Gahom sa Paglaglag—“Si Jehova Isa ka Gamhanan nga Hangaway”

1-3. (a) Ano nga katalagman ang naatubang sang mga Israelinhon sa mga Egiptohanon? (b) Paano nakig-away si Jehova para sa iya katawhan?

WALA na sing mapalagyuhan ang mga Israelinhon sa tunga sang indi mataklad nga mga pil-as sang bukid kag indi matabok nga dagat. Ginalagas sila sang mapintas nga mga hangaway sang Egipto nga gusto gid magpatay sa ila.a Pero, ginpalig-on ni Moises ang katawhan sang Dios nga indi madulaan sing paglaum. “Si Jehova ang magapakig-away para sa inyo,” pasalig niya sa ila.—Exodo 14:14.

² Dayon, nagpanawag si Moises kay Jehova, kag ang Dios nagsabat: “Ngaa nagapangayo ka sing bulig sa akon? . . . Uyati ang imo sungkod kag untaya sa dagat kag tungaa ini.” (Exodo 14:15, 16) Imadyina lang ang masunod nga mga natabo. Ginsugo dayon ni Jehova ang isa ka anghel, kag ang haligi nga panganod nagsaylo sa likod nayon sang Israel, posible nagahumlad pareho sang pader kag nagabalabag sa pagsalakay sang mga Egiptohanon. (Exodo 14:19, 20; Salmo 105:39) Gin-untay ni Moises ang iya kamot. Bangod sang mabaskog nga hangin, napihak ang dagat. Nagpunong ang tubig kag nagtindog nga daw mga pader, gani nabuksan ang isa ka banas nga hustuhan ang kalaparon para makaagi ang bilog nga pungsod!—Exodo 14:21; 15:8.

³ Bangod sini nga pagpakita sang gahom, dapat kuntani ginmanduan sang Paraon ang iya mga kasuldadusan nga mag-isol. Pero, nagmando ang bugalon nga Paraon nga magsalakay. (Exodo 14:23) Naglagas dayon ang mga Egiptohanon sa dagat, pero wala madugay nagsalasala sila bangod nagkalahukas ang mga ruweda sang ila mga kangga. Sang makatabok na ang mga Israelinhon, ginsugo ni Jehova si Moises: “Untaya ang imo kamot sa dagat agod magbalik ang tubig sa mga Egiptohanon, sa ila mga kangga sa inaway, kag sa ila mga manugkabayo.” Ang tubig nga daw mga pader nagbalik sa normal, gani nalumos ang Paraon kag ang iya mga hangaway!—Exodo 14:24-28; Salmo 136:15.

4. (a) Ano ang ginpamatud-an ni Jehova sa Pula nga Dagat? (b) Ano ayhan ang pensaron sang iban kay ginagamit ni Jehova ang iya gahom sa pagpakig-away kon kaisa?

⁴ Madamo gid kita sang matun-an parte kay Jehova sang ginluwas niya ang pungsod sang Israel sa Pula nga Dagat. Ginpamatud-an niya nga sia “isa ka gamhanan nga hangaway.” (Exodo 15:3) Pero, ano ang imo ginapensar kon mabasahan mo nga ginagamit ni Jehova ang iya gahom sa pagpakig-away kon kaisa? Matuod, ang inaway nagdala sing daku nga kasakit kag pag-antos sa katawhan. Ang paggamit bala sang Dios sang iya gahom sa paglaglag magapugong sa imo sa pagpalapit sa iya?

Ang Kinalain sang Pagpakig-away sang Dios sa Pagpakig-away sang Tawo

5, 6. (a) Ngaa nagakaigo nga ginatawag ang Dios nga “Jehova sang mga kasuldadusan”? (b) Ano ang kinalain sang pagpakig-away sang Dios sa pagpakig-away sang tawo?

⁵ Mga dos sientos sisenta ka beses sa Hebreong Kasulatan kag duha ka beses sa Cristianong Griegong Kasulatan, gintawag ang Dios sa titulo nga “Jehova sang mga kasuldadusan.” (1 Samuel 1:11) Bilang Soberano nga Manuggahom, ginaorganisar ni Jehova ang iya madamo nga mga anghel. (Josue 5:13-15; 1 Hari 22:19) Gamhanan gid sila kag mahapos lang nila malaglag ang mga kaaway sang Dios. (Isaias 37:36) Indi gid manami pensaron ang kalaglagan sang mga tawo. Pero, dapat naton dumdumon nga ang mga pagpakig-away sang Dios indi gid pareho sa mga pagpakig-away sang tawo. Mahimo magsiling ang mga lider sang militar kag sang mga pungsod nga may maayo nga rason ang ila pagpakig-away. Pero sa masami, ang rason sang pagpakig-away sang tawo amo ang kadalok kag kasakon.

