Si Miguel nga Dakung Prinsipe Magatindog

“Kag sa sadto nga tion magatindog si Miguel, ang daku nga prinsipe nga nagatindog tungod sa mga anak sang imo katawhan.”—DANIEL 12:1.

1. Ano nga lakat sang mga hitabo sa kalibutan sa palaabuton ang nakita na nga daan sang Biblia, kag anong pamangkot ang nagautwas nahanungod sa katawhan sang Dios bangod sini?

NAGHATAG si Jehova sing makatarunganon nga paandam: Wala sing paghidait sa duta tubtob nagaribalay ang hari sang aminhan kag ang hari sang bagatnan. Ining duha ka kagamhanan indi gid maghisantuanay. Dugang pa, sa putukputukan sang ila pag-away, hilabtan sang hari sang aminhan ang espirituwal nga kahimtangan sang katawhan sang Dios sa indi pa sia ‘makalambot sa iya katapusan.’ (Daniel 11:44, 45) Makalampuwas ayhan ang katawhan sang Dios sa sini nga pagsalakay? Kag ano ang matabo sa hari sang bagatnan kon ang iya daku nga karibal magadangat sa iya katapusan?

2, 3. (a) Ano nga tagna ang masapwan naton sa tolon-an ni Ezequiel nga nagabulig sa aton sa paghangop sang tagna nahanungod sa hari sang aminhan kag hari sang bagatnan? (b) Suno sa tagna ni Ezequiel, ano ang mangin resulta sang dakung katapusan nga pagsalakay sa katawhan sang Dios?

² Ang tagna sang kadungan ni Daniel nga si Ezequiel nagabulig sa aton sa pagsabat sining mga pamangkot. Gin-inspirar man si Ezequiel sa pagpamulong nahanungod sa “katapusan nga bahin sang mga adlaw,” kag nagpaandam sia tuhoy sa nagapakari nga pagsalakay ni ‘Gog sang Magog’ batok sa duta sang katawhan sang Dios. (Ezequiel 38:2, 14-16; Daniel 10:14) Sa sadto nga tagna, si Gog naglaragway kay Satanas, kag ang iya mga hangaway naglaragway sa tanan nga dutan-on nga ahente ni Satanas nga sa katapusan nga tion magatinguha sa paglaglag sa katawhan sang Dios. Sanglit ining pagsalakay, kaangay sang pagsalakay sang hari sang aminhan, mahanabo sa katapusan nga bahin sang mga adlaw, makatarunganon maghinakop nga ang ‘pagpatindog [sang hari sang aminhan] sang layanglayang sang iya palasyo sa ulot sang dagat kag sang bukid nga balaan sang Himaya’ nagasakdag sa pagsalakay ni Gog. (Daniel 11:40, 45) Magamadinalag-on bala ang pagsalakay?

³ Si Ezequiel nagtagna: “‘Mahanabo sa amo nga adlaw, kon mag-abot si Gog batok sa duta sang Israel,’ siling sang Soberanong Ginuong Jehova, ‘nga ang akon kasingkal magasaka sa akon ilong. Ako magahukom sa iya sa kamatay kag sa dugo; kag magapaulan ako sa iya kag sa iya mga guban kag sa madamo nga katawhan nga upod sa iya, sing mabunok nga ulan kag dalagku nga mga yelo nga daw bato, sing kalayo kag asupre.’” (Ezequiel 38:18, 22) Indi, ang pagsalakay indi magmadinalag-on. Ang matuod nga mga Cristiano luwason, kag ang kadam-an ni Gog pagalaglagon.—Ezequiel 39:11.

4. Makalampuwas bala ang hari sang bagatnan kon malaglag ang hari sang aminhan? Anong iban pa nga mga tagna ang nagasakdag sini nga sabat?

