Atipana ang mga Ilo kag ang Balo nga mga Babayi sa Ila Kapipit-an
Indi mabudlay batunon nga nagakabuhi kita sa isa ka di-mahigugmaon nga kalibutan. Tuhoy sa sahi sang mga tawo sa tion sang “katapusan nga mga adlaw,” si apostol Pablo nagsulat: “Magaabot ang makahalanguyos nga mga tion nga mabudlay pakigbagayan. Kay ang mga tawo mangin mga mahigugmaon sang kaugalingon, . . . mga wala sing kinaugali nga gugma.” (2 Timoteo 3:1-3) Matuod gid ini nga mga pulong!
ANG kahimtangan sa moral sa aton panahon isa sang mga kabangdanan kon ngaa kulang sing pagkamainawaon sa tagipusuon sang madamo. Indi na interesado ang mga tawo sa kaayuhan sang iban, sa pila ka kahimtangan bisan sa kaayuhan sang mga katapo sang ila mismo pamilya.
Daku ang epekto sini sa madamo nga nangin imol bangod sang lainlain nga kahimtangan. Nagadamo ang balo nga mga babayi kag mga ilo bangod sang mga inaway, kinaugali nga kalamidad, kag pagpalagyo sang mga tawo nga nagapangita sing dalangpan. (Manugwali 3:19) “Kapin sa isa ka milyon [ka kabataan] ang nailo ukon nabulag sa ila pamilya bangod sang inaway,” siling sang isa ka report sang United Nations Children’s Fund. Nahibaluan mo man ang madamo nga nagasolo, ginbayaan, ukon gindiborsiohan nga mga iloy nga nagaatubang sang mabudlay nga kahimtangan agod mabuhi kag maatipan ang ila pamilya nga wala sing bana nga nagasuporta. Naglala pa gid ang kahimtangan bangod ang iban nga mga pungsod nagaatubang sang malubha nga krisis sa ekonomiya, kag bangod sini, madamo sang ila mga banwahanon ang tuman gid ka imol.
Bangod sini, may paglaum pa bala para sa mga ginapiutan? Paano mapahaganhagan ang pag-antos sang balo nga mga babayi kag mga ilo? Madula pa ayhan ini nga problema?
Mahigugmaon nga Pag-atipan Sang Panahon Sang Biblia
Ang pag-atipan sa pisikal kag espirituwal nga mga kinahanglanon sang balo nga mga babayi kag mga ilo isa ka importante gid nga bahin sang pagsimba sa Dios. Kon nagaani sang ila uyas ukon nagapamupo sang mga prutas, indi dapat pagtipunon sang mga Israelinhon ang nabilin sa kaumhan ukon saghawon ini. Dapat pasaghawon ang ‘dumuluong nga pumuluyo, ang bata nga lalaki nga ilo sa amay kag ang balo nga babayi.’ (Deuteronomio 24:19-21) Ang Kasuguan ni Moises nagsiling: “Indi ninyo pagpapiutan ang bisan sin-o nga balo nga babayi ukon bata nga lalaki nga ilo sa amay.” (Exodo 22:22, 23) Ang balo nga mga babayi kag mga ilo nga ginsambit sa Biblia nagakaigo nga nagrepresentar sa mas imol nga mga tawo, bangod kon mapatay ang bana kag amay ukon ang duha ka ginikanan, ang nabilin nga mga katapo sang pamilya mahimo mabilin nga silahanon na lang kag imol. Ang patriarka nga si Job nagsiling: “Ginluwas ko ang imol nga ginapiutan nga nagapangayo sing bulig, kag ang bata nga lalaki nga ilo sa amay kag ang bisan sin-o nga wala sing manugtabang.”—Job 29:12.
