Ang Aktibo nga Pagpanguna ni Cristo Karon

“Kaupod ninyo ako sa tanan nga adlaw tubtob sa katapusan sang sistema sang mga butang.”—MATEO 28:20.

1. Sa anong paagi gintugyan ni Cristo ang iya “mga pagkabutang” sa iya mga disipulo?

SANG buot na biyaan ni Cristo ang iya mga disipulo kag magbalik sa langit sang 33 C.E., ‘gintugyan [niya] sa ila ang iya mga pagkabutang.’ Ginapahangop sini nga sila mangin “mga embahador nga salili kay Cristo” kag padayunon ang pagbantala nga hilikuton nga iya ginsugdan, pasangkaron ini “tubtob sa ukbong sang duta.” Antes sila biyaan, ginsugo niya sila nga ‘maghimo sing mga disipulo sa katawhan sang tanan nga kapungsuran.’ May yara bala kita pamatuod nga nagabantay sia kon paano nila ginatuman ining komisyon? Sa pagkamatuod may pamatuod kita!—Mateo 25:14; 2 Corinto 5:20; Binuhatan 1:8; Mateo 28:19.

2. Ano ang nagapakita nga ginbantayan sing maayo ni Cristo ang mga hilikuton sang unang-siglo nga mga kongregasyon?

² Pagligad sang 60 ka tuig nga si Cristo nakakayab na sa langit, ginpakita niya nga ginabantayan niya sing maayo ang mga hilikuton sang Cristianong mga kongregasyon sa duta. Sa bugna nga ginhatag kay apostol Juan, isa ka katapo sang unang-siglo nga nagadumala nga hubon, nagpadala si Jesucristo sing mga mensahe sa pito ka kongregasyon sa Asia Minor. Sa lima sa ila, sia nagsiling: “Nahibaluan ko ang imo mga buhat.” Kag ginpakita niya nga nahibaluan gid niya ang nagakatabo sa duha pa, ang Smirna kag Pergamo. Naghatag sia sing ispisipiko nga pagpalig-on kag laygay sa tagsa ka kongregasyon. Wala sing duhaduha sa ila mga hunahuna sa kon sin-o ang ila aktibo nga Lider.—Bugna 1:11; 2:1–3:22.

3. Kay sin-o gid ginpadala ang pito ka mensahe, kag ano ang nagapamatuod sa sini?

³ Ang matuod, yadtong pito ka mensahe indi lamang para sa pito ka kongregasyon sa Asia nga nasambit. Ang maayong laygay kag mga paandam nga naunod sini naaplikar sa tanan nga kongregasyon, kutob sang nahaunang siglo tubtob sa “adlaw sang Ginuo,” nga amo na karon ang aton tion.a Ang mga mata ni Cristo, nga ginpaangay sa “dabdab sang kalayo,” padayon nga nagabantay sa kon ano ang nagakatabo sa sulod sang “tanan nga kongregasyon.”—Bugna 1:10; 2:18, 23.

Ang Agalon kag ang Iya Ulipon

4. Paano si Cristo ‘naglakbay sa malayo’ kag nian nagbalik “sa tapos sang malawig nga tion”?

⁴ Sa tapos ginpaangay ang iya kaugalingon sa “isa ka tawo nga sang buot maglakbay, nagtawag sa iya mga ulipon kag nagtugyan sa ila sang iya pagkabutang,” si Cristo nagdugang: “Sa tapos sang malawig nga tion nag-abot ang agalon sadtong mga ulipon kag nagpakighusay sa ila.” (Mateo 25:14, 19) Sang 33 C.E. si Cristo “nagkadto sa langit,” nga sa diin naglingkod sia “sa tuo sang Dios.” (1 Pedro 3:22) “Sa tapos sang malawig nga tion,” sa tapos sang iya paglingkod sa trono sang 1914, si Cristo nagsugod sa ‘paggahom sa tunga sang iya mga kaaway’ paagi sa pagtagbong kay Satanas kag sa iya mga demonyo sa duta. (Salmo 110:1, 2; Bugna 12:7-9) Nian ginliso niya ang iya igtalupangod sa iya mga ulipon. Nag-abot ang tion nga makighusay sia sa ila. Labaw sa bisan anong tion, sia ang ila aktibo nga Lider.

