Hilway nga Katawhan Apang may Salabton

“Kag kamo makakilala sang kamatuoran, kag ang kamatuoran magahilway sa inyo.”—JUAN 8:32.

1, 2. (a) Paano ginpadaku ang kahilwayan sa maragtas sang tawo? (b) Sin-o lamang ang matuod nga hilway? Ipaathag.

KAHILWAYAN. Daw ano ka makusog nga pulong! Ang katawhan nagbatas sang dimaisip nga inaway kag mga rebolusyon subong man sang dimatakus sosyal nga kagamo bangod sang handum sang tawo nga mahilway. Sa pagkamatuod, ang The Encyclopedia Americana nagasiling: ‘Sa pag-uswag sang sibilisasyon, wala sing ideya nga nagtungod sang mas importante nga papel sang sa kahilwayan.’

² Walay sapayan, pila ka tawo ang matuod nga hilway? Pila ang nakahibalo kon ano ang kahilwayan? Ang The World Book Encyclopedia nagasiling: “Agod matigayon sang tawo ang lubos nga kahilwayan, dapat nga wala sing limitasyon sa kon paano sila nagahunahuna, nagahambal, ukon nagahulag. Dapat nga nahibaluan nila kon ano ang ila pililian, kag dapat nga may gahom sila sa pagdesisyon sa sining mga pililian.” Tuhoy sini, may nahibaluan ka bala nga isa nga matuod nga hilway? Sin-o ang makasiling nga wala sila sang “limitasyon sa kon ano ang ila ginahunahuna, ginahambal, ukon ginahulag”? Sa pagkamatuod, may isa lamang ka persona sa bug-os nga uniberso ang nagakabagay sa sina nga paglaragway—Si Jehova nga Dios. Sia lamang ang may lubos nga kahilwayan. Sia lamang ang sarang makapili sang iya naluyagan kag dayon himuon ini walay sapayan sang tanan nga pagpamatok. Sia ang “Labing Gamhanan.”—Bugna 1:8; Isaias 55:11.

3. Sa anong kahimtangan ang mga katawhan masami nga nakatigayon sing kahilwayan?

³ Para sa kubos nga katawhan, relatibo lamang ang kahilwayan. Masami ini nga ginahatag ukon ginapasalig sang pila ka mga awtoridad kag may kaangtanan sa aton pagpasakop sa sina nga awtoridad. Sa pagkamatuod, sa halos tanan nga kaso, mahilway lamang ang isa kon kilalahon niya ang awtoridad sang nagapasalig sang iya kahilwayan. Halimbawa, ang mga indibiduwal nga nagapuyo sa “hilway nga kadutaan” nagaagom sang madamo nga benepisyo, subong sang kahilwayan sa paghulag, kahilwayan sa paghambal, kag kahilwayan sa relihion. Ano ang nagapasalig sining mga kahilwayan? Ang kasuguan sang duta. Matigayon lamang sila sang isa samtang ginatuman niya ang kasuguan. Kon abusuhan niya ang iya kahilwayan kag lapason ang kasuguan, papanabton sia sang awtoridad, kag ang iya kahilwayan pat-od nga mabuhinan sang sentensia nga pagkabilanggo.—Roma 13:1-4.

Diosnon nga Kahilwayan—Nga May Salabton

4, 5. Anong kahilwayan ang natigayon sang mga sumilimba ni Jehova, kag sa ano niya sila ginapapanabat?

⁴ Sang unang siglo, nagpamulong si Jesus tuhoy sa kahilwayan. Ginsilingan niya ang mga Judiyo: “Kon kamo magpadayon sa akon pulong, kamo matuod gid nga mga gintutun-an nakon, kag kamo makakilala sang kamatuoran kag ang kamatuoran magahilway sa inyo.” (Juan 8:31, 32) Wala sia nagahambal tuhoy sa kahilwayan sa paghambal ukon kahilwayan sa relihion. Kag pat-od nga wala sia nagahambal tuhoy sa kahilwayan gikan sa pagpigos sang Roma, nga amo ang ginahingamo sang kalabanan nga mga Judiyo. Indi, isa ini ka butang nga mas bilidhon, isa ka kahilwayan nga ginahatag, indi sang kasuguan sang tawo ukon sang kapritso sang pila ka tawhanon nga gumalahom, kundi sang supremo nga Soberano sang uniberso, si Jehova. Kahilwayan ini gikan sa disparatis, kahilwayan gikan sa kakulang sing ihibalo sa relihion, kag sa madamo pa. Ang kahilwayan nga ginhatag ni Jehova isa ka matuod nga kahilwayan, kag magapadayon ini sa walay katubtuban.

