Amo Na Gid Bala Ini ang Katapusan nga mga Adlaw?

YARA ikaw sa dulong sang bangka samtang nagapalapit ini sa mabudlay agyan nga bahin sang suba. Hilmunon ang dalagku nga mga bato bangod sang pag-alimbukad kag pagtamsak sing tubig. Ginatukod mo ang bugsay agod makapalayo sa kabatuhan. Ang tawo sa likuran mo dapat kuntani magbulig sa pagbugsay, apang diutay lamang ang iya eksperiensia. Ang malain pa, wala kamo sing mapa, gani wala kamo sing ideya kon bala ining mabaskog nga sulog sang tubig magapadulong sa malinong nga sapasapa ukon sa busay.

Indi ini maayo nga kahimtangan, indi bala? Gani islan naton ini. Handurawa nga may kaupod ikaw nga eksperiensiado nga giya, isa nga nakasunar gid sa suba. Nahibaluan na niya kon diin nagapadulong ining nagaalimbukad nga tubig, kag kahibalo sia magmaniobra sa sini. Indi bala ikaw magbatyag sing kalig-unan?

Sa pagkamatuod, kita tanan yara sa kaanggid nga kahimtangan. Walay sapayan nga indi naton kasal-anan, masapwan naton ang aton kaugalingon nga yara sa mabudlay nga panag-on sa maragtas sang tawo. Wala sing ideya ang kalabanan nga tawo kon tubtob san-o mangin amo sini ang kahimtangan, kon bala magauswag pa ang mga kahimtangan, ukon paano makalampuwas sa sini nga tion. Apang indi kita dapat magtalangtalang ukon madulaan sing paglaum. Gin-amanan kita sang aton Manunuga sing giya​—⁠isa nga nagtagna sining makakulugmat nga panag-on sang maragtas, nagatagna kon paano ini matapos, kag nagatanyag sa aton sing kinahanglanon nga panuytoy agod makalampuwas. Ina nga giya isa ka libro, ang Biblia. Ang awtor sini nga si Jehova nga Dios, nagatawag sa iya kaugalingon nga Dakung Instruktor, kag paagi kay Isaias nagasiling sia nga may pasalig: “Ang imo mga igdulungog magapamati sang pulong sa likod nimo nga nagasiling: ‘Ini amo ang dalan. Lakat kamo sa sini,’ kon magliso kamo sa tuo ukon kon magliso kamo sa wala.” (Isaias 30:​20, 21) Batunon mo bala ina nga panuytoy? Nian binagbinagon naton kon bala gintagna gid sang Biblia ang kahimtangan sang aton mga adlaw.

Namangkot ang mga Sumulunod ni Jesus sing Isa ka Makahulugan nga Pamangkot

Mahimo nga nakibot ang mga sumulunod ni Jesus. Wala pa lang madugay ginsilingan sila ni Jesus, sing maathag gid, nga ang makadalayaw nga templo sang Jerusalem malaglag sing bug-os! Makapakibot gid yadto nga tagna. Wala magdugay pagkatapos sadto, samtang nagalingkod sila sa Bukid sang Olivo, namangkot ang apat sang mga disipulo kay Jesus: “Sugiri kami, San-o mahanabo ining mga butang, kag ano ang mangin tanda sang imo presensia kag sang katapusan sang sistema sang mga butang?” (Mateo 24:3; Marcos 13:​1-4) Narealisar man nila ini ukon wala, ang sabat ni Jesus may madamo nga aplikasyon.

Ang pagkalaglag sang templo sang Jerusalem kag ang katapusan sang Judiyong sistema sang mga butang indi pareho sa tion sang presensia ni Jesus kag sa katapusan sang bug-os kalibutan nga sistema sang mga butang. Walay sapayan, sa iya malaba nga sabat, malantipon nga ginpatuhuyan ni Jesus ining tanan nga bahin sang pamangkot. Ginsugiran niya sila kon mangin ano ang kahimtangan antes laglagon ang Jerusalem; ginsugiran man niya sila kon ano ang paabuton nga mangin kahimtangan sang kalibutan sa tion sang iya presensia, sa tion nga magagahom na sia subong Hari sa langit kag malapit na niya tapuson ang bug-os kalibutan nga sistema sang mga butang.