⁶ Pero si Jehova wala nagapadala sa emosyon kag wala nagapadasudaso. Ang Deuteronomio 32:4 nagasiling: “Ang Igang, himpit ang iya hinimuan, matarong ang tanan niya nga ginahimo. Matutom sia nga Dios kag wala gid sing pagkadimatarong sa iya; matarong sia kag matadlong.” Ginapakamalaut sang Pulong sang Dios ang wala ginapunggan nga kaakig, kapintas, kag kasingki. (Genesis 49:7; Salmo 11:5) May maayo gid nga rason kon makig-away si Jehova. Talagsa lang niya ginagamit ang iya gahom sa paglaglag kag kon wala na gid sang iban pa nga solusyon. Base ini sa ginsiling niya paagi kay manalagna Ezequiel: “‘Wala ako nalipay nga mapatay ang malauton,’ siling sang Soberanong Ginuong Jehova. ‘Kundi nalipay ako kon maghinulsol sia kag padayon nga magkabuhi.’”—Ezequiel 18:23.

7, 8. (a) Ano ang pagpati ni Job parte sa iya mga pag-antos? (b) Paano gintadlong ni Elihu ang panghunahuna ni Job? (c) Ano nga leksion ang matun-an naton sa naeksperiensiahan ni Job?

⁷ Pero, ngaa ginagamit ni Jehova ang iya gahom sa paglaglag? Antes naton ini sabton, dumduma ang matarong nga tawo nga si Job. Ginkuestyon ni Satanas kon bala si Job, ukon ang bisan sin-o nga tawo, mangin matutom gihapon bisan may pagtilaw. Ginsabat ini ni Jehova paagi sa pagtugot kay Satanas nga tilawan ang integridad ni Job. Bilang resulta, nagmasakit si Job, nadula ang iya manggad kag napatay ang iya mga anak. (Job 1:1–2:8) Bangod wala si Job sang hinalung-ong sa sini nga hulusayon, abi niya ang iya pag-antos indi makatarunganon nga silot sang Dios. Ginpamangkot niya ang Dios kon ngaa “ginapuntariya” Niya sia kag ginakabig nga “kaaway.”—Job 7:20; 13:24.

⁸ Indi ini matuod, kag ginbuligan sang pamatan-on nga si Elihu si Job nga maintiendihan ini paagi sa pagsiling: “Kumbinsido ka gid bala nga husto ka, amo nga nagasiling ka, ‘Mas matarong ako sangsa Dios’?” (Job 35:2) Indi gid maalamon nga magpensar kita nga mas madamo pa kita sang nahibaluan sangsa Dios ukon indi sia makatarunganon. “Imposible nga ang matuod nga Dios maghimo sing malaut, nga ang Labing Gamhanan maghimo sing sayop!” siling ni Elihu. Sang ulihi, nagsiling sia: “Indi naton matungkad ang Labing Gamhanan; gamhanan gid sia, kag wala gid niya ginalapas ang iya katarungan kag ang iya matarong nga mga binuhatan.” (Job 34:10; 36:22, 23; 37:23) Sigurado kita nga kon magpakig-away ang Dios, may maayo sia nga rason sa paghimo sini. Base sa sini, binagbinagon naton kon ngaa nagapakig-away kon kaisa ang Dios sang paghidait.—1 Corinto 14:33.

Kon Ngaa Kinahanglan Makig-away ang Dios sang Paghidait

9. Ngaa nagapakig-away ang Dios sang pagkabalaan?

⁹ Sa tapos gindayaw ang Dios bilang “isa ka gamhanan nga hangaway,” si Moises nagsiling: “Sin-o nga dios ang kaangay sa imo, O Jehova? Sin-o ang kaangay sa imo nga labing balaan?” (Exodo 15:11) Pareho man sini ang ginsulat ni manalagna Habacuc: “Tuman kaputli sang imo mga mata sa pagtan-aw sing malain, kag indi mo mabatas ang kalautan.” (Habacuc 1:13) Bisan pa si Jehova isa ka Dios sang gugma, Dios man sia sang pagkabalaan, pagkamatarong, kag katarungan. Kon kaisa, bangod sini nga mga kinaiya, ginagamit sang Dios ang iya gahom sa paglaglag. (Isaias 59:15-19; Lucas 18:7) Gani kon nagapakig-away ang Dios, indi buot silingon nga indi na sia balaan. Kundi, nagapakig-away sia bangod balaan sia.—Exodo 39:30.