⁵ Si apostol Pablo nagsiling: “Si Jehova Espiritu; kag kon diin ang espiritu ni Jehova, didto ang kahilwayan.” (2 Corinto 3:17) Sa sulod sang mga siniglo nagapakig-angot si Jehova sa katawhan agod nga sa ulihi matigayon sang mga matutom ang pinakamaayo kag pinakadaku nga sahi sang tawhanon nga kahilwayan, “ang mahimayaon nga kahilwayan sang mga anak sang Dios.” (Roma 8:21) Samtang wala pa ina, ginahatagan kita karon ni Jehova sing isa ka bahin sang kahilwayan paagi sa kamatuoran sa Biblia, kag papanabton niya kita kon abusuhan naton ina nga kahilwayan. Si apostol Pablo nagsulat: “Kay walay tinuga nga indi hayag sa atubangan niya, kundi ang tanan hublas kag dayag sa mga mata niya nga hatagan ta sing husay.”—Hebreo 4:13.

6-8. (a)Anong kahilwayan ang natigayon nanday Adan kag Eva, kag sa anong kondisyon nga mahuptan nila kuntani yadtong mga kahilwayan? (b) Ano ang nawasi nanday Adan kag Eva para sa ila kaugalingon kag sa ila kaliwatan?

⁶ Ang salabton kay Jehova ginpadaku sang nagakabuhi pa ang aton unang tawhanon nga mga ginikanan, sanday Adan kag Eva. Gintuga sila ni Jehova nga may bilidhon nga dulot sing kahilwayan sa pagbuot. Samtang ginagamit nila sing maayo ina nga kahilwayan sa pagbuot, matigayon nila ang iban pa nga pagpakamaayo, subong sang kahilwayan sa kahadlok, kahilwayan sa balatian, kahilwayan sa kamatayon, kag ang kahilwayan nga makapalapit sa ila langitnon nga Amay nga may matinlo nga konsiensia. Apang sang gin-abusuhan nila ang ila kahilwayan sa pagbuot, nagbag-o ina tanan.

⁷ Ginbutang ni Jehova sanday Adan kag Eva sa hardin sang Eden, kag para sa ila kalipay ginhatag niya sa ila ang bunga sang tanan nga hamungang kahoy sa hardin—walay labot sang isa. Ining isa ginhuptan niya sa iya kaugalingon; amo ini ang “kahoy sang pagkilala sang maayo kag malain.” (Genesis 2:16, 17) Paagi sa paglikaw nga kaunon ang bunga sina nga kahoy, makilala nanday Adan kag Eva nga si Jehova lamang ang may kahilwayan nga magpatok sing talaksan kon ano ang maayo kag malain. Kon maghulag sila sing masinulundon kag maglikaw sa pagkaon sang gindumilian nga hamungang kahoy, padayon nga pasaligon sila ni Jehova sang iban pa nila nga kahilwayan.

⁸ Sing makapasubo, ginpamatian ni Eva ang malalangon nga panugda sang Man-ug nga kinahanglan nga mahibaluan niya mismo kon ano ang ‘maayo kag malain’ para sa iya. (Genesis 3:1-5) Una sia, dayon si Adan, ginkaon nila ang gindumilian nga hamungang kahoy. Subong resulta, sang nagpakighambal sa ila si Jehova sa hardin sang Eden, nahuya sila kag nagpanago. (Genesis 3:8, 9) Karon makasasala na sila nga nadulaan sing balatyagon nga hilway sa pagpalapit sa Dios bangod sang matinlo nga konsiensia. Bangod sini, nawasi man nila ang kahilwayan gikan sa balatian kag kamatayon, para mismo sa ila kag sa ila kaanakan. Si Pablo nagsiling: “Paagi sa isa ka tawo [si Adan] nagsulod ang sala sa kalibutan kag paagi sa sala ang kamatayon, kag gani ang kamatayon naglaton sa tanan nga tawo kay ang tanan nakasala.”—Roma 5:12; Genesis 3:16, 19.