Ang Katapusan sang Jerusalem

Binagbinaga anay ang ginsiling ni Jesus tuhoy sa Jerusalem kag sa templo sini. Kapin sa tatlo ka dekada sing abanse, gintagna niya ang tion sang daku nga kabudlayan sang isa sang pinakadaku nga mga siudad sa kalibutan. Talupangda labi na ang iya mga pulong nga narekord sa Lucas 21:​20, 21: “Kon makita ninyo ang Jerusalem nga nalikupan sang nagkampo nga mga hangaway, nian hibalua ninyo nga ang paghapay sa iya malapit na. Nian ang mga sa Judea magpalagyo sa mga bukid, kag ang mga sa sulod niya magguwa, kag ang sa kaumhan dili magsulod sa iya.” Kon ang Jerusalem napalibutan, nalikupan sang nagkampo nga mga hangaway, paano “ang mga sa sulod niya” “magguwa,” subong sang ginsugo ni Jesus? Sing maathag, ginpahangop ni Jesus nga magautwas ang kahigayunan. Natabo bala ini?

Sang 66 C.E., ang Romanong mga hangaway sa idalom sang pagmando ni Cestius Gallus nagtabog sa hubon sang rebelde nga mga Judiyo pabalik sa Jerusalem kag nian ginkibon sila sa sulod sang siudad. Ginsulod pa gani sang mga Romano ang siudad kag nakalab-ot tubtob sa pader sang templo. Apang ginmanduan ni Gallus ang iya mga hangaway sa paghimo sing butang nga makalilibog gid. Ginmanduan niya sila nga mag-isol! Ang nalipay nga Judiyong mga hangaway naglagas kag nagtuga sing kahalitan sa nagpalagyo nga Romanong mga kaaway. Sa amo, ang gintagna ni Jesus nga kahigayunan sa pagpalagyo nag-utwas. Ginpamatian sang matuod nga mga Cristiano ang iya paandam kag nagpalagyo gikan sa Jerusalem. Maalamon gid yadto nga desisyon, kay pagligad lamang sang apat ka tuig, nagbalik ang Romanong mga hangaway, nga ginapangunahan ni Heneral Tito. Sa sining tion wala na gid sing kahigayunan nga makapalagyo.

Ginlikupan liwat sang Romanong mga hangaway ang Jerusalem; kag ginpalibutan ini sing mataliwis nga mga usok. Nagtagna si Jesus nahanungod sa Jerusalem: “Magaabot sa imo ang mga adlaw nga palibutan ka sang imo mga kaaway sing mataliwis nga mga usok kag likupan ka kag ipiton ka sa tagsa ka luyo.”a (Lucas 19:43) Wala magdugay, napukan ang Jerusalem; ang mahimayaon nga templo sini nangin nagaaso-aso nga kagulub-an. Ang mga pulong ni Jesus natuman sing detalyado gid!

Apang indi lamang ang kalaglagan sang Jerusalem ang ginhunahuna ni Jesus. Ginpamangkot man sia sang iya mga disipulo tuhoy sa tanda sang iya presensia. Wala nila sadto mahibalui ang nalakip sa ila pamangkot, apang nagpatuhoy yadto sa tion nga pagahumon na sia subong Hari sa langit. Ano ang iya gintagna?

Inaway sa Katapusan nga mga Adlaw

Kon basahon mo ang Mateo kapitulo 24 kag 25, ang Marcos kapitulo 13, kag ang Lucas kapitulo 21, makakita ikaw sing maathag nga pamatuod nga naghambal si Jesus tuhoy sa aton dag-on. Gintagna niya ang tion sang mga inaway​—⁠indi lamang “mga inaway kag kinunokuno sang mga inaway” nga pirme nagamusing sa maragtas sang tawo kundi mga inaway nga nagalakip sa ‘pagtindog sang pungsod batok sa pungsod kag ginharian batok sa ginharian’​—⁠huo, dalagku bug-os kalibutan nga mga inaway.​—⁠Mateo 24:​6-8.

