Tej Uas Peb Xav Paub

Chav ntawm lub qhov rooj uas mus rau hauv Xalaumoos lub tuam tsev siab npaum li cas?

Chav ntawm lub qhov rooj yog chav nyob ua ntej yuav nkag mus rau hauv lub tuam tsev. Raws li phau Vajtswv Txoj Lus Rau Cov Nyob Lub Qab Ntuj Tshiab ua ntej xyoo 2023, tau hais tias “chav ntawm lub qhovrooj uas mus rau hauv lub Tuamtsev, qhov dav muaj nees nkaum tshim thiab qhov siab muaj ib puas nees nkaum tshim.” (2 Xwmtxheej Vajntxwv 3:4) Lwm cov uas txhais phau Vajlugkub kuj hais tias chav ntawd siab li “ib puas nees nkaum tshim.” Mas 120 tshim siab li 53 meters (175 feet)!

Phau Vajtswv Txoj Lus Rau Cov Nyob Lub Qab Ntuj Tshiab uas txhais nyob rau xyoo 2023 hais tias chav ntawm lub qhov rooj uas mus rau hauv Xalaumoos lub tuam tsev “siab li 20 tshim,” los sis 9 meters (30 feet).a Cia peb mus saib seb vim li cas ho muab hloov li no lawm.

Nyob rau hauv 1 Vajntxwv 6:3 hais tsis txog chav ntawm lub qhov rooj seb siab npaum li cas. Yelemis tsuas hais txog qhov ntev thiab qhov tob rau hauv xwb. Tshooj tom qab, Yelemis kuj hais txog lwm qhov ntawm lub tuam tsev xws li lub rhawv uas muaj thi, kaum lub tsheb tooj, thiab ob tug ncej tooj uas nyob sab nraum chav ntawm lub qhov rooj. (1 Vajntxwv 7:15-37) Yog hais tias chav ntawm lub qhov rooj siab tshaj lwm yam ntawm lub tuam tsev ces Yelemis yeej hais txog lawm. Tau ntau pua xyoo tom qab no, cov Yudais uas tshawb keeb kwm sau hais tias chav ntawm lub qhov rooj tsis siab dua lwm yam ntawm lub tuam tsev.

Cov neeg tshawb fawb Vajlugkub hais tias ob sab phab ntsa tsev yuav hwj tsis taus ib chav uas siab li 120 tshim. Yav thaum ub, cov tsev pob zeb uas siab siab, xws li tej rooj vag rau lub tuam tsev hauv Iyiv, mas tus taw dav dav ces mam li nqaim zus nqaim zus mus rau saum lub ruv. Tiam sis Xalaumoos lub tuam tsev tsis zoo li ntawd. Cov neeg tshawb fawb Vajlugkub hais tias cov phab ntsa tsuas yog 6 tshim, los sis 2.7 meters (9 feet) tob. Tus kws tshawb fawb Ti-adaus Npuxees (Theodor Busink) xaus lus li no tias: “Raws li cov phab ntsa ntawm chav ntawm lub qhov rooj mas nws tuab tsis txaus los mus hwj qhov siab li 120 tshim.”

Tej zaum thaum ub tau muab 2 Xwmtxheej Vajntxwv 3:4 sau yuam kev lawm. Txawm tias ib txhia kauj ntawv qub qub thaum ub sau tau “120” rau nqe no los muaj dua lwm phau sau ua “20,” xws li phau Khaudes Alexerinas (Codex Alexandrinus) uas nyob rau thaum thawj 500 xyoo thiab phau Khaudes Anpoxinus (Codex Ambrosianus) nyob rau thawj 600 xyoo. Ob phau ntawv no luag yeej tso siab tau rau. Tos lawv muab sau tau yuam kev li no los vim lo lus Henplais rau “ib puas” thiab lo lus Henplais rau “tshim” zoo sib thooj. Ces tej zaum tus uas theej phau Vajlugkub thiaj muab lo lus “ib puas” tso rau ntawm lo lus “tshim.”

Txawm peb ua npaum li peb ua tau kom nkag siab Xalaumoos lub tuam tsev zoo zoo los qhov tseem ceeb tshaj yog seb lub tuam tsev piv txwv txog dab tsi yav tom ntej. Nws piv txwv txog lub tuam tsev ntawm sab kev ntseeg. Peb ris txiaj ntsig kawg li uas Yehauvas tau caw tag nrho cov uas teev tiam nws tuaj pe hawm nws ntawm lub tuam tsev ntawd!​—Henplais 9:11-14; Tshwmsim 3:12; 7:9-17.