Dalagku nga Mga Pamilya nga Nahiusa sa Pag-alagad sa Dios
“Ang mga anak panublion gikan kay Jehova,” sulat sang Salmista. “Ang bunga sang tiyan isa ka padya. Subong sang mga baslay sa kamot sang gamhanan nga tawo, amo man ang mga anak sang pagkapamatan-on. Malipayon ang tawo nga ang iya baslayan puno sa ila.” (Salmo 127:3-5)
HUO, ang mga kabataan mahimo mangin pagpakamaayo gikan kay Jehova. Kag subong nga ang manugpana nagakalipay sa paghibalo kon paano ipuntariya ang mga baslay sa iya baslayan, ang mga ginikanan nagakalipay man kon matuytuyan nila ang ila kabataan sa dalanon nga nagadul-ong sa kabuhi nga walay katapusan.—Mateo 7:14.
Sang una, ang mga pamilya nga ‘nagpuno sang [ila] baslayan’ sing madamo nga kabataan kinaandan sa katawhan sang Dios. Hunahunaa, halimbawa, ang ila mga tuig sang pagkabihag sa Egipto: “Ang mga kaanakan ni Israel nangin mabungahon kag nagdamo gid; kag nagbu-ad sila kag nagkusog sing tumalagsahon gid, amo nga napuno nila ang duta.” (Exodo 1:7) Ang pagpaanggid sa kadamuon sang Israelinhon nga nagsulod sa Egipto sa kadamuon nga nagbiya nagapahangop nga ang kinaandan nga kadakuon sang pamilya amo ang may napulo ka kabataan!
Sang ulihi, nagdaku si Jesus sa isa ka pamilya nga mahimo ginakabig sang madamo karon subong daku nga pamilya. Si Jesus amo ang panganay, apang may apat pa ka anak nga lalaki kag pila ka anak nga babayi sanday Jose kag Maria. (Mateo 13:54-56) Mahimo nga bangod madamo sila sing kabataan, amo nga wala matalupangdan ni Maria kag ni Jose nga indi na nila kaupod si Jesus sang magpauli sila gikan sa Jerusalem.—Lucas 2:42-46.
Dalagku nga mga Pamilya Karon
Sa karon, ginalimitehan sang madamo nga Cristiano ang kadakuon sang ila pamilya bangod sang espirituwal, kapigaduhon, sosyal kag iban pa nga mga rason. Walay sapayan sini, kinaandan gihapon ang daku nga mga pamilya sa madamo nga katilingban. Suno sa The State of the World’s Children 1997, ang rehiyon nga may pinakamataas nga pagpamata amo ang sub-Saharan nga Aprika. Ang kinaandan nga babayi didto nagabata sing anom ka kabataan.
Para sa Cristianong mga ginikanan nga may daku nga pamilya, ang pagpadaku sa ila kabataan nga nagahigugma kay Jehova indi mahapos, apang madamo ang nagmadinalag-on sa sini. Ang kadalag-an nagasandig sa paghiusa sang pamilya sa putli nga pagsimba. Ang pinamulong ni apostol Pablo sa kongregasyon sang Corinto naaplikar man sa Cristianong mga pamilya karon. Sia nagsulat: “Karon ginapakiluoy ko sa inyo, mga kauturan, . . . nga dapat kamo tanan maghambal nga may paghilisugot, kag dapat nga walay pagbinahinbahin sa tunga ninyo, kundi mag-isa kamo sa painuino kag kaisipan.” (1 Corinto 1:10) Paano matigayon ini nga paghiusa?
Ang mga Ginikanan Dapat Mangin Espirituwal nga mga Tawo
Ang yabi amo nga ang mga ginikanan dapat debotado sing bug-os sa Dios. Binagbinaga ang ginsiling ni Moises sa mga Israelinhon: “Pamatii, O Israel: Si Jehova nga aton Dios isa nga Jehova. Kag dapat mo higugmaon si Jehova nga imo Dios sa bug-os mo nga tagipusuon kag sa bug-os mo nga kalag kag sa bug-os mo nga kusog. Kag ining mga pulong nga ginasugo ko karon sa imo mangin sa imo tagipusuon; kag dapat mo ini ipatudok sa imo mga anak kag ihambal ini kon nagalingkod ka sa imo balay kag kon nagalakat ka sa dalan kag kon nagahigda ka kag kon nagabangon ka.”—Deuteronomio 6:4-7.
