Nagakaon Ka Bala sing Maayo sa Espirituwal?
“Ang maayo nga pagkaon amo ang labing sadsaran nga kinahanglanon sang tawo. . . . Kon wala sing nagakaigo nga kalan-on, mahimo kita mapatay.”—Food and Nutrition.
INANG sadsaran nga kamatuoran ginlaragway sing maathag sa tuman kaniwang nga panglawason sang gutom nga mga lalaki, mga babayi, kag mga kabataan nga kulang sining “labing sadsaran nga kinahanglanon sang tawo.” Naagom sang iban ini nga kinahanglanon sa isa ka kasangkaron apang malubha gihapon sila nga nakulangan sing masustansia nga kalan-on. Apang, madamo sang mahimo nga makakaon sing maayo ang masunson nga kontento na sa pagkaon sing junk food nga nagahatag sing diutay lamang nga sustansia. “Ang kalan-on,” siling sang Healthy Eating, “daw amo ang isa sa ginaabusuhan sing labi sa aton mga pagkabutang.”
Kaangay man ini sa espirituwal nga kalan-on—ang kamatuoran nga masapwan sa Pulong sang Dios, ang Biblia. Ang pila ka tawo nakulangan pa gani sing labing sadsaran espirituwal nga kalan-on; ginagutom sila sa espirituwal. Napatumbayaan lamang sang iban ang paghimulos sa espirituwal nga kalan-on nga matigayon. Kamusta ka? Personal ka bala nga nagakaon sing maayo sa espirituwal? Ukon mahimo bala nga ginadingutan mo ang imo kaugalingon sing espirituwal nga kalan-on? Importante gid nga mangin tampad kita sa aton kaugalingon sa sining butang bangod labi pa nga kinahanglan naton ang espirituwal nga kalan-on sangsa pisikal nga kalan-on.—Mateo 4:4.
Kalan-on Para sa Espirituwal nga Pagtubo
Ang Food and Nutrition, isa ka libro nga nagahinun-anon sang importansia sang nagakaigo nga kalan-on, nagahatag sa aton sing tatlo ka maayong rason para magkaon sing maayo. Ang isa amo nga kinahanglan naton ang kalan-on “agod magtubo kag maislan ang amat-amat nga pagpigaw sang mga selula sang lawas.” Nakahibalo ka bala nga sa kada adlaw sang imo kabuhi, isa ka trilyon nga selula sang imo lawas ang nagakapugday kag kinahanglan nga islan? Ang nagakaigo nga pagtubo kag pagmentinar sa lawas nagakinahanglan sing masustansia nga kalan-on.
Matuod man ina sa espirituwal. Sang nagsulat si apostol Pablo sa kongregasyon sang Efeso, halimbawa, ginpadaku niya kon paano ang tagsa ka Cristiano nagakinahanglan sing maayong espirituwal nga kalan-on agod mangin “isa ka hamtong nga tawo.” (Efeso 4:11-13) Kon ginapakaon naton sing nagakaigo ang aton kaugalingon sing masustansia espirituwal nga kalan-on, indi na kita kaangay sa maluya nga mga lapsag, nga indi makasarang sa pag-atipan sa aton kaugalingon, nga nabutang sa tanan nga sahi sang katalagman. (Efeso 4:14) Sa baylo, nagatubo kita nga mangin mabakod nga mga hamtong, nga sarang makapakig-away sing lakas para sa pagtuo bangod “ginapakaon [kita] sa mga pulong sang pagtuo.”—1 Timoteo 4:6.