10. Ano lang ang paagi para mahusay ang kaawayon nga gintagna sa Genesis 3:15, kag ano ang mga benepisyo sa matarong nga katawhan?

¹⁰ Binagbinaga ang natabo sa tapos magrebelde sa Dios ang una nga mag-asawa, nga sanday Adan kag Eva. (Genesis 3:1-6) Kon ginpabay-an niya sila nga himuon ang malain nga mga buhat, masiling naton nga ginpaluya ni Jehova ang iya posisyon bilang Soberano sang Uniberso. Bilang isa ka matarong nga Dios, obligado sia nga sentensiahan sila sing kamatayon. (Roma 6:23) Sa una nga tagna sa Biblia, gintagna niya ang kaawayon nga matabo sa iya mga alagad kag sa mga sumulunod sang “man-ug,” si Satanas. (Bugna 12:9; Genesis 3:15) Sa ulihi, ini nga kaawayon mahusay paagi sa pagdugmok kay Satanas. (Roma 16:20) Pero ini nga paghukom magaresulta sa daku nga mga pagpakamaayo para sa matarong nga katawhan, kay madula sa duta ang impluwensia ni Satanas kag mangin paraiso na ang bilog nga duta. (Mateo 19:28) Samtang wala pa ini, ang mga nagadampig kay Satanas magapamatok, magahingabot, kag magahalit sa katawhan sang Dios. Kon kaisa, dapat magpasilabot si Jehova.

Ang Ginahimo sang Dios Para Madula ang Kalainan

11. Ngaa ginbatyag sang Dios nga kinahanglan niya nga pahanabuon ang bilog kalibutan nga Baha?

¹¹ Ang Baha sang adlaw ni Noe isa ka halimbawa sini nga pagpasilabot. Ang Genesis 6:11, 12 nagasiling: “Napuno ang duta sang kasingki, kag nangin malain ini sa panulok sang matuod nga Dios. Gintan-aw sang Dios ang duta kag nakita niya nga malain ini. Ang tanan nga tawo sa duta naghimo sing kalautan.” Tugutan bala sang Dios ang mga malain nga dulaon ang nabilin nga pila ka maayo nga tawo sa duta? Indi. Kinahanglan ni Jehova nga pahanabuon ang bilog kalibutan nga Baha para laglagon ang mga mapintas kag imoral nga mga tawo.

12. (a) Ano ang ginpromisa ni Jehova kay Abraham? (b) Ngaa dapat laglagon ang mga Amornon?

¹² Pareho man sa paghukom sang Dios sa mga Canaanhon. Nagsiling si Jehova nga halin kay Abraham magaabot ang isa ka kaliwat nga paagi sa sini pakamaayuhon ang tanan nga pamilya sa duta. Para matabo ini, nagdesisyon ang Dios nga ihatag niya sa kaliwat ni Abraham ang duta sang Canaan. Ini nga duta ginaistaran sang mga tawo nga ginatawag mga Amornon. Matarong bala nga tabugon sang Dios ang mga Amornon sa ila duta? Gintagna ni Jehova nga ang pagtabog indi matabo asta magligad anay ang mga 400 ka tuig, asta “mag-abot ang tion nga silutan ang mga Amornon.”b (Genesis 12:1-3; 13:14, 15; 15:13, 16; 22:18) Sa sulod sina nga tion, nangin malain pa gid ang mga Amornon. Ang Canaan nangin isa ka duta sang idolatriya, pagpaagay sing dugo, kag nagahimo sang seksuwal nga imoralidad. (Exodo 23:24; 34:12, 13; Numeros 33:52) Ginsunog pa gani nila ang ila mga bata bilang halad sa ila mga dios. Pasugtan bala sang Dios nga makaupod sang iya katawhan ining malain katama nga mga tawo? Indi! Sia nagsiling: “Ang ila duta nangin indi matinlo, kag silutan ko ang mga pumuluyo sang duta bangod sang ila sala, kag iluad sila sang duta.” (Levitico 18:21-25) Pero, wala ginpatay ni Jehova ang mga tawo sing patarasak. Ang mga Canaanhon nga gusto maghimo sang matarong, pareho kay Rahab kag sa mga Gibeonhon, ginluwas.—Josue 6:25; 9:3-27.

Nagapakig-away Para sa Iya Ngalan

13, 14. (a) Ngaa obligado si Jehova nga pakabalaanon ang iya ngalan? (b) Paano gintinluan ni Jehova ang iya ngalan sa kahuy-anan?