⁴ Maathag, kon amo, nga ang tion sang katapusan sang hari sang aminhan amo ang tion sang katapusan ni Gog kag sang tanan niya nga kadam-an, lakip ang hari sang bagatnan. Nahisanto ini sa iban pa nga mga tagna sa tolon-an ni Daniel. Halimbawa, mabasa naton nga sa tapos matukod ang Ginharian sang Dios, ‘dugmukon [sini] kag laglagon ini tanan nga ginharian [lakip ang hari sang aminhan kag ang hari sang bagatnan], kag ini magapadayon tubtob sa tion nga wala sing latid.’ (Daniel 2:44) Subong man, sa palanan-awon ni Daniel nahanungod sa karnero nga lalaki kag kanding nga lalaki, ang politikal nga kagamhanan sang Anglo-Amerika ginlaragway sang isa ka diutay nga sungay. Ining diutay nga sungay, “sa katapusan nga bahin sang ila ginharian,” laglagon sang labaw sa tawo nga ahensya, indi sang hari sang aminhan: “Indi paagi sa kamot sang tawo, balion sia.”—Daniel 7:24-27; 8:3-10, 20-25.

Si Miguel nga Dakung Prinsipe

5. Sin-o ang mangin Pangulong Ahente ni Jehova sa pagluwas sa Iya katawhan, kag ngaa nagakaigo ini?

⁵ Ginapakita masunod sang anghel ang Ahente nga gamiton ni Jehova sa paglaglag sining tanan nga kagamhanan. Sia nagsiling: “Sa sadto nga tion magatindog si Miguel, ang daku nga prinsipe nga nagatindog tungod sa mga anak sang imo katawhan. Kag may tion sang kasisit-an subong sang wala pa mahanabo kutob sang may pungsod tubtob sa amo nga tion. Kag sa amo nga tion luwason ang imo katawhan, ang tagsatagsa nga makita nga nasulat sa tolon-an.” (Daniel 12:1) Sa umpisa sang tagna sang anghel, ginsambit si Miguel subong nagapakig-away tungod sa Israel batok sa mga prinsipe sang Persia kag Gresya. (Daniel 10:20, 21) Karon, samtang nagahingapos ang tagna, ini gihapon nga Miguel “nagatindog” tungod sa katawhan ni Daniel. Sin-o ining sumalakdag sang katawhan sang Dios?

6, 7. (a) Suno sa iban nga mga eskolar sang Cristiandad, sin-o si Miguel? (b) Anong Biblikanhon nga pamatuod ang nagabulig sa aton sa nagakaigo nga pagkilala kay Miguel?

⁶ Sadto sang maaga nga bahin sang katuigan 1800, ang eskolar sa Biblia nga si ­Joseph Benson nagsiling nga ang paglaragway kay Miguel sa Biblia “maathag nga nagatudlo sa Mesias.” Ang Luterano sang ikanapulog-siam nga siglo nga si E. W. Heng­sten­berg nag-ugyon nga “si Miguel wala sing liwan kundi amo si Cristo.” Sing kaanggid man, ang teologo nga si J. P. ­Lange, sang nagakomento sa Bugna 12:7, nagsulat: “Ginahangop namon nga si Miguel . . . amo, kutob sa umpisa, si Cristo nga nakapanapot para sa inaway batok kay Satanas.” Ginasakdag bala sang Biblia ini nga pagpakilala? Huo, ginasakdag ini sang Biblia.a

⁷ Halimbawa, suno sa anghel, si Miguel ‘magatindog.’ Sa tagna sang anghel, ang ‘pagtindog’ ukon “to ­stand up” (Hebreo, ‛a·madhʹ) mahimo magkahulugan sing “maghatag sing supurta.” (Daniel 11:1) Mahimo man ini magkahulugan sing “pagdaug,” “pagrebelde,” “pagpamatok,” ukon “pagsumpong.” (Daniel 11:6, 11, 14, 15, 16a, 17, 25) Apang sa masami, nagapatuhoy ini sa buhat sang isa ka hari, sa pagkuha sang iya harianon nga gahom ukon sa paghikot sing epektibo sa iya kapasidad subong hari. (Daniel 11:2-4, 7, 16b, 20, 21, 25) Amo ini ang kahulugan nga sibu gid sa mga pulong sang anghel sa Daniel 12:1. Kag ginasakdag gid sini ang kamatuoran nga si Miguel amo si Jesucristo, kay si Jesus amo ang gintangdo nga Hari ni Jehova, nga ginsugo sa paglaglag sa tanan nga pungsod sa Armagedon. (Bugna 11:15; 16:14-16; 19:11-16) Nahisanto man ini sa iban pa nga tagna nga nagatudlo sa tion nga ang Ginharian sang Dios, sa idalom ni Jesucristo, magahikot batok sa mga pungsod sining kalibutan.—Daniel 2:44; 7:13, 14, 26, 27.

