Timoteo—“Isa ka Matuod nga Anak sa Pagtuo”

BATA pa si Timoteo sang ginpili sia sang Cristianong si apostol Pablo nga mangin kaupod sa paglakbay. Ginsugdan sini ang pag-updanay nga nagpadayon sing mga 15 ka tuig. Nangin suod gid ang kaangtanan sa ulot sang duha ka lalaki amo nga matawag ni Pablo si Timoteo subong “akon hinigugma kag matutom nga anak sa Ginuo” kag “isa ka matuod nga anak sa pagtuo.”—1 Corinto 4:17; 1 Timoteo 1:2.

Ano ang personalidad ni Timoteo nga naluyagan gid sia ni Pablo? Paano nangin subong sina ka hamili nga kaupod si Timoteo? Kag anong mapuslanon nga mga leksion ang matun-an naton gikan sa inspirado nga rekord sang mga hilikuton ni Timoteo?

Ginpili ni Pablo

Nakita ni Pablo ang pamatan-on nga disipulo nga si Timoteo sang nagduaw ang apostol sa Listra (sa modernong-adlaw nga Turkey) sa iya ikaduha nga paglakbay bilang misyonero sang mga 50 C.E. Ayhan sa ulihi nga bahin sang iya pagkatin-edyer ukon sa temprano nga pagkabeintehon, maayo ang pagkakilala kay Timoteo sang mga Cristiano sa Listra kag Iconio. (Binuhatan 16:1-3) Nagkabuhi sia suno sa iya ngalan, nga nagakahulugan sing “Isa nga Nagapadungog sa Dios.” Kutob sa pagkabata, gintudluan si Timoteo gikan sa Balaan nga Kasulatan sang iya lola nga si Loida kag sang iya iloy, si Eunice. (2 Timoteo 1:5; 3:14, 15) Mahimo nga ginbaton nila ang Cristianismo sa tion sang una nga pagduaw ni Pablo sa ila siudad mga pila ka tuig ang nagligad. Karon, paagi sa pagpanghikot sang balaan nga espiritu, ginpakita sang isa ka tagna kon ano ang mangin palaabuton ni Timoteo. (1 Timoteo 1:18) Nahisuno sina nga panuytoy, gintakdong ni Pablo kag sang mga gulang sa kongregasyon ang ila mga kamot sa pamatan-on, sa amo ginpain sia para sa isa ka pinasahi nga pag-alagad, kag ginpili sia sang apostol subong misyonero nga kaupod.—1 Timoteo 4:14; 2 Timoteo 1:6.

Sanglit ang iya amay isa ka di-tumuluo nga Griego, si Timoteo wala masirkunsidar. Sa pagkamatuod, wala ini ginapatuman sa mga Cristiano. Apang, agod indi mangin kasandaran sa mga Judiyo nga ila pagaduawon, nagpasakop si Timoteo sa sining masakit nga pamaagi.—Binuhatan 16:3.

Ginkabig bala anay si Timoteo nga isa ka Judiyo? Nagapangatarungan ang iban nga mga iskolar nga suno sa rabiniko nga mga awtoridad, “ang kahimtangan sang isa ka bata halin sa samo nga pag-asawahay ginapat-od paagi sa iya iloy, indi sa iya amay.” Kon sayuron, “ang Judiyo nga babayi nagapanganak sing Judiyo nga kabataan.” Apang, ginaduhaduhaan ni Shaye Cohen kon bala inang “rabiniko nga kasuguan sa pagkatawo nagaluntad na sang unang siglo C.E.” kag kon bala ginatuman ini sang mga Judiyo sa Asia Minor. Sa tapos mabinagbinag ang pamatuod sang maragtas, nagahinakop sia nga kon magpangasawa sing Israelinhon ang mga Gentil, “ang kabataan sining mga pag-asawahay ginakabig lamang nga Israelinhon kon ang pamilya nagpuyo sa tunga sang mga Israelinhon. Ang kaliwatan ginapasad sa iloy kon yari ini sa pungsod sang iloy. Kon magsaylo sa pungsod sa luwas ang Israelinhon nga babayi agod magbuylog sa iya Gentil nga bana, ang iya kabataan ginakabig nga Gentil.” Sa ano man nga kahimtangan, ang lainlain nga ginhalinan sang mga ginikanan ni Timoteo mahimo nakabulig sa pagbantala nga hilikuton. Wala sia sing problema may kaangtanan sa mga Judiyo ukon sa mga Gentil, ayhan nagbulig sa iya nga malampuwasan ang mga kinatuhayan sa ulot nila.

Ang pagduaw ni Pablo sa Listra nagpatimaan sing daku nga pagbalhin sa kabuhi ni Timoteo. Ang kahanda sang pamatan-on nga sundon ang panuytoy sang balaan nga espiritu kag mapainubuson nga nagkooperar sa Cristianong mga gulang nagdul-ong sa daku nga mga pagpakamaayo kag mga pribilehiyo sa pag-alagad. Nahibaluan man niya ini sadto nga tion ukon wala, sa idalom sang pagtuytoy ni Pablo gingamit sang ulihi si Timoteo sa importante nga teokratikong mga asaynment, nga nagdala sa iya malayo sa puluy-an tubtob sa Roma, ang kapital sang emperyo.