Matuod bala ina sa imo? Nagtubo ka na bala sa espirituwal? Ukon isa bala gihapon ikaw ka espirituwal nga lapsag—mahuyang, bug-os nga nagasalig sa iban, kag indi makasarang sa paghimo sang bug-os Cristianong mga responsabilidad? Sing halangpunon, pila lamang sa aton ang gilayon nga magasiling nga kaangay kita sa lapsag sa espirituwal, apang ang prangka nga pag-usisa sa kaugalingon nagakaigo. Ang pila ka hinaplas nga mga Cristiano kaangay sina anay sadtong nahaunang siglo. Bisan pa nga dapat na sila kuntani nangin “mga manunudlo,” nga sarang kag handa magtudlo sa iban sang ginasiling sang Pulong sang Dios, si apostol Pablo nagsulat: “Nagakinahanglan kamo sing isa nga magatudlo sa inyo liwat sang nahaunang mga butang sang sagrado nga mga pahayag sang Dios; kag nagakinahanglan kamo sing gatas, indi sing matig-a nga pagkaon.” Kon luyag mo magtubo sa espirituwal, palambua ang gana para sa maayo, matig-a espirituwal nga kalan-on. Indi mangin kontento sa espirituwal nga kalan-on sang lapsag!—Hebreo 5:12.
Kinahanglan man naton ining matig-a nga espirituwal nga kalan-on sa pagkay-o sang bisan ano nga halit nga nahimo sang aton adlaw-adlaw nga mga pagtilaw sa mapintas nga kalibutan. Maubos sini ang aton espirituwal nga kusog. Apang sarang mabag-o liwat sang Dios ina nga kusog. Si Pablo nagsiling: “Wala kami ginalapyo, apang bisan kon ang amon pagkatawo nga sa guwa nagaluya, pat-od gid nga ang amon pagkatawo sa sulod nagabag-o adlaw-adlaw.” (2 Corinto 4:16) Paano kita “nagabag-o sa adlaw-adlaw”? Sing bahin, paagi sa regular nga pagkaon sa Pulong sang Dios sa kalalangan sang personal kag grupo nga pagtuon sa Kasulatan kag sa mga publikasyon nga napasad sa Biblia.
Kalan-on Para sa Espirituwal nga Enerhiya
Ang kalan-on kinahanglan man “agod magpatubas sing init kag enerhiya.” Ang kalan-on nagahatag sing inuggatong para makapanghikot sing maayo ang aton lawas. Kon magakaon kita sing mapigaw, magadiutay lamang ang aton enerhiya. Ang kakulang sing iron sa aton pagkaon magapabatyag sa aton sing kakapoy kag magahimo sa aton nga magapaarumatay na lamang. Amo bala sina ang imo ginabatyag kon kaisa kon tuhoy sa espirituwal nga hilikuton? Nabudlayan ka bala sa paghimo sa mga katungdanan nga nalakip subong isa ka Cristiano? Ang iban nga nagaangkon nga mga sumulunod ni Jesucristo ginkapoy sa paghimo sing maayo kag nakulangan sila sing kabaskog para sa Cristianong mga buluhaton. (Santiago 2:17, 26) Kon makita mo nga nagakatabo ini sa imo, ang solusyon amo labi na ang pagpauswag sang imo espirituwal nga pagkaon ukon pagdugang sang imo ginakaon nga espirituwal nga kalan-on.—Isaias 40:29-31; Galacia 6:9.
Indi pagpalambua ang mapigaw nga mga batasan sang espirituwal nga pagkaon. Ang isa sang labing daku nga daya nga gingamit ni Satanas sa sulod sang mga siglo amo ang pagkumbinsi sa mga tawo nga indi na nila kinahanglan nga magbasa sing Biblia kag magkuha sing sibu nga ihibalo gikan sa sini. Ginagamit niya ang madugay na nga taktika nga gingamit sang nagalikop nga hangaway agod malutos ang kaaway nga mga siudad—pagdingot sa ila sing kalan-on kag pagpagutom sa ila tubtob nga malutos sila. Apang gingamit niya ining taktika sing abante sa isa pa ka tikang. Ginalimbungan niya ang mga “ginalikupan” niya nga magpagutom samtang ginapalibutan sila sing isa ka bukid sang maayong espirituwal nga kalan-on. Indi katingalahan nga madamo ang nahulog sa iya mga pagsalakay!—Efeso 6:10-18.
