Ang Biblia—Isa ka Libro nga Gintuyo nga Mahangpan

ANG iban nga mga tawo nagapati nga ang Biblia amo ang maathag nga Pulong sang Dios nga dapat sundon sing literal. Para naman sa iban, “ang mensahe sang Biblia indi maathag.” Amo ang siling sang may 12 ka katapo nga komite sa pagtuluuhan kag teolohiya sang pinakadaku nga denominasyon sang mga Protestante sa Canada. Ang klerigo nga si ­Clifford El­liott, sang Uni­ted ­Church, nagabatyag nga para sa iban “ang Biblia mabudlay hangpon, wala sing kaangtanan kag indi naaplikar sa ila personal nga kabuhi.”

Ina nga mga pagtamod nagapautwas sing may kaangtanan nga mga pamangkot nga takus sabton. Ang importante sa sini nga mga pamangkot amo, Ngaa ginsulat ang Biblia? Tuman bala ini ka makalilibog kag masibod hangpon? Mahangpan bala ini sang kinaandan nga tawo? Ano ang kinahanglanon agod mahangpan sang isa ang kahulugan sang Kasulatan? Kag ngaa kinahanglanon ang sibu nga ihibalo sa Biblia sa sining magamo nga panahon?

Ngaa Ginsulat ang Biblia?

Ang pagtuon sang Pulong sang Dios kinahanglanon gid halin sang una pa para sa mga maluyag makatigayon sing pabor kag kahamuot sang Labing Mataas nga Dios, si Jehova. Ang mga hari, mga saserdote, mga ginikanan, mga lalaki, mga babayi, kag kabataan​—manggaranon kag imol—​ginsugo anay nga magpain sing tion gikan sa adlaw-adlaw nga mga hilikuton sang kabuhi agod hatagan sing serioso kag mapangamuyuon nga pagbinagbinag ang narekord nga Pulong sang Dios.​—Deuteronomio 6:​6, 7; 17:​18-20; 31:​9-12; Nehemias 8:8; Salmo 1:​1, 2; 119:​7-11, 72, 98-100, 104, 142; Hulubaton 3:​13-18.

Halimbawa, ginsugo si Josue: “Pat-ura nga ang tulun-an sang Kasuguan ginabasa pirme sa imo pagsimba. Tun-i ini sa adlaw kag gab-i, kag pat-ura nga ginatuman mo ang tanan nga nasulat sa sini. Nian mangin mabuganaon kag madinalag-on ikaw.” (Josue 1:​8, Today’s English Version) Inang mahalungon nga pagtuon kag pag-aplikar sang Kasuguan sang Dios nagaresulta sa kadalag-an kag kalipay. Gintuyo ni Jehova nga ang “tanan nga sahi sang tawo” indi lamang makahangop sang iya Pulong, ang Biblia, kundi magatuman man sini, upod ang paglaum nga mabaton ang dulot nga kabuhi.​—1 Timoteo 2:​3, 4; Juan 17:3.

Tuman Bala Kasibod Hangpon?

Antes magkayab si Jesus sa langit, ginpakita niya sing maathag nga luyag niya nga magpadayon sa bug-os nga duta ang isa ka daku nga programa sang edukasyon sa Biblia. (Binuhatan 1:8) Nahibaluan niya nga ang Biblia gintuyo nga mahangpan. Sa tapos mapaathag nga ginhatag sa iya ni Jehova ang bug-os nga awtoridad sa langit kag sa duta, talangkod nga nagsugo sia: “Lakat busa kag maghimo sing mga disipulo [ukon, mga manunuon] sa katawhan sang tanan nga kapungsuran, nagabawtismo sa ila sa ngalan sang Amay kag sang Anak kag sang balaan nga espiritu, nagatudlo sa ila sa pagtuman sang tanan nga butang nga ginsugo ko sa inyo.”​—Mateo 28:​19, 20.