Sang bag-o pa lang ang Cristianong kongregasyon, ang pag-atipan sa mga ginapiutan kag imol gid bangod sang pagkapatay sang mga ginikanan ukon sang bana isa ka nagapakilala nga kinaiya sang matuod nga pagsimba. Upod ang sinsero nga interes sa ila kaayuhan, si disipulo Santiago nagsulat: “Ang porma sang pagsimba nga matinlo kag walay dagta gikan sa pagtamod sang aton Dios kag Amay amo ini: ang pag-atipan sa mga ilo kag sa balo nga mga babayi sa ila kapipit-an, kag sa paghupot sa kaugalingon nga walay higko gikan sa kalibutan.”—Santiago 1:27.
Luwas sa pagsambit sa mga ilo kag balo nga mga babayi, nagpakita man si Santiago sang hanuot nga kabalaka sa iban nga imol kag nawad-an gid. (Santiago 2:5, 6, 15, 16) Nagpakita man si apostol Pablo sang kaanggid nga pag-ulikid. Sang ginpadala sila ni Bernabe sa pagbantala, nalakip sa mga instruksion nga ila nabaton amo ang ‘pagdumdom sa mga imol.’ “Ini gid nga butang makugi man ako sa paghimo,” nasiling ni Pablo upod ang matinlo nga konsiensia. (Galacia 2:9, 10) Ang kasaysayan tuhoy sa mga hilikuton sang Cristianong kongregasyon wala madugay sa tapos ini mapasad nagsiling: “Wala sing isa man sa ila ang nagkinahanglan . . . Nian ginpanagtag ini sa kada isa, suno sa iya kinahanglan.” (Binuhatan 4:34, 35) Huo, ang kahimusan nga ginpasad sa dumaan nga Israel sa pag-atipan sa mga ilo, balo nga mga babayi, kag sa mga imol nagpadayon sa Cristianong kongregasyon.
Sa pagkamatuod, limitado lamang ang nahatag nga bulig kag nahisuno ini sa masarangan sang kada kongregasyon. Wala gin-uyangan ang kuwarta, kag yadto lamang ang nagakinahanglan gid ang ginbuligan. Wala sing Cristiano ang naghingalit sing di-makatarunganon sa sini nga kahimusan, kag wala sing di-nagakaigo nga lulan nga ginpaabaga sa kongregasyon. Maathag ini sa mga instruksion ni Pablo nga mabasa sa 1 Timoteo 5:3-16. Didto makita naton nga kon ang mga paryente sang imol makasarang sa pagbulig sa ila, sila ang dapat mag-abaga sina nga responsabilidad. Ang imol nga balo nga mga babayi dapat nga nagakaigo gid buligan. Ginapakita sini tanan ang maalamon nga kahimusan ni Jehova sa pag-atipan sa mga nagakinahanglan. Apang, ginapakita man sini nga kinahanglan mangin timbang agod wala sing maghingalit sing di-nagakaigo sa kaayo nga ginpakita.—2 Tesalonica 3:10-12.
Pag-atipan sa mga Ilo kag Balo nga mga Babayi Karon
Ang mga prinsipio nga ginsunod sang mga alagad sang Dios sang una ginasunod gihapon sa mga kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova kon tuhoy sa pagpakita sing kabalaka kag pagbulig sa mga ginapiutan. Ang utudnon nga gugma isa ka nagapakilala nga kinaiya, subong sang ginsiling ni Jesus: “Sa sini ang tanan makahibalo nga kamo mga disipulo ko, kon maghigugmaanay kamo.” (Juan 13:35) Kon ang iban nagaantos sing kaimulon ukon nangin biktima sang isa ka kalamidad ukon sang mga epekto sang inaway ukon kinagamo sibil, ang iban nga katapo sang bug-os kalibutan nga paghiliutod handa sa pagpangita sing mga paagi agod makabulig sa espirituwal kag sa materyal. Binagbinagon naton ang pila ka modernong-adlaw nga mga eksperiensia nga nagapakita kon ano ang ginahimo sa sini nga kahimtangan.