5. San-o nag-abot ang tion sang paghusay, kag paano ginpadyaan ang matutom?

⁵ Ang modernong maragtas sang katawhan sang Dios nagapakita nga ining tion sang paghusayay nag-abot sang 1918-19. Ang parabola sang mga talento nagailustrar kon paano ang Agalon makighusay sa nagkalabilin sang iya hinaplas nga mga ulipon. Makighusay sila sing indibiduwal sa kon paano nila gingamit ang iya mga pagkabutang, “ang tagsa suno sa iya ikasarang,” ukon espirituwal nga mga posibilidad. Ang mga nangin mabungahon nagsulod sa kalipay sang ila Agalon, nga nagsiling sa ila: “Sa diutay nangin matutom ka. Padumalahon ko ikaw sa madamo.”—Mateo 25:15, 20-23.

6. Ano ang ginporma sing kolektibo sang matutom nga hinaplas nga mga Cristiano, kag ano ang gintugyan sang ila Agalon nga atipanon nila?

⁶ Inang indibiduwal nga hinaplas nga mga Cristiano nasapwan nga matutom nga mga embahador sang nagagahom karon nga Hari, handa sa paghimo sing mga disipulo para sa ila Agalon. Sila sa kabilugan nasapwan nga amo ang “ulipon” nga ginsilingan sang ila Agalon: “Sin-o bala nian ang ulipon nga matutom kag mainandamon nga ginpadumala sang iya agalon sa iya panimalay, sa paghatag sa ila sing pagkaon sa nagakaigo nga tion? Malipayon yadtong ulipon nga kon mag-abot ang iya agalon masapwan sia nga nagahimo sing subong. Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, padumalahon sia Niya sa tanan niya nga pagkabutang.”—Mateo 24:45-47.

7. (a) Paano nagdugang ang “mga pagkabutang” ni Cristo kutob sang 1914? (b) Ano ang nagapakita nga si Cristo amo man ang aktibo nga Lider sang “iban nga mga karnero”?

⁷ Ang “mga pagkabutang” ni Cristo nagdamo kutob sang 1914. Ginpanaptan sia sing “harianon nga gahom,” nga nagdalahig sing dugang pa nga awtoridad kag daku pa nga mga salabton. (Lucas 19:11, 12) Gintipon niya una ang nagkalabilin sang “mga anak sang ginharian,” ang 144,000 ka hinaplas nga mga Cristiano nga “ginbakal gikan sa katawhan” agod mangin mga hari kag mga saserdote kaupod niya sa langit. (Mateo 13:38; Bugna 14:1-4; 5:9, 10) Nian, subong maragtason nga ginpakita kutob sang 1935, ginatipon niya ang “dakung kadam-an” sang “iban nga mga karnero” nga tuhoy sa ila sia nagsiling: “Sila man dapat ko dalhon.” (Bugna 7:9, 10; Juan 10:16) Huo, Sia ang nagapasulod sa sining “mga karnero,” kag sia ang nangin aktibo nga Lider nila. Sing makawiwili, ang Griegong teksto literal nga nagakahulugan, “Kag sila man kinahanglan nga tuytuyan ko.” Paano niya ginatuytuyan sing aktibo ang iya “mga karnero” karon?

Mga Manugtatap sa Tuo nga Kamot ni Cristo

8, 9. (a) Ano nga palanan-awon ang nabaton ni apostol Juan? (b) Ano ang ginlaragway sang pito ka kandelero kag sang pito ka bituon?

⁸ Si apostol Juan, nga katapo sang nagadumala nga hubon sang unang Cristianong kongregasyon, nakabaton sing palanan-awon nga sa diin iya “nakita ang pito ka kandelero nga bulawan, kag sa tunga sang mga kandelero ang isa nga kaangay sang anak sang tawo. . . . Kag sa iya kamot nga tuo may pito ka bituon.” Si Jesucristo nagpaathag kay Juan: “Nahanungod sa tinago sang pito ka bituon nga imo nakita sa akon kamot nga tuo, kag ang pito ka kandelero nga bulawan: Ang pito ka bituon amo ang mga manugtunda sang pito ka kongregasyon, kag ang pito ka kandelero amo ang pito ka kongregasyon.”—Bugna 1:12-20.