Antes bawtismuhan, dapat anay tudluan ang bag-ong mga disipulo nahanungod kay Jehova, sa iya Anak, kag sang pagpanghikot sang balaan nga espiritu. Dugang pa, dapat sila tudluan sang kasuguan sang Cristianong sistema sang mga butang. (1 Corinto 9:21; Galacia 6:2) Agod matigayon ini nga resulta, una, dapat tuuhan sang mga takus nga ang Biblia naghalin kay Jehova kag ikaduha, gintuyo ini nga mahangpan.​—Mateo 10:​11-13.

Ano ang kinahanglanon sa imo bahin agod mahangpan ang Biblia? Ang Anak sang Dios naghimo sing pinasahi nga panikasog agod ipaathag ang Kasulatan. Nahibaluan niya nga ang Balaan nga mga Sinulatan matuod nga nagaunod sing ginpabutyag nga kabubut-on ni Jehova. (Juan 17:17) Tuhoy sa hilikuton nga ginpatuman sa iya, si Jesucristo nagsiling: “Natawo ako kag nagkari sa kalibutan tungod sining isa ka katuyuan, ang maghambal nahanungod sa kamatuoran. Ang tagsatagsa nga yara sa kamatuoran nagapamati sa akon.” (Juan 18:​37, TEV; Lucas 4:43) Wala maglikaw si Jesus sa pagtudlo sa mga tawo nga may mabinatunon nga tagipusuon kag hunahuna. Sa Lucas 24:​45, ginasugiran kita: “Nian ginbuksan niya [Cristo Jesus] ang ila mga painuino agod mahangpan nila ang kahulugan sang Kasulatan.”

Sa tion sang ministeryo ni Jesus masunson sia nagbalikwat gikan sa nasulat na nga Pulong, nagapaathag kag nagapatuhoy sa mga kasulatan sa “kasuguan ni Moises kag sa mga Manalagna kag sa mga Salmo.” (Lucas 24:​27, 44) Ang mga nakabati sang iya Makasulatanhon nga mga paathag napahulag gid sang iya maathag nga paghangop, subong man sang iya ikasarang sa pagpanudlo. (Mateo 7:​28, 29; Marcos 1:22; Lucas 4:32; 24:32) Para sa iya, ang Kasulatan isa ka madali mahangpan nga libro.

Ang Biblia kag ang mga Sumulunod ni Jesus

Nakita ni apostol Pablo, nga manug-ilog kay Jesucristo, ang kinahanglanon nga itudlo sa iban ang ginaunod sang Kasulatan. Nahibaluan man niya nga gintuyo ini nga mahangpan. Amo kon ngaa nagpanudlo sia sing dayag kag walay duhaduha ginpaathag niya ang Kasulatan sa mga puluy-an sang mga tawo nga luyag makahangop sini. Ginpakilala ni Pablo ang iya tindog sang magsiling sia: “Nahibaluan ninyo nga wala ko gindingot sa inyo ang bisan ano nga makabulig sa inyo kay nagbantala ako kag nagpa­nudlo sing dayag kag sa inyo mga puluy-an.” (Binuhatan 20:20; TEV) Sa tion sang iya mga pagpaathag, nangatarungan sia pasad sa Kasulatan, nagapaathag kag nagapamatuod sang iya mga punto paagi sa mga reperensia. (Binuhatan 17:​2, 3) Nangin interesado sia nga buligan ang iban nga mahangpan ang kahulugan sang Kasulatan.

Nalangkag ka bala nga mahangpan ang mga butang nga gintudlo ni Jesus kag sang iya mga disipulo? (1 Pedro 2:2) Ang mga pumuluyo sang dumaan nga Berea may subong sina nga handum, kag nalangkag sila nga tuuhan ang gintudlo sa ila ni apostol Pablo tuhoy kay Cristo. Gani napalig-on sila nga tun-an ang Kasulatan sa adlaw-adlaw kag sa amo napasalig nga ang maayong balita nga ila nabatian amo gid ang kamatuoran. Bangod mabinatunon ang ila mga painuino, “madamo sa ila ang nangin mga tumuluo.”​—Binuhatan 17:​11, 12.