Diutay lamang ang madumduman ni Pedro sa iya iloy, nga napatay sang isa ka tuig kag tunga pa lamang ang iya edad. Sang lima ka tuig si Pedro, napatay man ang iya amay. Gani nabilin si Pedro upod sa iya mga magulang nga lalaki. Ginaduaw na sang mga Saksi ni Jehova ang ila amay, sa amo si Pedro kag ang iya mga magulang nga lalaki nagtuon man sa Biblia sa ila puluy-an.
Si Pedro nagsaysay: “Sang masunod nga semana, nagsugod kami sa pagtambong sa mga miting. Samtang nagapakig-upod kami sa mga kauturan, nabatyagan namon ang gugma nga ginpakita nila sa amon. Nangin dalangpan ko ang kongregasyon bangod ginpakitaan ako sing gugma kag pagpalangga sang mga kauturan, subong nga daw mga ginikanan ko sila.” Nadumduman ni Pedro nga ginaagda sia sang isa sang mga Cristianong gulang sa iya balay. Didto ginlakip si Pedro sa paghambalanay kag pagpahunayhunay sang pamilya. “Mga handumanan ini nga akon ginapakabahandi,” siling ni Pedro, nga nagsugod sa pagbantala sang iya pagtuo sa edad nga 11 kag nagpabawtismo sa edad nga 15. Paagi sa bulig sang mga katapo sang kongregasyon, ang iya mga magulang nga lalaki nag-uswag man sing daku sa espirituwal.
Yara man ang halimbawa ni David. Ginbiyaan sila sang iya kapid nga babayi sang nagbulagay ang ila mga ginikanan. Ginpadaku sila sang ila lolo kag lola kag sang ila tiya. “Sang nagdaku na kami kag nahangpan namon ang amon kahimtangan, nagbatyag gid kami sang pagkawalay kasiguruhan kag kasubo. Kinahanglan namon ang isa nga masandigan. Nangin Saksi ni Jehova ang akon tiya, kag bangod sini, gintudluan kami sa kamatuoran sang Biblia. Ginpakita sa amon sang mga kauturan ang ila pagpalangga kag nagpakig-abyan sa amon. Palangga gid kami nila kag ginpalig-on kami nga lab-uton ang mga tulumuron kag padayon nga magpangabudlay para kay Jehova. Sang mga dies anyos ako, ginasugat ako sang isa ka ministeryal nga alagad kag ginaupod sa ministeryo sa latagon. Ginahatagan ako sang isa pa ka utod sang akon galastuhon kon magtambong ako sa mga kombension. Ginbuligan pa gani ako sang isa pa ka utod agod makaamot ako sa Kingdom Hall.”
Ginbawtismuhan si David sang 17 anyos sia, kag sang ulihi nag-alagad sia sa sanga talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Mexico. Ginabaton niya ini bisan karon: “Pila ka gulang ang nagbuligay para sa akon edukasyon kag naghatag sa akon sang mabuligon nga mga laygay. Sa sini nga paagi nalandas ko ang pagbatyag sing pagkawalay kasiguruhan kag kasubo.”
Si Abel, nga isa ka gulang sa isa ka kongregasyon sa Mexico diin may pila ka balo nga babayi nga nagakinahanglan sing bulig, nagsiling: “Kumbinsido ako nga ang pinakadaku nga kinahanglanon sang balo nga mga babayi amo ang emosyonal nga bulig. Kon kaisa ginapung-awan sila; nasubuan sila. Gani, importante gid nga mangin masinakdagon kag pamatian sila. Nagaduaw kami [nga mga gulang sa kongregasyon] sa ila sing masunson. Importante nga hatagan sing igtalupangod ang ila mga problema. Nagabulig ini nga magbatyag sila nga nalugpayan sa espirituwal.” Apang, kinahanglan man kon kaisa ang pinansial nga bulig. “Nagapatindog kami karon sing isa ka balay para sa isa ka utod nga babayi nga balo,” siling ni Abel kasan-o lang. “Ginahinguyang namon ang pila ka Sabado kag pila ka hapon sa sulod sang semana sa pag-obra sang iya balay.”
