Sa Dagat sang Galilea

ANG kasaysayan sa Marcos 4:35-41 nagareport nga si Jesus kag ang iya mga disipulo nagsakay sa isa ka sakayan agod magtabok sa Dagat sang Galilea. Aton mabasa: “Nag-abot karon ang isa ka mabaskog nga unos, kag ang mga balod nagsalta sa sakayan, sa bagay nga madali na lang ini makapan. Apang sia [si Jesus] iya yadto sa ulin, nga nagakatulog sa ulunan.”

Diri lamang nga bahin sang Biblia mabasa ang Griegong tinaga para sa “ulunan.” Busa wala mahibaluan sang mga iskolar ang eksakto nga kahulugan sining tinaga nga gingamit diri. Kalabanan sang mga Biblia nagbadbad sining tinaga nga “ulunan” ukon “kutson.” Apang, ano nga sahi sang ulunan ini? Sa orihinal nga lenguahe, ginpatuhuyan ni Marcos ang ulunan sa paagi nga nagapahangop nga ini bahin sang kagamitan sang sakayan. Ang sakayan nga natukiban malapit sa Dagat sang Galilea sang 1986 naghatag sing posible nga kahulugan sining Griegong tinaga nga gingamit ni Marcos.

Ginapakita sang pagpanalawsaw nga ang otso metros nga sakayan, de-layag kag ginabugsayan. Gingamit ini sa pagpangisda kag may ulin ini agod makargahan sang daku kag mabug-at nga pukot. Ang sakayan mahimo gingamit sang tungatunga sang 100 B.C.E. kag 70 C.E. kag mahimo pareho sa sahi sang sakayan nga gingamit ni Jesus kag sang iya mga disipulo. Si Shelley Wachsmann, nga kaupod sa pagkutkot sang sakayan, nagsulat sang libro nga The Sea of Galilee Boat​—An Extraordinary 2000 Year Old Discovery. Nagsiling sia nga ang gin-unlan ni Jesus isa ka sako nga balas nga gingamit nga pangpabug-at. Ang isa ka eksperiensiado nga manugpamukot gikan sa Jaffa nagsiling: “Sang bata pa ako, ang mga sakayan nga ginaupdan ko sa Mediteraneo pirme may dala nga isa ukon duha ka sako nga balas. . . . Ginadala pirme ang mga sako para pangpabug-at sa sakayan. Apang kon wala ini ginagamit, ginatago namon ini sa idalom sang ulin. Nian, kon may kapuyon, magakamang sia pakadto sa idalom sang ulin, magaulon sa isa ka sako nga balas, kag magtulog.”

Nagapati ang madamo nga iskolar nga ginapahangop sang paglaragway ni Marcos nga si Jesus nagtulog sa isa ka sako nga balas nga pangpabug-at sa idalom sang ulin, nga amo ang pinakaluwas nga bahin sang sakayan sa tion sang unos. Kon ano man ang eksakto nga sahi sining ulunan, ang labing importante nga butang amo ang natabo pagkatapos. Paagi sa pagsakdag kag gahom sang Dios, ginpakalma ni Jesus ang maunos nga dagat. Bisan gani ang mga disipulo namangkot: “Sin-o bala ini, nga bisan pa ang hangin kag ang dagat nagatuman sa iya?”