Tuguti ang Paghantop sa Pag-amlig sa Imo
“Ang ikasarang sa paghunahuna magabantay sa imo, ang paghantop magaamlig sa imo.”—HULUBATON 2:11.
1. Ang paghantop makaamlig sa aton gikan sa ano?
LUYAG ni Jehova nga ipakita mo ang paghantop. Ngaa? Bangod nakahibalo sia nga magaamlig ini sa imo gikan sa lainlain nga mga katalagman. Ang Hulubaton 2:10-19 nagasugod paagi sa pagsiling: “Kon ang kaalam magasulod sa imo tagipusuon kag ang ihibalo mangin kalahamut-an sa imo kalag, ang ikasarang sa paghunahuna magabantay sa imo, ang paghantop magaamlig sa imo.” Magaamlig sa imo gikan sa ano? Gikan sa mga butang subong sa “malain nga dalan,” sa mga nagabiya sa matadlong nga mga banas, kag sa mga tawo nga malimbungon sa ila dalanon.
2. Ano ang paghantop, kag ano nga sahi ang labi na nga ginahandum sang mga Cristiano?
2 Mahimo nga madumduman mo nga ang paghantop amo ang ikasangkol sa hunahuna nga nagapatuhay sang isa ka butang gikan sa lain nga butang. Ang tawo nga mahinantupon nakahangop sang mga kinatuhayan sa mga ideya ukon mga butang kag may yara sia maayo nga pagdesisyon. Subong mga Cristiano, luyag gid naton ang espirituwal nga paghantop pasad sa sibu nga ihibalo sang Pulong sang Dios. Kon aton ginatun-an ang Kasulatan, kaangay ini sa pagkutkot sa mga materyalis sa pagtukod sing espirituwal nga paghantop. Ang matun-an naton magabulig sa aton sa paghimo sing mga desisyon nga kalahamut-an kay Jehova.
3. Paano naton matigayon ang espirituwal nga paghantop?
3 Sang ginpamangkot sang Dios si Hari Solomon sang Israel kon ano ang iya luyag nga pagpakamaayo, ang lamharon nga gumalahom nagsiling: “Hatagi ang imo alagad sing masinulundon nga tagipusuon sa paghukom sa imo katawhan, sa paghantop sang maayo kag malain.” Nangayo si Solomon sing paghantop, kag ginhatag ini ni Jehova sa iya sa dikinaandan nga kasangkaron. (1 Hari 3:9; 4:30) Agod matigayon ang paghantop, dapat kita mangamuyo, kag dapat naton tun-an ang Pulong sang Dios upod sa bulig sang makapasanag nga mga publikasyon nga gin-aman paagi sa “matutom kag mainandamon nga ulipon.” (Mateo 24:45-47) Magabulig ini sa aton nga mapalambo ang espirituwal nga paghantop tubtob nga kita mangin “hamtong sa mga ikasarang sa paghangop,” nga sarang “makilala [ukon, mahantop] ang husto kag ang sala.”—1 Corinto 14:20; Hebreo 5:14.
Pinasahi nga Pagkinahanglan sing Paghantop
4. Ano ang kahulugan sang pagtigayon sing “simple” nga mata, kag paano ini makabulig sa aton?
4 Paagi sa nagakaigo nga paghantop, makapanghikot kita suno sa mga pinamulong ni Jesucristo: “Padayon, nian, nga pangitaa anay ang ginharian kag ang pagkamatarong [sang Dios], kag ang tanan iban pa [materyal] nga mga butang idugang sa inyo.” (Mateo 6:33) Nagsiling man si Jesus: “Ang suga sang lawas amo ang inyo mata. Kon ang inyo mata simple, ang inyo bug-os nga lawas mangin masanag man.” (Lucas 11:34) Ang mata isa ka malaragwayon nga suga. Ang “simple” nga mata sinsero, nakonsentrar. Paagi sa subong sini nga mata, mapakita naton ang paghantop kag makalakat nga wala nagakasandad sa espirituwal.
5. May kaangtanan sa mga transaksion sa negosyo, ano ang dapat naton dumdumon nahanungod sa katuyuan sang Cristianong kongregasyon?