9. Sin-o ang kilala nga naggamit sing husto sang ila natigayon nga kahilwayan?

⁹ Walay sapayan, may kahilwayan gihapon sa pagbuot ang katawhan, kag sa pagligad sang panahon, gingamit ini sang pila ka dihimpit nga mga tawo sa maayo nga paagi sa pag-alagad kay Jehova. Ang mga ngalan sang iban sa ila ginhuptan para sa aton gikan sa dumaan nga tion. Ang mga tawo kaangay nanday Abel, Enoc, Noe, Abraham, Isaac, kag Jacob (gintawag man nga Israel) mga halimbawa sang mga indibiduwal nga naggamit sang kahilwayan nga naagom nila sa paghimo sang kabubut-on sang Dios. Kag maayo ang nangin resulta sini sa ila.—Hebreo 11:4-21.

Ang Kahilwayan sang Pinili nga Katawhan sang Dios

10. Ano ang mga kondisyon sang katipan nga ginhimo ni Jehova sa iya pinasahi nga katawhan?

¹⁰ Sang mga adlaw ni Moises, ginhilway ni Jehova ang mga anak sang Israel—nga nagadamo sadto sing minilyon—gikan sa kahiulipnan sa Egipto kag nakigkatipan sa ila sa amo nangin pinasahi niya sila nga katawhan. Sa idalom sining katipan, ang mga Israelinhon may yara pagkasaserdote kag isa ka sistema sang paghalad sang mga sapat nga temporaryo nga nagtabon sang ila mga sala. Gani, may kahilwayan sila sa pagpalapit sa Dios sa pagsimba. May yara man sila isa ka sistema sang kasuguan kag mga pagsulundan agod nga makalikaw sila sa mga disparatis kag butig nga pagsimba. Sa ulihi, pagabatunon nila ang Ginsaad nga Duta subong palanublion, upod ang pasalig sang diosnon nga bulig batok sa ila mga kaaway. Ang ila bahin sa katipan nag-obligar sa mga Israelinhon nga tumanon ang Kasuguan ni Jehova. Kinabubut-on nga ginbaton sang mga Israelinhon ini nga kondisyon, nga nagasiling: “Ang tanan nga ginpamulong ni Jehova himuon namon.”—Exodo 19:3-8; Deuteronomio 11:22-25.

11. Ano ang nangin resulta sang napaslawan ang Israel nga huptan ang iya bahin sa katipan kay Jehova?

¹¹ Sa kapin sa 1,500 ka tuig, ang mga Israelinhon yara sa idalom sining pinasahi nga relasyon kay Jehova. Apang liwat kag liwat nga napaslawan sila nga tumanon ang katipan. Sulitsulit nga nasulay sila sang butig nga pagsimba kag naulipon sang idolatriya kag disparatis, gani gintugutan sang Dios nga aktuwal nga ulipunon sila sang ila mga kaaway. (Mga Hukom 2:11-19) Sa baylo nga matigayon ang pagpakamaayo sang kahilwayan gikan sa pagtuman sang katipan, ginsilutan sila bangod sa paglapas sini. (Deuteronomio 28:1, 2, 15) Sang ulihi, sang 607 B.C.E., gintugutan ni Jehova ang pungsod nga ulipunon sang Babilonia.—2 Cronica 36:15-21.

12. Ano sa ulihi ang mangin maathag tuhoy sa Mosaikong Kasuguan nga katipan?

¹² Mabug-at ini nga leksion. Dapat nga gintun-an nila gikan sa sini ang kabilihanan sang pagtuman sa Kasuguan. Walay sapayan, pagligad sang 70 ka tuig, nga nakabalik na ang mga Israelinhon sa ila kaugalingon nga duta, napaslawan gihapon sila sa pagsunod sa Kasuguan nga katipan sing nagakaigo. Halos isa ka gatos ka tuig pagkatapos sang ila pagbalik, nagsiling si Jehova sa mga saserdote sang Israel: “Apang kamo—naglipas sa dalanon. Ginpasandad ninyo ang madamo sa kasuguan, gindunot ninyo ang katipan sang Levi.” (Malaquias 2:8) Ang matuod, bisan ang pinakasinsero sa tunga sang mga Israelinhon indi makasarang sa pagtuman sang himpit nga Kasuguan. Sa baylo nga isa ka pagpakamaayo, nangin isa ini ka “sumpa” suno sa mga pulong ni apostol Pablo. (Galacia 3:13) Sing maathag, isa nga labaw pa sa Mosaikong Kasuguan nga katipan ang kinahanglan agod dalhon ang dihimpit, matutom nga katawhan sa mahimayaon nga kahilwayan sang mga anak sang Dios.