¹³ Bangod balaan si Jehova, ang iya ngalan balaan man. (Levitico 22:32) Gintudluan ni Jesus ang iya mga disipulo sa pagpangamuyo: “Pakabalaanon ang imo ngalan.” (Mateo 6:9) Ang pagrebelde sa Eden nagpasipala sa ngalan sang Dios, gani ginduhaduhaan ang dungog kag ang paagi sang paggahom sang Dios. Indi gid puede nga pabay-an lang ni Jehova ini nga pagpasipala kag pagrebelde. Obligado sia nga tinluan ang iya ngalan sa kahuy-anan.—Isaias 48:11.

¹⁴ Binagbinaga liwat ang mga Israelinhon. Mientras mga ulipon sila sa Egipto, puede pensaron sang mga tawo nga indi pagtumanon sang Dios ang iya promisa kay Abraham nga pakamaayuhon ang tanan nga pamilya sa duta paagi sa iya kaliwat. Pero paagi sa pagluwas sa ila kag paghimo sa ila nga isa ka pungsod, gintinluan ni Jehova ang iya ngalan sa kahuy-anan. Gani si manalagna Daniel nagpangamuyo sa Dios: “O Jehova nga amon Dios, ikaw nga nagpagua sang imo katawhan sa duta sang Egipto paagi sa imo gamhanan nga kamot kag tungod sini nangin bantog ka.”—Daniel 9:15.

15. Ngaa ginluwas ni Jehova ang mga Judiyo sa pagkabihag sa Babilonia?

¹⁵ Ginpangamuyo ini ni Daniel sang kinahanglan liwat tinluan ni Jehova ang Iya ngalan paagi sa pagluwas sa mga Judiyo. Bangod indi matinumanon ang mga Judiyo, nabihag sila sa Babilonia. Ang ila kapital nga siudad, ang Jerusalem, guba gihapon. Nahibaluan ni Daniel nga ang pagpasag-uli sa mga Judiyo sa ila duta nga natawhan magapadungog sa ngalan ni Jehova. Gani, nangamuyo si Daniel: “O Jehova, patawara kami. O Jehova, pamatii kami kag buligi! O Dios ko, tungod sa imo ngalan, himua ini gilayon kay ang imo siudad kag ang imo katawhan ginatawag sa imo ngalan.”—Daniel 9:18, 19.

Nagapakig-away Para sa Iya Katawhan

16. Kon pangapinan ni Jehova ang iya ngalan, buot bala silingon nga iya lang kaugalingon ang iya ginapensar? Ipaathag.

¹⁶ Kon pangapinan ni Jehova ang iya ngalan, buot bala silingon nga iya lang kaugalingon ang iya ginapensar? Indi, kay kon pangapinan niya ang iya ngalan kag ipakita nga balaan sia kag matarong, ginaproteksionan man niya ang iya katawhan. Binagbinaga ang Genesis kapitulo 14. Mabasa naton diri ang parte sa apat ka nagsalakay nga hari nga nagbihag sa hinablos ni Abraham nga si Lot, upod ang pamilya ni Lot. Sa bulig sang Dios, napierde ni Abraham ang mas gamhanan nga mga kaaway! Mahimo nga ang kasaysayan sini nga kadalag-an amo ang una nga narekord sa “libro sang mga Inaway ni Jehova.” Ini nga libro mahimo nga nagrekord man sang pila ka pagpakig-away nga wala marekord sa Biblia. (Numeros 21:14) Madamo pa nga kadalag-an ang magasunod.

17. Ano nga mga rekord ang nagapakita nga nagpakig-away si Jehova para sa mga Israelinhon sa tapos sila makasulod sa duta sang Canaan? Maghatag sing halimbawa.

¹⁷ Sang manugsulod na ang mga Israelinhon sa duta sang Canaan, ginpasalig sila ni Moises: “Si Jehova nga inyo Dios magauna sa inyo kag magapakig-away sia para sa inyo, pareho sang nakita ninyo nga ginhimo niya sa Egipto.” (Deuteronomio 1:30; 20:1) Sugod sang nagbulos si Josue kay Moises, kag asta sa panahon sang mga Hukom kag sang paghari sang matutom nga mga hari sang Juda, nagpakig-away gid man si Jehova para sa iya katawhan, gani nagdaug sila sa ila mga kaaway.—Josue 10:1-14; Hukom 4:12-17; 2 Samuel 5:17-21.

