang tanan-tanan sa langit kag sa duta. (Isaias 40:26; Bugna 10:6) Subong Daku nga Manunuga sang bug-os nga uniberso, labaw pa sa isa ka tinukod lamang ang nagakadapat nga idedikar sa iya. Labaw pa sa pakitakita nga pagsimba ang nagakadapat sa iya.

5. Paano naton ginapakita nga “nagaantos [kita] kag mahinulsulon”?

⁵ Ano nga sahi sang pagsimba ang nagakadapat para sa Bug-os Uniberso nga Soberano? Sia mismo ang nagsugid sa aton: “Nian, sa sining isa magatulok ako, sa isa nga nagaantos kag mahinulsulon kag nagakurog sa akon pulong.” (Isaias 66:2b) Huo, kinahanglanon sa putli nga pagsimba ang husto nga panimuot sang tagipusuon sang sumilimba. (Bugna 4:11) Ang sumilimba ni Jehova dapat “nagaantos kag mahinulsulon.” Nagakahulugan bala ini nga luyag ni Jehova nga mangin masubo kita? Indi, “malipayon [sia] nga Dios,” kag luyag man niya nga mangin malipayon ang iya mga sumilimba. (1 Timoteo 1:​11; Filipos 4:4) Apang, kita tanan pirme nagapakasala, kag indi naton dapat pakadiutayon ang aton mga sala. Dapat kita ‘mag-antos’ bangod sini, magkasubo nga naglisa kita sa marka sang matarong nga mga talaksan ni Jehova. (Salmo 51:17) Dapat naton ipakita nga ‘naghinulsol’ kita, nga ginapakigbatuan naton ang aton mga huyog sa pagpakasala, kag nagapangamuyo kay Jehova para sa kapatawaran.​—Lucas 11:4; 1 Juan 1:​8-​10.

6. Sa anong kahulugan nga ang matuod nga mga sumilimba dapat ‘magkurog sa pulong sang Dios’?

⁶ Dugang pa, nagatulok si Jehova sa mga ‘nagakurog sa iya pulong.’ Nagakahulugan bala ini nga luyag niya nga magkurog kita sa kahadlok kada mabasa naton ang iya mga deklarasyon? Indi, sa baylo, luyag niya nga tahaon naton ang iya ginasiling. Sinsero nga nagatinguha kita nga matigayon ang iya laygay, kag ginagamit ini sa pagtuytoy sa tanan nga ginahimo naton sa kabuhi. (Salmo 119:105) Mahimo nga “nagakurog” man kita, sa kahulugan nga nahadlok kita sa paghunahuna lamang nga lalison ang Dios, nga simbugan ang iya kamatuoran sing mga tradisyon sang tawo, ukon pakadiutayon ini. Kinahanglanon gid sa putli nga pagsimba ining mapainubuson nga panimuot​—apang, makapasubo nga talagsa na lang ini sa kalibutan karon.

Ginadumtan ni Jehova ang Salimpapaw nga Pagsimba

7, 8. Paano ginatamod ni Jehova ang pakulahaw nga pagsimba sang relihioso nga mga salimpapaw?

⁷ Samtang ginabinagbinag ni Isaias ang iya mga kontemporaryo, nahibaluan gid niya nga pila lamang sa ila ang may panimuot nga ginapangita ni Jehova sa iya mga sumilimba. Bangod sini, takus gid ang apostata nga Jerusalem sa paghukom nga manug-abot sa iya. Talupangda kon paano ginatamod ni Jehova ang pagsimba nga ginahimo sa sini: “Ang isa nga nagapatay sang toro nga baka kasubong sang isa nga nagapatay sing tawo. Ang isa nga nagahalad sing karnero kasubong sang isa nga nagalunggo sang liog sang ido. Ang isa nga nagadulot sing regalo​—sing dugo sang baboy! Ang isa nga nagadulot sing handumanan nga kamangyan kasubong sang isa nga nagabungat sing pagpakamaayo paagi sa makatalanhaga nga mga pulong. Sila man ang nagpili sang ila mga dalanon, kag ang ila gid kalag nahamuot sa ila makangilil-ad nga mga butang.”​—Isaias 66:3.