Ginpauswag ni Timoteo ang Intereses Sang Ginharian

Bahin lamang sang rekord sang hilikuton ni Timoteo ang yara sa aton, apang madamo sia sing ginlakbay sa pagpauswag sang intereses sang Ginharian. Ang una nga paglakbay ni Timoteo kaupod nanday Pablo kag Silas sang 50 C.E. nagdala sa iya sa Asia Minor kag sa Europa. Didto nakigbahin sia sa pagbantala nga mga kampanya sa Filipos, Tesalonica, kag Berea. Sa tapos magsaylo si Pablo sa Atenas bangod sang paghingabot, nagpabilin sanday Timoteo kag Silas sa Berea agod atipanon ang grupo sang mga disipulo nga nahuman didto. (Binuhatan 16:6-17:14) Sang ulihi, ginpadala ni Pablo si Timoteo sa Tesalonica agod pabakuron ang bag-o nga kongregasyon didto. Gindala ni Timoteo ang maayong balita nahanungod sa pag-uswag sini sang nagkitaay sila ni Pablo sa Corinto.—Binuhatan 18:5; 1 Tesalonica 3:1-7.

Wala ginasugid sang Kasulatan kon daw ano kalawig nagpabilin si Timoteo upod sa mga taga-Corinto. (2 Corinto 1:19) Apang, ayhan sang mga 55 C.E., ginbinagbinag ni Pablo ang pagpabalik sa iya sa ila bangod nakabaton sia sing makatulublag nga balita tuhoy sa ila kahimtangan. (1 Corinto 4:17; 16:10) Sang ulihi, ginpadala si Timoteo kaupod ni Erasto gikan sa Efeso pa Macedonia. Kag sang nagsulat si Pablo sa mga taga-Roma gikan sa Corinto, kaupod niya liwat si Timoteo.—Binuhatan 19:22; Roma 16:21.

Si Timoteo kag ang iban pa naghalin sa Corinto kadungan ni Pablo sang manugpakadto sia sa Jerusalem, kag gin-updan nila ang apostol sing di-magkubos tubtob sa Troas. Wala mahibalui kon bala nag-upod si Timoteo tubtob sa Jerusalem. Apang ginhingadlan sia sa mga introduksion sang tatlo ka sulat nga ginsulat ni Pablo sa bilangguan sa Roma sang mga 60-61 C.E.a (Binuhatan 20:4; Filipos 1:1; Colosas 1:1; Filemon 1) Plano ni Pablo nga ipadala si Timoteo gikan sa Roma pa Filipos. (Filipos 2:19) Kag sa tapos makaguwa sa bilangguan si Pablo, nagpabilin si Timoteo sa Efeso sa panuytoy sang apostol.—1 Timoteo 1:3.

Sanglit indi mahapos kag indi masulhay ang paglakbay sang unang siglo, dalayawon gid ang kahanda ni Timoteo sa paglakbay sing madamo tungod sa mga kongregasyon. (Tan-awa Ang Lalantawan, Agosto 15, 1996, pahina 29, kahon.) Binagbinaga ang isa lamang sang iya ginplano nga mga paglakbay kag kon ano ang ginasugid sini sa aton tuhoy kay Timoteo.

Kasanagan sa Personalidad ni Timoteo

Kaupod si Timoteo ni Pablo sa Roma sang nagsulat ang ginbilanggo nga apostol sa ginahingabot nga mga Cristiano sa Filipos kag nagsiling: “Nagalaum ako kay Ginuong Jesus sa pagpadala kay Timoteo sa inyo sa indi madugay, agod mangin malipayon ako nga kalag kon mahibaluan ko ang mga butang nahanungod sa inyo. Bangod wala na ako sing iban pa nga may disposisyon kaangay sa iya nga magaulikid sing tunay sa mga butang nga may kaangtanan sa inyo. Kay sila tanan nagapangita sang ila kaugalingon nga kaayuhan, indi ang iya ni Cristo Jesus. Apang nakahibalo kamo sang pamatuod nga ginhatag niya tuhoy sa iya kaugalingon, nga subong nga anak upod sa amay nag-alagad sia upod ko sa kauswagan sang maayong balita.”—Filipos 1:1,13, 28-30; 2:19-22.

Ginpadaku sadtong pinamulong ang kabalaka ni Timoteo sa mga masigkatumuluo. Luwas kon naglakbay sia paagi sa sakayan, ini nga paglakbay nagkinahanglan sing 40-ka-adlaw nga pagpanglakaton gikan sa Roma pa Filipos, upod ang malip-ot nga pagtabok sa Dagat Adriatiko, kag dayon sing 40 ka adlaw pa pabalik sa Roma. Handa si Timoteo nga himuon ina tanan agod alagaran ang iya mga kauturan.