Kalan-on Para sa Espirituwal nga Kapagros
Ang ikatlo nga rason nga kinahanglanon naton ang kalan-on, siling sang Food and Nutrition, amo “agod kontrolon ang kapagros sang lawas . . . kag tapnaon ang balatian.” Ang mga kaayuhan sa kapagros sang maayo nga kalan-on indi gilayon makita. Kon makatapos kita sa isa ka maayo nga pagkaon, talagsa lamang kita nagahunahuna, ‘Maayo ini sa akon tagipusuon (ukon sa akon bato-bato ukon sa akon mga kaunuran, kag iban pa).’ Apang, tilawi nga indi magkaon sa malawiglawig nga tion, kag ang mga resulta sa imo kapagros mangin kitaon. Anong mga resulta? “Ang labing kinaandan nga epekto,” siling sang isa ka magasin tuhoy sa medisina, “amo ang isa nga negatibo: indi pagdaku, kapaslawan sa pagbato sa kinaandan nga impeksion, kulang sing enerhiya ukon ikasangkol.” Ang kaanggid nga sahi sang malain sa espirituwal nga kapagros nag-apektar sa dumaan nga Israel sa isa ka tion. Si manalagna Isaias nagsiling tuhoy sa ila: “Ang bug-os nga ulo nagabalatian, kag ang bug-os nga tagipusuon ginapunaw. Kutob sa dapadapa sang tiil bisan tubtob sa ulo wala sa iya sing maayo.”—Isaias 1:5, 6.
Ang maayong espirituwal nga kalan-on nagahatag sa aton sing kusog agod batuan ining espirituwal nga kaluming kag ang mga resulta sang espirituwal nga impeksion. Ang ihibalo gikan sa Dios nagabulig nga mahuptan kita nga maayo sing kahimtangan sa espirituwal—kon magkaon kita sa sini! Si Jesucristo nagkomento sa kon paano ang kalabanan nga tawo sang panahon niya wala makatuon gikan sa pagpatumbaya sang ila mga katigulangan may kaangtanan sa nagakaigo espirituwal nga pagkaon. Wala man sila magkaon sa mga kamatuoran nga gintudlo niya. Upod ang anong resulta? Si Jesus nagsiling: “Ang tagipusuon sining katawhan ginkibulan, kag ang ila mga igdulungog halos makabati, kag ginpiyong nila ang ila mga mata; basi makahantop sila sa ila mga mata kag makabati sa ila mga igdulungog kag makahangop sa ila tagipusuon kag magliso, kag ayuhon ko sila.” (Mateo 13:15) Ang kalabanan wala gid makapanginpulos sa nagapang-ayo nga gahom sang Pulong sang Dios. Nagpabilin sila nga nagabalatian sa espirituwal. Bisan ang pila ka hinaplas nga mga Cristiano nangin “maluya kag masakiton.” (1 Corinto 11:30) Kabay nga indi gid kita magpakita sing pagtamay sa espirituwal nga kalan-on nga ginaaman sang Dios.—Salmo 107:20.