Talupangda nga ginsiling ni Moises nga ang mga kasuguan sang Dios kinahanglan mangin ‘sa mga tagipusuon’ sang mga ginikanan. Sa sining paagi lamang nga mapahulag ang mga ginikanan nga hatagan sing tayuyon nga espirituwal nga instruksion ang ila kabataan. Sa katunayan, kon ang mga ginikanan malig-on sa espirituwal, nalangkag sila sa pagtudlo sa ila kabataan tuhoy sa espirituwal nga mga butang.
Agod mangin espirituwal nga tawo kag mahigugma si Jehova sa bug-os nga tagipusuon, importante nga basahon, pamalandungan, kag iaplikar ang Pulong sang Dios sing regular. Ang salmista nagsulat nga ang isa nga nagakalipay sa kasuguan ni Jehova kag nagabasa sini “sa adlaw kag gab-i” “mangin kaangay sang kahoy nga natanom sa ubay sang mga kasulgan sang tubig, nga nagapamunga sa iya panag-on kag ang iya dahon indi malaya, kag ang bisan ano nga ginahimo niya magamadinalag-on.”—Salmo 1:2, 3.
Gani, subong nga ang isa ka kahoy nagapamunga sing maayo kon tayuyon nga ginabunyagan, ang pamilya nga ginapakaon sing maayo sa espirituwal nagapamunga man sing diosnon nga mga kinaiya, sa kadayawan ni Jehova. Halimbawa sini amo ang pamilya ni Uwadiegwu, nga nagapuyo sa Katundan nga Aprika. Bisan pa si Uwadiegwu kag ang iya asawa may walo ka kabataan, sila nga duha regular payunir, ukon bug-os tion nga mga ministro sang mga Saksi ni Jehova. Sia nagsiling: “Ang amon pamilya may tayuyon nga pagtinuon sa Biblia sa sulod sang kapin na sa 20 ka tuig. Ginatudluan namon ang kabataan sa Pulong sang Dios kutob sang lapsag pa sila, indi lamang sa tion sang amon pagtinuon sang pamilya kundi sa ministeryo man kag sa iban pa nga mga tion. Ang tanan namon nga kabataan mga manugbantala sing maayong balita sang Ginharian, kag ang kinagot na lamang, nga anom ka tuig ang edad, ang wala pa mabawtismuhi.”
Nagapanghikot Subong Isa ka Grupo
“Paagi sa kaalam ginapabakod ang panimalay,” siling sang Biblia. (Hulubaton 24:3) Sa sulod sang pamilya, ini nga kaalam nagaresulta sa pagpanghikot subong grupo. Ang “kapitan” sang pamilya amo ang amay; sia ang gintangdo sang Dios nga ulo sang panimalay. (1 Corinto 11:3) Ginpadaku sang gin-inspirar nga si apostol Pablo ang kabug-aton sang responsabilidad sang pagkaulo sang nagsulat sia: “Kon ang bisan sin-o wala nagaaman [sing materyal kag espirituwal] para sa ila nga yara sa iya, kag ilabi na para sa mga katapo sang iya panimalay, napanghiwala na niya ang pagtuo kag malain pa sa tawo nga wala sing pagtuo.”—1 Timoteo 5:8.
Nahisuno sa sining laygay gikan sa Pulong sang Dios, dapat atipanon sang Cristianong mga bana ang espirituwalidad sang ila asawa. Kon ang mga asawa nabug-atan sa mga hilikuton sa balay, mahalitan ang ila espirituwalidad. Sa isa ka pungsod sa Aprika, ang isa ka bag-ong bawtismado nga Cristiano nagreklamo sa mga gulang sa iya kongregasyon nga ang iya asawa daw wala sing interes sa espirituwal nga mga butang. Nanugyan ang mga gulang nga ang iya asawa nagakinahanglan sing praktikal nga bulig. Gani ginbuligan sia sang iya bana sa mga hilikuton sa balay. Naghinguyang man ang bana sing tion agod buligan sia nga mapauswag ang iya pagbasa kag ang iya ihibalo sa Biblia. Maayo ang iya reaksion, kag karon ang bug-os nga pamilya nahiusa sa pag-alagad sa Dios.
Dapat man ulikdan sang mga amay ang espirituwalidad sang ila kabataan. Si Pablo nagsulat: “Kamo, mga amay, dili ninyo pagpaakiga ang inyo mga anak, kundi padayon sila nga padakua sa disiplina kag sa nagatadlong nga panghunahuna ni Jehova.” (Efeso 6:4) Kon tumanon sang mga ginikanan ang laygay nga indi pagpaakigon ang ila kabataan, subong man ang sugo nga hanason sila, mabatyagan sang kabataan nga bahin sila sang pamilya. Subong resulta, mahimo gid nga ang kabataan magbuligay kag magpalig-unay agod matigayon ang espirituwal nga mga tulumuron.