5 Sa baylo nga huptan ang ila mata nga simple, gingumon sang iban ang ila kabuhi kag ang kabuhi sang iban paagi sa makasululay nga mga transaksion sa negosyo. Apang dapat naton dumdumon nga ang Cristianong kongregasyon amo ang “haligi kag pamakod sang kamatuoran.” (1 Timoteo 3:15) Kaangay sa mga haligi sang isa ka tinukod, ginasakdag sang kongregasyon ang kamatuoran sang Dios, indi ang negosyo ni bisan sin-o. Ang mga kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova wala gintukod subong mga lugar agod patikangon ang mga negosyo, mga baligya, ukon mga serbisyo. Indi naton paghimuon ang personal nga mga butang sa Kingdom Hall. Ang paghantop magabulig sa aton nga mahangpan nga ang mga Kingdom Hall, mga Pagtinuon sa Libro sang Kongregasyon, mga asambleya, kag mga kombension sang mga Saksi ni Jehova mga lugar para sa Cristianong paghiliupod kag espirituwal nga paghinun-anon. Kon gamiton naton ang espirituwal nga mga kaangtanan agod patikangon ang isa ka sahi sang komersialismo, wala bala ini nagapakita sing kakulang sing apresasyon sa espirituwal nga mga kabilihanan? Ang mga koneksion sa kongregasyon indi dapat hingalitan para sa pinansial nga daug.
6. Ngaa ang komersial nga mga produkto kag mga serbisyo indi dapat ibaligya ukon ipatikang sa mga miting sa kongregasyon?
6 Gingamit sang iban ang teokratikong mga koneksion agod makabaligya sing mga bulong ukon pangpatahom, mga bitamina, mga serbisyo sa telekomunikasyon, mga materyalis sa konstruksion, mga plano sa pagbiyahe, mga programa kag kasangkapan sa kompyuter, kag madamo pa. Apang, ang mga miting sa kongregasyon indi ang duog para sa pagbaligya ukon sa pagpatikang sa mga produkto ukon mga serbisyo. Mahantop naton ang sadsaran nga prinsipio kon dumdumon naton nga “gintabog [ni Jesus] ang tanan nga may mga karnero kag mga baka gikan sa templo, kag gin-ula niya ang mga sensilyo sang mga manugbaylo sing kuwarta kag ginpamaliskad ang ila mga lamesa. Kag nagsiling sia sa mga nagabaligya sang mga salampati: ‘Kuhaa ninyo diri ining mga butang! Untati ninyo ang paghimo sang balay sang akon Amay nga isa ka balay nga balaligyaan!’ ”—Juan 2:15, 16.
Kamusta ang mga Puhunan?
7. Ngaa kinahanglan ang paghantop kag paghalong may kaangtanan sa mga puhunan?
7 Ang paghantop kag paghalong kinahanglanon kon nagahunahuna sa pagpuhunan sa isa ka negosyo. Halimbawa may isa nga luyag maghulam sing kuwarta kag nagapangako sing subong sini: “Ginagarantiya ko nga makakuwarta ka.” “Indi ka mapierde. Sigurado gid ini.” Mag-andam sa kay bisan sin-o nga nagapasalig sing subong sini. Mahimo nga indi sia realistiko ukon indi sia bunayag, kay ang pagpuhunan talagsa lang nga isa ka sigurado nga butang. Sa katunayan, nadaya sang matahom maghambal kag mabentahaon nga mga indibiduwal ang mga katapo sang kongregasyon. Nagapahanumdom ini sa “didiosnon nga mga tawo” nga nakasulod sa kongregasyon sadtong unang-siglo kag ‘ginhimo ang di-bagay nga kaluoy sang Dios subong nga balibad para sa lugak nga pagginawi.’ Kaangay sila sa matalom nga mga bato sa idalom sang tubig nga mahimo makapilas kag makapatay sa mga nagalangoy. (Judas 4, 12) Matuod, tuhay ang mga motibo sang mga nagapanunto, apang ginabiktima man nila ang mga katapo sang kongregasyon.
