Ginatahod Mo Bala ang Ila Dignidad?
GINPANGLUPOT kaangay sang kasapatan kag ginkarga sa mahigko kaayo kag mabaho nga lugar, ang tumandok nga mga Aprikano ginapadala sa Amerika kaangay sang mga kargamento. Sa dimagkubos katunga sa ila ang ginapaabot nga mapatay antes makalab-ot sa ila kaladtuan. Mapintas nga ginabulag ang magpamilya, nga indi na gid magkit-anay. Ang negosyo sa mga ulipon isa anay sang pinakamadulom nga bahin sang ditawhanon nga pagtratar sang tawo sa iya isigkatawo. Ang iban sang kaangay nga hitabo nagaluntad kon ang gamhanan nga mga mananakop mapintas nga nagasakop sa tumandok nga mga tawo nga wala sing mahimo.
Ang pagkuha sing dignidad sang isa ka tawo mas mapintas sangsa pagsakit sa pisikal. Makahalapay ini sa pagkatawo sang isa. Bisan pa gindula ang pag-ulipon sa kalabanan nga pungsod, ang pagpakanubo sa tawhanon nga dignidad nagapadayon, ayhan sa dibal-anon nga mga porma.
Sa pihak nga bahin, ginatinguhaan sang matuod nga mga Cristiano nga sundon ang laygay ni Jesucristo nga ‘higugmaon ang ila isigkatawo subong sang ila kaugalingon.’ Sa amo, ginapamangkot nila ang ila kaugalingon, ‘Ginatahod ko bala ang dignidad sang iban?’—Lucas 10:27.
Ang Huwaran sa Pagpakita sing Dignidad
Ang dignidad, suno sa isa ka diksionaryo, amo ang kinaiya ukon kahimtangan nga mangin takus, dungganon, ukon talahuron. Ginalaragway sini sing nagakaigo ang Soberano sa Uniberso, si Jehova nga Dios! Sa katunayan, ginaangot pirme sang Kasulatan si Jehova kag ang iya soberanya sa dignidad. Sanday Moises, Isaias, Ezequiel, Daniel, apostol Juan, kag iban pa nakapribilehiyo nga mahatagan sing inspirado nga mga palanan-awon sang Labing Mataas kag sa iya langitnon nga trono, kag ang ila mga paglaragway palareho nga nagapakita sing makahalawhaw nga pagkahalangdon kag dignidad. (Exodo 24:9-11; Isaias 6:1; Ezequiel 1:26-28; Daniel 7:9; Bugna 4:1-3) Sa isa ka pangamuyo sang pagdayaw, si Hari David nagsiling: “Imo, O Jehova, ang pagkadaku kag ang gahom kag ang katahom kag ang pagkahalangdon kag ang dignidad; kay ang tanan sa mga langit kag sa duta imo.” (1 Cronica 29:11) Sa pagkamatuod, wala na sing isa nga takus sing dungog kag pagtahod sangsa kay Jehova nga Dios mismo.
Sa pagtuga sa tawo sa iya larawan kag kaangay, ginhatagan ni Jehova ang katawhan sing kabilihanan, pagtahod sa kaugalingon, kag dignidad. (Genesis 1:26) Busa, kon nagapakig-angot kita sa iban, kinahanglan ipakita naton sa kada tawo ang nagakaigo nga dungog kag pagtahod. Sa pagkamatuod, kon ginahimo naton ini, ginakilala naton ang Tuburan sang tawhanon nga dignidad, si Jehova nga Dios.—Salmo 8:4-9.
Ang Dignidad sa Relasyon sang Pamilya
Sa idalom sang panuytoy sang Dios, ang minyo nga si apostol Pedro naglaygay sa Cristianong mga bana nga hatagan ang ila mga asawa sing ‘dungog subong isa ka maluya nga suludlan.’ (1 Pedro 3:7; Mateo 8:14) ‘Sa pihak nga bahin,’ laygay ni apostol Pablo, ‘ang asawa dapat may tudok nga pagtahod sa iya bana.’ (Efeso 5:33) Busa, sa pag-asawahay, ginasugo sang Biblia nga padunggan kag tahuron ang dignidad sang tiayon. Sa anong mga paagi mapakita ini?