Agod mahangpan ang Biblia, ang isa dapat may husto nga kahimtangan sang tagipusuon, isa ka sinsero nga handum sa pagtuon, kag isa ka ‘pagkamahunahunaon sa iya espirituwal nga mga kinahanglanon.’ (Mateo 5:3) Sang ginpamangkot si Jesus: “Ngaa nagapamulong ikaw sa ila paagi sa mga ilustrasyon?” nagsabat sia: “Sa inyo nahatag ang paghangop sa balaan nga mga tinago sang ginharian sang mga langit, apang sa ila wala ini nahatag.” Gintagna nga ‘magabungat [sia] sing mga ilustrasyon kag magamitlang sing mga butang nga nalipdan.’ (Mateo 13:​10, 11, 35) Gani nagpamulong si Jesus paagi sa mga ilustrasyon agod painon ang pakulahaw kag maniningad nga manugpamati gikan sa sinsero nga palapamangkot. Ginpakita sang mga disipulo ni Jesus ang ila pagkasinsero sang sila isa ka bes nag-upod sa iya sa isa ka balay kag nagsiling: “Ipaathag sa amon ang ilustrasyon tuhoy sa mga gamhon sa latagon.”​—Mateo 13:36.

Maathag gid nga nagakinahanglan kita sing bulig agod mahangpan naton ang Biblia. Ang klerigo nga si Hal Lle­wel­lyn, sekretaryo sa teolohiya, pagtuluuhan, kag ekumenismo sang Uni­ted ­Church, nagsiling: “Importante gid nga ipaathag kon ano ang kahulugan sang Biblia sa aton kag kon paano ini basahon kag hangpon.” Apang bisan pa kon indi ini marealisar sang tanan, ang kamatuoran amo nga indi naton mahangpan ang Biblia sa aton lamang kaugalingon. Nagakinahanglan kita sing bulig.

Ano nga Bulig ang Matigayon?

May yara sa Biblia pila ka mabudlay hangpon nga mga hulubaton, makalilibog nga mga pamangkot, kag madalom nga mga pinamulong nga dapat ipahayag. Ayhan ini hungod nga mabudlay hangpon, nagagamit sing may kahulugan nga mga paanggid nga wala gintuyo nga mahangpan sang tion nga ginsulat ini. Apang may kaangtanan ini sa mga katuyuan ni Jehova. Halimbawa, ang Bugna 13:18 nagasiling nga “ang numero sang sapat nga mapintas” amo ang “anom ka gatos kag kan-uman kag anom.” Samtang ang bersikulo nagasiling nga “diri nagasulod ang kaalam,” wala sini ginapaathag ang kahulugan sadto nga numero. Apang, si Jehova, paagi sa iya organisasyon, nagtugot sa iya matutom nga mga alagad nga mahangpan karon ang kahulugan sini. (Tan-awa ang kahon, “Alagyan sa Paghangop sa Biblia.”) Ikaw man makatigayon sining paghangop paagi sa bulig sang mga may eksperiensia sa ‘paggamit sing matadlong sang pulong sang kamatuoran.’​—2 Timoteo 2:​2, 15, 23-25; 4:​2-5; Hulubaton 2:​1-5.

Naggamit kon kaisa si Jesus sing mga ilustrasyon agod ipakita ang pagbaton ukon pagsikway sa mensahe sang Ginharian. Ginpakita niya nga ang iban indi magauswag bangod ginpaluya ang ila buot sang pagpamatok sang mga abyan kag mga paryente. Ang iban magatugot sa “kapipit-an ukon paghingabot” nga dulaon ang ila apresasyon sa mensahe sang Ginharian. Ang iban pa gid magatugot sa adlaw-adlaw nga mga hilikuton sang kabuhi, “ang kabalaka sa sining sistema sang mga butang kag ang malimbungon nga gahom sang mga manggad,” nga maglumos sa gugma nga mahimo ginahuptan nila para sa maayong balita. Sa pihak nga bahin, may yara mga tawo nga malipayon nga magabaton kag handa sa pagpamati sa hamili nga pulong kag sa paghangop sini. “Nagapanghayhay [sila] kag nagabakho sa tanan nga kalangil-aran nga ginahimo” sa Cristiandad, sa ngalan kuno ni Jesucristo. Nagakalangkag ina sila nga tudluan sang dalanon ni Jehova kag busa agod mahangpan ang ila ginabasa sa Biblia.​—Mateo 13:​3-9, 18:23; Ezequiel 9:4; Isaias 2:​2-4.