8, 9. (a) Sin-o ang ‘katawhan ni Daniel’ sa ginsuguran, kag sin-o sila karon? (b) Paano ang hanuot nga interes ni Miguel sa ‘katawhan ni Daniel’ ginpakita sa bug-os nga mga dag-on?

⁸ Si Miguel madugay na nga may kaangtanan sa ‘katawhan ni Daniel,’ ang mga Israelinhon. Kaupod sia nila sa kahanayakan, kag ginsakdag niya sila batok sa espiritu nga “mga prinsipe” sang dumaan nga mga emperyo. (Daniel 10:13, 21; Exodo 23:20, 21; Judas 9) Kag natawo sia sa duta subong ang lalaki nga si Jesus nga amo ang nangin madugay na ginlauman nga Mesias, ang “binhi” nga ginsaad sa katigulangan ni Daniel nga si Abraham. (Genesis 22:16-18; Galacia 3:16; Binuhatan 2:36) Sing makapasubo, ang kinaugali nga Israel subong kabilugan nagsikway kay Jesus; busa, ginsikway sila ni Jehova subong iya pinasahi nga pungsod. (Mateo 21:43; Juan 1:11) Namat-od sia nga ibutang ang iya ngalan sa isa ka bag-o nga pungsod, ang espirituwal nga “Israel sang Dios,” nga nahuman sang kinaugali nga mga Judiyo kag di-Judiyo nga nagtuo kay Jesus.—Galacia 6:16; Binuhatan 15:14; 1 Pedro 2:9, 10.

⁹ Ining bag-o nga pungsod, ang hinaplas nga Cristianong kongregasyon, nagsugod sa pagluntad sang 33 C.E., kag sa tapos sadto, nag-alagad ini subong ang Israel sang Dios. Busa sugod sini nga tion amo ini ang ‘katawhan ni Daniel.’ (Roma 2:28, 29) Sa wala pa sia mabanhaw padulong sa langit sang 33 C.E., nagsaad si Jesus nga sakdagon niya sing padayon ang ‘katawhan ni Daniel’ sang ginsilingan niya ang palaabuton nga mga katapo sadtong bag-ong Israel: “Yari karon! kaupod ninyo ako sa tanan nga adlaw tubtob sa katapusan sang sistema sang mga butang.”—Mateo 28:20; Efeso 5:23, 25-27.

‘Nagatindog’ Tungod sa Katawhan ni Daniel

10. Suno sa mga pulong sang anghel kay Daniel, paano si Miguel magahikot sing desidido, kag anong mga pamangkot ang ginapautwas sini?

¹⁰ Apang karon nagsiling ang anghel nga si Miguel magahikot sa isa ka partikular nga paagi. Ginagamit sing makaduha ang tinaga nga ‘magatindog,’ sia nagsiling: “Sa sadto nga tion magatindog si Miguel, ang daku nga prinsipe nga nagatindog tungod sa mga anak sang imo katawhan.” (Daniel 12:1) Ano ang kahulugan sang si Jesus ‘nagatindog’? Kag paano sia ‘makatindog’ kon “nagatindog [na sia] tungod sa katawhan [ni Daniel]”? Antes namon sabton ining mga pamangkot, binagbinaga anay ang impormasyon may kaangtanan sa sini.

