Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • nwt 1 King Taudia 1:1-22:53
  • King Taudia Ginigunana

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • King Taudia Ginigunana
  • Nega Matamata Trensleisen Ena Buka Helaga
Nega Matamata Trensleisen Ena Buka Helaga
King Taudia Ginigunana

KING TAUDIA GINIGUNANA

1 King Davida be ia buruka vadaeni+ bona ena mauri lagani be bada, bona ena be dabua amo ia idia koua, to ia keru noho. 2 Unai dainai ena hesiai taudia be ia dekenai idia gwau: “Namona be rami-hebou kekenina ta ai tahua oi, emai lohia bona king totona, bona ia ese oi do ia hesiai henia bona naria. Ia be oi kahirakahira do ia hekure, unai amo emai lohia bona king do ia keru lasi.” 3 Idia ese Israela ena tano ibounai lalonai kekeni hairaina ta idia tahua, bona Abisaga idia davaria,+ ia be Suneme kekenina+ bona king dekenai idia hakaua mai. 4 Unai kekeni be hairai momokani, bona ia be king ena naria kekenina ai ia lao bona king ia hesiai henia, to king be ia danu ia mahuta hebou lasi.

5 Unai nega ai, Hagiti ena natuna Adonaisa+ be sibona ia abia isi noho, ia gwau: “Lau be king ai do lau lao!” Ia totona kariota ta idia karaia bona hosi guia taudia bona gima tatau 50* idia abia.+ 6 To ena tamana ese ia matahakani henia lasi bona ia gwau lasi: “Dahaka dainai inai oi karaia?” Adonaisa be hairai momokani danu, bona iena sinana ese ia be Abesaloma ena murinai ia havaraia. 7 Adonaisa be Seruia ena natuna Ioaba bona hahelaga tauna Abiatara+ ida ia herevahereva, bona idia ese ia idia durua.+ 8 To hahelaga tauna Sadoka,+ Iehoiada ena natuna Benaia,+ peroveta tauna Natana,+ bona Simei,+ Rei, bona Davida ena tuari taudia goadadia+ ese Adonaisa idia durua lasi.

9 Dokonai, Adonaisa ese Soheleta ena nadi badinai, mamoe, boromakau, bona animal namodia ia bouboulaidia,+ unai gabu be Ene-rogele kahirakahira ai, bona ia ese ena tadikaka ibounai, king ena natudia unai, bona Iuda ena tatau ibounai, king ena hesiai taudia unai, ia boiridia. 10 To ia ese peroveta tauna Natana, Benaia, bona tuari taudia goadadia, bona ena tadikaka Solomona ia boiria lasi. 11 Bena Natana+ be Solomona ena sinana+ Bataseba+ dekenai ia gwau: “Hagiti ena natuna Adonaisa+ be king ai ia lao vadaeni bona iseda lohia Davida be unai ia diba lasi, unai oi kamonai, a? 12 Unai dainai mani oi dekenai sisiba herevana do lau gwauraia, unai amo oi sibona emu mauri* bona emu natuna Solomona ena mauri do oi haboioa lasi.+ 13 King Davida dekenai oi lao bona oi gwau, ‘Egu lohia bona king e, oi ese lau, emu hesiai hahinena oi gwauhamata henia, oi gwau: “Emu natuna Solomona be lau murinai king ai do ia lao, bona ia be egu terona ai do ia helai,” ani?+ Vadaeni dahaka dainai Adonaisa be king ai ia lao?’ 14 Oi be unuseniai king do oi hereva henia noho lalonai, lau be gabeai do lau vareai bona king do lau hamaoroa, oi be maoro.”

15 Unai dainai Bataseba be king dekenai ia lao, ena mahuta daiutuna dekenai. King be ia buruka momokani, bona Suneme kekenina Abisaga+ ese king ia hesiai henia noho. 16 Bena Bataseba be king vairanai ia tui diho bona ena vairana be tano dekenai ia atoa diho, bona king ia gwau: “Dahaka oi ura noia?” 17 Bataseba ia haere, ia gwau: “Egu lohia e, oi sibona ese Iehova ena ladanai lau, emu hesiai hahinena, oi gwauhamata henia, oi gwau, ‘Emu natuna Solomona be lau murinai king ai do ia lao, bona ia be egu terona ai do ia helai.’+ 18 To Adonaisa be king ai ia lao vadaeni, bona egu lohia bona king be unai ia diba lasi.+ 19 Ia ese boromakau, animal namodia bona mamoe momo ia bouboulaia, bona king ena natudia memero ibounai bona hahelaga tauna Abiatara bona tuari biaguna badana Ioaba ia boiria,+ to ia ese emu natuna Solomona ia boiria lasi.+ 20 Vadaeni egu lohia bona king e, Israela taudia ibounai be oi idia naria noho, do oi hamaorodia daika be gabeai egu lohia bona king ena terona ai do ia helai. 21 Dika egu lohia bona king be ia mase* neganai, taunimanima do idia laloa lau bona egu natuna Solomona be emu inai taudia.”

22 Bona ia be king ia do hereva henia noho lalonai, peroveta tauna Natana ia vareai.+ 23 Maoromaoro king idia hamaoroa: “Peroveta tauna Natana be inai!” Ia be king dekenai ia lao bona king vairanai ia tui diho bona ena vairana be tano dekenai ia atoa diho. 24 Bena ia gwau: “Lauegu lohia bona king e, oi gwau, ‘Adonaisa be lauegu murinai king ai do ia lao bona egu terona ai do ia helai,’ a?+ 25 Badina hari dina ia be ia diho lao, boromakau, animal namodia bona mamoe momo herea ia bouboulaia totona,+ bona ia ese king ena natudia memero ibounai bona tuari biagudia bona hahelaga tauna Abiatara ia boiridia.+ Idia be unuseniai ia ida idia aniani bona inuinu, bona idia hereva noho, idia gwau, ‘King Adonaisa ia mauri daudau!’ 26 To ia ese lau, emu hesiai tauna, eiava hahelaga tauna Sadoka, eiava Iehoiada ena natuna Benaia,+ eiava emu natuna Solomona ia boiria lasi. 27 Egu lohia bona king ese unai kara dekenai maoro ia henia, a? Bona emu hesiai tauna ia hamaoroa lasi daika be gabeai terona latanai do ia helai, a?”

28 King Davida ia haere, ia gwau: “Lau totona Bataseba umui boiria.” Vadaeni Bataseba ia vareai bona king ena vairanai ia gini. 29 Bena king ese gwauhamata metauna ta ia karaia, ia gwau: “Ia mauri noho Diravana, Iehova, metau ibounai lalonai lau ia hamauria Tauna unai, ena ladana ai oi lau hamaoroa momokani,+ 30 lau ese Iehova, Israela ena Dirava ena ladana ai guna oi lau gwauhamata henia, lau gwau, ‘Emu natuna Solomona be lau murinai king ai do ia lao, bona lauegu gabu ai ia be terona ai do ia helai!’ Bona unai gwauhamata hegeregerena, hari dina lau ese unai do lau hamomokania.” 31 Bena Bataseba be king vairanai ia tui diho bona ena vairana be tano dekenai ia atoa diho bona ia gwau: “Namona be egu lohia, King Davida, ia mauri daudau!”