Para sa mga tawo nga luyag sing indibiduwal makahantop sang mga katuyuan ni Jehova, sarang mapat-od ni Jehova nga ang kinahanglanon nga bulig ginaaman. Sa pag-ilustrar, ginareport sang Biblia nga gintuytuyan sang espiritu ni Jehova ang ebanghelisador nga si Felipe nga buligan ang isa ka tawo nga taga-Etiopia nga nagabasa sang tulun-an nga Isaias sang Biblia samtang nagalakbay sia gikan sa Jerusalem. Sa iya dalanon pauli, ginabasa niya ini sa sulod sang iya kangga. Bilang pagtuman sa pagtuytoy sang balaan nga espiritu ni Jehova, nagdalagan si Felipe sa kiliran sang kangga kag namangkot: “Nakahangop ka bala sang imo ginabasa?” Mapainubuson kag bunayag nga ginbaton sang tawo nga nagakinahanglan sia sing bulig. Malipayon nga gintudluan ni Felipe ining gutom sa espirituwal kag madali tudluan nga tawo. Ang pagtudlo sa iya nakabulig sa iya nga mahangpan ang Kasulatan. Natun-an niya kon ano karon ang dapat niya himuon sa pagtigayon sing isa ka nahamut-an nga kaangtanan kay Jehova agod maagom ang kabuhi nga walay katapusan. Sia nangin isa ka malipayon, bawtismado nga alagad ni Jehova, nga nagpadayon sang isa ka pagkabuhi nga kalahamut-an sa Dios.​—Binuhatan 8:​26-39.

Mahimo nga may Biblia ikaw sa inyo puluy-an, kag mahimo nga madamong beses nga nabasa mo na ini. Mahimo gid nga naeksperiensiahan mo man ang nangin problema sang sinsero, mapainubuson nga taga-Etiopia. Wala niya mahangpi ang iya nabasa. Nagakinahanglan sia sing bulig kag wala mang-alag-ag sa pagbaton sing bulig nga ginhatag ni Jehova nga Dios. Kaangay ni Felipe, malipay ang mga Saksi ni Jehova sa pagbulig sa imo sa paghangop sang mga butang tuhoy sa Dios nga nasulat sa iya Pulong, ang Biblia. Nahibaluan nila nga gin-aman ni Jehova ang Biblia kag gintuyo nga dapat ini mahangpan.​—1 Corinto 2:10; Efeso 3:18; 2 Pedro 3:16.

Ngaa Kinahanglanon ang Biblia?

Nagakabuhi kita sa labing hilingagawon nga tion sang maragtas sang tawo. Ginapatuhuyan ini sang Biblia subong “ang katapusan sang sistema sang mga butang.” (Mateo 24:3) Ang madamo nga hitabo nga nagakatabo bilang katumanan sang tagna sang Biblia kutob sang tuig 1914 nagapakita nga sa indi na lang madugay ang langitnon nga Ginharian sang Dios ‘magadugmok kag magatapos sang tanan nga iban pa nga mga panguluhan.’​—Daniel 2:44.

Basaha para sa imo kaugalingon ang ginatagna sa Biblia sa Mateo kapitulo 24, Marcos kapitulo 13, kag Lucas kapitulo 21. Mapanilagan mo nga ang mga hitabo nga ginlaragway dira nagahilabot sa bug-os nga globo. Nagalakip ini sang bug-os kalibutan nga mga inaway​—tuhay sa tanan nga iban pa nga mga inaway. Kutob sang Inaway Kalibutanon I, nasaksihan naton ang gintagna nga mga kakulangan sa kalan-on, mga linog, kag isa ka tion sang dikinaandan nga pagkamalinapason. Kag karon ang mga pungsod daw malapit na maghimo sing pahayag nga magahatag sing isa ka dimasaypan nga sinyal nga malapit na ang kalaglagan sang kalibutan. Nahanungod sini, si apostol Pablo nagsulat: “Ang adlaw ni Jehova magaabot subong gid sang makawat sa kagab-ihon. Kon san-o nga sila magasiling: ‘Paghidait kag kalig-unan!’ nian sa gilayon gid magaabot sa ila ang hinali nga kalaglagan; . . . kag indi sila nga mas-a makalikaw.” (1 Tesalonica 5:​2, 3) Sin-o ang mga indi makalikaw? Si Pablo nagapaathag: “Ang mga wala makakilala sa Dios kag ang mga wala nagatuman sa maayong balita tuhoy sa aton Ginuong Jesus.” (2 Tesalonica 1:​7-9) Ang isa ka bahin sang kabilugan nga tanda pagatumanon sang mga nagatuman sang sugo nga nahatag sa Mateo 24:14 nga ibantala ang “maayong balita sang ginharian . . . sa bug-os napuy-an nga duta.”