⁹ Nagakomento sa sining dinalan, ang libro nga “Then Is Finished the Mystery of God” nagasiling: “Indi bala dimakita yadto nga ‘mga anghel’? Indi. Nabaton ni apostol Juan ang bug-os nga Bugna gikan kay Jesucristo paagi sa isa ka langitnon nga anghel, kag indi makatarunganon nga magbalos sia sing sulat sa mga anghel sa langit, sa dimakita nga mga duog. Indi nila kinahanglan ang mga mensahe nga ginsulat sa pito ka kongregasyon sa Asia. Ang sadsaran nga kahulugan sang titulo nga ‘anghel’ amo ang ‘mensahero; manugdala sing mensahe.’ . . . Tungod ining pito ka simbuliko nga bituon makita sa kamot nga tuo ni Jesus, sila yara sa iya pag-atipan kag pagbantay kag sa idalom sang iya pagtuytoy, ang iya ‘kamot nga tuo’ sang ginagamit nga gahom may ikasarang sa pagtuytoy kag sa pag-amlig sa ila. . . . Subong nga ang ‘pito ka kandelero’ sa ‘adlaw sang Ginuo’ sa palanan-awon naglaragway sa tanan nga matuod nga Cristianong mga kongregasyon sa karon, ang matuod nga ‘adlaw sang Ginuo’ kutob sang 1914 C.E., ang ‘pito ka bituon,’ kon amo, nagasimbulo sa tanan nga ginpanganak sang espiritu, hinaplas nga kaangay sa anghel nga mga manugtatap sina nga mga kongregasyon karon.”b—Pahina 102-4.

10. Anong nagdugang nga “mga pagkabutang” ang ginpaatipan sa ulipon?

¹⁰ Ining hinaplas nga mga manugtatap sa tuo ni Cristo bahin tanan sang kolektibo nga “ulipon” nga Iya gintangdo sa “ibabaw sang tanan niya nga pagkabutang.” Bangod ang Agalon mismo sang ulipon ginpanaptan sing daku pa nga mga salabton kutob sang 1914, ang “tanan niya nga pagkabutang” dapat nga magdalahig sing madamo pa nga mga butang para sa ulipon sang sa nagligad. Una, subong “mga embahador nga salili kay Cristo,” ang nagkalabilin mga embahador karon sang nagagahom nga Hari sa isa ka natukod nga Ginharian. (2 Corinto 5:20) Gintugyan sa ila ang pag-atipan sa tanan nga espirituwal nga mga butang nga iya sang Agalon sa duta. Dapat sila mag-alagad bilang katumanan sang mga tagna nga naaplikar kutob sang matukod ang Ginharian. Nagalakip ini sa pagbantala ‘sining maayong balita sang ginharian . . . sa bug-os napuy-an nga duta subong panaksi.’ (Mateo 24:14) Labaw sa bisan anong tion, dapat sila magpadayon sa paghimo sing “mga disipulo sa katawhan sang tanan nga pungsod,” sa amo matipon ang indi maisip nga “dakung kadam-an.” (Mateo 28:19, 20; Bugna 7:9) Huo, ining “halandumon nga mga butang sang tanan nga pungsod” bahin sang nagdugang nga “mga pagkabutang” ni Cristo sa duta.—Hageo 2:7.

11. (a) Ano ang kinahanglanon bangod sining nagdugang nga “mga pagkabutang”? (b) Sin-o ang nagatuytoy sa hilikuton, kag paano?

¹¹ Ini tanan nagakahulugan sing dugang pa nga hilikuton para sa kolektibo nga “ulipon,” isa ka daku pa nga latagon sang mga hilikuton, nga sing literal nagasangkad tubtob sa “bug-os napuy-an nga duta.” Nagakinahanglan man ini sing daku pa nga mga ulong-talatapan kag mga pasilidad sang sanga para sa pagdumala sa hilikuton kag para sa pag-imprinta kag sa pagpanagtag sing mga literatura nga magamit sa pagbantala kag sa personal nga pagtuon. Subong sang sa unang siglo, ining hilikuton ginahimo sa idalom sang aktibo nga pagpanguna ni Jesucristo, nga sing malaragwayon “yara sa tunga sang mga kandelero,” ukon mga kongregasyon. Ginatuytuyan niya sila paagi sa hinaplas nga mga manugtatap, nga iya ginauyatan sing simbuliko “sa iya kamot nga tuo.” (Bugna 1:13, 16) Subong sang sa unang Cristianong mga tion, ang isa ka grupo sining hinaplas nga mga manugtatap nagahuman sa kitaon nga Nagadumala nga Hubon sang mga kongregasyon ni Cristo sa duta. Ang iya “kamot nga tuo” sang ginaaplikar nga gahom nagatuytoy sa sining matutom nga mga lalaki samtang ginadumalahan ang hilikuton sa Ginharian.