32 Maoromaoro King Davida ia gwau: “Mani lau totona hahelaga tauna Sadoka, peroveta tauna Natana, bona Iehoiada ena natuna Benaia umui boiria.”+ Vadaeni idia be king vairanai idia mai. 33 Bena king be idia dekenai ia gwau: “Egu hesiai taudia umui abia bona umui lao, bona namona be egu natuna Solomona be egu doniki latanai ia guia+ bona Gihona dekenai umui hakaua lao.+ 34 Bena hahelaga tauna Sadoka bona peroveta tauna Natana ese unuseniai ia do idia horoa+ Israela taudia edia king ai ia lao totona. Bena kibi umui hiriria bona umui gwau, ‘Namona be King Solomona ia mauri daudau!’+ 35 Bena ia murinai do umui mai, bona do ia vareai bona egu terona ai do ia helai bona ia be lauegu gabu ai do ia king, bona lau ese ia do lau abia hidi Israela bona Iuda edia hakaua tauna ai ia lao totona.” 36 Maoromaoro Iehoiada ena natuna Benaia be king dekenai ia gwau: “Amen! Mani egu lohia bona king ena Dirava, Iehova, ese unai ia hamomokania. 37 Iehova be egu lohia bona king ida ia noho hegeregerena, namona be Solomona ida ia noho,+ bona namona be Ia ese ena lohia siahuna ia habadaia bona egu lohia, King Davida, ena lohia siahuna ia hereaia.”+

38 Bena hahelaga tauna Sadoka, peroveta tauna Natana, Iehoiada ena natuna Benaia,+ bona Kereti bona Pelete taudia+ idia diho lao bona Solomona be King Davida ena doniki latanai ia guia+ bona Gihona dekenai ia idia hakaua lao.+ 39 Vadaeni hahelaga tauna Sadoka be palai ruma amo dehoro+ kavabu* ia abia raka-lasi+ bona Solomona ia horoa,+ bona idia ese kibi idia hiriria matamaia, bona taunimanima idia boiboi matamaia: “King Solomona ia mauri daudau be namo!” 40 Unai murinai taunimanima ibounai be ia murinai idia raka daekau lao, idia ese fluti idia gadaralaia bona idia moale bada, bona edia regerege dainai tano ia mareremarere.+

41 Adonaisa bona ia boiria taudia ibounai idia aniani ore murinai, idia ese unai regerege idia kamonai.+ Ioaba be kibi regena ia kamonai neganai, ia gwau: “Dahaka dainai siti lalonai regerege bada ia vara?” 42 Ia do hereva noho lalonai, hahelaga tauna Abiatara ena natuna Ionatana+ ia mai. Bena Adonaisa ia gwau: “Oi vareai mai, badina oi be tau namona, bona toana be sivarai namona oi mailaia.” 43 To Ionatana ese Adonaisa ia haere henia, ia gwau: “Lau be sivarai namona lau mailaia lasi. Iseda lohia, King Davida, ese Solomona be king ai ia halaoa. 44 Bona king ese Solomona be hahelaga tauna Sadoka, peroveta tauna Natana, Iehoiada ena natuna Benaia, bona Kereti bona Pelete taudia ida ia siaia, bona ia be king ena doniki latanai ia helai bona ia lao.+ 45 Bona Gihona ai hahelaga tauna Sadoka bona peroveta tauna Natana ese ia idia horoa bona ia be king ai ia lao. Unai murinai mai moale ida unuseni amo idia daekau mai bona siti lalonai regerege bada ia vara. Bona umui be unai regerege umui kamonai. 46 Danu, Solomona be king ena terona latanai ia helai vadaeni. 47 Ma danu, king ena hesiai taudia idia vareai lao, iseda King Davida idia hanamoa totona, idia gwau, ‘Namona be emu Dirava ese Solomona ena ladana do ia habadaia bona emu ladana do ia hereaia, bona namona be Ia ese ena lohia siahuna ia habadaia bona emu lohia siahuna do ia hereaia!’ Unai neganai king be ena mahuta patana ai ia igo diho. 48 Bona danu king ia gwau, ‘Iehova, Israela ena Dirava hanamoa, ia ese ta ia abia hidi egu terona latanai ia helai totona, bona lau ese unai lau itaia!’”

49 Bona Adonaisa ese ia boiria taudia ibounai idia gari dikadika, bona idia ta ta idia toreisi bona sibodia edia gabu ta ta dekenai idia lao. 50 Adonaisa danu be Solomona dainai ia gari, vadaeni ia toreisi bona Palai Dubu dekenai ia lao bona boubou patana ena doana ia dogoatao.+ 51 Haida be Solomona dekenai idia gwau: “Adonaisa be oi, King Solomona, dekenai ia gari bona boubou patana ena doana ia dogoatao, ia gwau, ‘Namona be King Solomona be lau dekenai ia gwauhamata guna, ia ese ena hesiai tauna be tuari kaia amo do ia alaia mase lasi.’” 52 Unai neganai Solomona ia gwau: “Bema dala namona ai ia kara, ena huina ta be tano dekenai do ia moru lasi, to bema ia dekenai kara dikana ta idia davaria,+ ia be do ia mase.” 53 Vadaeni Solomona ese ia totona hereva ia siaia bona ia be boubou patana amo idia abia diho. Bena ia lao bona King Solomona vairanai ia tui diho, unai murinai Solomona be ia dekenai ia gwau: “Emu ruma dekenai oi lao.”

2 Davida ena mase ia kahirakahira neganai, ia ese ena natuna Solomona dekenai inai hadibaia herevadia ia henia: 2 “Lau be kahirakahira do lau mase. Unai dainai oi goada+ bona boga-auka.+ 3 Bona Iehova emu Dirava oi badinaia totona, iena dala dekenai oi raka bona iena taravatu, oda herevadia, hahemaoro herevadia, bona ena hadibaia herevadia oi badinadia, Mose ena Taravatu lalonai ia torea hegeregerena.+ Unai amo herevana edeseni oi lao eiava dahaka oi karaia, do oi kwalimu. 4 Bona Iehova ese lau dainai ia karaia gwauhamatana do ia hagugurua, ia gwau: ‘Bema emu natudia memero ese edia kara idia naria namonamo bona mai edia kudouna bona mauri*+ ibounai ida lau vairanai idia raka mai abidadama ida, vadaeni Israela dekenai lohia dagina be emu bese lalonai do ia noho hanaihanai.’+

5 “Seruia ena natuna Ioaba ese lau, bona Israela ena tuari biagudia rua, Nere ena natuna Abinere+ bona Ietere ena natuna Amasa,+ dekenai ia karaia karana danu oi diba namonamo. Ia ese idia ia alaia mase, bona edia rara+ be tuari lasi negana lalonai ia hadihoa, unai be hegeregere unai rara be ena beleta bona sandolo dekenai ia atoa. 6 Namona be emu aonega hegeregerena oi kara, bona namo lasi ia oi rakatania bona ena buruka negana lalonai mai mainona ida Mase Gurina* dekenai ia diho lao.+

7 “To Gileada tauna Barasilai+ ena bese taudia dekenai lalokau* do oi hahedinaraia, bona oi ida teibolo tamona dekenai idia aniani hebou taudia huanai idia noho be namo, badina lau be emu tadikaka Abesaloma amo lau heau neganai,+ idia ese lau idia durua.+

8 “Bona Simei be oi noho gabuna kahirakahira ai ia noho, ia be Beniamina tauna Gera ena natuna, Bahurimi amo. Lau be Mahanaimi dekenai lau lao dinana ai,+ ia ese lau ia gwauraia dika momokani.+ To Ioridane dekenai lau hedavari henia totona ia diho mai neganai, lau be Iehova ena ladanai ia lau gwauhamata henia, lau gwau: ‘Lau ese tuari kaia amo oi do lau hamasea lasi.’+ 9 Vadaeni ia oi panisia be namo,+ badina oi be aonega tauna bona ia dekenai dahaka do oi karaia be oi diba. Namo lasi inai tau burukana oi rakatania bena do ia noho ela bona ia mase, to ia oi alaia mase.”+