Ang Sahi sang Cristianong Kahilwayan

13. Ano ang mas maayo nga sadsaran para sa kahilwayan ang gin-aman sang ulihi?

¹³ Inang labaw pa amo ang halad nga gawad ni Jesuscristo. Sang mga tuig 50 C.E., si Pablo nagsulat sa kongregasyon sang hinaplas nga mga Cristiano sa Galacia. Ginlaragway niya kon paano sila ginhilway ni Jehova gikan sa kahiulipnan sa Kasuguan nga katipan kag nagsiling: “Tungod sa kahilwayan ginhilway kita ni Cristo. Busa magtindog kamo sing malig-on, kag dili magpaguta liwat sa kahiulipnan.” (Galacia 5:1) Sa ano nga mga paagi ginhilway ni Jesus ang katawhan?

14, 15. Sa anong makadalayaw nga mga paagi ginhilway ni Jesus ang mga Judiyo kag di-Judiyo nga mga tumuluo?

¹⁴ Pagkatapos sang kamatayon ni Jesus, ang mga Judiyo nga nagbaton sa iya subong Mesias kag nangin mga disipulo nagsulod sa isa ka bag-o nga katipan, nga nagbulos sa daan nga Kasuguan nga katipan. (Jeremias 31:31-34; Hebreo 8:7-13) Sa idalom sining bag-ong katipan, sila—kag ang mga di-Judiyo nga mga tumuluo nga nagbuylog sang ulihi sa ila—nangin bahin sang bag-o, espirituwal nga pungsod nga nagbulos sa undanon nga Israel subong pinasahi nga katawhan sang Dios. (Roma 9:25, 26; Galacia 6:16) Sa amo, natigayon nila ang kahilwayan nga ginsaad ni Jesus sang sia nagsiling: “Ang kamatuoran magahilway sa inyo.” Luwas sa paghilway sa ila gikan sa sumpa sang Kasuguan ni Moises, ginhilway sang kamatuoran ang mga Judiyong Cristiano gikan sa mabug-at nga mga tradisyon nga ginpatuman sa ila sang mga lider sang relihion. Kag ginhilway sini ang di-Judiyo nga mga Cristiano gikan sa idolatriya kag mga disparatis sang ila daan nga pagsimba. (Mateo 15:3, 6; 23:4; Binuhatan 14:11-13; 17:16) Kag madamo pa.

¹⁵ Sang nagapamulong tuhoy sa nagahilway nga kamatuoran, si Jesus nagsiling: “Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, Ang tagsatagsa nga nagapakasala ulipon sang sala.” (Juan 8:34) Sanglit nga nagpakasala sanday Adan kag Eva, ang tagsa ka indibiduwal nga nagkabuhi nangin makasasala kag busa ulipon sang sala. Ang lamang nga wala sing sala amo si Jesus, kag ang halad ni Jesus amo ang naghilway sa mga tumuluo gikan sa sina nga kahiulipnan. Matuod, sa gihapon mga dihimpit sila kag makasasala sa kinaugali. Apang karon, mahimo sila makahinulsol sa ila mga sala kag makapangayo sing kapatawaran sa sadsaran sang halad ni Jesus, nagasalig nga pamatian ang ila mga pangabay. (1 Juan 2:1, 2) Pasad sa halad nga gawad ni Jesus, ginkilala sila sang Dios subong matarong, kag sarang sila makapalapit sa iya upod ang natinluan nga konsiensia. (Roma 8:33) Dugang pa, sanglit nga ginbuksan sang gawad ang paglaum nga pagkabanhaw padulong sa kabuhi nga walay katapusan, ginhilway sila sang kamatuoran bisan sa kahadlok sa kamatayon.—Mateo 10:28; Hebreo 2:15.