Espirituwal nga Kahigkuan
Luwas sa katalagman nga magutuman sa espirituwal, may isa pa ka katalagman nga dapat naton mahibaluan—ang sahi sang kalan-on nga ginakaon naton mahimo nga mahigko gid. Ang pagkuha sing mga panudlo nga nahigkuan sing makatalagam yawan-on nga mga ideya mahimo maghilo sa aton subong sa paghilo sa aton sang pagkaon sing pisikal nga kalan-on nga nahigkuan sing kagaw ukon hilo. (Colosas 2:8) Indi pirme madali makilala ang makahililo nga kalan-on. “Ang kalan-on,” siling sang isa ka awtoridad, “mahimo kon kaisa nga daw maayo tan-awon apang nagahupot sing pathogenic bacteria.” Gani maayo nga usisaon naton ang ginhalinan sang aton malaragwayon nga kalan-on, nagadumdom nga ang pila ka literatura, subong sang apostata nga mga sinulatan, mahimo nga nahigkuan sang pagsulod sang dimakasulatanhon nga mga panudlo kag pilosopiya. Ang pila ka manughimo sing kalan-on nagagamit pa gani sing makapatalang nga etiketa agod limbungan ang ila mga kustomer tuhoy sa kaundan sang ila produkto. Mapaabot gid naton nga himuon man ini ni Satanas, ang dakung manugdaya. Pat-ura, busa, nga ginakuha mo ining malaragwayon nga pagkaon gikan sa isa ka masaligan nga ginhalinan, agod magapabilin ka nga “mapagros sa pagtuo.”—Tito 1:9, 13.
Si Thomas Adams, ika-17 nga siglo nga manugwali, nagsiling tuhoy sa mga tawo sadtong panahon niya: “Ginkutkot nila ang ila mga lulubngan paagi sa ila mga ngipon.” Sa iban nga hambal, ang ila ginakaon nagapatay sa ila. Pat-ura nga ang imo espirituwal nga ginakaon wala nagapatay sa imo. Pangitaa ang maayong suplay sang maayong espirituwal nga kalan-on. “Ngaa bala nagahinguyang kamo sing kuwarta sa indi tinapay?” pamangkot ni Jehova nga Dios sang ang mga nagapangangkon nga katawhan niya nagliso sa butig nga mga manunudlo kag mga manalagna. “Magpamati sing matalupangdon sa akon, kag magkaon kamo sing maayo, kag pahalipaya ang inyo kalag sa katambok. Ihuyog ang inyo igdulungog kag magkari sa akon. Magpamati, kag ang inyo kalag magakabuhi.”—Isaias 55:2, 3; ipaanggid ang Jeremias 2:8, 13.
Bugana nga Espirituwal nga Kalan-on
Indi gid kulang ang maayong espirituwal nga kalan-on. Subong sa gintagna ni Jesucristo, may yara sia matutom kag mainandamon nga ulipon nga klase karon nga masako nga nagaaman sing “pagkaon sa nagakaigo nga tion” para kay bisan sin-o nga maluyag sini. (Mateo 24:45) Paagi kay manalagna Isaias, si Jehova nagsiling: “Tuluka! Ang akon mga alagad magakaon, apang kamo gutumon. . . . Ang akon mga alagad magaamba sa kalipay bangod sang maayong kahimtangan sang tagipusuon.” Sa katunayan, ginasaad niya ang isa ka piesta sang pagkaon para sa mga maluyag sa pagkaon sini. “Si Jehova sang mga kasuldadusan magahimo sa tanan nga katawhan sing piesta sa matambok nga mga butang, piesta sa mga alak sa labod, sa matambok nga mga butang nga puno sing utok sa tul-an.”—Isaias 25:6; 65:13, 14.
Apang, binagbinaga ini: Mahimo kita magutuman tubtob mapatay sa isa ka piesta! Ginapalibutan sing kalan-on, mahimo gihapon kita malubha nga makulangan sing masustansia nga kalan-on kon indi kita mismo mapapagsik nga kaunon ang pila sini. Ang Hulubaton 26:15 nagahatag sining literal nga paglaragway: “Ang matamad nagaloog sang iya kamot sa pinggan; ginalapyo gid sia sa pagpabalik sini sa iya baba.” Daw ano kalain nga kahimtangan! Mahimo man kita mangin tuman katamad nga manikasog nga tun-an sing personal ang Pulong sang Dios kag ang mga publikasyon sang Biblia nga gindesinyo agod buligan kita sa pagkaon sing espirituwal nga kalan-on. Ukon mahimo kita mangin tuman kalapyo sa paghanda ukon sa pagpakigbahin sa mga miting sa Cristianong kongregasyon.