10 Vadaeni Davida be ia mase* bona ia be Davida Ena Siti dekenai idia guria.+ 11 Davida be Israela ai ia lohia negana ena daudau be lagani 40. Ia be Heberona ai+ lagani 7 ia lohia bona Ierusalema ai lagani 33 ia lohia.+

12 Bena Solomona be ena tamana Davida ena terona ai ia helai, bona metairametaira ena basileia ia goada momokani.+

13 Unai nega ai Hagiti ena natuna, Adonaisa, be Solomona ena sinana Bataseba dekenai ia lao. Bena Bataseba ese ia nanadaia: “Oi be mai maino ida oi mai, a?” Adonaisa ia gwau: “Oibe.” 14 Bena ia gwau: “Lau ura oi dekenai gau ta lau gwauraia.” Vadaeni Bataseba ia gwau: “Oi hereva.” 15 Bona ia gwau: “Oi diba momokani, lau ese lohia siahuna lau abia diba, bona Israela taudia ibounai idia ura lau be king ai do lau lao,+ to lau ese lohia siahuna lau abia lasi bona egu tadikaka ese ia abia, badina unai be Iehova ese ia dekenai ia henia.+ 16 To hari, lau ura gau ta totona lau noinoi. Bona mani egu noinoi herevana oi dadaraia lasi.” Bena Bataseba be ia dekenai ia gwau: “Oi hereva.” 17 Bena ia gwau: “Mani king Solomona oi nanadaia, lau dekenai Suneme kekenina Abisaga+ ia henia lau adavaia totona, badina ia ese emu hereva do ia abia dae.” 18 Unai neganai Bataseba ia gwau: “Namo! Lau ese oi totona king do lau hereva henia.”

19 Vadaeni Bataseba be King Solomona dekenai ia lao, ia dekenai Adonaisa ena hereva ia gwauraia totona. Maoromaoro king be ia toreisi ena sinana ia hedavari henia bona ia dekenai ia tui diho. Bena ena terona latanai ia helai diho bona ena sinana totona terona idia mailaia, ena idiba kahanai ia helai totona. 20 Bena ia gwau: “Lau ura oi dekenai noinoi maragina ta lau karaia. Bona mani lau oi dadaraia lasi.” Vadaeni king be ia dekenai ia gwau: “Egu sinana e, oi hereva. Badina do lau kamonai.” 21 Ia gwau: “Mani Suneme kekenina Abisaga be emu tadikaka Adonaisa dekenai oi henia, ia adavaia totona.” 22 Unai neganai, King Solomona ese ena sinana ia haere henia, ia gwau: “Dahaka dainai Suneme kekenina Abisaga be Adonaisa totona oi noia? Namona be ia totona lohia siahuna oi noia danu,+ badina ia be egu kakana+ bona hahelaga tauna Abiatara bona Seruia ena natuna Ioaba ese ia idia durua.”+

23 Unai neganai King Solomona be Iehova ena ladanai ia gwauhamata, ia gwau: “Adonaisa ese lau dekenai ia henanadailaia gauna dainai bema ena mauri ia haboioa lasi, vadaeni Dirava ese lau ia panisia bona unai panisi ia habadaia be namo. 24 Bona ia mauri noho Diravana, Iehova, ese lau ia abia hidi+ egu tamana Davida ena terona latanai lau helai totona, bona lau totona lohia besena ia haginia,+ iena gwauhamata hegeregerena. Bona lau ese iena ladana ai oi lau hamaoroa momokani, Adonaisa be hari dina do idia hamasea be namo.”+ 25 Maoromaoro King Solomona ese Iehoiada ena natuna Benaia+ ia siaia lao, vadaeni ia lao bona Adonaisa ia alaia mase.

26 Bona king be hahelaga tauna Abiatara+ dekenai ia gwau: “Anatoto dekenai oi lao bona emu tano ai oi noho!+ Oi mase be namo, to hari dina oi do lau hamasea lasi, badina egu tamana Davida ena nega lalonai oi ese Siahu Ibounai Lohiabadana, Iehova, ena Maua oi huaia+ bona egu tamana ese ia davaria hisihisi ibounai oi mamia danu.”+ 27 Vadaeni Solomona ese Abiatara be ena gaukara amo ia kokia bona ia be Iehova ena hahelaga tauna bamona ia gaukara lou lasi, vadaeni Silo ai Iehova ese Eli ena bese dekenai ia gwauraia herevana ia guguru.+

28 Ioaba ese unai sivarai ia kamonai neganai, ia be Iehova ena palai dubu dekenai ia lao+ bona boubou patana ena doana ia dogodiatao. (Ioaba be unai bamona ia karaia, badina ia ese Adonaisa ia durua,+ to Abesaloma ia durua lasi.+) 29 Bena haida ese King Solomona idia hamaoroa: “Ioaba be Iehova ena palai ruma dekenai ia heau lao, bona ia be unuseniai boubou patana badinai ia noho.” Vadaeni Solomona ese Iehoiada ena natuna Benaia ia siaia, ia gwau: “Oi lao, bona ia oi hamasea!” 30 Vadaeni Benaia be Iehova ena palai ruma dekenai ia lao bona ia dekenai ia gwau: “King ia gwau, ‘Oi mai murimuri dekenai!’” To ia gwau: “Lasi! Lau be iniseniai do lau mase.” Vadaeni Benaia be king dekenai ia giroa lou bona Ioaba ese ia gwauraia herevadia be king ia hamaoroa. 31 Bena king be ia dekenai ia gwau: “Iena hereva hegeregerena oi kara, ia oi hamasea bona oi guria, unai amo lau bona egu tamana ena bese taudia be Ioaba ese ia hamasea kava taudia edia rara dekenai ai kerere lasi.+ 32 Ia ese ia bubua rarana dainai Iehova ese ena davana do ia henia, badina ia ese ia idia hereaia kara maoromaoro tatau rua be tuari kaia amo ia alaia mase, bona egu tamana be unai ia diba lasi. Ia aladia taudia be Israela ena tuari biaguna Abinere,+ Nere ena natuna unai, bona Iuda ena tuari biaguna Ietere, Amasa ena natuna unai.+ 33 Edia rara be Ioaba ena kwarana bona ena bese taudia edia kwarana latanai do ia noho hanaihanai.+ To Iehova ena maino be Davida, ena bese taudia, ena ruma bese, bona ena terona latanai ia noho hanaihanai be namo.” 34 Vadaeni Iehoiada ena natuna Benaia ia daekau lao bona Ioaba ia hamasea, bona ia be taunimanima momo lasi gabuna dekenai idia guria, ena ruma kahirakahira ai. 35 Bena king ese Iehoiada ena natuna Benaia ia abia hidi,+ Ioaba ena gabunai tuari taudia ia biagua totona, bona king ese hahelaga tauna Sadoka ia abia hidi,+ Abiatara ena gabu ia abia totona.

36 Bena king ese Simei ia boiria+ bona ia dekenai ia gwau: “Ierusalema ai emu ruma oi haginia, bona unuseniai do oi noho. Namo lasi unuseni amo gabu ma ta dekenai oi lao. 37 Inai gabu oi rakatania bona Kiderona Kourana oi hanaia dinana ai,+ oi be do oi mase. Bona emu rara be emu kwarana latanai do ia noho.” 38 Simei be king dekenai ia gwau: “Oi gwauraia herevana be namo. Emu hesiai tauna ese egu lohia bona king ena hereva hegeregerena do ia kara.” Unai dainai Simei be Ierusalema ai nega daudau ia noho.