⁸ Ining mga pulong nagapahanumdom sa aton sang mga pulong ni Jehova nga narekord sa una nga kapitulo sang Isaias. Didto ginsilingan ni Jehova ang iya batinggilan nga katawhan nga ang ila pakulahaw nga mga buhat sang pagsimba wala lamang mapaslawan sa pagpahamuot sa iya kundi nagpadabdab pa gani sang iya matarong nga kaakig bangod salimpapaw ang mga sumilimba. (Isaias 1:​11-​17) Sing kaanggid, ginapaanggid karon ni Jehova ang ila mga dulot sa makangilidlis nga mga krimen. Subong sang pagpatay sa isa ka tawo, ang ila paghalad sing malahalon nga toro nga baka indi makauluulo kay Jehova! Ang iban pa nga mga halad ginapaangay sa pagdulot sing ido ukon baboy, ang mga sapat nga di-matinlo sa idalom sang Mosaikong Kasuguan kag indi gid bagay ihalad. (Levitico 11:​7, 27) Ginatugutan bala ni Jehova nga indi masilutan ining relihioso nga pagkasalimpapaw?

9. Ano ang ginhimo sang kalabanan nga Judiyo sa mga pahanumdom ni Jehova paagi kay Isaias, kag ano ang di-malikawan nga resulta?

⁹ Nagsiling karon si Jehova: “Nian, ako man, magapili sang mga paagi nga pintasan sila; kag himuon ko sa ila ang mga butang nga ginakahadlukan nila; kay nagpanawag ako, apang wala gid sing nagsabat; nagpamulong ako, apang wala gid sing nagpamati; kag padayon nga ginhimo nila ang malaut sa akon mga mata, kag ginpili nila ang mga butang nga wala ko nahamut-an.” (Isaias 66:4) Walay duhaduha nga nabungat ni Isaias ining mga pulong nga may tinagipusuon nga pagsalig. Sa sulod sang madamo nga tinuig nangin instrumento sia ni Jehova, nga ‘nagapanawag’ kag ‘nagapamulong’ sa Iya katawhan. Nahibaluan gid sang manalagna nga, sa kabilugan, wala sing isa nga nagapamati. Bangod nagpadayon sila sa paghimo sing malaut, indi malikawan ang silot. Pilion gid ni Jehova ang silot para sa ila kag pahanabuon sa iya apostata nga katawhan ang makakulugmat nga mga hitabo.

10. Ano ang ginasugid sa aton sang mga pagpakig-angot ni Jehova sa Juda tuhoy sa iya pagtamod sa Cristiandad?

¹⁰ Ang modernong-adlaw nga Cristiandad naghimo man sang mga butang nga wala ginakahamut-an ni Jehova. Ang idolatriya lapnag sa iya mga simbahan, ang di-makasulatanhon nga mga pilosopiya kag mga tradisyon ginapakadaku sa iya mga pulpito, kag ang paghingamo sa gahom sa politika labi pa nga nagpasuod sa iya sa makihilahion sa espirituwal nga relasyon sa mga pungsod sang kalibutan. (Marcos 7:​13; Bugna 18:​4, 5, 9) Subong sang natabo sa dumaan nga Jerusalem, ang nagakadapat nga silot sa Cristiandad​—isa ka “ginakahadlukan” nga butang—​indi mapunggan nga magaabot sa iya. Isa sa mga rason kon ngaa pat-od gid nga silutan sia amo ang iya paagi sang pagtratar sa katawhan sang Dios.

11. (a) Paano nadugangan pa ang sala sang mga apostata sang adlaw ni Isaias? (b) Sa anong kahulugan ginasikway sang mga kontemporaryo ni Isaias ang mga matutom ‘tungod sa ngalan sang Dios’?