Hunahunaa sing makadali kon paano nagbag-o ang mga inaway sa aton siglo. Sadto anay, kon ang inaway amo lamang sang pag-away sang mga hangaway nga nagatiglawas sa duha ka nagasumpunganay nga pungsod, nagaespadahay sang mga sable ukon nagatiruhay sang mga pusil sa patag-awayan, makangilidlis na yadto. Apang sang 1914 natabo ang Daku nga Inaway. Nagsunod-sunod ang mga pungsod sa pag-ilinaway​—⁠ang una bug-os globo nga inaway. Gindesinyo ang awtomatiko nga mga hinganiban sa pagpatay sing madamo pa nga tawo kag gikan sa malayo nga distansia. Ang mga machine gun nagabuga sing mga bala nga makahaladlok gid; ang mustard gas nagsunog, nagpaantos, nagpainutil, kag nagpatay sing linibo ka soldado; ang mga tangke de gera walay kaluoy nga nagdinaguldol sa mga dulunan sang kaaway, kag nagpaarak sang dalagku nga mga pusil sini. Gingamit man ang eroplano kag submarino​—⁠mga landong lamang kon ipaanggid sa mas masibod kag mas epektibo nga mga hinganiban sa karon.

Daw indi mahanduraw sang tawo ang Inaway Kalibutanon II​—⁠ginpakadiutay gid sini ang iya ginsundan nga Inaway Kalibutanon I, nagpatay sing minilyon ka tawo. Naglayag ang dalagku nga mga aircraft carrier, kag ang madamo nga mga tinawo sa kadagatan kag nagpalupad sing mga eroplano para sa inaway sa pagpamomba gikan sa kahawaan sa mga kaaway. Ginpalupok kag ginlugdang sang mga submarino ang mga sakayan sang kaaway. Ginpanghulog ang mga bomba atomika, nagpatay sing linibo sa kada malaglagon nga paglupok! Subong sang gintagna ni Jesus, may yara gid ‘makakulugmat nga talan-awon’ nga magatanda sining dag-on sang inaway.​—⁠Lucas 21:⁠11.

Nagdiutay bala ang inaway kutob sang Inaway Kalibutanon II? Wala gid. Kon kaisa literal nga nagadabdab ang madamo nga inaway sa sulod lamang sang isa ka tuig​—⁠bisan sa sining dekada sang 1990​—⁠nga nagapatay sing minilyon. Kag may pagbag-o sa panguna nga mga biktima sang inaway. Indi na mga soldado ang kalabanan nga nagakapatay. Sa karon, ang kalabanan nga biktima sang inaway​—⁠sa katunayan, kapin sa 90 porsiento sa ila​—⁠mga sibilyan.

Iban Pa nga Bahin sang Tanda

Ang inaway isa lamang ka bahin sang tanda nga ginhinambitan ni Jesus. Nagpaandam man sia nga may “kakulang sing kalan-on.” (Mateo 24:⁠7) Kag natabo ini, walay sapayan nga nagapatubas ang duta sing mas madamo nga pagkaon sangsa kinahanglanon agod mapakaon ang tanan nga katawhan, walay sapayan nga ang siensia sa agrikultura mas moderno karon, walay sapayan nga matigayon na karon ang madasig kag epektibo nga transportasyon sa pagdala sing pagkaon bisan diin nga bahin sang kalibutan. Walay sapayan sini tanan, mga ikalima ka bahin sining populasyon sang kalibutan ang ginagutom kada adlaw.