39 To lagani toi idia ore murinai, Simei ena hesiai taudia rua be idia heau bona Gata ena king Akisi dekenai idia lao,+ ia be Maka ena natuna. Bona haida ese Simei idia hamaoroa: “Itaia, emu hesiai taudia be Gata dekenai,” 40 bena maoromaoro Simei be ena doniki ai ia guia bona Gata ena king Akisi dekenai ia lao, ena hesiai taudia tahua totona. Simei be ena hesiai taudia ida Gata amo idia giroa lou neganai, 41 haida ese Solomona idia hamaoroa: “Simei be Ierusalema ia rakatania bona Gata dekenai ia lao bona ia giroa mai vadaeni.” 42 Unai neganai king ese Simei ia boiria bona ia dekenai ia gwau: “Iehova ena ladanai oi ida gwauhamata metauna lau karaia, ani? Bona oi lau hadibaia, lau gwau: ‘Inai gabu oi rakatania bona gabu ma ta dekenai oi lao dinana ai, oi be do oi mase.’ Bona oi be lau dekenai oi gwau, ‘Oi gwauraia herevana be namo, do lau badinaia.’+ 43 Vadaeni, dahaka dainai Iehova dekenai oi karaia gwauhamata metauna bona oi dekenai lau henia oda herevana oi badinaia lasi?” 44 Bena king be Simei dekenai ia gwau: “Egu tamana Davida dekenai oi karaia dika ibounai be oi diba momokani,+ bona Iehova ese unai dika be oi sibona emu kwarana latanai do ia mailaia.+ 45 To Iehova ese King Solomona do ia hanamoa+ bona Davida ena terona do ia hagoadaia momokani ela bona hanaihanai.” 46 Unai dainai king ese Iehoiada ena natuna Benaia ia oda henia, bena ia lao bona Simei ia davaria bona ia hamasea.+

Vadaeni Solomona ena lohia henunai basileia ia gini goada momokani.+

3 Solomona be Aigupito ida ia gaukara hebou totona gwauhamata ia karaia king Farao ena natuna kekeni do ia adavaia. Farao ena natuna kekeni ia adavaia+ bona Davida Ena Siti dekenai ia hakaua mai,+ ia be unuseni ia noho ela bona Solomona ese ena ruma, Iehova ena ruma, bona Ierusalema ena magu ia haginia haorea.+ 2 To taunimanima ese ataiai gabudia* dekenai boubou gaudia idia do henia noho,+ badina ela bona unai nega ai Iehova ena ladana hanamoa totona ruma ta idia do haginia lasi.+ 3 Solomona be ena tamana Davida ese ia dekenai ia henia hanai taravatudia ia badinaia, unai amo ia ese Iehova ia lalokau henia noho, to ataiai gabudia ai gabua bouboudia ia henia noho.+

4 King be Gibeona dekenai ia lao, unuseniai boubou gaudia ia henia totona, badina momo be unai tomadiho gabu helagana idia diba.+ Solomona ese boubou patana ai animal 1,000 be gabua bouboudia bamona ia henia.+ 5 Gibeona dekenai, Iehova be hanuaboi ai Solomona dekenai nihi ta amo ia hedinarai, bona Dirava ia gwau: “Oi ura gauna mani oi noia bona oi dekenai do lau henia.”+ 6 Unai neganai Solomona ia gwau: “Oi ese egu tamana Davida, emu hesiai tauna, oi lalokau* henia bada, badina ia be mai momokani, bona mai kara maoromaoro, bona kudou goevana ida oi vairanai ia raka. Bona oi ese ia oi lalokau henia bada ema bona hari, badina ia dekenai natuna ta oi henia, iena terona latanai ia helai totona.+ 7 Vadaeni Iehova egu Dirava e, ena be lau be mero sibona bona lohia gaukarana lau diba lasi, to oi ese egu tamana Davida ena gabu ai lau, emu hesiai tauna be king ai oi halaoa.+ 8 Bona emu hesiai tauna be emu taunimanima, oi abia hidi taudia unai,+ ia lohiaia noho, idia be momo herea, duahia diba lasi. 9 Vadaeni emu hesiai tauna oi durua mai kudouna ibounai ida oi ia badinaia bona emu taunimanima ia hahemaoro henia,+ unai amo namo bona dika edia idau do ia itaia,+ badina daika be ia hegeregere inai taunimanima hutuma ia hahemaoro henia totona?”

10 Iehova ia moale, badina Solomona be unai totona ia noinoi.+ 11 Bena Dirava be ia dekenai ia gwau: “Oi be mauri daudauna eiava taga eiava emu inai taudia hamasea totona oi noinoi lasi, to kota herevadia kamonai totona laloparara oi noia dainai,+ 12 oi noia gauna be do lau henia.+ Oibe, lau ese oi dekenai aonega bona laloparara do lau henia.+ Guna oi bamona tauna ta ia noho lasi, bona oi murinai oi bamona tauna ta do ia noho lasi danu.+ 13 Ma danu, oi noia lasi gaudia be oi dekenai do lau henia,+ unai be taga bona hairai,+ unai amo emu mauri dinadia ibounai lalonai king ma ta be oi hegeregerena lasi.+ 14 Bona bema egu taravatu bona oda herevadia oi badinaia bona egu dala ai oi raka, emu tamana Davida ia raka hegeregerena,+ lau ese oi dekenai mauri daudauna do lau henia danu.”+

15 Solomona ia noga neganai, ia laloparara ia be matahanai ta ia itaia. Bena Ierusalema dekenai ia lao bona Iehova ena Taravatu Maua vairanai ia gini bona gabua bouboudia bona maino karaia bouboudia ia henia+ bona ena hesiai taudia ibounai totona aria ta ia karaia.

16 Gabeai, ariara hahine rua be king dekenai idia lao bona ia vairanai idia gini. 17 Hahine ginigunana ia gwau: “Egu lohia e, lau bona inai hahine be ruma tamona dekenai ai noho, bona ia be ruma dekenai ia noho lalonai, lau be lau mara. 18 Bena dina ihatoina murinai inai hahine danu ia mara. Ruma dekenai ai ruaosi sibona ai noho, ta be ai ida ia noho lasi. 19 Hanuaboi ai inai hahine ena natuna mero ia mase, badina ia be natuna latanai ia mahuta. 20 Vadaeni hanuaboi huanai ia toreisi bona lau, emu hesiai hahinena ia mahuta noho lalonai, ia ese egu natuna mero be egu badina amo ia abia bona ia rosia, bona ena mase natuna be egu imana lalonai ia hahekurea. 21 Daba ai egu natuna ubua totona lau noga neganai, lau itaia ia mase vadaeni. Unai dainai ia lau itaia namonamo bona lau itaia ia be lau havaraia natuna lasi.” 22 To hahine ma ta ia gwau: “Lasi, ia mauri natuna be lauegu, bona ia mase natuna be oiemu!” To hahine ginigunana ia gwau: “Lasi, ia mase natuna be oiemu, bona ia mauri natuna be lauegu.” Idia be king vairanai unai bamona idia hepapahuahu.