8. Ano ang natabo may kaangtanan sa daw maganansiahon nga mga pagpasimpalad sa negosyo?
8 Bisan ang may maayo sing tinutuyo nga mga Cristiano nagsugilanon tuhoy sa daw maganansiahon nga mga negosyo, apang natukiban na lamang nila nga napierde na gali nila kag sang mga nag-ilog sa ila ang kuwarta nga ginpuhunan nila. Subong resulta, madamo nga Cristiano ang nadulaan sing mga pribilehiyo sa kongregasyon. Kon ang madasig-magpamanggad nga mga negosyo mapamatud-an nga mga daya gali, ang lamang nga makakuwarta amo ang manugtunto, nga sa masami gilayon nga indi na makita. Paano ang paghantop makabulig sa isa nga malikawan ang subong sini nga mga kahimtangan?
9. Ngaa kinahanglan ang paghantop sa pagtulutimbang sa mga matigayon sa mga puhunan?
9 Ang paghantop nagakahulugan sing paghangop sa kon ano ang indi maathag. Ini nga ikasarang kinahanglan agod matulutimbang ang mga ginapangangkon tuhoy sa puhunan. Ang mga Cristiano nagasalig sa isa kag isa, kag ang iban mahimo mangatarungan nga ang ila espirituwal nga mga utod nga lalaki kag babayi indi magasulod sa negosyo nga mahimo magabutang sa katalagman sa manggad sang mga masigkatumuluo. Apang ang katunayan nga ang negosyante isa ka Cristiano wala nagagarantiya nga sampaton sia sa negosyo ukon nga ang iya negosyo magamadinalag-on.
10. Ngaa ang iban nga mga Cristiano nagahulam sing kuwarta para inegosyo gikan sa mga masigkatumuluo, kag ano ang mahimo nga matabo sa sina nga mga puhunan?
10 Ang iban nga mga Cristiano nagahulam sing kuwarta gikan sa mga masigkatumuluo bangod ang kilala nga mga ahensia indi magapautang para sa ila makatalagam nga mga negosyo. Madamo ang nalimbungan sa pagpati nga paagi lamang sa pagpuhunan sa ila kuwarta, madasig sila nga makakuwarta sing daku nga indi na kinahanglan mangabudlay sing lakas ukon nga ayhan indi na gani mangabudlay pa. Naganyat ang iban sa pagpuhunan bangod sa kakunyag nga nalakip sa sini, kag madula man lang gali ang ila mga sinuptan! Ang isa ka Cristianong lalaki nagpuhunan sing daku nga kantidad, nagalaum nga makatigayon ini sing 25-porsiento nga ganansia sa sulod lamang sang duha ka semana. Napierde niya yadtong tanan nga kuwarta sang magdeklarar sing pagkaputo ang kompanya! Sa isa pa ka pagpasimpalad sa negosyo, nanghulam sing daku nga kantidad ang isa ka real-estate developer gikan sa iban sa kongregasyon. Dimakatarunganon sia nga nanaad nga magaganansia ini sing daku apang naputo sia kag naubos ang ginhulam nga kuwarta.
Kon ang mga Negosyo Mapaslawan
11. Ano nga laygay ang ginhatag ni Pablo may kaangtanan sa paghamkon kag gugma sa kuwarta?
11 Ang mga kapaslawan sa negosyo nagdul-ong sa pagluya sing buot kag sa pagkadula pa gani sing espirituwalidad sang pila ka Cristiano nga nagsulod sa di-makatarunganon nga mga negosyo. Nagresulta ang daku nga kasubo kag paghinulsol bangod sang indi pagtugot sa paghantop nga magpanghikot subong pangamlig. Madamo ang nasiod sang paghamkon. “Ang . . . paghamkon indi gid pagsambiton sa tunga ninyo, subong nagakaigo sa mga tawo nga balaan,” sulat ni Pablo. (Efeso 5:3) Kag nagpaandam sia: “Ang mga determinado nga magmanggaranon nagakahulog sa pagsulay kag sa siod kag sa madamo wala sing pulos kag makahalalit nga mga kailigbon, nga nagatugdang sa mga tawo sa kalaglagan kag kagulub-an. Kay ang gugma sa kuwarta amo ang gamot sang tanan nga sahi sang makahalalit nga mga butang, kag paagi sa pagtinguha sini nga gugma ang iban napatalang gikan sa pagtuo kag nagsuntok sang ila mga kaugalingon sa madamong kasakitan.”—1 Timoteo 6:9, 10.