Gintagna man ni Jesus nga sa “nagkalainlain nga mga duog” may “kamatay.” (Lucas 21:11) Sa liwat, ang aton dag-on may dikinaandan nga kabaliskaran​—⁠mas maayo nga medisina, moderno nga teknolohiya, mga bakuna sa pagtapna sa madamo kinaandan nga balatian; apang ang makamamatay nga mga balatian nagadugang man. Natabo gilayon ang Trangkaso Espanyola pagkatapos lang gid sang Inaway Kalibutanon I kag nagpatay sing madamo pa sangsa napatay sa inaway. Makalalaton gid yadto nga balatian amo nga sa mga siudad subong sang New York, mahimo mamultahan ukon mabilanggo ang mga tawo bangod lang sa pagpangatsi! Sa karon, minilyon ang nagakapatay kada tuig bangod sang kanser kag balatian sa tagipusuon​—⁠matuod gid nga kamatay. Kag ang AIDS padayon nga ginabangdan sang kamatayon, isa ka balatian nga indi mabulong sang siensia sa medisina.

Samtang lapnag nga mga kahimtangan sa maragtas kag politika ang labi na nga ginpatuhuyan ni Jesus sang ginpaathag niya ang katapusan nga mga adlaw, ginpadaku naman ni apostol Pablo ang mga problema sang katilingban kag lapnag nga mga panimuot. Nagsulat sia, sa bahin: “Hibalua ini, nga sa katapusan nga mga adlaw magaabot ang makahalanguyos nga mga tion. Kay ang mga tawo mangin mga mahigugmaon sang kaugalingon, . . . mga dimatutom, mga wala sing kinaugali nga gugma, mga indi tampad sa bisan anong kasugtanan, . . . mga wala sing pagpugong sa kaugalingon, mga mabangis, mga wala sing gugma sa kaayuhan, mga maluib, mga matig-a sing ulo, mga nagahabok sa pagpadayaw, mga mahigugmaon sa kinasadya sa baylo sang sa Dios.”​—⁠2 Timoteo 3:​1-5.

Pamilyar bala sa imo ining mga pulong? Binagbinaga lamang ang isa ka bahin sang sosyal nga pagkalusod sa kalibutan karon​—⁠ang pagkabungkag sang pamilya. Ang madamo kaayo nga nabungkag nga panimalay, ginasakit nga mga tiayon, ginaabusuhan nga kabataan, kag ginasikasika nga tigulang nga mga ginikanan​—⁠nagapakita gid nga ang mga tawo wala sing “kinaugali nga gugma,” mga “mabangis,” “wala sing gugma sa kaayuhan”! Huo, makita naton nga ining mga panimuot lapnag gid karon.

Ang Aton Bala Kaliwatan ang Gintagna?

Apang, mahimo ikaw magpalibog, ‘Indi bala nga ining mga kahimtangan pirme nagasalot sa katawhan? Paano naton mahibaluan nga ang aton moderno nga kaliwatan amo ang gintagna sa sining dumaan nga mga tagna?’ Binagbinagon naton ang tatlo ka sahi sang ebidensia nga nagapamatuod nga naghambal si Jesus tuhoy sa aton tion.

Una, samtang ang mga pulong ni Jesus may bahin kag una nga katumanan sa kalaglagan sang Jerusalem kag sa templo sini, sing pat-od nagpatuhoy ini sa palaabuton nga labaw pa sa sadtong adlaw. Mga 30 ka tuig pagkatapos sang kapahamakan nga naglaglag sa Jerusalem, ginhatagan ni Jesus ang tigulang na nga si apostol Juan sing palanan-awon nga nagapakita nga ang gintagna nga mga kahimtangan​—⁠inaway, gutom, kamatay, kag ang resulta nga kamatayon​—⁠magaabot sa bug-os nga kalibutan sa palaabuton. Huo, ining mga kalalat-an matabo, indi lamang sa isa ka duog, kundi sa “duta” subong kabilugan.​—⁠Bugna 6:​2-8.