23 Dokonai king ia gwau: “Inai hahine ia gwau, ‘Ia mauri natuna be iena natuna, bona ia mase natuna be oiemu!’ Bona unai hahine ia gwau, ‘Lasi, ia mase natuna be oiemu, bona ia mauri natuna be lauegu!’” 24 King ia gwau: “Lau dekenai tuari kaia ta umui mailaia.” Vadaeni ia dekenai tuari kaia ta idia mailaia. 25 Bena king ia gwau: “Ia mauri natuna be kahana rua dekenai umui utua, kahana ta be hahine ta dekenai umui henia bona kahana ma ta be hahine ma ta dekenai umui henia.” 26 Maoromaoro ia mauri natuna ena sinana be king dekenai ia noinoi, badina ia ese ena natuna ia hebogahisi henia. Ia gwau: “Lauegu lohia e, oi lau noinoi henia! Namona be ia mauri natuna be ia dekenai oi henia! Namo lasi oi alaia!” To hahine ma ta ia gwau: “Inai natuna be lauegu eiava oiemu lasi! Namona be kahana rua dekenai idia utua!” 27 Unai neganai king ia gwau: “Ia mauri natuna be hahine ginigunana dekenai umui henia! Namo lasi umui hamasea, badina inai be iena sinana.”

28 Vadaeni Israela taudia ibounai be king ese ia karaia hahemaoro sivaraina idia kamonai, bona king dekenai idia hoa bada,+ badina idia itaia Dirava ese ia dekenai aonega ia henia hahemaoro ia karaia totona.+

4 King Solomona ese Israela ibounai ia lohiaia.+ 2 Bona king ena ofesa taudia badadia be inai: Sadoka+ ena natuna Asaraia, ia be hahelaga tauna,* 3 Sisaha ena natudia memero, Elihorepe bona Ahaisa, idia be seketere taudia.+ Ahiluda ena natuna Iehosapata,+ ia be rekodi torea tauna, 4 Iehoiada ena natuna Benaia,+ ia be tuari taudia edia biaguna. Bona Sadoka bona Abiatara,+ idia be hahelaga taudia, 5 Natana ena natuna Asaraia,+ ia be kohu naria taudia ia naria, bona Natana ena natuna Sabuda, ia be hahelaga tauna bona king ena turana,*+ 6 Ahisa, ia be king ena ruma ia naria tauna, bona Abda ena natuna Adonirama,+ ia ese king ena oda henunai idia gaukara taudia ia gunalaia.+

7 Solomona ese distrik naria taudia 12 ia abia hidi, idia ese king bona ena ruma ai idia noho taudia dekenai aniani idia henia Israela taudia ibounai idia naria totona. Idia ta ta be lagani ta lalonai hua ta ta ai aniani idia henia.+ 8 Unai distrik naria taudia be inai: Huru ena natuna be Eparaima ena ororo gabudia ia naria. 9 Bona Deka ena natuna be Makasa, Salabima,+ Bete-semese bona Elono-bete-hanana ia naria. 10 Bona Heseda ena natuna be Aruboto ia naria. (Soko bona Hepere tano ibounai be iena siahu henunai idia noho.) 11 Bona Abinadaba ena natuna be Doro ena ororo gabudia ia naria. (Solomona ena natuna kekeni Tapata be iena adavana ai ia lao.) 12 Bona Ahiluda ena natuna Bana be Tanaka, Megido,+ bona Bete-seana ibounai ia naria,+ unai be Saretana kahirakahira bona Ieserele henunai ia noho, bona Bete-seana amo ela bona Abele-mehola bona Iokomeama tanona ia naria.+ 13 Bona Gebere ena natuna be Ramoto-gileada ia naria.+ (Manase ena natuna Iairi+ ena palai rumadia, Gileada ai,+ be iena siahu henunai idia noho. Aragobo tanona danu be iena siahu henunai ia noho,+ unai be Basana ai,+ bona siti badadia 60 mai edia magu ia naridia danu, edia geiti be mai edia kopa auri latadia.) 14 Bona Ido ena natuna Ahinadaba be Mahanaimi ia naria.+ 15 Bona Ahimasa be Napatali ia naria. (Solomona ena natuna kekeni ma ta, Basemata, be ia ese ia adavaia.) 16 Husai ena natuna Bana be Asere bona Bealoto ia naria. 17 Parua ena natuna Iehosapata be Isakara ia naria. 18 Ela ena natuna Simei+ be Beniamina ia naria.+ 19 Bona Uri ena natuna Gebere be Gileada tanona ia naria.+ Guna unai tano be Amoro ena king Sihona+ bona Basana ena king Oga+ edia siahu henunai ia noho. Israela ai, distrik naria taudia ibounai edia biaguna ta danu ia noho.

20 Iuda bona Israela taudia be momo herea, kone ena miri bamona.+ Bona idia ibounai dekenai aniani bona inuinu gaudia idia noho bona idia moale.+

21 Solomona ia lohiaia tanodia be Sinavai*+ amo ela bona Filistia taudia edia tano ela bona Aigupito ena tano hetoana. Unai tano taudia ese harihari gaudia idia mailaia bona Solomona ena mauri dinadia ibounai lalonai ia idia hesiai henia.+

22 Dina ta ta ai Solomona ena ruma dekenai idia abia lao aniani be inai: Paraoa namona 30 kor* bona paraoa 60 kor, 23 boromakau namodia 10, rei idia ania boromakau 20, mamoe 100, dia idauidau,* bona manu namodia. 24 Ia ese Sinavai ena kahana* ibounai ia biagua,+ unai be Tipisa amo ia lao Gasa,+ bona Sinavai ena inai kahana ai idia noho king ibounai danu ia biagua. Bona ia lohiaia gabudia ibounai dekenai maino ia noho.+ 25 Solomona ia lohia negana lalonai, Iuda bona Israela taudia be maino ai idia noho, idia ta ta be sibona ena vain bona fig au henunai idia noho, unai be Dano amo ela bona Bere-sieba.

26 Solomona ena kariota idia veria hosi edia ruma be 4,000* bona ena hosi ibounai be 12,000.+

27 Unai distrik naria taudia ese King Solomona bona King Solomona ena teibolo ai idia aniani taudia ibounai totona aniani idia henia. Idia ta ta ese hua ta ta ena aniani idia henia bona idia itaia gau ta dekenai idia dabu lasi.+ 28 Danu, idia ese hosi bona kariota idia veria hosi totona, rei kakoro bona aniani ma haida idia mailaia, ta ta ena gaukara hegeregerena.

29 Bona Dirava ese Solomona dekenai aonega bona laloa kehoa bada herea ia henia bona laloparara bada herea danu, kone ena miri bamona.+ 30 Solomona ena aonega ese tanobada ena ist kahana ai idia noho taudia ibounai edia aonega bona Aigupito ena aonega ibounai ia hereaia.+ 31 Iena aonega ese tatau ibounai edia aonega ia hereaia, Sera tauna Etana,+ bona Maholo ena natudia memero Hemana,+ Kalakolo+ bona Dara edia aonega ia hereaia. Bona badina besedia ibounai dekenai iena ladana ia bada herea.+ 32 Ia ese aonega herevadia 3,000 ia torea+ bona ena ane ibounai+ be 1,005. 33 Ia ese au idauidau, hegeregere Lebanona ai idia noho sida bona magu latanai idia tubu husopo+ ia herevalaidia. Bona ia ese animal idauidau,+ manu,+ idia rau gaudia+ bona gwarume ia herevalaidia danu. 34 Bese ibounai amo taunimanima be Solomona ena aonega herevadia kamonai totona idia lao, tanobada ibounai ena king danu be iena aonega herevadia kamonai totona idia lao.+

