Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa

◼Sin-o sa manunulat sang Biblia ang “heneral,” subong sang ginasiling sa libro nga The Bible—God’s Word or Man’s?a

Inang mapuslanon nga libro nahanungod sa Pulong sang Dios nagasiling sa pahina 10: “Ang Biblia pinasahi man bangod sang ginsiling sang madamong mga manunulat sini. Mga 40 ka indibiduwal, lakip ang mga hari, mga manugbantay, mga mangingisda, mga alagad sibil, mga saserdote, sa dimagkubos isa ka heneral, kag isa ka manugbulong, ang nagsulat sa lainlain nga bahin sang Biblia. Apang sa liwat kag liwat, ang mga manunulat isa sing ginasiling: wala nila ginasulat ang ila kaugalingon nga mga panghunahuna kundi ang sa Dios.”

Namangkot ang iban kon sin-o nga mga manunulat sa Biblia ang nakilal-an sa sinang lainlain nga mga propesyon ukon mga aktibidad. Nahanungod sini, binagbinaga palihog ang masunod:

Mga hari: Madamong mga manunulat sa Biblia ang mga hari. Mahimo gilayon magsulod sa hunahuna si David kag si Solomon. (Salmo 3, superscription; Hulubaton 1:1; Manugwali 1:1) Apang, ang ambahanon sa Isaias 38:10-20 ginsulat ni Ezequias. (Bersikulo 9) Madamong mga eskolar ang nagapati nga ginkomposo man niya ang Salmo 119, ayhan antes mangin hari. Kag si Ezequiel may katungdanan sa pagtipon sang Hulubaton kapitulo 25⁠–​29. (Hulubaton 25:1) Ang katapusan nga kapitulo sang Hulubaton ginhanda ni “Lemuel nga hari.” Ginakilala sia sang iban nga si Hari Ezequias, bisan pa ginahunahuna sang iban nga si Lemuel amo si Hari Solomon.​—⁠Hulubaton 31:⁠1.

Mga manugbantay: Si David kag si manalagna Amos nagpangabudlay subong mga manugbantay. (1 Samuel 16:​11-13; 17:​15, 28, 34; Amos 1:1) Ginsulat ni Amos ang tolon-an sa Biblia nga nagadala sang iya ngalan, kag si David nagkomposo sang madamong mga salmo. Ang bantog nga Salmo 23 pat-od gid nga nagapakita sang pagkapamilyar ni David sa pagbantay.

Mga mangingisda: Sa mga apostoles ni Jesus nga mga mangingisda, si Juan kag si Pedro ang ginbugna sang ulihi nga magsulat sang mga tolon-an sa Biblia. (Mateo 4:​18-22) Sa idalom sang pagbugna sang Dios ginsulat ni Juan ang Ebanghelyo kag ang tatlo pa ka sulat kag ang tolon-an sang Bugna. Ginsulat ni Pedro ang duha ka ginbugna nga mga sulat.

Mga alagad sibil: Si Daniel kag si Nehemias mga alagad sibil sang dumuluong nga mga gobierno nga may awtoridad sa ibabaw sang katawhan sang Dios. (Nehemias 1:​1, 11; 2:​1, 2; Daniel 1:​19; 2:​49; 6:​1-3) Ang duha ka mga tolon-an sa Biblia nagadala sang mga ngalan sining mga lalaki.

Mga saserdote: Ang duha sa mga manalagna sang Dios nga gingamit sa pagsulat sa mga tolon-an sang Biblia mga saserdote. Sila amo si Jeremias kag si Ezequiel. (Jeremias 1:​1; Ezequiel 1:​1-3) Dugang pa, si Esdras isa ka Aaronikong saserdote nga “isa ka lantip nga manugkopya sang kasuguan ni Moises.” “Gintugyan [niya] ang iya tagipusuon sa pag-usisa sang kasuguan ni Jehova kag sa pagbutang sini sa buhat kag sa pagtudlo sa Israel sang mga palatukuran kag mga pagsulundan.”​—⁠Esdras 7:​1-6, 10, 11.

Heneral: Ang papel ni Josue sa pagpanguna sa hangaway samtang ang mga Israelinhon nagapasulod sa Ginsaad nga Duta kag nakig-away batok sa madamong mga kaaway nagkalipikar sa iya nga matawag subong isa ka heneral. (Josue 1:​1-3; 11:​5, 6) Pribilehiyo niya nga isulat ang tolon-an ni Josue. Nian, mahimo man tamdon sang mga manugbasa sang Biblia si David subong isa ka tawo nga nagpanghikot subong heneral antes sia mangin hari.​—⁠1 Samuel 19:​8; 23:​1-5.

Manugbulong: Sa katapusan, ang Colosas 4:​14 nagasambit kay “Lucas ang hinigugma nga manugbulong.” Ginsulat ni Lucas ang Ebanghelyo nga nagadala sang ngalan niya, kag ayhan ang Binuhatan sang mga Apostoles man.

[Footnote]