Bisan pa madamo ang ginlakbay ni Timoteo, kon kaisa indi maayo ang iya panglawas. Mahimo nga may balatian sia sa suloksulok kag may “masunson nga mga balatian.” (1 Timoteo 5:23) Apang nagpanikasog sia tungod sa maayong balita. Indi katingalahan nga may amo sina ka suod nga kaangtanan si Pablo sa iya!

Sa idalom sang pagtuytoy sang apostol kag paagi sa ila mga eksperiensia sing magkaupod, maathag nga ginpabanaag ni Timoteo ang personalidad ni Pablo. Sa amo masiling sa iya ni Pablo: “Ginsunod mo sing maayo ang akon panudlo, ang akon dalanon sang kabuhi, ang akon katuyuan, ang akon pagtuo, ang akon pagkamainantuson, ang akon gugma, ang akon pagbatas, ang mga paghingabot sa akon, ang akon mga pag-antos, ang sahi sang mga butang nga nahanabo sa akon sa Antioquia, sa Iconio, sa Listra, ang sahi sang mga paghingabot nga akon ginbatas.” Si Timoteo naghibi upod ni Pablo, nalakip sa iya mga pangamuyo, kag nag-alagad kaupod niya sa pagpauswag sang intereses sang Ginharian.—2 Timoteo 1:3,4; 3:10,11.

Ginpalig-on ni Pablo si Timoteo nga ‘indi pagpahanugutan nga tamayon sang bisan sin-o nga tawo ang iya pagkapamatan-on.’ Ayhan nagapakita ini nga si Timoteo daw mahuluy-on, nagapangalag-ag sa pagpilit sang iya awtoridad. (1 Timoteo 4:12; 1 Corinto 16:10, 11) Apang, masarangan niya nga mag-alagad sing isahanon, kag may salig nga mapadala sia ni Pablo sa responsable nga mga misyon. (1 Tesalonica 3:1, 2) Sang nakita ni Pablo nga kinahanglan ang mabakod nga teokratikong pagdumala sa kongregasyon sa Efeso, ginpangabay niya si Timoteo nga magpabilin didto agod “suguon ang pila ka tawo nga indi magtudlo sing tuhay nga doktrina.” (1 Timoteo 1:3) Apang, bisan ginsaligan sing madamo nga responsabilidad, mapainubuson si Timoteo. Kag walay sapayan sang iya mahimo nga pagkamahuluy-on, maisog sia. Halimbawa, nagkadto sia sa Roma agod buligan si Pablo, nga ginkasaba tungod sang iya pagtuo. Ang matuod, si Timoteo mismo nabilanggo sa pila ka tion, ayhan sa amo man nga kabangdanan.—Hebreo 13:23.

Walay duhaduha nga daku ang natun-an ni Timoteo kay Pablo. Ang pagtahod sang apostol sa iya masigkamanugpangabudlay nagakaigo nga ginpamatud-an sang kamatuoran nga ginsulatan niya sia sing duha ka inspirado sang Dios nga sulat nga masapwan sa Cristianong Griegong Kasulatan. Sang mga 65 C.E., sang marealisar ni Pablo nga nagahilapit na ang iya kamatayon subong isa ka martir, ginpatawag niya liwat si Timoteo. (2 Timoteo 4:6,9) Wala ginasugid sang Kasulatan kon bala nakapakigkita si Timoteo kay Pablo antes ginpatay ang apostol.

Mangin Pirme Handa nga Gamiton!

Daku ang matun-an sa maayong halimbawa ni Timoteo. Nakabenepisyo sia sing daku sa pagpakig-upod kay Pablo, nag-uswag halin sa isa ka mahuluy-on nga pamatan-on padulong sa isa ka manugtatap. Ang pamatan-on nga Cristianong mga lalaki kag babayi makapanginpulos man sa kaanggid nga pagpakig-upod sa karon. Kag kon himuon nila nga karera ang pag-alagad kay Jehova, madamo sila sing mapuslanon nga hilikuton nga mahimo. (1 Corinto 15:58) Mahimo sila mangin mga payunir, ukon bug-os-tion nga mga manugbantala, sa ila kongregasyon, ukon mahimo sila makaalagad diin mas daku ang kinahanglanon nga mga manugbantala sang Ginharian. Lakip sa madamong posibilidad amo ang misyonero nga hilikuton sa iban nga pungsod ukon ang pag-alagad sa bug-os kalibutan nga ulong-talatapan sang Watch Tower Society ukon sa isa sang mga sanga sini. Kag, siempre pa, mapakita sang tanan nga Cristiano ang kaanggid nga espiritu nga ginpakita ni Timoteo, paagi sa pag-alagad sing bug-os-kalag kay Jehova.

Handum mo bala nga padayon nga mag-uswag sa espirituwal, nga mangin mapuslanon sa organisasyon ni Jehova sa bisan ano man nga ikasarang nga ginahunahuna niya nga nagakaigo? Nian himua ang ginhimo ni Timoteo. Sa imo masarangan, mangin handa ka pirme nga gamiton. Himal-i mo kon anong palaabuton nga mga pribilehiyo sa pag-alagad ang mahimo mabuksan sa imo?

[Footnote]

[Laragway sa pahina 31]

“Wala na ako sing iban pa nga may disposisyon kaangay sa iya”