11. Sa anong paagi nagakaigo hambalon nga si Jesus “nagatindog” kutob sang 1914?

¹¹ Sa tapos sang iya pagkabanhaw sang 33 C.E., si Jesus nagsiling sa iya mga sumulunod: “Ang bug-os nga awtoridad ginhatag sa akon sa langit kag sa duta.” (Mateo 28:18) Madugay na ginagamit ni Jesus ina nga awtoridad sa ibabaw sang iya hinaplas nga mga alagad sa duta. (Colosas 1:13) Apang, wala pa mag-abot ang tion nga gamiton ni Jesus ang awtoridad subong Hari sa Ginharian sang Dios. Sa baylo, sa tapos sang iya pagkayab sia ‘naglingkod sa tuohan sang Dios sa langit’ tubtob sa tion nga matukod ang Ginharian. (Salmo 110:1, 2; Binuhatan 2:34, 35) Ina nga tion nag-abot sang 1914, “ang tion nga pinat-od.” (Daniel 11:29) Sadto nga tuig, si Jesus ginpalingkod sa trono subong nagagahom nga Hari sa Ginharian sang Dios kag sa gilayon, subong si Miguel nga arkanghel, gintagbong niya si Satanas gikan sa langit. (Bugna 11:15; 12:5-9) Gani kutob sang 1914 si Jesus ‘nagatindog’ subong Hari.—Salmo 2:6.

12, 13. Anong talalupangdon nga mga pagpakamaayo ang natigayon sang katawhan sang Dios sang mga tuig kutob sang 1914, nga nagapakita nga si Jesus ‘nagatindog tungod sa katawhan ni Daniel’?

¹² Ang ‘pagtindog’ ni Jesus nangin daku nga pagpakamaayo para sa ‘mga anak sang katawhan ni Daniel.’ Ang iya pagbaton sing harianon nga gahom kag ang pagtagbong kay Satanas sa duta nagtinlo sang ila palaabuton nga langitnon nga puluy-an. (Juan 14:2, 3) Sa tapos sadto, ang mga napatay na nga matutom ginbanhaw padulong sa ila langitnon nga panublion. (1 Tesalonica 4:16, 17) Ang nagkalabilin sa ila nga yari pa sa duta nag-antos sing daku nga paghingabot sa tion sang nahauna nga inaway kalibutanon, nga halos nagpauntat sang ila pagbantala nga hilikuton. Apang sang 1919 ginbuhi sila liwat kag ginbun-ag sa danyag sang kalibutan subong isa ka bag-o nga pungsod.—Isaias 66:7, 8; Bugna 9:14; 11:11, 12.

¹³ Pagkatapos sadto, gintuman ni Jesus ang iya saad nga ‘kuhaon gikan sa iya ginharian ang tanan nga butang nga nagapasandad kag ang mga tawo nga nagahimo sing kalautan.’ (Mateo 13:41) Sa sining paagi, natipigan niya ang matinlo nga kongregasyon sang hinaplas nga mga Cristiano nga ‘nakakilala sa ila Dios, nagdaug, kag naghikot sing epektibo.’ Ginabantala nila ang maayong balita sang Ginharian sa bug-os nga duta, sa amo ‘nagapaalinton sing paghangop sa madamo.’ (Daniel 11:32, 33; Mateo 24:14) Kutob sang 1935, ginpabuylog ni Jehova sa sining kongregasyon ang isa ka nagadamo nga “iban nga mga karnero,” nga nagaabiabi sa dutan-on nga paglaum kag matutom nga nagapakigbahin sa hilikuton nga pagbantala sing maayong balita sang Ginharian sang Dios—Juan 10:16; Bugna 7:9, 14, 15.

14. Ano ang resulta sang ‘pagtindog [ni Jesus] tungod sa katawhan ni Daniel’ sa bug-os nga katapusan nga mga adlaw?

¹⁴ Ang pagluntad sining grupo sang mga Cristiano karon talalupangdon gid. Sa isa ka kalibutan nga nabahinbahin sa politika, naghupot sila sing estrikto nga neutralidad subong mga sakop sang Ginharian sang Dios. (Juan 17:14) Subong resulta, nag-antos sila sing paghingabot sa mga kamot sang duha ka hari. Nagplano man ang dimatuod nga relihion nga laglagon sila. Sa baylo nga matabo ina, nag-uswag sila kag masapwan karon sa kapin sa 200 ka kadutaan kag may kadamuon nga kapin sa tatlo ka milyon ka matutom nga mga indibiduwal. Yara sila sa espirituwal nga paraiso sa idalom sang paggahom ni Cristo nga tuhay gid sa kadudulman kag pagkawalay paglaum sining kalibutan. (Isaias 65:13, 14) Sa amo, si Jesus ‘nagatindog tungod sa mga anak [ni Daniel]’ sa sining bug-os nga katapusan nga mga adlaw.—Daniel 12:1.