¹¹ Si Isaias nagpadayon: “Pamatii ninyo ang pulong ni Jehova, kamo nga nagakurog sa iya pulong: ‘Ang inyo mga utod nga nagadumot sa inyo, nga nagasikway sa inyo tungod sa akon ngalan, nagsiling, “Kabay nga himayaon si Jehova!” Magapakita man sia nga may pagkasadya sa inyo bahin, kag sila ang mahuy-an.’ ” (Isaias 66:5) May salabton halin sa Dios ang “mga utod” ni Isaias, ang iya mismo mga kasimanwa, nga magtiglawas kay Jehova nga Dios kag magpasakop sa iya pagkasoberano. Ang ila kapaslawan sa paghimo sini daku gid nga sala nila. Apang nadugangan pa ang ila sala bangod ginadumtan nila ang mga tawo nga matutom kag mapainubuson, kaangay ni Isaias. Ginadumtan kag ginasikway sining mga apostata ang mga matutom bangod maminatud-on nga ginatiglawas nila si Jehova nga Dios. Sa sini nga kahulugan ang pagsikway ginhimo ‘tungod sa ngalan sang Dios.’ Sa amo man nga tion, ining butig nga mga alagad ni Jehova nagapangangkon nga nagatiglawas sa iya, kag salimpapaw nga nagagamit sang diosnon pamatian nga mga pulong subong sang “Kabay nga himayaon si Jehova!”a

12. Ano ang pila ka halimbawa sang paghingabot sang relihioso nga mga salimpapaw sa matutom nga mga alagad ni Jehova karon?

¹² Ang pagdumot sang butig nga relihion sa mga sumalakdag sang putli nga pagsimba indi isa ka bag-o nga butang. Isa ini ka dugang pa nga katumanan sang tagna sa Genesis 3:​15, nga nagtagna sang madugay na nga kaawayon sa ulot sang binhi ni Satanas kag sang Binhi sang babayi sang Dios. Ginsugiran ni Jesus ang iya hinaplas nga mga sumulunod sang nahauna nga siglo nga magaantos man sila sa mga kamot sang ila mga kasimanwa​—sikwayon sila sa mga sinagoga kag hingabuton pa gani tubtob kamatayon. (Juan 16:2) Kag kamusta naman sa modernong mga tion? Sa pagsugod sang “katapusan nga mga adlaw,” nakita sang katawhan sang Dios nga ang kaanggid nga paghingabot yara sa unhan. (2 Timoteo 3:1) Sang 1914, ginbalikwat sang The Watch Tower ang Isaias 66:5, nga nagasiling: “Ang halos tanan nga paghingabot nga nag-abot sa katawhan sang Dios naggikan sa nagapangangkon nga mga Cristiano.” Ang amo gihapon nga artikulo nagsiling man: “Wala kita nakahibalo kon bala himuon nila ang sobra gid nga butang sa aton adlaw​—ang sikwayon kita, tublagon kita, ukon ayhan patyon kita.” Nagmatuod gid ining mga pulong! Wala magdugay sa tapos mabalhag ining mga pulong, ang paghingabot nga ginsulsol sang mga klerigo nagbaskog sa tion sang Bug-os Kalibutan nga Inaway I. Apang ginpakahuy-an ang Cristiandad, subong gid sang gintagna. Paano?

Isa ka Madasig kag Hinali nga Pagpasag-uli

13. Sa orihinal nga katumanan, ano ang “gahod sang kinagubot gikan sa siudad”?

¹³ Si Isaias nagtagna: “May gahod sang kinagubot gikan sa siudad, isa ka gahod gikan sa templo! Amo ini ang tingog ni Jehova nga nagabalos sang nagakadapat sa iya mga kaaway.” (Isaias 66:6) Sa orihinal nga katumanan sining mga pulong, ang “siudad” amo ang Jerusalem, nga nahamtangan sang templo ni Jehova. Ang “gahod sang kinagubot” nagapahangop sang kagubot sang inaway, nga mabatian sa siudad sang nagsalakay ang Babilonianhon nga mga hangaway sang 607 B.C.E. Apang, kamusta naman sa modernong-adlaw nga katumanan?

