Mga Kumpas kag Pangguyahon

ANG mga tawo sa pila ka kultura nagakumpas sing labi sangsa iban. Apang, halos ang tanan nagahambal nga may pagbag-o sa pangguyahon kag pagkumpas. Matuod ini sa personal man nga pagpakigsugilanon kag sa pagpamulongpulong sa publiko.

Ang pagkumpas kinaugali anay kay Jesus kag sa iya dumaan nga mga disipulo. Sang isa ka okasyon, may nagsugid kay Jesus nga ang iya iloy kag ang iya mga utod luyag makighambal sa iya. Si Jesus nagsabat: “Sin-o ang akon iloy, kag sin-o ang akon mga utod?” Nian ang Biblia nagdugang: “Sang gin-untay niya ang iya kamot sa iya mga disipulo, sia nagsiling: ‘Yari karon! Ang akon iloy kag ang akon mga utod!’ ” (Mat. 12:​48, 49) Lakip sa iban pa nga mga reperensia, ginapakita sang Biblia sa Binuhatan 12:17 kag 13:16 nga sanday apostol Pedro kag Pablo nagkumpas man sing kinaugali.

Ang mga ideya kag mga balatyagon ginapaalinton indi lamang paagi sa tingog kundi paagi man sa mga kumpas kag pangguyahon. Kon indi ini paggamiton sing maayo mahimo ini magpahangop nga wala sing interes ang humalambal. Apang kon ini nga mga paagi sang komunikasyon ginagamit sing nagakaigo, mangin epektibo pa ang paghambal. Bisan kon nagapakighambal ka sa telepono, kon nagagamit ka sing nagakaigo nga mga kumpas kag pangguyahon, mahapos mapaalinton sang imo tingog ang importansia sang imo mensahe subong man ang imo ginabatyag tuhoy sa imo ginasiling. Sa amo, nagahambal ka man sing ekstemporanyo ukon nagabasa, nagatulok man ang imo mga tagpalamati sa imo ukon sa ila mga kopya sang Biblia, importante ang mga kumpas kag pangguyahon.

Ang imo mga kumpas kag pangguyahon dapat mangin natural, indi artipisyal subong bala nga daw gintun-an gikan sa libro. Indi mo kinahanglan tun-an kon paano magkadlaw ukon kon paano maakig. Ang mga kumpas dapat man magpabutyag sang imo nasulod nga mga balatyagon. Kon mas natural ang imo mga kumpas, mas maayo.

Ang mga kumpas may duha ka kabilugan nga kategoriya: deskriptibo (nagalaragway) kag empatiko (para sa empasis). Ang deskriptibo nga mga kumpas nagapabutyag sing aksion ukon nagapakita sing takus kag lokasyon. Sa eskwelahan, kon ginapangabudlayan mo ang paggamit sing mga kumpas, indi magkontento sa isa ukon duha lamang ka pagkumpas. Tinguhai nga magkumpas sing natural sa bug-os mo nga pamulongpulong. Kon ginabudlayan ka sa paghimo sini, ayhan masapwan mo nga makabulig kon pangitaon mo ang mga tinaga nga nagapakita sing direksion, distansia, kadakuon, lokasyon, ukon mga posisyon. Apang, sa madamo nga kahimtangan, ang imo lamang dapat himuon amo ang pagkonsentrar sa imo pamulongpulong, wala nagakabalaka sa kon ano ang impresyon sa imo, kundi nagahambal kag nagahimo sing mga butang kaangay sang imo ginahimo sa matag-adlaw nga pagkabuhi. Kon relaks ang isa ka tawo, mangin natural ang mga kumpas.

Ang empatiko nga mga kumpas nagapabutyag sing balatyagon kag kombiksion. Nagapadaku ini, nagapapagsik, kag nagapabakod sang mga ideya. Ang empatiko nga mga kumpas importante. Apang, mag-andam! Ang empatiko nga mga kumpas madali nga mangin batasan. Kon liwatliwat mo nga ginagamit ang pareho nga kumpas, mahimo nga amo ini ang matalupangdan sa baylo nga panamion ang imo pamulongpulong. Kon ipakita sang inyo manugtatap sa eskwelahan nga amo sini ang imo problema, tilawi nga gamiton lang anay ang deskriptibo nga mga kumpas. Pagkaligad sang pila ka tion, sugdi liwat ang paggamit sa empatiko nga mga kumpas.

Sa pagpat-od sang kasangkaron nga dapat mo gamiton ang empatiko nga mga kumpas kag ang sahi sang mga kumpas nga nagakaigo, binagbinaga ang mga balatyagon sang mga nagapamati sa imo. Ang pagtudlo sa mga tagpalamati mahimo makapasaw-a sa ila. Kon ang isa ka lalaki sa pila ka kultura maghimo sing pila ka kumpas, subong sang pagbutang sang iya kamot sa baba sa pagpabutyag sang kakibot, tamdon ini nga inagi. Sa pila ka bahin sang kalibutan, ginatamod nga indi maugdang para sa mga babayi nga magkumpas sing masunson sang ila mga kamot. Busa sa sini nga mga duog, kinahanglan gid nga gamiton sing maayo sang mga utod nga babayi ang pangguyahon. Kag sa atubangan sang diutay nga grupo, ang sobra nga mga pagkumpas mahimo tamdon nga makahalam-ot sa halos bisan diin nga bahin sang kalibutan.

Kon eksperiensiado ka na kag mangin anad sa paghambal, ang bisan ano nga empatiko nga mga kumpas nga ginagamit mo natural nga magapabutyag sang imo nasulod nga mga balatyagon, kag nagapakita sang imo kombiksion kag pagkasinsero. Magadugang ini sang kahulugan sa imo pamulongpulong.

Ang Imo Pangguyahon. Labaw pa sa bisan ano nga bahin sang lawas, ang imo nawong amo pirme ang nagapakita sang kon ano gid ang imo ginabatyag. Ang imo mga mata, ang korte sang imo baba, ang paghulaghulag sang imo ulo may mga papel tanan. Bisan wala sing tinaga nga ginabungat, sarang mapakita sang imo nawong ang pagpasapayan, kaugot, pagpalibog, kakibot, ukon kalipay. Kon ang ginabungat nga tinaga ginaupdan sini nga mga pangguyahon, makita kag mabatyagan sang mga tagpalamati ang imo ginahambal. Ang Manunuga nagbutang sing madamo nga maskulo sa imo guya​—kapin sa 30 tanan. Halos katunga sini ang ginagamit kon magyuhum ka.

Yara ka man sa plataporma ukon nagapakigbahin sa ministeryo sa latagon, nagapanikasog ka nga ipaambit sa mga tawo ang isa ka mensahe nga makalilipay, isa nga makapahalipay sa ila tagipusuon. Ang isa ka mainit nga yuhum nagapamatuod sini. Sa pihak nga bahin, kon wala sing ekspresyon ang imo nawong, mahimo maduhaduhaan ang imo pagkasinsero.

Labaw pa sa sina, ang isa ka yuhum nagasugid sa iban nga mainabyanon ka sa ila. Ilabi na nga importante ini karon nga mga adlaw bangod ang mga tawo masami nga nahadlok sa mga dumuluong. Makabulig ang imo yuhum agod mangin relaks ang mga tawo kag mamati sa imo ginasiling.