Paagi sa Espiritu

12, 13. (a) Bangod sang daku nga pag-uswag, anong pamangkot ang nagautwas? (b) Paano ginagamit ni Cristo ang espiritu sa paghatag sang ginakinahanglan nga mga manugtatap sa tunga sang iya mga disipulo sa duta?

¹² Bangod kapin sa tatlo ka milyon ang kadamuon karon sang “iban nga mga karnero,” nga naorganisar sa mga 52,000 ka kongregasyon, maathag nga ang hinaplas nga nagkalabilin nagakinahanglan sing bulig sa pag-atipan sa dutan-on nga mga pagkabutang sang Agalon. Kubos sa 9,000, lakip ang madamo nga kauturan nga babayi, ang nagapakigbahin sa mga emblema sang Memoryal, gani wala sing bisan isa ka hinaplas nga manugtatap para sa tagsa ka kongregasyon. Nagakahulugan bala ini nga wala ginaatipan ni Jesucristo ang mga kongregasyon nga sa diin wala sing ginpanganak sang espiritu nga “anghel,” ukon ‘bituon’?

¹³ Indi subong sini! Subong nakita naton sa nagligad nga artikulo, sang unang siglo aktibo nga ginpangunahan ni Cristo ang iya kongregasyon paagi sa balaan nga espiritu. Sa karon ginagamit niya ang ginpanganak sang espiritu nga mga katapo sang Nagadumala nga Hubon sa pagtangdo sing mga manugtatap nga pinili gikan sa “iban nga mga karnero.” Dapat nila sini malab-ot ang pareho nga mga kinahanglanon subong hinaplas nga mga gulang, nga nabalay sa mga Kasulatan subong sang 1 Timoteo 3:1-7 kag Tito 1:5-9. Ining makasulatanhon nga mga kalipikasyon ginsulat sa idalom sang pagtuytoy sang balaan nga espiritu. Ang mga rekomendasyon kag mga pagtangdo ginahimo sa tapos sang pangamuyo kag sa idalom sang pagtuytoy sang balaan nga espiritu. Sa indi hinaplas nga mga gulang ang laygay ni Pablo naaplikar nga may pareho nga puersa: “Tatapa ang inyo kaugalingon kag ang bug-os nga panong, nga sa ila gintangdo kamo sang balaan nga espiritu nga mga manugtatap.”—Binuhatan 20:28.

14. (a) Paano ang tagna sa Isaias 32:1, 2 ginatuman na? (b) Paano ang tanan nga gulang dapat magpasakop sa “kamot nga tuo” ni Cristo?

¹⁴ Sa amo, sa tignapulo ka libo ka kongregasyon, ginagamit sang matarong nga nagagahom nga Hari Jesucristo ang “iban nga mga karnero” subong “mga prinsipe” sa pag-amlig sa iya mga “karnero” gikan sa espirituwal nga madlos, unos, kag tigpalamangag (­drought). (Isaias 32:1, 2) Kaangay ni David sang una, ang mga gulang, kon bala sang hinaplas ukon sang “iban nga mga karnero,” nagapangamuyo kay Jehova: “Ang imo espiritu maayo; kabay nga tuytuyan ako sini sa duta sang pagkatadlong.” (Salmo 143:10) Kag ginapamatian ni Jehova ang ila pangamuyo. Paagi sa iya Anak, ginahatagan Niya sila sang Iya espiritu, kag ginagamit ni Jesus ining paagi sa pagpanguna sing aktibo sa iya mga disipulo sa duta. Sing kinaugali, ang tanan nga gulang dapat magpasakop sa “kamot nga tuo” sang pagkontrol, paggiya, kag pagtuytoy ni Cristo, nga iya ginapakita paagi sa espiritu kag ginpanganak sang espiritu nga mga katapo sang Nagadumala nga Hubon.