14. (a) Ano ang gintagna ni Malaquias tuhoy sa pagkari ni Jehova sa Iya templo? (b) Suno sa tagna ni Ezequiel, ano ang resulta sang nag-abot si Jehova sa iya templo? (c) San-o gin-usisa ni Jehova kag ni Jesus ang espirituwal nga templo, kag paano naapektuhan ang mga nagapangangkon nga nagatiglawas sa putli nga pagsimba?

¹⁴ Ining mga pulong sa Isaias nagahisanto sa duha pa ka matagnaon nga mga pinamulong, nga ang isa narekord sa Ezequiel 43:​4, 6-9 kag ang isa pa sa Malaquias 3:​1-5. Si Ezequiel kag si Malaquias lunsay nagtagna sang tion nga si Jehova nga Dios magaabot sa iya templo. Ginapakita sang tagna ni Malaquias nga magaabot si Jehova agod usisaon ang iya balay sang putli nga pagsimba kag magapanghikot sia subong Manugpadalisay, kag sikwayon niya ang mga nagamisrepresentar sa iya. Ang palanan-awon ni Ezequiel nagalaragway kay Jehova nga nagasulod sa templo kag nagasugo nga dulaon ang tanan nga agi sang imoralidad kag idolatriya.b Sa modernong-adlaw nga katumanan sini nga mga tagna, isa ka importante nga espirituwal nga hitabo ang natabo sang 1918 may kaangtanan sa pagsimba kay Jehova. Mahimo gid nga gin-usisa ni Jehova kag ni Jesus ang tanan nga nagapangangkon nga nagatiglawas sa putli nga pagsimba. Yadto nga pag-usisa nagdul-ong sa hingapusan nga pagsikway sa malaut nga Cristiandad. Para sa hinaplas nga mga sumulunod ni Cristo, ang pag-usisa nagkahulugan sing malip-ot nga panahon sang pagpadalisay nga ginsundan sang madasig nga espirituwal nga pagpasag-uli sang 1919.​—1 Pedro 4:17.

15. Ano nga pagkabun-ag ang gintagna, kag paano ini natuman sang 537 B.C.E.?

¹⁵ Ining pagpasag-uli nagakaigo nga ginlaragway sa masunod nga mga bersikulo sang Isaias: “Sa wala pa sia pagsakiti nag-anak sia. Sa wala pa mag-abot ang iya kasakit, nag-anak sia sing lalaki. Sin-o ang nakabati sing subong sini nga butang? Sin-o ang nakakita sing subong sini nga mga butang? Mabun-ag bala ang isa ka duta nga may kasakit sang pagpanganak sa isa ka adlaw? Ukon mabun-ag bala ang isa ka pungsod sa isa ka kahigayunan? Kay ang Sion ginsakitan kag nagbun-ag sang iya mga anak.” (Isaias 66:​7, 8) Ining mga pulong una nga natuman sing makakulunyag sa nabihag nga mga Judiyo sa Babilonia. Ang Sion, ukon Jerusalem, ginalaragway liwat subong isa ka babayi nga nagapanganak, apang tumalagsahon gid ini nga pagpanganak! Tuman ini kadasig, tuman kahinali, nga natabo ini antes magsugod ang kasakit sang pagpanganak! Isa ini ka nagakaigo gid nga laragway. Ang pagkabun-ag liwat sang katawhan sang Dios subong isa gid ka pungsod sang 537 B.C.E. tuman kadasig kag kahinali nga daw isa ini ka milagro. Ang paghilway ni Ciro sa mga Judiyo gikan sa pagkabihag tubtob sa tion nga nakabalik ang matutom nga nagkalabilin sa ila dutang natawhan natabo sa sulod sang pila ka bulan lamang! Tuhay gid ini sa mga hitabo nga nagdul-ong sa orihinal nga pagkabun-ag sang pungsod sang Israel! Sang 537 B.C.E., indi na kinahanglan nga maghingyo sing kahilwayan gikan sa indi magpasugot nga hari, indi na kinahanglan nga malagyo gikan sa mapintas nga hangaway, kag indi na kinahanglan nga magpanglakaton sing 40 ka tuig sa kahanayakan.