Ikaduha, sa sining siglo ang pila ka bahin sang tanda nga ginhatag ni Jesus nagakatuman sa pinakadaku nga kasangkaron. Halimbawa, may posibilidad bala nga mangin mas malaglagon pa ang mga inaway sangsa natabo sang 1914? Kon natabo ang Inaway Kalibutanon III, diin gingamit sang mga pungsod ang ila nuklear nga mga hinganiban, magaresulta gid ini sa pagkaupos sang duta​—⁠kag wala na sing tawo nga nagaluntad. Sing kaanggid, gintagna sang Bugna 11:18 nga sa sining mga adlaw nga ang mga pungsod “naakig,” ‘laglagon [sang katawhan] ang duta.’ Sa una nga tion sa maragtas, bangod sang polusyon kag pagkaguba sang palibot karon ang duta nangin makatalagam puy-an! Busa ini man nga bahin nagakatuman ukon malapit na matuman sa pinakadaku nga kasangkaron. Ang mga inaway bala kag polusyon padayon nga maglala pa gid tubtob nga laglagon sang tawo ang iya kaugalingon kag ining planeta? Indi; kay ang Biblia mismo nagasiling nga ang duta magapabilin sing dayon, kag magapuyo sa sini ang matarong sing tagipusuon nga katawhan.​—⁠Salmo 37:29; Mateo 5:⁠5.

Ikatlo, ang tanda sang katapusan nga mga adlaw labi gid nga makapakumbinsi kon binagbinagon subong kabilugan. Kon binagbinagon naton ang tanan nga bahin sang ginhinambitan ni Jesus sa tatlo ka Ebanghelyo, sa mga sinulatan ni Pablo, kag sa Bugna, ining tanda may madamo nga bahin. Mahimo makigbais ang isa ka tawo tuhoy sa kada bahin, nagapangatarungan nga may amo man nga mga problema ang iban nga dag-on, apang kon binagbinagon naton ini sing tingob, maathag nga ginapakita sang mga bahin ang isa lang ka dag-on​—⁠ang aton dag-on.

Apang, ano ang kahulugan sini tanan? Ginalaragway lamang bala sang Biblia ang aton dag-on subong isa ka makatalagam, walay paglaum nga tion? Indi gid!

Maayong Balita

Ang isa sang labing talalupangdon nga mga bahin sang tanda sang katapusan nga mga adlaw narekord sa Mateo 24:14: “Ining maayong balita sang ginharian ibantala sa bug-os napuy-an nga duta subong panaksi sa tanan nga kapungsuran; kag ugaling magaabot ang katapusan.” Sa sining siglo, ginahimo sang mga Saksi ni Jehova ang isa ka hilikuton nga pinasahi sa maragtas sang tawo. Ginabaton nila ang mensahe sang Biblia tuhoy sa Ginharian ni Jehova nga Dios​—⁠kon ano ini, kon paano ini magagahom, kag kon ano ang himuon sini​—⁠kag ginpalapnag ina nga mensahe sa bug-os nga duta. Nagabalhag sila sang mga literatura sa sining tema sa kapin sa 300 ka hambal kag ginadul-ong ini sa mga tawo sa ila puluy-an ukon sa mga kalye ukon sa ila duog sang negosyo sa halos tanan nga pungsod sa duta.

Sa paghimo sini, ginatuman nila ining tagna. Apang nagapalapnag man sila sing paglaum. Talupangda nga gintawag ini ni Jesus nga “maayong balita,” indi malain nga balita. Ngaa nangin amo sina sa sining makakulugmat nga mga tion? Bangod ang panguna nga mensahe sang Biblia indi tuhoy sa kon mangin ano kalaut ang mga butang sa katapusan sining daan nga kalibutan. Ang panguna nga mensahe sini amo ang Ginharian sang Dios, kag ginasaad sinang Ginharian ang isa ka butang nga hamili sa mga tagipusuon sang tagsa ka tawo nga mahigugmaon sa paghidait​—⁠kahilwayan.

Ano ina nga kahilwayan, kag paano mo ini matigayon? Binagbinaga palihug ang masunod nga mga artikulo sa sining tema.

[Footnote]

[Blurb sa pahina 5]

Ang mga tawo nagapangita sing mga sabat sa makatulublag nga mga pamangkot subong sang, Ngaa tuman gid kalaut sang mga butang? Diin nagapadulong ang katawhan?

[Blurb sa pahina 6]

Sa karon, kapin sa 90 porsiento sang mga biktima sang inaway mga sibilyan

[Kapsion sa pahina 7]

Ang tagna ni Jesus tuhoy sa kalaglagan sang Jerusalem natuman sing detalyado gid