18. (a) Ngaa makapasalamat kita nga si Jehova wala nagbag-o? (b) Ano ang matabo kon ang kaawayon nga ginsugid sa Genesis 3:15 makalab-ot sa katapusan sini?

¹⁸ Wala nagbag-o si Jehova, kag wala man nagbag-o ang iya katuyuan nga himuon ini nga planeta nga isa ka malinong nga paraiso. (Genesis 1:27, 28) Ginadumtan gihapon sang Dios ang kalainan. Pero, palangga gid niya ang iya mga alagad kag sa indi madugay proteksionan niya sila. (Salmo 11:7) Ang matuod, ang kaawayon nga ginsugid sa Genesis 3:15 ginapaabot nga magaresulta sa isa ka grabe kag mapintas nga pag-atake sa mga alagad ni Jehova sa malapit nga palaabuton. Para pakabalaanon ang iya ngalan kag proteksionan ang iya mga alagad, si Jehova sa liwat mangin “isa ka gamhanan nga hangaway”!—Zacarias 14:3; Bugna 16:14, 16.

19. (a) Iilustrar kon ngaa mangin mas malapit pa gid kita sa Dios bangod sa paggamit niya sang iya gahom sa paglaglag. (b) Ano dapat ang aton batyagon bangod handa ang Dios nga makig-away para sa aton?

¹⁹ Binagbinaga ang isa ka ilustrasyon: Halimbawa ginsaruso sang isa ka mapintas nga sapat ang pamilya sang isa ka tawo kag dayon nagbato ang tawo kag napatay niya ang mapintas nga sapat. Sa banta mo, palayuan bala sia sang iya asawa kag mga bata bangod sa iya ginhimo? Indi. Kundi magapasalamat sila bangod ginpakita niya nga palangga gid niya sila paagi sa pagproteksion sa ila. Pareho man sa sini, indi kita dapat magpalayo sa Dios bangod ginagamit niya ang iya gahom sa paglaglag. Handa sia nga makig-away para proteksionan kita gani dapat magpabakod ini sang aton gugma sa iya. Dapat magdugang man ang aton pagtahod sa iya wala sing limitasyon nga gahom. Kon himuon naton ini, makahatag kita sing “sagrado nga pag-alagad sa Dios nga may diosnon nga kahadlok kag kakugmat.”—Hebreo 12:28.

Mangin Suod sa “Gamhanan nga Hangaway”

20. Ano ang dapat naton himuon kon nabudlayan kita nga intiendihon ang isa ka rekord sa Biblia parte sa pagpakig-away sang Dios, kag ngaa?

²⁰ Ang matuod, wala ginapaathag sang Biblia ang tanan nga detalye sang mga desisyon ni Jehova parte sa iya pagpakig-away. Pero pirme naton masigurado ini: Wala gid ginagamit ni Jehova ang iya gahom sa paglaglag sa indi makatarunganon, sa wala sing rason, ukon sa mapintas nga paagi. Sa masami, ang pagbinagbinag sa mga bersikulo antes kag pagkatapos sang isa ka rekord sa Biblia ukon pagkuha sang dugang nga impormasyon makabulig sa aton para maintiendihan ang mga natabo. (Hulubaton 18:13) Bisan pa wala naton nabal-an ang tanan nga detalye, ang pagtuon pa gid parte kay Jehova kag ang pagpamalandong sa iya dalayawon nga mga kinaiya makabulig sa aton para madula ang bisan ano naton nga pangduhaduha. Kon himuon naton ini, marealisar naton nga may ara kita nagakaigo nga rason para magsalig sa aton Dios, nga si Jehova.—Job 34:12.

21. Bisan pa nga kon kaisa si Jehova “isa ka gamhanan nga hangaway,” ano ang indi buot silingon sini?

²¹ Kon kinahanglanon, si Jehova “isa ka gamhanan nga hangaway.” Pero indi buot silingon sini nga nanamian sia sang inaway. Sa palanan-awon ni Ezequiel parte sa langitnon nga kangga, makita nga si Jehova nakahanda sa pagpakig-away sa iya mga kaaway. Pero nakita ni Ezequiel nga napalibutan ang Dios sing isa ka balangaw nga simbulo sang paghidait. (Genesis 9:13; Ezequiel 1:28; Bugna 4:3) Maathag nga si Jehova kalmado kag mahidaiton. “Ang Dios gugma,” sulat ni apostol Juan. (1 Juan 4:8) Ang tanan nga kinaiya ni Jehova balanse gid. Gani, isa gid ka pribilehiyo nga mangin malapit kita sa sining gamhanan pero mahigugmaon nga Dios!