Subong nga ang tubig nagapalambo sa tanom, ang malulo nga paghambal kag maayo nga mga paggawi sa tunga sang bana kag asawa, sa publiko kag sa pribado, makapalig-on sang ila suod nga relasyon. Sa kabaliskaran, ang maparas, nagayaguta nga hambal ukon pagkawakalan, nagamulay nga mga hambal, kaanggid sa mabatian sa telebisyon, makalaglag. Magaresulta ini sa makahalalit nga mga balatyagon sang pagkawalay pulos, kapung-aw, kag kaakig; makatuga pa gani ini sang emosyonal nga mga pilas nga indi dayon mag-ayo.
Ang pagtahod sa dignidad sang iban nagakahulugan man sang pagbaton kon ano sila, wala nagatinguha nga ipauyon sila sa pila ka ginabaton nga talaksan ukon ginapaanggid sing dinagakaigo sa iban. Importante gid ini sa tunga sang mga bana kag mga asawa. Kon mahapos ang komunikasyon kag pagpabutyag kag wala nahadlok nga pakalainon ukon pakanubuon, ang pagkasuod magalambo. Kon bunayag ang isa sa pag-asawahay, nian ang puluy-an mangin isa ka dalangpan gikan sa mapintas, mapiguson nga kalibutan.
Ang mga kabataan ginasugo sa Kasulatan nga tahuron kag tumanon ang ila mga ginikanan. Sa pihak nga bahin, ang maalam kag mahigugmaon nga mga ginikanan nagapanikasog nga kilalahon ang dignidad sang ila kabataan. Ang isa ka mainit nga komendasyon sa maayo nga paggawi, upod ang mapailubon nga disiplina kon kinahanglanon, magapatudok sing maayo sang ‘nagatadlong nga panghunahuna ni Jehova.’ Ang wala untat nga pagpakalain, pagsinggit, kag pagtawag sing makahuluya nga ngalan subong sang “buang” ukon “mango” makapaugot lamang sa ila.—Efeso 6:4.
Ang isa ka Cristianong gulang kag amay, nga nagpadaku sing tatlo ka anak nga lalaki kag tatlo ka anak nga babayi, nagsiling: “Sa Kingdom Hall, nagadisiplina kami sing mahipos. Ang pagkuhit ukon ang isa ka serioso, masakit nga panulok masami nga tuman na. Kon kinahanglanon ang serioso nga disiplina, ginahimo namon ina sing pribado sa amon balay kag malayo sa iban nga kabataan. Sang daku na ang mga kabataan, ang disiplina naglakip sing mahigugmaon, maalamon nga laygay gikan sa Pulong sang Dios suno sa kinahanglanon sang indibiduwal. Ginahinago namon ining personal nga mga butang, sa amo nagapakita sing pagtahod sa kinamatarong sang tagsa ka bata sa ila pribasiya kag dignidad.”
Indi man dapat pagpasapayanan sa sulod sang pamilya ang maayong mga pamatasan sa paghambal kag buhat. Ang pagkasuod indi dapat magpahulag sa aton nga kalimtan ang mga tinaga kaangay sang “palihug,” “salamat,” “pasayluha ako,” kag “ginakasubo ko.” Ang maayong pamatasan kinahanglanon sa paghupot sang isa sang iya dignidad kag pagtahod sang iya sang iban.
Sa Cristianong Kongregasyon
“Kari sa akon, kamo tanan nga ginabudlayan kag ginabug-atan, kag papahuwayon ko kamo,” siling ni Jesus. (Mateo 11:28) Ang ginakapoy, napung-awan, bisan ang diutay nga kabataan, nabalani kay Jesus. Ginyaguta sila sang bugalon kag nagapakamatarong sa kaugalingon nga mga klero kag mga lider sadto. Apang nasapwan nila si Jesus nga nagapakita sa ila sing nagakaigo nga dignidad.