16. Paano nga ang Cristianong kahilwayan nagalakip sing mas masangkad sang sa bisan anong kahilwayan nga ginatanyag sang kalibutan?

¹⁶ Sa makadalayaw nga paagi, ang Cristianong kahilwayan ginbuksan sa mga lalaki kag mga babayi walay sapayan sang ila kahimtangan, sa tawhanon nga paghambal. Ang mga imol, mga bilanggo, bisan ang mga ulipon, mahimo nga mahilway. Sa pihak nga bahin, ang mga matinaastaason sang mga pungsod nga nagsikway sang mensahe tuhoy kay Cristo yara gihapon sa kahiulipnan sang disparatis, sala, kag kahadlok sa kamatayon. Indi kita dapat magdulog sa pagpasalamat kay Jehova para sa sining kahilwayan nga aton natigayon. Wala sing matanyag ang kalibutan nga mahimo makatupong sa sini.

Hilway Apang May Salabton

17. (a) Paano nadulaan sing Cristianong kahilwayan ang pila sadtong unang siglo? (b) Ngaa indi kita dapat magpadaya sa pakunokuno nga kahilwayan sa kalibutan ni Satanas?

¹⁷ Sang unang siglo, mahimo gid nga nalipay ang kalabanan nga hinaplas nga mga Cristiano sa ila kahilwayan kag naghupot sang ila integridad bisan ano man ang natabo. Apang, sing makapasubo, gintilawan sang pila ang Cristianong kahilwayan upod ang tanan sini nga pagpakamaayo kag nian ginpahigad ini, kag nagbalik sa kahiulipnan sa kalibutan. Ngaa amo sina? Walay duhaduha nga naghuyang ang pagtuo sang madamo, kag ‘nagpaanod na lamang sila.’ (Hebreo 2:1) ‘Ginpahigad sang iban ang pagtuo kag maayong konsiensia kag nakaeksperiensia sang pagkalunod tuhoy sa ila pagtuo.’ (1 Timoteo 1:19) Mahimo nga nahulog sila sa materyalismo ukon sa imoral nga estilo sang kabuhi. Daw ano ka importante nga bantayan naton ang aton pagtuo kag magtukod sa sini, magpadayon nga masako sa personal nga pagtuon, sa pagpakig-upod, sa pagpangamuyo, kag sa Cristianong mga hilikuton! (2 Pedro 1:5-8) Kabay nga indi kita magdulog sa pag-apresyar sa Cristianong kahilwayan! Matuod, ang iban mahimo nga masulay sang pagkamatinuguton nga makita nila sa guwa sang kongregasyon, nagahunahuna nga yadtong sa kalibutan mas hilway sang sa aton. Sa pagkamatuod, nian, ang daw sa kahilwayan kon tulukon sa kalibutan sa masami isa lamang ka pagkairesponsable. Kon indi kita mga ulipon sang Dios, mga ulipon kita sang sala, kag inang pagkaulipon may mapait nga kabayaran.—Roma 6:23; Galacia 6:7, 8.

18-20. (a) Paano ang iban nangin “mga kaaway sang usok sang pag-antos”? (b) Paano gingamit sang iban nga ‘kunop sang kalautan ang ila kahilwayan’?

¹⁸ Dugang pa, sa iya sulat sa mga Taga-Filipos si Pablo nagsulat; “Kay madamo ang nagkabuhi subong nga mga kaaway sang usok sang pag-antos ni Cristo, nga nahanungod sa ila nagsugid ako sa inyo sing masunson kag karon nagasugid sa inyo nga bisan may mga luha.” (Filipos 3:18) Huo, may yara mga Cristiano anay nga nangin mga kaaway sang pagtuo, ayhan nangin mga apostata. Importante gid nga indi naton pagsundon ang ila dalanon! Dugang pa, si Pedro nagsulat: “Magkabuhi subong mga hilway nga mga tawo, apang wala nagagamit sang inyo kahilwayan nga kunop sang kalautan; kundi magkabuhi subong mga ulipon sang Dios.” (1 Pedro 2:16) Paano mahimo nga magamit sang isa ang iya kahilawayan subong kunop sa kalautan? Paagi sa paghimo sang serioso nga mga sala—ayhan sing tago—samtang nagapadayon nga nagapakig-angot sa kongregasyon.