5 Turo ena king, Hirama,+ ia kamonai Solomona idia horoa bona iena tamana gabunai king ai ia lao neganai, ia ese ena hesiai taudia be Solomona dekenai ia siaia lao, badina Hirama be Davida ena turana ta.+ 2 Vadaeni Solomona ese Hirama dekenai hereva ia siaia, ia gwau:+ 3 “Oi be oi diba momokani, egu tamana Davida be ena inai taudia momo ida ia tuari dainai, ia be ena Dirava Iehova ena ladana totona ruma ta ia haginia diba lasi, ela bona Iehova ese ia totona ena inai taudia ia halusidia.+ 4 To hari Iehova egu Dirava ese egu inai taudia amo lau dekenai laga-ani ia henia vadaeni.+ Tau ta ese lau ia tuari henia lasi bona gau dikana ta ia vara lasi.+ 5 Unai dainai lau ura Iehova egu Dirava ena ladana totona ruma ta lau haginia, Iehova ese egu tamana Davida dekenai ia gwauhamata hegeregerena, ia gwau: ‘Emu natuna, emu gabu ai terona latanai do lau atoa tauna unai, ese egu ladana totona ruma ta do ia haginia.’+ 6 Vadaeni emu taunimanima oi oda henidia lau totona Lebanona ena sida audia do idia utua.+ Lauegu hesiai taudia be emu hesiai taudia ida do idia gaukara, bona oi gwauraia davana hegeregerena, lau ese emu hesiai taudia dekenai davana do lau henia, badina oi diba ita ruaosi be au utua dalana ita diba lasi, Sidono taudia ese idia utua diba hegeregerena.”+

7 Hirama be Solomona ena hereva ia kamonai neganai, ia moale bada bona ia gwau: “Hari dina Iehova ita hanamoa, badina ia ese Davida dekenai aonega natuna ta ia henia, inai taunimanima hutuma ia lohiaia totona!”+ 8 Vadaeni Hirama ese Solomona dekenai hereva ia siaia, ia gwau: “Lau dekenai oi siaia hereva lau kamonai vadaeni. Oi ura gaudia ibounai be do lau karaia, bona oi dekenai sida au bona iunipa au do lau siaia.+ 9 Lauegu hesiai taudia ese Lebanona amo au do idia abidia diho lao davara dekenai, bona unai au do lau kwatudia bona davara amo do lau siaidia lao, lau dekenai oi gwauraia gabuna dekenai. Bona unuseniai egu hesiai taudia ese do idia ruhadia, bona emu hesiai taudia ese do idia huadia lao. Bona inai ibounai totona oi ese egu bese taudia dekenai aniani do oi henia.”+

10 Vadaeni Hirama ese Solomona ia noia sida au bona iunipa au ibounai ia siaidia lao. 11 Bona Solomona ese Hirama dekenai witi 20,000 kor* bona olive oela namo hereana be 20 kor ia siaia, unai aniani be ena bese taudia totona. Lagani ta ta ai Solomona ese unai gaudia be Hirama dekenai ia siaia.+ 12 Bona Iehova ese Solomona dekenai aonega ia henia, Ia ese Solomona ia gwauhamata henia hegeregerena.+ Bona Hirama bona Solomona huanai maino ia noho, bona idia ruaosi be gwauhamata ta idia karaia.

13 King Solomona ese Israela ibounai amo tatau 30,000 ia boiria, ia totona do idia gaukara.+ 14 Ia ese hua ta ta ai tatau 10,000 be edia nega ta ta ai Lebanona dekenai ia siaidia. Idia be hua ta Lebanona ai idia noho bona hua rua be edia ruma dekenai idia noho, bona Adonirama+ ese king totona idia gaukara taudia ia naria. 15 Solomona ese nadi utua taudia 80,000+ ia abidia bona ororo amo unai nadi do idia huaia diho taudia 70,000 danu.+ 16 Bona Solomona ena distrik naria taudia be 3,300, idia be gunalaia taudia+ bona idia ese gaukara taudia idia naria. 17 King ena oda hegeregerena, idia ese nadi badadia bona dava bada nadi idia geidia+ bona idia utudia, unai amo ruma ena badina idia haginia.+ 18 Vadaeni Solomona bona Hirama edia tatau be Gebala taudia ida+ nadi idia gaukaralaia, bona idia ese au bona nadi idia hegaegaelaidia ruma idia haginia totona.

6 Israela taudia be Aigupito tanona idia rakatania bena lagani namba 480 ai,+ Solomona be Sivi*+ hua (unai be hua iharuana) ai, Iehova ena ruma ia haginia matamaia. Unai nega ai, ia be Israela ai lagani 4 ia lohia vadaeni.+ 2 King Solomona ese Iehova totona ia haginia ruma ena lata be 60 kiubit,* ena lababa be 20 kiubit, bona ena ataiai be 30 kiubit.+ 3 Dubu helaga ena vaira kahana+ ena vareai gabuna ena lababa be 20 kiubit, unai be dubu helaga ena lababa hegeregerena. Bona dubu helaga ena vaira kahana amo vareai gabuna oi hahetohoa neganai, ia be 10 kiubit.

4 Ia ese unai ruma totona windo ia karadia, edia freim edia lababa be bada lasi.+ 5 Ma danu, ia ese ruma ena murimuri ai haba ta ia haginia, unai haba ese ruma, dubu helaga* unai, bona Helaga Herea Gabuna ia koua hagegea. Bona ruma ia hagegea haba rua huanai,+ ia ese daiutu maragidia ia karaia.+ 6 Bona unai speis dekenai floa toi rumana idia karaia. Henuna floa ena lababa be 5 kiubit, huana floa ena lababa be 6 kiubit, bona ataiai floa ena lababa be 7 kiubit. Bona ia ese haba ia karaia dalana amo timba be haba dekenai idia helai namonamo diba, unai amo ruma ena haba dekenai matu idia karaia lasi.+

7 Dubu helaga be idia hegaegaelaia vadaeni nadi amo idia karaia,+ unai dainai dubu helaga idia haginia lalonai, taunimanima ese hama, ira eiava auri tulu ta ena regena idia kamonai lasi. 8 Henuna floa ena vareai gabuna be dubu helaga ena saut kahana amo,+ bona vadavada ta be ia daekau lao huana floa dekenai, bona unuseni amo ia daekau lao ataiai floa dekenai. 9 Ia ese dubu helaga ia haginia noho ela bona ia haorea+ bona ruma ena guhi be sida au latadia bona sida au palakadia amo ia karaia.+ 10 Ia ese dubu helaga ena haba badinai floa toi ia karaia hagegea,+ idia ta ta edia lata be 5 kiubit, bona sida audia ese unai floa be dubu helaga ida ia hakapua.

11 Unai nega lalonai, Iehova be Solomona dekenai ia gwau: 12 “Bema lauegu taravatu hegeregerena oi raka bona egu oda hereva bona egu hahemaoro hereva ibounai oi badinadia,+ lau ese oi haginia noho rumana totona, emu tamana Davida dekenai lau karaia gwauhamata be oi dekenai do lau hamomokania,+ 13 bona lau be Israela taudia edia huanai do lau noho,+ bona lau ese egu taunimanima, Israela taudia unai, do lau rakatanidia lasi.”+

14 Vadaeni Solomona ese dubu helaga ia haginia noho, unai amo ia haorea diba. 15 Ia ese dubu helaga ena lalona haba be sida au palakadia amo ia koua. Oibe, unai haba be timba audia amo ia hahairaia. Bona floa amo ia daekau lao guhi dekenai unai bamona ia karaia danu, bona floa be iunipa au palakadia amo ia koua.+ 16 Bona Dirava ena ruma ena murina haba amo 20 kiubit ia hahetohoa bena sida au palakadia amo haba ta ia haginia, unai be floa amo ia daekau lao guhi dekenai, unai amo dubu helaga ena lalona momokani daiutuna ia karaia,+ unai be Helaga Herea Gabuna.+ 17 Bona Dirava ena ruma ena vaira ai be Helaga Gabuna ia noho,+ ena lata be 40 kiubit. 18 Dubu helaga lalonai idia noho sida au palakadia latanai, idia kuboru huahua maragidia+ bona flaoaflaoa idia koroa.+ Haba ibounai be sida au palakadia amo idia koua, nadi ta idia itaia diba lasi.