Sa pag-ilog kay Jesus, luyag naton mangin isa ka tuburan sang pagpaumpaw sa aton masigkatumuluo. Nagakahulugan ini nga mangita kita sing kahigayunan nga mapalig-on sila paagi sa aton mga hambal kag mga buhat. Nagakabagay nga pirme malulo kag positibo ang aton mga komento kon nagapakighambal. (Roma 1:11, 12; 1 Tesalonica 5:11) Ginapakita naton nga sensitibo kita sa balatyagon sang iban kon nagahalong kita sa aton ginapanghambal kag sa paagi nga ginahambal naton ini. (Colosas 4:6) Ang nagakaigo nga pagpanapot kag pagginawi sa Cristianong mga miting nagapabanaag man sang tudok nga pagtahod sa dignidad sang aton Dios, sa iya pagsimba, kag sa aton mga masigkasumilimba.
Ginatahod ni Jesus ang dignidad sang mga tawo bisan nagaalagad sia sa ila. Wala gid sia magpakataas sang iya kaugalingon sa kahalitan sang iban ukon nagpakahuya sa ila. Sang nagpalapit sa iya ang isa ka aruon agod ayuhon, wala ginsikway ni Jesus ang tawo subong dimatinlo kag walay pulos, ukon nagpadayawdayaw sia. Sa baylo, sang ang aruon nagpakiluoy kay Jesus, “Ginuo, kon buot mo, maayo mo ako,” ginhatagan Niya sing dignidad ang aruon paagi sa pagsiling sing, “Buot ko.” (Lucas 5:12, 13) Daw ano kita ka dalayawon kon wala lamang naton ginabuligan yadtong nagakinahanglan sing bulig kundi ginapasalig man sila nga wala sila nagapabug-at, sa baylo kinahanglanon kag ginapalangga! Ang mahuluy-on, napung-awan, kag may diperensia sa lawas masami nga napabay-an, ginasikway, ukon ginapakahuy-an sa kalibutan. Apang makasapo sila sing matuod nga pagpakig-upod kag pagbaton kon yara sa tunga sang ila mga kauturan nga lalaki kag babayi. Dapat himuon naton ang aton bahin sa pagpauswag sining kahimtangan.
Ginhigugma ni Jesus ang iya mga disipulo subong “iya” kag “ginhigugma sila tubtob sa katapusan” walay sapayan sang ila kakulangan kag magkatuhay nga personalidad. (Juan 13:1) Nakita niya sa ila ang putli nga tagipusuon kag bug-os kalag nga debosyon sa iya Amay. Sing kaanggid, indi gid kita maghunahuna sing malain nga motibo sa aton masigkatumuluo bangod lamang wala nila ginahimo ang mga butang suno sa aton paagi ukon bangod ang ila mga huyog ukon personalidad nagapaugot sa aton. Ang pagtahod sa dignidad sang aton mga kauturan magapahulag sa aton nga higugmaon kag batunon kon ano sila, nagasalig nga ginahigugma man nila si Jehova kag nagaalagad sa iya nga may putli nga mga motibo.—1 Pedro 4:8-10.
Ang mga gulang, ilabi na, dapat mag-andam nga indi sila makatuga sang wala nagakaigo nga kahuol sa ila mga ginaatipan. (1 Pedro 5:2, 3) Kon nagaatubang sa isa ka miembro sang kongregasyon nga nakasala, mangin maluluy-on ang mga gulang kon may kalulo kag konsiderasyon ang ila mga pulong kag likawan ang dikinahanglanon makahuluya nga mga pamangkot. (Galacia 6:1) Bisan kon nagakabagay ang matigdas nga laygay kag disiplina, dapat nila padayon nga tahuron ang dignidad kag pagtahod sa kaugalingon sang nakasala.—1 Timoteo 5:1, 2.
Paghupot sing Personal nga Dignidad
Bangod gintuga sa larawan kag kaangay sang Dios, dapat naton ipabanaag, tubtob posible, ang halangdon nga mga kinaiya sang Dios—lakip ang iya dignidad—sa aton matag-adlaw nga pagkabuhi. (Genesis 1:26) Sing kaanggid, ang pagtuman sa sugo nga “higugmaon ang imo isigkatawo subong sang imo kaugalingon” kinahanglanon agod mabalanse sang isa ang dignidad kag pagtahod sa kaugalingon. (Mateo 22:39) Sa pagkamatuod, kon luyag naton nga tahuron kita sang iban kag hatagan sing dignidad, dapat naton ipakita nga takus kita sa sini.