12. Kon ang mga Cristiano naganegosyo sa isa kag isa, ano ang dapat nila ilabi na nga dumdumon?
12 Kon ang isa ka Cristiano nagpalambo sing gugma sa kuwarta, mahimo niya mahalitan sing daku sa espirituwal ang iya kaugalingon. Ang mga Fariseo mga mahigugmaon sa kuwarta, kag amo ini ang kinaiya sang madamo nga tawo sa sining katapusan nga mga adlaw. (Lucas 16:14; 2 Timoteo 3:1, 2) Sa kabaliskaran, ang paagi sang pagkabuhi sang isa ka Cristiano dapat nga “hilway sa gugma sa kuwarta.” (Hebreo 13:5) Sa pagkamatuod, ang mga Cristiano mahimo nga magnegosyo sa isa kag isa ukon magsosyo sa negosyo. Apang, kon himuon gid man nila ini, ang mga paghambalanay kag mga negosasyon dapat huptan nga napain gikan sa mga butang tuhoy sa kongregasyon. Kag dumduma: Bisan sa tunga sang espirituwal nga mga kauturan, ang mga kasugtanan sa negosyo dapat pirme nga isulat. Makabulig sa sini nga bahin amo ang artikulo nga “Put It in Writing!,” nga ginbalhag sa Awake! sang Pebrero 8, 1983, pahina 13 tubtob 15.
13. Paano mo iaplikar ang Hulubaton 22:7 sa mga pasimpalad sa negosyo?
13 Ang Hulubaton 22:7 nagasiling sa aton: “Ang nagahulam ulipon sang nagapahulam.” Sa masami indi maalamon para sa aton nga himuon ang aton kaugalingon ukon ang aton utod nga isa ka ulipon. Kon may manghulam sa aton sing kuwarta agod inegosyo, maayo nga binagbinagon naton ang iya ikasarang sa pagbayad. Kilala bala sia subong masaligan? Siempre pa, dapat naton mahangpan nga ang pagpahulam mahimo nga magakahulugan sing pagkadula sang kuwarta kay madamong pagpasimpalad sa negosyo ang nagakapaslawan. Ang kontrata wala nagapasalig sing isa ka madinalag-on nga negosyo. Kag indi gid maalamon para kay bisan sin-o ang magpahulam sing kuwarta sa isa ka negosyo nga labaw sa masarangan niya nga mapierde.
14. Ngaa dapat naton ipakita ang paghantop kon nagpahulam kita sing kuwarta sa isa ka masigka-Cristiano nga ang iya negosyo napaslawan?
14 Dapat kita magpakita sing paghantop kon nagpahulam kita sing kuwarta sa isa ka Cristiano para inegosyo kag kon ang kuwarta napierde, bisan pa nga wala sing dibunayag nga mga buhat ang nadalahig. Kon ang kapaslawan sa negosyo indi sala sang aton masigkatumuluo nga nanghulam sing kuwarta, makasiling bala kita nga ginhimuan kita sing sala? Indi, bangod boluntaryo kita nga nagpahulam, mahimo nga nakabaton na kita sing saka sa sini, kag wala sing pagkadibunayag ang ginhimo. Sanglit wala sing pagkadibunayag, wala sing basihan para iakusar naton ang naghulam. Ano ang pulos sang pag-akusar sa isa ka bunayag nga masigka-Cristiano nga nagdeklarar sing pagkaputo bangod napaslawan ang pagpasimpalad sa maayo sing tinutuyo nga negosyo?—1 Corinto 6:1.
15. Anong mga butang ang dapat binagbinagon kon ginadeklarar ang pagkaputo?
15 Kon kaisa ang mga tawo nga nagakapierde sa negosyo nagatinguha nga makakuha sing bulig paagi sa pagdeklarar sing pagkaputo. Bangod ang mga Cristiano indi dapat mangin mapinatumbayaon sa pagbayad sing utang, bisan pa pagkatapos nga nahilway sing legal sa pagbayad sa pila ka kautangan, ang iban nagbatyag nga obligasyon nila nga tinguhaan nga bayaran ang mga utang nga ginkanselar sang mga layi sang magdeklarar sing pagkaputo kon ang mga nagpautang magabaton sing bayad. Apang kamusta kon napierde sang naghulam ang kuwarta sang iya utod kag nian nangabuhi sing dagaya pagkatapos sini? Ukon kamusta kon ang naghulam nakakuha sing iguigo nga kuwarta agod mabayaran ang ginhulam niya apang ginkalimtan niya ang iya moral nga obligasyon nga bayaran ang iya utod? Nian mahimo duhaduhaan ang mga kalipikasyon sang naghulam agod mag-alagad sa isa ka responsable nga katungdanan sa kongregasyon.—1 Timoteo 3:3, 8; tan-awa Ang Lalantawan, Septiembre 15, 1994, pahina 30-1.