Maayong mga Batasan sa Pagkaon
May maayong rason gid kita, nian, nga palambuon ang maayong mga batasan sa pagkaon sa espirituwal. Apang, ang katunayan amo nga madamo ang nagapulupiknit lamang sa ila espirituwal nga kalan-on, ang pila bug-os pa gani nga nagapagutom. Kaangay sila sa mga indibiduwal nga wala makita ang pagkaimportante sang nagakaigo nga pagkaon tubtob nga naagom nila sang ulihi sa ila kabuhi ang malain nga mga resulta. Ang Healthy Eating nagahatag sini nga rason kon ngaa indi kita mahimo magmapatumbayaon sa aton mga batasan sa pagkaon, walay sapayan nga nakahibalo kita nga ang maayo nga pagkaon kinahanglanon para sa kabuhi: “Ang problema amo nga [subong resulta sang mapigaw nga mga batasan sa pagkaon] wala sing madasig nga pagluya sing kapagros, wala sing hinali nga resulta subong sa nagakatabo sa mapinatumbayaon nga pagtabok sa dalan. Sa baylo, mahimo nga may tuman kahinay, malimbungon nga pagluya sa panglawas sang isa, mahimo nga mas madali maimpeksion, ang mga tul-an mahimo nga mas maluming, ang pag-ayo sang mga pilas kag ang pag-ayo gikan sa balatian mahimo nga mas mahinay.”
Sa malubha nga mga hitabo ang isa mahimo mangin kaangay sa isa ka dalaga nga nagmasakit sing anorexia nervosa. Ginahaylo niya ang iya kaugalingon nga diutay lamang nga kalan-on ang ginakinahanglan niya, nga sia mapagros gid, walay sapayan sang katunayan nga nagaluya na sia sa pisikal. Sa katapusan, nadulaan na sia sing bug-os nga gana sa pagkaon. “Isa ini ka makatalagam nga kahimtangan,” siling sang isa ka libro sa medisina. Ngaa? “Bisan pa ang pasyente talagsa lamang nagakapatay sing literal tungod sa pagkagutom nangin kulang gid sia katama sa masustansia nga pagkaon kag mahimo madali malatnan.”
Ang isa ka Cristianong babayi nagbaton: “Sa mga tinuig naghimakas ako nga nakahibalo sang pagkakinahanglanon sang regular nga paghanda sa mga miting kag personal nga pagtuon apang wala ko gid ini mahimo.” Naghimo sia sang ulihi sing mga pagbag-o sa bagay nga nangin maayong estudyante sia sang Pulong sang Dios, apang ginhimo lamang niya ini sang mahangpan niya sing bug-os ang pagkahilingagawon sang iya kahimtangan.
Dumduma, nian, ang laygay nga ginhatag ni apostol Pedro. Mangin kaangay sa “bag-o nabun-ag nga mga lapsag,” kag “handuma ang walay simbog nga gatas nga natungod sa pulong, agod nga paagi sini magtubo kamo sa kaluwasan.” (1 Pedro 2:2) Huo, “handuma”—palambua ang makusog nga handum—nga pun-an ang imo hunahuna kag tagipusuon sing ihibalo sang Dios. Dapat man palambuon sing padayon sang espirituwal nga mga hamtong ina nga handum. Indi pagtuguti ang espirituwal nga kalan-on nga mangin ‘isa sang labing ginaabusuhan nga pagkabutang mo.’ Magkaon sing maayo sa espirituwal, kag manginpulos sing bug-os gikan sa “makapapagros nga mga pulong” nga masapwan sa Pulong sang Dios, ang Biblia.—2 Timoteo 1:13, 14.
[Kapsion sa pahina 28]
Dapat mo bala pauswagon ang imo pagkaon?