Ang pagpanghikot subong grupo nagalakip sing paghatag sa kabataan sing espirituwal nga mga katungdanan kon handa na sila sa sini. Ang isa ka amay, nga isa ka Cristianong gulang nga may 11 ka kabataan, nagabangon sing temprano sa aga kag nagahiwat sing mga pagtuon sa pila sa ila antes magkadto sa trabaho. Ang mga magulang, sa tapos sila mabawtismuhan, nagabuslanay sa pagbulig sa ila mga manghod, nga nagalakip sing pagpakigbahin sa pagtudlo sa ila sa Biblia. Ginabantayan ini sang amay, nga nagadayaw sang ila mga panikasog. Anom sa mga kabataan ang bawtismado na, kag ang iban padayon nga nagapanikasog padulong sa sinang tulumuron.
Maayo nga Komunikasyon, Pareho nga mga Tulumuron
Importante sa nahiusa nga pamilya ang mahigugmaon nga paghambalanay kag ang pareho sing espirituwal nga mga tulumuron. Si Gordon, isa ka Cristianong gulang nga nagapuyo sa Nigeria, amay sang pito ka kabataan nga nagaedad halin sa 11 tubtob 27 anyos. Anom sa ila ang mga payunir, kaangay sang mga ginikanan. Ang kamanghuran nga bag-o lang nabawtismuhan, tayuyon nga nagapakigbahin sa paghimo-disipulo nga hilikuton upod sa iban nga katapo sang pamilya. Ang duha ka hamtong nga anak nga lalaki mga ministeryal nga alagad sa kongregasyon.
Personal nga ginadumalahan ni Gordon ang pagtuon sing Biblia sa tagsa niya ka kabataan. Luwas sina, ang pamilya may masangkad nga programa sang pagtuon sa Biblia. Kada aga nagatipon sila agod binagbinagon ang isa ka teksto sa Biblia kag dayon nagahanda para sa mga miting sang kongregasyon.
Isa sang mga tulumuron nga ginpahamtang sa tagsa ka katapo sang pamilya amo ang pagbasa sa tanan nga artikulo sa Lalantawan kag Magmata! nga mga magasin. Sining karon lang, gindugang nila ang adlaw-adlaw nga pagbasa sing Biblia sa ila rutina. Paagi sa pagsugid sang ila nabasahan, ginapalig-on sang mga katapo sang pamilya ang isa kag isa nga magpadayon sa sini.
Ang semanal nga pagtinuon sang pamilya sa Biblia naandan na gid amo nga indi na kinahanglan nga pahanumdumon pa ang isa—ang tanan nagapaabot sa sini. Sa sulod sang mga tinuig, ang ginatun-an, ang paagi, kag ang kalawigon sang pagtinuon sang pamilya nagabulubag-o suno sa edad kag mga kinahanglanon sang kabataan. Ang pamilya nangin suod sa iban nga matutom nga mga alagad sang Dios, kag may mapuslanon ini nga epekto sa kabataan.
Subong pamilya, ululupod nga ginahimo nila ang mga butang kag nagatalana sing tion para sa paglingawlingaw. Kis-a sa isa ka semana may yara sila “gab-i sang pamilya,” nga nagalakip sing pagpamangkutanay, maayo nga paglinahugay, pagtokar sing piano, pag-istoryahanay, kag pagpahunayhunay. Kon kaisa nagakadto sila sa baybay kag sa iban pa matahom nga mga duog.
Pagsandig kay Jehova
Wala sa mga ginsambit ang nagapakadiutay sa kabudlayan sang pagsagod sa daku nga mga pamilya. “Isa gid ka daku nga hangkat ang mangin isa ka maayo nga amay sang walo ka kabataan,” siling sang isa ka Cristiano. “Nagakinahanglan ini sing bugana nga materyal kag espirituwal nga pagkaon sa pagsakdag sa ila; dapat ako mangabudlay sing lakas agod makakita sing bastante nga kuwarta sa pagsagod sa ila. Ang magulang nga mga kabataan mga tin-edyer na, kag sila tanan nga walo nagaeskwela. Nahibaluan ko nga importante ang paghanas sa espirituwal, apang ang pila sang akon kabataan sutil kag di-matinumanon. Nagakasubo ako tungod sa ila, apang nahibaluan ko nga kon kaisa makahimo man ako sing mga butang nga nagapasubo sa tagipusuon ni Jehova, kag ginapatawad niya ako. Gani dapat padayon ko nga tadlungon sing mapailubon ang akon kabataan tubtob makamarasmas sila.