Kamusta Kon May Pagpanunto?
16. Anong mga tikang ang mahimo himuon kon daw natuntuhan kita sa negosyo?
16 Ang paghantop nagabulig sa aton nga mahangpan nga ang tanan nga mga puhunan wala nagaresulta sa mga ganansia. Apang, kamusta kon nadalahig ang pagpanunto? Ang pagpanunto amo ang “hungod nga paggamit sing daya, limbong, ukon pagpatiko sa kamatuoran sa tuyo nga hayluhon ang isa nga itugyan ang iya pila ka malahalon nga butang ukon isikway ang legal nga kinamatarong.” Ginhatag ni Jesus ang mga tikang nga mahimo himuon sang isa nga gintunto sang isa ka masigkatumuluo. Suno sa Mateo 18:15-17, si Jesus nagsiling: “Kon ang imo utod makasala, magkadto ka kag isugid ang iya sala nga kamo nga duha lamang. Kon magpamati sia sa imo, nadaug mo ang imo utod. Apang kon indi sia magpamati, magdala ka sing isa ukon duha pa, agod nga sa baba sang duha ukon tatlo ka saksi mapalig-on ang tagsa ka butang. Kon indi sia magpamati sa ila, isugid mo sa kongregasyon. Kon indi sia magpamati bisan sa kongregasyon, kabiga sia subong isa ka tawo sang mga pungsod kag subong isa ka manugsukot sing buhis.” Ang masunod nga ilustrasyon nga ginhatag ni Jesus nagapakita nga ginahunahuna niya ang mga sala subong sadtong may kaangtanan sa pinansial nga mga butang, lakip na ang pagpanunto.—Mat. 18:23-35.
17, 18. Kon gintunto kita sang isa ka nagapangangkon nga Cristiano, paano kita maamligan sing paghantop?
17 Sa pagkamatuod, wala sing Makasulatanhon nga sadsaran nga himuon ang mga tikang nga ginbalay sa Mateo 18:15-17 kon wala sing ebidensia ukon bisan sing isa ka patimaan sang pagpanunto. Apang, ano kon matuod gid nga gintunto kita sang isa ka nagapangangkon nga Cristiano? Ang paghantop makaamlig sa aton gikan sa paghimo sing butang nga mahimo makahalit sa reputasyon sang kongregasyon. Si apostol Pablo naglaygay sa mga masigka-Cristiano nga tugutan ang ila kaugalingon nga mahimuan sing sala kag madayaan pa gani sa baylo nga dalhon ang isa ka utod sa korte.—1 Corinto 6:7.
18 Ang aton matuod nga mga utod nga lalaki kag babayi indi ‘puno sing daya kag kalag-it,’ kaangay sang manugbabaylan nga si Bar-Jesus. (Binuhatan 13:6-12) Gani gamiton naton ang paghantop kon ang kuwarta napierde sa mga pagpasimpalad sa negosyo nga nagahilabot sa mga masigkatumuluo. Kon nagahunahuna kita nga mag-akusar, dapat naton binagbinagon ang posible nga mga epekto sa aton sing personal, sa iban nga tawo ukon mga tawo, sa kongregasyon, kag sa mga tagaguwa. Ang paghingamo nga mabayaran mahimo nga magaubos sang madamo naton nga tion, enerhiya, kag iban pa nga mga pagkabutang. Mahimo nga ginapamanggaranon lamang naton ang mga abogado kag ang iban pa nga mga propesyonal. Sing makapasubo, ginsakripisyo sang iban nga mga Cristiano ang teokratikong mga pribilehiyo bangod sa sobra nga pagkawili sa sining mga butang. Ang aton pagkawili sa sining paagi magapahalipay kay Satanas, apang luyag naton nga pahalipayon ang tagipusuon ni Jehova. (Hulubaton 27:11) Sa pihak nga bahin, ang pagbaton sing pagkapierde mahimo nga magaluwas sa aton sa mga kalain sing buot kag makakinot sing daku nga tion para sa aton kag para sa mga gulang. Magabulig ini sa pag-amlig sa paghidait sang kongregasyon kag magapaposible sa aton nga padayon nga pangitaon anay ang Ginharian.