19 Bona ia ese dubu helaga ena lalona momokani daiutuna ia hegaegaelaia,+ Iehova ena Taravatu Maua ia atoa totona.+ 20 Unai lalona momokani daiutu ena lata be 20 kiubit, ena lababa be 20 kiubit, bona ena ataiai be 20 kiubit,+ bona unai be golo goevana amo ia koua. Bona ia ese sida audia amo boubou patana ia koua.+ 21 Solomona ese dubu helaga ena lalona kahana be golo goevana amo ia koua,+ bona lalona momokani daiutuna ena vairana kahana be golo seini amo ia koua,+ unai daiutu be golo amo ia koua danu. 22 Ia ese ruma ena lalona haba ibounai be golo amo ia koua ela bona ruma ibounai ia haorea. Danu, ia ese boubou patana ibounai be golo amo ia koua,+ unai pata be lalona momokani daiutuna kahirakahira ia noho.

23 Ia ese lalona momokani daiutuna totona kerubi rua+ be paini audia amo ia karaia, idia ta ta edia lata be 10 kiubit.+ 24 Kerubi ta ena hanina ena lata be 5 kiubit bona hanina ma ta be 5 kiubit. Bona kerubi ena hanina ta ena dorina amo ela bona ena hanina ma ta ena dorina be 10 kiubit. 25 Kerubi iharuana ena hanina danu be 10 kiubit. Unai kerubi rua edia bada bona toana be hegeregere. 26 Kerubi ta ena ataiai be 10 kiubit bona kerubi ma ta danu be unai bamona. 27 Bena ia ese unai kerubi be Helaga Herea Gabuna lalonai ia atodia.+ Kerubi edia hanina be idia kehoa, unai amo kerubi ta ena hanina ta be haba ia dogoatao bona kerubi ma ta ena hanina ta be haba ena kahana ma ta ia dogoatao, to huana kahana ai edia hanina ruaosi be ta ta idia dogoatao. 28 Bona kerubi be golo amo ia koudia.

29 Bona dubu helaga ena haba ibounai, unai be lalona daiutu bona murina daiutu edia haba ai, ia ese kerubi edia laulau,+ pama audia,+ bona flaoaflaoa ia korodia.+ 30 Bona dubu helaga ena lalona momokani daiutuna bona murina daiutuna edia floa be golo amo ia koudia. 31 Bona ia ese paini audia amo lalona momokani daiutuna ena vareai gabuna totona iduara ia karadia, kahana ruaosi edia du, bona iduara ena kahana kahana audia ia karaia, unai be kahana namba 5. 32 Unai iduara rua be paini auna amo ia karaia, bona idia latanai kerubi, pama audia, bona flaoaflaoa ia korodia bona golo amo ia koudia. Bena kerubi bona pama audia latanai golo ia botaia diho. 33 Bona Helaga Gabuna* ena vareai gabuna totona, iduara ena kahana kahana du danu be unai bamona ia karaia, idia be paini auna amo ia karadia, idia be kahana namba 4. 34 Bona ia ese iunipa au amo iduara rua ia karaia. Iduara ta be mai ena kahana rua bona hinsi bamona gauna dainai iduara ia kehoa bona koua diba, bona iduara ma ta danu be mai ena kahana rua bona ia danu be mai ena hinsi.+ 35 Ia ese kerubi, pama audia, bona flaoaflaoa ia korodia, bona ia koroa gaudia be golo amo ia koudia.

36 Ia ese lalona kahana ai ariara ena magu ia karaia+ totona, idia utua nadi be ta ta latanai laini toi dekenai ia atoa, bona sida audia be laini tamona dekenai ia atoa.+

37 Lagani namba 4 ai, Sivi* hua ai, Iehova ena ruma ena badina idia karaia.+ 38 Bona lagani namba 11 ai, Bul* hua (unai be hua namba 8) ai, dubu helaga ena kahana maragidia ibounai be palani hegeregerena idia haorea.+ Unai dainai Solomona be lagani 7 lalonai dubu helaga ia haginia haorea.

7 Solomona ese lagani 13 lalonai iena ruma ia haginia,+ ela bona ena ruma ibounai ia haorea.+

2 Bona ia ese ruma ladana Lebanona Uda ia haginia,+ iena lata be 100 kiubit,* iena lababa be 50 kiubit, bona ena ataiai be 30 kiubit, unai ruma ena du be sida au amo idia karaia, du edia laini be 4, bona unai du ataiai idia ese sida au latadia idia atodia.+ 3 Bona du latanai idia noho sida au latadia edia ataiai, idia ese ruma ena haba bona freim idia karaia. Au latadia ibounai be 45, bona laini ta ta dekenai unai au latadia 15 idia noho. 4 Bona windo edia freim ena laini be toi, bona windo ta ta be edia kahanai idia noho windo idia vaira henia, idia ibounai danu be laini toi dekenai idia noho. 5 Vareai gabudia bona edia iduara ibounai edia freim be sikoea, bona windo ibounai danu be sikoea, unai windo edia vaira kahana be ta ta idia vaira henia bona laini toi dekenai idia noho.

6 Bona ia ese Ruma mai Ena Du Badadia ia haginia, ena lata be 50 kiubit, bona ena lababa be 30 kiubit, bona iena vairanai dehe ia noho, unai dehe be mai ena du haida bona guhi.

7 Ia ese danu Terona Rumana ia haginia,+ iena ladana ma ta be Hahemaoro Rumana, unuseniai Solomona ese hahemaoro ia karaia.+ Unai ruma be sida auna amo idia koua, floa amo ela bona guhi.

8 Solomona ese do ia noholaia Hahemaoro Rumana, ariara ma ta ena kahanai ia noho gauna,+ be Ruma Badana ena murinai ia noho, bona ia be Ruma Badana idia karaia hegeregerena ia karaia. Danu, ia ese iena adavana, Farao ena natuna kekeni totona, ruma ma ta ia haginia, unai be Ruma Badana hegeregerena.+

9 Unai ruma iboudiai, edia badina amo ia lao edia ataiai kahana, bona edia murimuri gabudia amo ela bona ariara badana be edia bada hegeregerena idia utua dava bada nadidia amo idia karaia.+ Unai nadi edia lalona bona murimuri kahadia be iri amo idia utudia.+ 10 Bona unai ruma edia badina idia haginia totona, idia ese dava bada nadi badadia idia atoa. Unai nadi haida be 10 kiubit, bona nadi ma haida be 8 kiubit. 11 Bona edia bada hegeregerena idia utua dava bada nadi ma haida be unai nadi badadia edia ataiai idia atodia, bona sida audia idia gaukaralaia danu. 12 Ariara badana be magu ese ia hagegea, unai magu be idia utua nadi amo idia karaia, unai nadi be ta ta latanai idia noho, laini toi dekenai, bona sida audia be laini tamona dekenai idia noho, Iehova ena ruma ena lalona ariara bona ena ruma ena dehe be unai bamona idia karaia.+

13 King Solomona ese Hirama totona hereva ia siaia+ bona ia be Turo amo idia hakaua mai. 14 Hirama ena sinana be vabu bona ia be Napatali iduhuna amo, bona iena tamana be Turo tauna bona kopa amo gau idauidau ia karaia diba.+ Kopa gaukara idauidau dekenai Hirama ena aonega bona diba be bada.+ Vadaeni ia be King Solomona dekenai ia lao bona ena gaukara ibounai ia karaia.