16. Sa modernong-adlaw nga katumanan sang Isaias 66:​7, 8, ano ang ginalaragway sang Sion, kag paano ang iya mga anak ginbun-ag liwat?

¹⁶ Sa modernong-adlaw nga katumanan, ang Sion nagatiglawas sa langitnon nga “babayi” ni Jehova, ang iya langitnon nga organisasyon sang espiritu nga mga tinuga. Sang 1919 nagkasadya ining “babayi” nga makita ang pagkabun-ag sang iya hinaplas nga mga anak sa duta subong isa ka organisado nga katawhan, “isa ka pungsod.” Yadto nga pagkabun-ag liwat madasig kag hinali.c Sa sulod lamang sang pila ka bulan, ang wala nagapanghikot nga grupo sang mga hinaplas nga daw patay ang kahimtangan nangin mapagsik kag aktibo sa ila “duta,” ang ila duog para sa espirituwal nga pagpanghikot nga ginhatag sang Dios. (Bugna 11:​8-​12) Sang tigragas sang 1919, ginpahibalo pa gani nila ang ila pagbalhag sing bag-o nga balasahon subong komplemento sa The Watch Tower. Gintawag nga The Golden Age (karon Magmata!), ining bag-o nga publikasyon isa ka pamatuod nga ang katawhan sang Dios ginpapagsik liwat kag gin-organisar liwat para sa pag-alagad.

17. Paano ginapasalig ni Jehova ang iya katawhan nga wala sing makapugong sa iya sa pagtuman sang iya katuyuan tuhoy sa espirituwal nga Israel?

¹⁷ Wala sing puwersa sa uniberso ang makapugong sa sining espirituwal nga pagkabun-ag liwat. Maathag nga ginapabutyag ini sang masunod nga bersikulo: “ ‘Kon tuhoy sa akon, pahanabuon ko bala nga magbukas ang taguangkan kag indi pahanabuon ang pagpanganak?’ siling ni Jehova. ‘Ukon ginapahanabo ko bala ang pagpanganak kag ginapahanabo ko man bala nga magtakop ang taguangkan?’ siling sang inyo Dios.” (Isaias 66:9) Subong nga ang proseso sang pagbun-ag indi gid mapunggan sa tion nga nagsugod na ini, ang pagkabun-ag liwat sang espirituwal nga Israel indi gid mapunggan sa tion nga nagsugod na ini. Matuod, ginpamatukan ini, kag mahimo nga pamatukan pa sa palaabuton. Apang si Jehova lamang ang makapadulog sang iya ginsugdan, kag wala gid niya ginahimo ina! Pero, paano ginapakig-angutan ni Jehova ang iya nagpagsik liwat nga katawhan?

Ang Mapinalanggaon nga Pag-atipan ni Jehova

18, 19. (a) Anong makatalandog nga ilustrasyon ang ginagamit ni Jehova, kag paano ini naaplikar sa iya nabihag nga katawhan? (b) Paano ang hinaplas nga nagkalabilin karon nakabenepisyo gikan sa mahigugmaon nga pagpakaon kag pag-atipan?