Si Miguel “Magatindog”

15. Sa anong paagi si Jesus “nagatindog,” kag san-o ini natabo?

¹⁵ Gani paano si Jesus, nga ‘nagatindog’ na, “magatindog” sa amo nga tion? (Daniel 12:1) Bangod ang iya paggahom magasulod sa daw isa ka bag-o nga bahin. Tion ini para sa iya sa paghikot sa isa ka talalupangdon nga paagi agod luwason ang ‘katawhan ni Daniel’ gikan sa kalaglagan sa mga kamot sang tawhanon nga mga pangulohan. (Ezequiel 38:18, 19) Ang “tion” nga ginapatuhuyan diri maathag nga amo “ang tion sang katapusan” sang hari sang aminhan kag sang hari sang bagatnan, kon hilabtan sang hari sang aminhan ang espirituwal nga kahimtangan sang katawhan sang Dios. (Daniel 11:40-45) Sa wala pa ini nga tion, ang paggahom ni Jesus ginbaton lamang sang iya matutom nga mga sakop sa duta. (Salmo 2:2, 3) Apang, tion na ini karon sa ‘pagpahayag ni Ginuong Jesus,’ isa ka tion nga ang tanan mapilitan sa pagkilala sa iya pagkahari. (2 Tesalonica 1:7, 8) Madalahig sa sini ang kalaglagan sang tanan nga puersa nga nagabangigay, nga sundan sang Isa ka Libo ka Tuig nga Paghari ni Jesus kag sang iya kaupod nga mga manuggahom, ang tion nga ang Ginharian mangin amo lamang ang pangulohan sa ibabaw sang katawhan.—Bugna 19:19-21; 20:4.

16. Ano ang resulta sang ‘pagtindog’ ni Jesus sa didiosnon nga mga pungsod?

¹⁶ Nahisanto sa sini, ang anghel nagsiling nga kon magtindog si Miguel, “may tion sang kasisit-an, subong sang wala pa mahanabo kutob sang may pungsod tubtob sa amo nga tion.” (Daniel 12:1; ipaanggid ang Mateo 24:21.) Mangin tion ini sang kalaglagan sang mga malauton kag kaluwasan sang mga matutom. (Hulubaton 2:21, 22) Pamatii ang nahadlok nga reaksion sang dimatutom nga katawhan sa amo nga tion: “Nagasiling sila sa mga bukid kag mga igang: ‘Tiphag kamo sa amon kag tagua kami sa nawong sang nagalingkod sa trono kag sa kasingkal sang Kordero, kay nag-abot ang dakung adlaw sang ila kasingkal, kag sin-o bala ang sarang makabatas sini?’”—Bugna 6:16, 17.

17. Ano nian ang matabo sa dutan-on nga mga puersa ni Satanas, lakip ang hari sang aminhan kag hari sang bagatnan?

¹⁷ Ang resulta sining “tion sang kasisit-an” sa dutan-on nga mga puersa ni Satanas ginlaragway sa tagna ni Ezequiel batok kay Gog sang Magog: “Sa ibabaw sang mga bukid sang Israel mapukan ka, ikaw kag ang tanan mo nga guban kag ang katawhan nga nagaupod sa imo.” (Ezequiel 39:4) Si Jeremias, nga nagahambal sang amo man nga tion sang kasisit-an, nagsiling: “Ang pinatay ni Jehova sa sadto nga adlaw mangin kutob sa isa ka ukbong sang duta tubtob gid sa isa ka ukbong sang duta.” (Jeremias 25:33) Sa pagkamatuod mangin tion ini sang kasisit-an. Tapuson ni Jesus ang madugay nga maragtas sang pag-inaway sang mga tawo kon ‘magtindog’ sia sa paglaglag sa tawhanon nga mga kagamhanan nga may salabton sa sini.—Salmo 46:9; 1 Corinto 15:25.