Minilyon sang mga Saksi ni Jehova ang nagatuman sini nga sugo sa 231 ka kadutaan kag mga isla sang dagat. Nagaduaw sila sa mga puluy-an sang mga tawo kag personal nga nagaagda sa ila sa pagtuon nahanungod sa panguluhan nga Ginharian ni Jehova. Maluluy-on nga ginapadaku nila ang dalanon sang paghikot nga dapat himuon sang kada isa agod malakip sa mga makalampuwas sa sining sistema sang mga butang kag magkabuhi sa isa ka paraiso nga duta diin wala sing kalisod, panghayhay, kasakit, ukon kamatayon.​—Bugna 21:​3, 4.

Ang tion madasig nga nagakaubos para sa sining malaut nga kalibutan, kag kinahanglanon gid para sa tanan nga luyag makalampuwas sa katapusan sining kalibutan nga magtuon kon ano ang nadalahig sa ‘pagtuman sa maayong balita’ kag sa amo makalikaw sa kalaglagan. Sa masunod nga tion nga magduaw sa inyo ang mga Saksi ni Jehova, nga indi tilawan nga batunon ang imbitasyon nga maghiwat kamo sing pagtuon sa Biblia kada semana? Sing mas maayo pa, ngaa indi tilawan nga pangabayon sila nga tun-an ang Biblia upod sa imo bangod luyag mo mahangpan ini?

[Kahon sa pahina 8]

ALAGYAN SA PAGHANGOP SA BIBLIA

GINPASALIG kita ni Jesus nga sa tapos sang iya kamatayon kag pagkabanhaw, magaaman sia sing isa ka “matutom kag mainandamon nga ulipon” nga magaalagad subong iya alagyan sang komunikasyon. (Mateo 24:​45-47) Ginpakilala ni apostol Pablo ining alagyan sa taga-Efeso nga mga Cristiano sang magsulat sia nga “mahimo mapakilala paagi sa kongregasyon ang daku nga pagkasarisari nga kaalam sang Dios, suno sa dayon nga katuyuan nga ginhimo niya may kaangtanan kay Cristo, si Jesus nga aton Ginuo.” (Efeso 3:​10, 11) Ang kongregasyon sang hinaplas nga mga Cristiano, nga nabun-ag sang Pentecostes 33 C.E., amo ang gintugyanan sang “mga butang nga ginpahayag.” (Deuteronomio 29:29) Subong isa ka grupo, ang hinaplas nga mga Cristiano nagaalagad subong ang matutom kag mainandamon nga ulipon. (Lucas 12:​42-44) Ang tulumanon nga gintangdo sa ila sang Dios amo ang pag-aman sing espirituwal nga paghangop tuhoy sa “mga butang nga napahayag.”

Bisan pa ang tagna sang Biblia nagatudlo sa Mesias, nagatuytoy man ini sa aton sa suod nga hubon sang hinaplas nga Cristianong mga Saksi nga nagaalagad karon subong ang matutom kag mainandamon nga ulipon.a Nagabulig ini sa aton sa paghangop sa Pulong sang Dios. Ang tanan nga luyag makahangop sang Biblia dapat mag-apresyar nga ang “daku nga pagkasarisari nga kaalam sang Dios” mahibaluan lamang paagi sa alagyan sang komunikasyon ni Jehova, ang matutom kag mainandamon nga ulipon.​—Juan 6:68.

[Footnote]