¹⁹ Dumduma si Diotrefes. Tuhoy sa iya si Juan nagsiling: “Apang si Diotrefes, nga naluyag magpangulo sa ila [sa kongregasyon], wala magkilala sang akon pagbulut-an. . . . Kag sa wala pa maayawi sina . . . wala man niya pagbatuna ang mga kauturan, kag sila nga buot ginadumilian niya kag ginasubol gikan sa kongregasyon.” (3 Juan 9, 10) Gingamit ni Diotrefes ang iya kahilwayan subong kunop para sa iya kaugalingon makagud nga ambisyon.

²⁰ Ang disipulo nga si Judas nagsulat: “Kay may pila ka tawo nga nagsulod sing tago nga gintandaan sa sining katagudilian, didiosnon nga mga tawo nga nagabaylo sang bugay sang aton Dios sa kaulag kag nagapanghiwala sang aton isa lamang ka Agalon kag Ginuo, si Jesucristo.” (Judas 4) Samtang nagapakig-upod sa kongregasyon, ining mga indibiduwal indi maayo nga impluwensia. (Judas 8-10, 16) Sa Bugna mabasa naton nga sa kongregasyon sang Pergamo kag Tiatira, may yara sing sektaryanismo, idolatriya, kag imoralidad. (Bugna 2:14, 15, 20-23) Daw ano nga pag-abuso sang kahilwayan!

21. Ano ang nagahulat sa sadtong nagaabuso sang ila Cristianong kahilwayan?

²¹ Ano ang nagahulat sa sadtong mga nagaabuso sang ila Cristianong kahilwayan sa sini nga paagi? Dumduma ang natabo sa Israel. Ang Israel amo sadto ang pinili nga pungsod sang Dios, apang ginsikway sia sang ulihi ni Jehova. Ngaa? Bangod gingamit sang mga Israelinhon ang ila kahilwayan subong kunop sa kalautan. Ginpabugal nila nga mga anak sila ni Abraham apang ginsikway si Jesus, ang Binhi ni Abraham kag pinili nga Mesias ni Jehova. (Mateo 23:37-39; Juan 8:39-47; Binuhatan 2:36; Galacia 3:16) “Ang Israel sang Dios” sa kabilugan indi mangin kaangay sa ila nga dimatutom. (Galacia 6:16) Apang ang tagsa ka Cristiano nga nagahimo sang espirituwal ukon moral nga kahigkuan magabaton sing pagdisiplina, bisan sing mabug-at nga paghukom. Tanan kita may salabton kon paano naton ginagamit ang aton Cristianong kahilwayan.

22. Anong kalipay ang matigayon sadtong nagagamit sang ila Cristianong kahilwayan sa pagpaulipon sa Dios?

²² Daw ano kaayo ang mangin ulipon sang Dios kag mangin tunay nga hilway. Si Jehova lamang ang makahatag sang kahilwayan nga may kabilihanan. Ang hulubaton nagasiling: “Magmaalam ka, anak ko, kag pahalipaya ang akon tagipusuon, agod nga masabat ko sia nga nagapakahuya sa akon.” (Hulubaton 27:11) Gamiton naton ang aton Cristianong kahilwayan para sa kadayawan ni Jehova. Kon himuon naton ini, mangin may kahulugan ang aton kabuhi, makadala kita sing kalipay sa aton langitnon nga Amay, kag sa ulihi mangin isa kita sa sadtong nakatigayon sang mahimayaon nga kahilwayan sang mga anak sang Dios.

Mapaathag Mo Bala?

◻ Sin-o lamang ang matuod nga hilway?

◻ Anong mga kahilwayan ang natigayon nanday Adan kag Eva, kag ngaa nawasi nila ini?

◻ Anong mga kahilwayan ang naagom sang mga Israelinhon sang ginsunod nila ang ila katipan kay Jehova?

◻ Anong mga kahilwayan ang naagom sadtong mga nagbaton kay Jesus?

◻ Paano nadula ukon gin-abusuhan sang pila sang unang siglo ang ila Cristianong kahilwayan?

[Laragway sa pahina 13]

Ang kahilwayan nga ginhatag ni Jesus mas maayo sang sa bisan anong kahilwayan nga mahatag sang tawo