Tuhoy sa iya mismo eksperiensia sa pagbulig sa mga ilo kag balo nga mga babayi, ang isa pa ka gulang sa kongregasyon nagsiling: “Nagapati ako nga ang mga ilo labi pa nga nagakinahanglan sing Cristianong gugma sangsa balo nga mga babayi. Natalupangdan ko nga mas madali sila magbatyag nga ginasikway sangsa mga bata kag mga tin-edyer nga may duha ka ginikanan. Kinahanglan sila nga pakitaan sing kapin nga utudnon nga pagpalangga. Importante nga atipanon sila sa tapos sang mga miting agod mahibaluan ang ila kahimtangan. May isa ka minyo nga utod nga lalaki nga nailo sang bata pa. Pirme ko sia ginatamyaw sa miting, kag ginahakos niya ako kon makita niya ako. Nagapabakod ini sang mga higot sang matuod nga utudnon nga gugma.”
‘Luwason ni Jehova ang Imol’
Ang pagsalig kay Jehova kinahanglanon agod maatubang sing madinalag-on ang kahimtangan sang balo nga mga babayi kag mga ilo. Amo ini ang ginasiling tuhoy sa iya: “Ginabantayan ni Jehova ang mga dumuluong; ginasakdag niya ang bata nga lalaki nga ilo sa amay kag ang balo nga babayi.” (Salmo 146:9) Ang bug-os nga solusyon sa sini nga mga problema magaabot lamang paagi sa Ginharian sang Dios sa idalom sang paggahom ni Jesucristo. Nagalaragway sing matagnaon sa sina nga paggahom sang Mesias, ang salmista nagsulat: “Luwason niya ang imol nga nagapangayo sing bulig, subong man ang nasit-an kag ang bisan sin-o nga wala sing manugtabang. Magakaawa sia sa kubos kag imol, kag luwason niya ang mga kalag sang mga imol.”—Salmo 72:12, 13.
Samtang nagahilapit ang katapusan sini nga sistema sang mga butang, pat-od nga magadugang ang mga pag-ipit nga ginaatubang sang mga Cristiano sa kabilugan. (Mateo 24:9-13) Kinahanglan ipakita sang mga Cristiano sa tagsa ka adlaw ang kapin nga kabalaka sa isa kag isa kag ‘magmainit sa paghigugmaanay.’ (1 Pedro 4:7-10) Ang Cristianong mga lalaki, ilabi na ang mga gulang, dapat magpakita sing kabalaka kag kaawa sa mga nailo. Kag ang hamtong nga mga babayi sa kongregasyon makahatag sing daku nga bulig sa balo nga mga babayi kag mahimo sila makalugpay sa ila. (Tito 2:3-5) Sa pagkamatuod, makabulig ang tanan paagi sa pagpakita sing kabalaka sa iban nga nagaatubang sing kapipit-an.
Ang matuod nga mga Cristiano wala “nagatakop sang ganhaan sang [ila] mapinalanggaon nga pagkaluoy” kon ‘makita nila ang ila utod nga nagakinahanglan.’ Handa sila sa pagsunod sa laygay ni apostol Juan: “Magagmay nga mga anak, maghigugmaanay kita, indi sa pulong ukon sa dila man, kundi sa buhat kag kamatuoran.” (1 Juan 3:17, 18) Gani ‘atipanon naton ang mga ilo kag balo nga mga babayi sa ila kapipit-an.’—Santiago 1:27.
[Blurb sa pahina 11]
“Maghigugmaanay kita, indi sa pulong ukon sa dila man, kundi sa buhat kag kamatuoran.”—1 Juan 3:18
[Mga retrato sa pahina 10]
Ang matuod nga mga Cristiano nagaatipan sa mga ilo kag balo nga mga babayi sa materyal, sa espirituwal, kag sa emosyonal