“Ginatinguhaan ko nga sundon ang huwaran ni Jehova nga sia mapailubon sa aton bangod handum niya nga ang tanan makadangat sa paghinulsol. Nagatuon ako upod sa akon pamilya, kag ang pila sang akon kabataan nagapanikasog sa tulumuron nga magpabawtismo. Wala ako nagasandig sa akon kaugalingon nga kusog sa pagtigayon sing mga resulta; diutay lang ang akon masarangan. Ginatinguhaan ko nga magsuod pa gid kay Jehova paagi sa pangamuyo kag maaplikar ang hulubaton nga nagasiling: ‘Magsalig kay Jehova sa bug-os mo nga tagipusuon kag indi magsandig sa imo kaugalingon nga paghangop. Sa tanan mo nga dalanon talupangda sia, kag tadlungon niya ang imo mga banas.’ Si Jehova magabulig sa akon sa paghanas sa akon kabataan.”—Hulubaton 3:5,6.
Indi Gid Mag-untat!
Kon kaisa ang paghanas sa kabataan daw isa ka hilikuton nga wala ginapasalamatan, apang indi gid mag-untat! Padayuna ini! Kon wala nagahulag sing positibo ukon wala ginaapresyar sang imo kabataan ang imo mga panikasog karon, mahimo nga himuon nila ini sa ulihi. Nagakinahanglan sing tion ang isa ka bata nga magtubo agod mangin Cristiano nga nagapadayag sing mga bunga sang espiritu.—Galacia 5:22,23.
Si Monica, nga nagapuyo sa Kenya, isa sa napulo ka kabataan. Sia nagsiling: “Gintudluan kami sang akon mga ginikanan sing kamatuoran sa Biblia kutob sang lapsag pa kami. Ginatun-an ni Tatay ang Cristianong mga publikasyon upod sa amon kada semana. Bangod sang iya obra, indi pirme pareho nga adlaw ang pagtuon. Kon kaisa, pag-abot niya sa balay halin sa obra, makita niya kami nga nagahampang sa guwa kag ginasilingan niya kami nga pagligad sang lima ka minuto magsulod na kami tanan para sa amon pagtuon sing Biblia. Pagkatapos sang amon pagtuon sa Biblia, ginapalig-on kami nga magpamangkot ukon hinun-anunan ang bisan ano nga problema.
“Ginpat-od niya nga nagapakig-upod kami sa diosnon nga kabataan. Regular nga nagaduaw si Tatay sa eskwelahan agod pamangkuton ang mga manunudlo tuhoy sa amon paggawi. Sa isa ka pagduaw nabatian niya nga ang akon tatlo ka magulang nga lalaki nakig-away sa iban nga mga bata nga lalaki kag nga kon kaisa nagahinarasharas sila. Ginsilutan sila ni Tatay bangod sang dinagakaigo nga paggawi, apang naghinguyang man sia sing tion agod ipaathag halin sa Kasulatan kon ngaa dapat sila maggawi sa diosnon nga paagi.
“Ginpakita sa amon sang amon ginikanan ang kapuslanan sang pagtambong sa mga miting paagi sa pagbulig sa amon nga tun-an sing abanse ang mga miting. Ginhanas kami nga mangin mga ministro paagi sa pag-ensayo sa puluy-an. Kutob sang lapsag pa kami nagaupod kami sa amon mga ginikanan sa pag-alagad sa latagon.
“Sa karon, ang duha ka magulang nga lalaki mga espesyal payunir, ang isa ka magulang nga babayi regular payunir, kag ang isa pa ka manghod nga babayi, nga may bana kag may pamilya na, isa ka makugi nga Saksi. Ang akon duha ka manghod nga babayi, 18 kag 16 ka tuig ang edad, bawtismado nga mga manugbantala. Ang duha ka manghod nga lalaki ginahanas man. Nagaalagad ako sa sanga-talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Kenya sa sulod sang tatlo ka tuig. Palangga ko kag ginaapresyar ang akon mga ginikanan bangod espirituwal sila nga mga tawo; nagpahamtang sila sing huwaran sa amon.”
Bisan pila man ang inyo kabataan, indi gid mag-untat sa pagbulig sa ila sa dalanon padulong a kabuhi nga walay katapusan. Samtang ginapakamaayo ni Jehova ang inyo mga panikasog, masiling man ninyo ang mga pinamulong ni apostol Juan tuhoy sa iya espirituwal nga kabataan: “Wala na ako sing daku pa nga rason sa pagpasalamat sangsa sining mga butang, sa pagpamati nga ang akon mga anak padayon nga nagalakat sa kamatuoran.”—3 Juan 4.