Ang mga Makalampuwas sa “Tion sang Kasisit-an”

18. (a) Ano ang maeksperiensiahan sang matuod nga mga sumilimba kon ‘magtindog’ si Miguel? (b) Ano ang buot silingon sang ‘masulat sa tolon-an’?

¹⁸ Samtang mabatyagan sang katawhan sang Dios ang mga epekto sang kapintas sang mga kaaway, mangin “tion [ini] sang kasisit-an” para sa mga malauton. (Salmo 37:20) Ang anghel nagsiling kay Daniel: “Kag sa sadto nga tion luwason ang imo katawhan, ang tagsatagsa nga makita nga nasulat sa tolon-an.” (Daniel 12:1) Madamo sang ‘mga anak sang katawhan ni Daniel’ ang napatay na kag nakabaton sang ila langitnon nga padya sa sini nga tion. Ini sila sing walay duhaduha nagaambit upod kay Miguel sa sining dakung militar nga kadalag-an. (Bugna 2:26, 27; Salmo 2:8, 9) Ang mga nagkalabilin sa duta wala sing bahin sa pagpakig-away; apang magahupot sila sing integridad, agod nga maluwas sila. (Bugna 17:14; 19:7, 8) Ang ila mga kaupod, ang “dakung kadam-an,” maluwas man. (Bugna 7:9, 14) Sa amo ang hinaplas nga nagkalabilin kag ang iban nga mga karnero ‘masulat sa tolon-an,’ kon sayoron, ang ila mga ngalan mabutang sa rekord subong magabaton sing dulot nga dayon nga kabuhi, sa langit ukon sa duta.—Juan 10:16; Exodo 32:32, 33; Malaquias 3:16; Bugna 3:5.

19. (a) Paano ang ‘pagtindog’ ni Miguel magadala sing paghidait sa duta? (b) Anong pamangkot ang pagasab­ton pa?

¹⁹ Makatigayon sila sing pribilehiyo nga makita ang pagluntad sang matuod nga paghidait sa bug-os nga duta. Masaksihan nila ang katumanan sang saad ni Jehova: “Kay utdon ang mga manughikot sing malaut, apang ang mga nagahulat kay Jehova magapanubli sang duta.” (Salmo 37:9) Bangod ang Ginharian sang Dios mangin amo lamang ang pangulohan sa ibabaw sang duta, ang tanan nga tawo nga nagakabuhi mangin alagad ni Jehova. (Isaias 11:9) Sa amo, sa “tion sang katapusan” sang duha ka hari, si Miguel “magatindog” agod magdala sing paghidait sa katawhan. Wala sing mga armas sang mga su­per­pow­er ukon iban pa nga mga maniobra ang makapugong sini. Apang, nagakahulugan bala nga hulaton pa naton ina agod makatigayon sing paghidait? Indi, may yara paghidait nga matigayon sang mga Cristiano bisan karon—sa pagkamatuod maayo pa nga paghidait sang sa wala sing inaway. Ano ining paghidait? Ang tagna sang anghel kay Daniel nagapadayon sa paghatag sing kasanagan sa sini.

[Footnote]

Madumduman Mo Bala?

◻ Sin-o si Miguel nga Dakung Prinsipe?

◻ Sin-o ang katawhan ni Daniel karon?

◻ Paano si Miguel nagatindog karon tungod sa katawhan ni Daniel?

◻ Paano si Miguel magatindog sa dili madugay sa isa ka talalupangdon nga paagi?

◻ Sin-o ang maluwas sa tion sang pagtindog ni Miguel?

[Laragway sa pahina 16]

Ang katapusan nga pagtinguha sa paglaglag sa katawhan sang Dios mapaslawan—apang paano?

[Laragway sa pahina 18]

Ang katawhan sang Dios maluwas kon ‘magatindog’ si Miguel sa pagtapos sang pagribalay sang duha ka hari