¹⁸ Ang masunod nga apat ka bersikulo nagalaragway sing isa ka makatalandog nga laragway sang mapinalanggaon nga pag-atipan ni Jehova. Una anay, si Isaias nagsiling: “Magkasadya kamo sa Jerusalem kag magkalipay kamo sa iya, kamo tanan nga nagahigugma sa iya. Maghugyaw gid kamo sa iya, kamo tanan nga padayon nga nagalalaw tungod sa iya; tungod kay kamo magasuso kag pat-od nga mabusog gikan sa iya suso sang bug-os nga paglipay; tungod kay kamo magalutgot kag malipay sing tuman gikan sa utong sang iya himaya.” (Isaias 66:​10, 11) Ginagamit diri ni Jehova ang ilustrasyon sang isa ka babayi nga nagabatiti sa iya lapsag. Ang bata nagasinutil kon ginagutom sia. Apang sa tion nga iduon sia sa dughan sang iya iloy agod pasusuhon, ang iya kasubo ginabuslan sang kalipay kag kaayawan. Sa kaanggid nga paagi, ang nagalalaw nga kahimtangan sang nagkalabilin nga matutom nga mga Judiyo sa Babilonia madasig nga pagabuslan sang kalipay kag kaayawan kon mag-abot na ang tion nga hilwayon sila kag ipasag-uli. Magakalipay sila. Ang himaya sang Jerusalem ipasag-uli kon mapatindog ini liwat kag puy-an liwat. Nian, ang himaya sang siudad magalakip sa matutom nga mga pumuluyo sini. Sa liwat, pakan-on sila sa espirituwal paagi sa aktibo nga pagpanghikot sang mga saserdote.​—Ezequiel 44:​15, 23.

¹⁹ Ang espirituwal nga Israel ginpakamaayo man sing bugana nga pagkaon sa tapos sang pagpasag-uli sang 1919. Sugod sadto, dalayon nga nag-ilig ang espirituwal nga pagkaon nga ginahatag paagi sa “matutom kag mainandamon nga ulipon.” (Mateo 24:45-​47) Nangin tion gid ini sang kaumpawan kag kalipay para sa hinaplas nga nagkalabilin. Apang may dugang pa nga mga pagpakamaayo.

20. Paano ang Jerusalem ginpakamaayo sing isa ka “nagabaha nga suba,” sa dumaan kag sa modernong mga tion?

²⁰ Ang tagna nagpadayon: “Amo ini ang ginsiling ni Jehova: ‘Yari karon magahatag ako sa iya sing paghidait subong sang suba kag sing himaya sang mga pungsod subong sang nagabaha nga suba, kag pat-od nga magasuso kamo. Pasalikaon kamo sa balikawang, kag sa ibabaw sang mga tuhod hapluson kamo.’ ” (Isaias 66:12) Ang laragway diri sang pagbatiti gintingob sa laragway sang isa ka bugana nga ilig sang mga pagpakamaayo​—isa ka “suba” kag “nagabaha nga suba.” Pakamaayuhon ang Jerusalem indi lamang sing bugana nga paghidait gikan kay Jehova kundi sing “himaya [man] sang mga pungsod,” nga nagailig kag nagapakamaayo sa katawhan sang Dios. Nagakahulugan ini nga ang katawhan sang mga pungsod magabaha sa katawhan ni Jehova. (Hageo 2:7) Sa dumaan nga katumanan, madamo nga tawo gikan sa nanuhaytuhay nga mga pungsod ang nagbuylog matuod sa Israel, kag nangin Judiyong mga proselita. Apang, ang daku pa nga katumanan natabo sa aton tion sang ang “dakung kadam-an . . . gikan sa tanan nga pungsod kag tribo kag katawhan kag hambal”​—isa gid ka nagabaha nga suba sang katawhan—​nagbuylog sa nagkalabilin sang espirituwal nga mga Judiyo.​—Bugna 7:9; Zacarias 8:23.

21. Sa makagalanyat nga paglaragway paagi sa pulong, ano nga sahi sang paglipay ang gintagna?

²¹ Ang Isaias 66:12 nagasambit man sing mga ekspresyon tuhoy sa paghigugma sang iloy​—pagdalo sa bata sa ibabaw sang mga tuhod kag pagkugos sa iya sa kilid. Sa masunod nga bersikulo, kaanggid nga panghunahuna ang ginapabutyag apang makawiwili nga tuhay na ang laragway. “Subong sang isa ka tawo nga padayon nga ginalipay sang iya iloy, sa amo ako padayon nga magalipay sa inyo; kag tuhoy sa Jerusalem pagalipayon kamo.” (Isaias 66:13) Ang bata isa na karon ka “tawo,” isa ka adulto. Apang yara gihapon ang handum sang iya iloy nga lipayon sia sa tion sang kalisod.