Ang importante nga butang sa paghupot sing pagtahod sa kaugalingon kag dignidad amo ang paghupot sing matinlo nga konsiensia. Ang dimatinlo nga konsiensia kag ang pagbatyag sing kasaypanan nagadul-ong sa mga pagbatyag sing pagkawalay pulos, kapaslawan, kag kapung-aw. Busa, kon ang isa nakahimo sing serioso nga sala, dapat sia maghimo sing gilayon nga mga tikang sa paghinulsol kag magpangayo sing espirituwal nga bulig sa mga gulang agod makatigayon sing “mga panag-on sang paumpaw . . . gikan kay Jehova.” Nalakip sa sining pagpaumpaw amo ang pagpabalik sang dignidad kag pagtahod sa kaugalingon sang isa.—Binuhatan 3:19.
Apang mas maayo kon padayunon naton ang pagpanikasog nga maamligan ang aton nahanas-sa-Biblia nga konsiensia, nga wala nagatugot sing bisan ano nga magdagta ukon magpaluya sini. Ang pagpugong sa kaugalingon sa tanan nga bahin sang aton matag-adlaw nga pagkabuhi—pagkaon, pag-inom, negosyo, kalingawan, pagpakig-angot sa tuhay nga sekso—makabulig sa aton nga mahuptan ang matinlo nga konsiensia kag makabulig sa aton nga mapabanaag ang himaya kag dignidad sang Dios sa aton kabuhi.—1 Corinto 10:31.
Apang ano kon ang ginabatyag naton nga kasal-anan wala nagauntat? Ukon nagapadayon ang kasakit kon madumduman ang pag-abuso? Ining mga balatyagon nagadula sang aton personal nga dignidad kag nagadul-ong sa grabe nga kapung-aw. Daw ano ka makapaumpaw ang mga pinamulong ni Haring David nga makita sa Salmo 34:18: ‘Si Jehova malapit sa buong sing tagipusuon; kag ginaluwas niya yadtong buong sa espiritu’! Handa kag luyag ni Jehova nga sakdagon ang iya mga alagad kon sila nagapakigbato sa kapung-aw kag mga balatyagon sang pagkawala sing pulos. Ang pagpangamuyo sa iya kag ang pagpangayo sing bulig sa sadtong kuwalipikado sa espirituwal, subong sang Cristianong mga ginikanan, mga gulang, kag iban pa nga mga hamtong sa kongregasyon, makapabalik sang pagtahod sa kaugalingon kag personal nga dignidad.—Santiago 5:13-15.
Sa pihak nga bahin, dapat kita magbantay nga mahibaluan ang kinatuhayan sang dignidad kag pagpabugal. Ang Makasulatanhon nga laygay amo nga “indi maghunahuna sing labaw sang iya kaugalingon sangsa dapat hunahunaon; apang maghunahuna nga may kaligdong, ang kada isa suno sa ginhatag sang Dios sa iya nga kasangkaron sang pagtuo.” (Roma 12:3) Samtang nagakaigo nga palambuon ang pagtahod sa kaugalingon, indi kita dapat magpakaimportante ukon maghunahuna nga ang tawhanon nga dignidad amo ang makagod kag sobra nga pagtinguha nga ginahimo sang iban agod indi mamusingan ang ila dignidad.
Huo, ang pagtahod sa dignidad sang iban isa ka Cristianong sugo. Ang mga miembro sang aton pamilya kag ang aton masigka-Cristiano takus kag nagakaigo nga aton tahuron, padunggan, kag dayawon. Ginhatagan ni Jehova ang kada isa sa aton sing dignidad kag dungog agod aton ini kilalahon kag huptan. Apang labaw sa tanan, dapat naton palambuon ang tudok nga pagtahod sa nagalabaw nga dignidad kag pagkahalangdon sang aton langitnon nga Amay, si Jehova nga Dios.
[Retrato sa pahina 31]
Ang mga lamharon sarang makapakita sing pagtahod sa mga may sablag