Paagi sa mga Anghel

15. Ano ang iban pa nga paagi nga magamit ni Cristo sa pagpanguna sa iya mga disipulo sa duta sing aktibo?

¹⁵ Ang nagligad nga artikulo nagsambit nga ang mga anghel gingamit sang unang siglo sa pagtuytoy kag sa pagluwas sa unang mga Cristiano kag sa pagbulig sa ila pagbantala nga hilikuton. Makatarunganon bala hunahunaon nga si Hari Jesucristo wala na nagagamit sing mga anghel sa aktibo nga pagpanguna sa iya mga disipulo karon? Indi lamang nga indi ini makatarunganon kundi indi man ini makasulatanhon.

16, 17. Ano ang aton pamatuod nga si Cristo nagagamit sa mga anghel sa pag-ani sa “mga anak sang ginharian” kag sa pagtipon sa “iban nga mga karnero”?

¹⁶ Suno sa parabola ni Jesus sang trigo kag mga gamhon, ang tig-alani magaabot sa “katapusan sang sistema sang mga butang,” nga nagsugod sang 1914. Sa tion sang tig-alani, “ang mga anak sang ginharian” painon gikan sa “mga anak sang malauton.” Sin-o ang gamiton sang Agalon sa pag-ani? “Ang mga mangangani amo ang mga anghel.” Si Cristo nagdugang: “Magapadala ang Anak sang tawo sang iya mga anghel, kag kuhaon nila sa iya ginharian ang tanan nga butang nga nagapasandad kag ang nagahimo sing kalautan.” (Mateo 13:37-41) Ginagamit ni Cristo ang mga anghel sa pag-amlig sa iya kauturan sa duta.

¹⁷ Apang kamusta ang “iban nga mga karnero”? Ginagamit bala ni Cristo ang mga anghel sa pagtipon sa ila? Amo gid! Ang iya parabola sang mga karnero kag mga kanding nagasiling: “Kon magkari ang Anak sang tawo sa iya himaya, kag ang tanan nga manugtunda kaupod niya, nian magalingkod sia sa iya mahimayaon nga trono. Kag tipunon sa atubangan niya ang tanan nga pungsod, kag painpainon niya sila subong sang manugpahalab nga nagapain sang mga karnero sa mga kanding.” (Mateo 25:31, 32) Ginagamit ni Cristo ang iya mga anghel sa sining pagpain nga hilikuton. Subong nga gintuytuyan sang anghel ang mga tikang ni Felipe sa Etiopianhon nga eunuco, gani may bugana nga pamatuod karon nga ginagamit ni Cristo ang iya mga anghel sa pagtuytoy sa mga tikang sang iya mga Saksi sa mga katulad karnero. Madamo nga tawo ang nagpamatuod sa kamatuoran nga nangayo sila sing bulig sa pangamuyo antes nanuktok ang isa ka Saksi sa ila ganhaan.—Binuhatan 8:26, 27.

Bug-os nga Pagsalig sa Pagtuytoy ni Cristo

18, 19. Pasad sa natabo sang unang siglo, makasalig kita sa ano?

¹⁸ Sang unang siglo, ang mga kahimtangan wala pirme magtugot kay Cristo nga gamiton ang nagadumala nga hubon sa Jerusalem sa paglubad sa isa ka ispisipiko nga problema. Sang ginpain si Pablo sa naaminhan nga bahin sang Asia Minor kag kinahanglan niya mahibaluan kon ano nga teritoryo ang masunod nga buksan, si Cristo naghikot paagi sa espiritu. (Binuhatan 16:6-10) Ang mga Saksi ni Jehova karon nagasalig nga ang bisan sin-o sa ila kauturan nga napain sing temporaryo gikan sa Nagadumala nga Hubon bangod sang paghingabot yara gihapon sa idalom sang aktibo nga pagpanguna ni Cristo, paagi sa iya espiritu kag sa pagsakdag sang mga anghel.

¹⁹ Sang panahon sang unang mga Cristiano, ang iban nga mga desisyon nga nahimo sang nagadumala nga hubon mahimo nga mabudlay hangpon sadto. Wala sing duhaduha nga amo ini ang natabo sang si Pablo ginpabalik sa Tarso ukon sang ginpadala sia sa templo sa tapos sang iya ikatlo nga paglakbay bilang misyonero. (Binuhatan 9:30; 21:23-25) Apang, ang matuod si Cristo ang sa likod sadtong mga desisyon. (Binuhatan 22:17-21; 23:11) Makasalig kita karon nga bisan ano man ang itugot ni Cristo nga matabo sa tunga sang iya mga disipulo sa duta may yara mataas nga katuyuan sa likod sini, subong sang natabo sang unang siglo.