22. Paano ginapakita ni Jehova ang pagkamapinalanggaon kag kabaskugon sang iya gugma?

²² Sa sining makagalanyat nga paagi, gin-ilustrar ni Jehova ang kabaskugon kag pagkamapinalanggaon sang iya gugma para sa iya katawhan. Bisan gani ang pinakamabaskog na nga gugma sang iloy isa lamang ka arumiraw nga banaag sang daku nga gugma ni Jehova sa iya matutom nga katawhan. (Isaias 49:15) Importante gid nga ipabanaag sang tanan nga Cristiano ini nga kinaiya sang ila langitnon nga Amay! Ginhimo ini ni apostol Pablo, kag sa amo nagbilin sia sing isa ka maayong huwaran para sa mga gulang sa Cristianong kongregasyon. (1 Tesalonica 2:7) Si Jesus nagsiling nga ang gugma sa utod amo ang mangin panguna nga nagapakilala nga tanda sang iya mga sumulunod.​—Juan 13:​34, 35.

23. Ilaragway ang malipayon nga kahimtangan sang ginpasag-uli nga katawhan ni Jehova.

²³ Ginapabutyag ni Jehova ang iya gugma sa aksion. Sa amo, nagpadayon sia: “Pat-od nga makita ninyo, kag ang inyo tagipusuon magahugyaw, kag ang inyo mismo mga tul-an magalambo kaangay sang linghod nga hilamon. Kag ang kamot ni Jehova pat-od nga makilala sang iya mga alagad, apang pakamalauton gid niya ang iya mga kaaway.” (Isaias 66:14) Ang hangkilan sa Hebreo nga lenguahe nagsiling nga ang ekspresyon nga “pat-od nga makita ninyo” nagapahangop nga bisan diin man magtulok ang nagbalik nga mga bihag sa ila napasag-uli nga duta, “kalipay lamang ang ila makita.” Magahugyaw gid sila kag makunyag sing bug-os nga ginpasag-uli sila sa ila hinigugma nga dutang natawhan. Mangin batan-on ang ila pamatyagan, kag daw subong nga ang ila mga tul-an nagbakod liwat, nagpagsik liwat kaangay sang mga hilamon sa tigpamulak. Ang tanan makahibalo nga ining ginpakamaayo nga kahimtangan natabo, indi bangod sa panikasog sang tawo, kundi bangod sa “kamot ni Jehova.”

24. (a) Ano ang imo konklusion kon binagbinagon mo ang mga hitabo nga nagaapektar sa katawhan ni Jehova karon? (b) Ano ang dapat mangin pamat-od naton?

²⁴ Makita mo bala ang pagpanghikot sang kamot ni Jehova sa iya katawhan karon? Wala sing tawo nga makapahanabo sang pagpasag-uli sang putli nga pagsimba. Wala sing tawo nga makapahanabo sang pagbaha sang minilyon ka hamili nga katawhan gikan sa tanan nga pungsod agod magbuylog sa matutom nga nagkalabilin sa ila espirituwal nga duta. Si Jehova nga Dios lamang ang makahimo sining mga butang. Ini nga mga pagpabutyag sang gugma ni Jehova nagahatag sa aton sing rason nga magkalipay sing daku. Kabay nga indi gid naton pagpasapayanan ang iya gugma. Padayon kita nga ‘magkurog sa iya pulong.’ Mamat-od kita nga magkabuhi suno sa mga prinsipio sang Biblia kag magkalipay sa pag-alagad kay Jehova.

[Mga nota]

[Piktyur sa pahina 395]

“Ini tanan nga butang ginhimo sang akon kamot”

[Retrato sa pahina 402]

Palambuton ni Jehova sa Sion “ang himaya sang mga pungsod”