Paghantop kag Paghimo sing Desisyon
19. Ano ang mahimo sang espirituwal nga paghantop kag sang pangamuyo para sa aton kon nagahimo kita sing makapahuol nga mga desisyon?
19 Ang paghimo sing mga desisyon may kaangtanan sa mga butang tuhoy sa pinansial kag negosyo mahimo nga makapahuol. Apang ang espirituwal nga paghantop makabulig sa aton sa pagtulutimbang sa mga butang kag sa paghimo sing maalamon nga mga desisyon. Dugang pa, ang mapangamuyuon nga pagsalig kay Jehova magahatag sa aton sing “paghidait sang Dios.” (Filipos 4:6, 7) Katawhay kag kalinong ini nga resulta sang suod personal nga kaangtanan kay Jehova. Sa pagkamatuod, ini nga paghidait makabulig sa aton nga mahuptan ang aton pagkatimbang kon nagaatubang sing mabudlay nga mga desisyon.
20. Ano dapat ang determinado naton nga himuon may kaangtanan sa mga butang tuhoy sa negosyo kag sa kongregasyon?
20 Mangin determinado kita nga indi pagtugutan ang mga binais sa negosyo nga magatublag sang aton kalinong ukon sang iya sang kongregasyon. Dapat naton dumdumon nga ang Cristianong kongregasyon nagapanghikot agod buligan kita sa espirituwal, indi agod mangin sentro para sa komersial nga mga paghimud-os. Ang mga butang bahin sa negosyo dapat pirme huptan nga nahamulag gikan sa mga hilikuton sa kongregasyon. Dapat naton gamiton ang paghantop kag paghalong kon nagapasimpalad sa negosyo. Kag pirme naton huptan ang isa ka timbang nga pagtamod tuhoy sa sining mga butang, nga ginauna ang mga intereses sang Ginharian. Kon ang isa ka negosyo kaupod sa mga masigkatumuluo napaslawan, kabay nga manikasog kita nga himuon ang labing maayo para sa tanan nga nadalahig.
21. Paano naton magamit ang paghantop kag magpanghikot nahisuno sa Filipos 1:9-11?
21 Sa baylo nga mabalaka sing tuman tuhoy sa pinansial nga mga butang kag sa iban indi tanto ka importante nga mga butang, kabay nga ihuyog naton tanan ang aton tagipusuon sa paghantop, mangamuyo sing panuytoy sang Dios, kag unahon ang mga intereses sang Ginharian. Nahisuno sa pangamuyo ni Pablo, ‘kabay nga ang aton gugma magbugana sa sibu nga ihibalo kag bug-os nga paghantop agod mapat-od naton ang mas importante nga mga butang kag indi mangin kasandaran sa iban’ ukon sa aton kaugalingon. Karon nga ang Hari nga si Cristo nagalingkod na sa iya langitnon nga trono, ipakita naton ang espirituwal nga paghantop sa tanan nga bahin sang kabuhi. Kag ‘kabay nga mapun-an kita sing matarong nga bunga paagi kay Jesucristo, sa kahimayaan kag kadayawan sang aton Dios,’ ang Soberanong Ginuo nga si Jehova.—Filipos 1:9-11.
Paano Mo Sabton?
◻ Ano ang paghantop?
◻ Ngaa kinahanglan labi na nga magpakita sing paghantop nahanungod sa mga transaksion sa negosyo sa tunga sang mga Cristiano?
◻ Paano makabulig sa aton ang paghantop kon ginahunahuna naton nga gintunto kita sang isa ka masigkatumuluo?
◻ Ano dapat ang papel sang paghantop sa paghimo sing desisyon?
[Kapsion sa pahina 18]
Ang paghantop magabulig sa aton nga iaplikar ang laygay ni Jesus agod padayon nga pangitaon anay ang Ginharian
[Kapsion sa pahina 20]
Pirme isulat ang mga kasugtanan sa negosyo