20. Sa ano kita kombinsido, kag ano ang aton determinasyon?

²⁰ Sa amo, kon mabasa naton sa Biblia nga si Cristo “amo ang ulo sang lawas, ang kongregasyon,” kombinsido kita nga ang iya Pagkaulo indi sa titulo lamang. (Colosas 1:18) Nahibaluan naton, pasad sa eksperiensia, nga sia isa ka matuod kag aktibo nga Ulo. Kon basahon naton ang tolon-an sang Mga Binuhatan kag makita naton kon paano gintuytuyan ni Cristo ang mga nagakatabo sa tunga sang unang mga Cristiano, mapanilagan naton nga nagagamit sia sing pareho nga paagi karon. Makita naton ang pamatuod sang paggamit ni Cristo sa balaan nga espiritu, sa mga anghel, kag sa “matutom kag mainandamon nga ulipon” kag sa Nagadumala nga Hubon sini, sa pagtangdo sing sangkol sa espirituwal nga mga gulang. May pagsalig sa aktibo nga pagtuytoy ni Cristo sa mga butang, determinado kita nga magpadayon sa ‘paghambal sing kamatuoran’ kag magtubo sa gugma “sa tanan nga butang sa iya nga amo ang ulo, si Cristo.”—Efeso 4:15.

[Mga footnote]

Pangunang mga Punto nga Dumdumon

◻ Ano ang aton pamatuod nga ginbantayan sing maayo ni Cristo ang mga hilikuton sang unang-siglo nga mga kongregasyon?

◻ Sin-o ang gintangdo ni Cristo sa ibabaw sang iya “mga pagkabutang,” kag ano ang ginalakip sini?

◻ Sin-o ang ginasimbulo sang pito ka bituon sa kamot nga tuo ni Cristo?

◻ Paano ginagamit ni Cristo ang balaan nga espiritu, ang mga anghel, kag ang hinaplas nga Nagadumala nga Hubon sa pagpanguna sa iya kongregasyon karon?

◻ Ngaa makasalig kita sing bug-os sa pagtuytoy ni Cristo sa mga nagakatabo karon?

[Kahon sa pahina 20]

Bangod sang mga pagtilaw nga tuga sang mga inaway, mga rebolusyon ukon paghingabot kag opisyal nga mga pagdumili ayhan imposible nga mahimo ninyo ang Cristianong pagsimba sa isa ka organisado gid nga paagi. Mahimo magalutaw ang mga kahimtangan nga imposible ang paghiwat sing dalagku nga mga miting sang kongregasyon. Ang pagpakig-angot sa sanga talatapan mahimo nga mautod sing temporaryo. Ang mga pagduaw sang mga manugtatap sang sirkito mahimo nga maupangan. Ang bag-o nga mga publikasyon mahimo nga indi mag-abot. Kon matabo sa imo ang bisan diin sini, ano ang dapat mo buhaton?

Ang sabat amo: Sa idalom sang mga kahimtangan, himua ang masarangan mo, kag ang labi nga masarangan mo, sa dalanon sang putli nga pagsimba. Ang personal nga pagtuon posible. Sa masami ang diutay nga grupo sang mga kauturan sarang makatipon agod magtuon sa mga puluy-an. Ang mga publikasyon nga ginton-an sa nagligad kag ang Biblia sarang magamit subong sadsaran sang mga miting. Indi matublag ukon magkabalaka. Sa masami, sa sulod sang malip-ot nga tion ang isa ka porma sang komunikasyon upod sa responsable nga mga kauturan matukod. Ang Nagadumala nga Hubon nagapangita sing mga paagi nga makapakig-angot sa mga kauturan.

Apang bisan pa kon masapwan mo ang imo kaugalingon nga napain gikan sa tanan mo nga Cristianong kauturan, dumduma nga indi ikaw napain gikan kay Jehova kag sa iya Anak nga si Jesucristo.—Organized to Accomplish Our Ministry, pahina 168.

[Laragway sa pahina 17]

Si Cristo simbuliko nga yara sa tunga sang mga kongregasyon, nga nagauyat sa mga manugtatap sa iya kamot nga tuo