15 Ia ese du badadia rua be kopa amo ia karaia,+ unai du ta ta edia lata be 18 kiubit,* bona unai du ta ta be varo ena lata 12 kiubit amo idia hagegea diba.*+ 16 Bona ia ese unai du badadia edia kwarana gaudia rua be kopa amo ia karaia, du ena ataiai dekenai atoa totona. Unai du ena kwarana ta ena ataiai be 5 kiubit, bona kwarana ma ta ena ataiai be 5 kiubit. 17 Idia ese du badadia edia kwarana be reke amo idia hahairaia, unai reke be varo bamona idia hatua seini maragidia amo idia karaia,+ du ena kwarana ta ena reke be 7 bona ma ta ena danu be 7. 18 Bona ia ese pomogranet* edia laini rua be reke tamona dekenai ia karaia hagegea, du edia kwarana hahairaia totona. Ia ese du ta ta totona unai bamona ia karaia. 19 Dehe ena du badadia edia kwaradia ena toana be lili flaoaflaoa bamona, edia ataiai be 4 kiubit. 20 Unai du ruaosi edia kwarana henunai reke idia noho, bona pomogranet 200 be laini ai idia noho, bona unai ese du ta ta edia kwarana ia hagegea.+

21 Ia ese dubu helaga ena dehe vairanai du ia haginidia.+ Idiba kahanai ia haginia du ena ladana ia hatoa Iakini bona lauri kahanai ia haginia du ena ladana ia hatoa Boasi.+ 22 Bona du edia ataiai ena toana be lili flaoaflaoa bamona. Vadaeni ia ese du haginia gaukarana ia karaia haorea.

23 Bena ia ese kopa disi badana ia karaia, idia gwauraia Davara.+ Ia be kuboru, iena uduna kahana ta amo ia lao kahana ma ta be 10 kiubit bona ena ataiai be 5 kiubit, bona unai disi be varo latana 30 kiubit amo idia hagegea diba.+ 24 Bona kopa disi badana ena uduna kahana henunai, idia kuboru huahua maragidia be herahera gaudia bamona ia karaia hegege,+ kiubit ta ta be herahera gaudia 10 ia karaia, bona kopa disi badana ena uduna idia hagegea, unai herahera gaudia be laini rua dekenai ia karaia. 25 Unai kopa disi badana be kopa boromakau 12 latanai ia helai.+ Boromakau toi be not kahana idia vaira henia, ma toi be west kahana idia vaira henia, ma toi be saut kahana idia vaira henia, bona ma toi be ist kahana idia vaira henia, bona kopa disi badana be idia latanai ia noho, bona idia ibounai edia murina kahana be huanai. 26 Bona disi ena lababa be 7 sentimita bamona, bona ena uduna kahana be kapusi ena uduna bamona idia karaia, lili flaoaflaoa ia kehoa bamona. Unai disi be ranu 2,000 bat* ia dogoatao.

27 Bena ia ese treila 10 be kopa amo ia karadia.+ Treila ta ta edia lata be 4 kiubit, edia lababa be 4 kiubit, bona edia ataiai be 3 kiubit. 28 Bona treila idia karaia dalana be inai: Edia kahana kahana be mai edia haba, bona unai haba edia huanai auri idia noho. 29 Bona unai haba ta ta ai laiona,+ boromakau, bona kerubi edia laulau idia noho,+ bona unai gaudia edia laulau be auri edia latanai idia noho danu. Bona laiona bona boromakau edia ataiai bona henuna dekenai herahera gaudia idia noho. 30 Bona treila ta ta edia kopa wili be 4 bona kopa auridia ese ia hagirodia, bona treila ena kona ta ta ai idia noho auri ese unai gaudia idia dogoatao. Bona unai auri be disi henunai idia noho danu bona disi idia dogoatao, idia ta ta edia latanai herahera gaudia idia noho. 31 Treila ena ataiai kahana ena freim be sekolo, bona freim ena saidi ai laulau idia korodia. Disi be unai freim lalonai idia atoa diho. Disi ena henuna kahana amo ela bona freim be 1 kiubit. Unai sekolo freim ese disi ia dogoatao danu bona ena ataiai be 1 kiubit mai kahana. Unai freim dekenai kopa sikoea gaudia idia noho, to idia be sekolo lasi. 32 Treila henunai wili 4 idia karadia, bona wili dogoatao gaudia be treila danu idia karaia hebou, bona wili ta ta edia ataiai be 1 kiubit mai kahana. 33 Ena wili be kariota ena wili bamona idia karadia. Unai treila dogoatao gaudia, wili, wili hagiroa gaudia bona wili huanai idia noho gaudia ibounai be kopa amo idia karaia. 34 Unai treila ta ta edia kona 4 ai, treila dogoatao gaudia idia noho, unai gaudia be treila danu idia karaia hebou. 35 Treila ena ataiai be sekolo bona ia be kiubit kahana ta, bona treila ena ataiai dekenai ia noho freim ena sikoea ta ta bona ena saidi ai idia noho haba be treila danu idia karaia hebou. 36 Treila ena freim ena sikoea ta ta ai bona ena saidi haba ai ia ese kerubi, laiona, bona pama audia ia koroa, sikoea gaudia ta ta edia speis hegeregerena bona herahera gaudia ia koroa hagegea danu.+ 37 Ia ese treila 10 be unai bamona ia karadia.+ Idia ibounai be sitaelo tamona dekenai ia karaia,+ edia bada bona toana be hegeregere.

38 Ia ese kopa disi badadia 10 ia karaia,+ idia ta ta ese ranu ena bada 40 bat* bamona idia dogoatao diba. Disi ta ta edia bada be 4 kiubit. Unai treila ibounai 10 be mai edia disi. 39 Bena ia ese treila 5 be dubu helaga ena idiba kahanai ia atodia bona treila ma 5 be lauri kahanai ia atodia, bona kopa disi badana be dubu helaga ena idiba kahanai ia atoa, unai be sautist kahanai.+

40 Hirama+ ese disi, savolo,+ bona uro ia karadia danu.+

Vadaeni Hirama ese King Solomona totona Iehova ena ruma ai ia karaia gaukara ibounai ia haorea. Ia karaia gaudia be inai:+ 41 Du rua+ bona disi bamona du kwaradia, du ataiai idia noho gaudia unai, bona du kwaradia koua totona reke rua,+ 42 bona unai reke rua totona pomogranet 400 ia karaia,+ unai reke ta ta totona pomogranet be laini rua dekenai ia atodia, unai amo disi bamona du kwaradia rua ia hahairaia, 43 treila 10+ bona treila latanai idia noho disi 10,+ 44 kopa disi badana+ bona ena henunai idia gini kopa boromakau 12, 45 lahi ena kahu udaia gaudia, savolo, disi, uro, bona edia kohu ibounai, Hirama ese King Solomona totona Iehova ena ruma ai unai gaudia ibounai be ia diaridiari kopa amo ia karaia. 46 King Solomona ese oda ia henia idia havevea kopa gaudia be raro gaudia lalonai do idia bubua, unai gaudia be Ioridane ena distrik ai idia karaia, Sukoto bona Saretana edia huanai.

47 Solomona ese unai gaudia ibounai edia metau ia sikelea lasi, badina idia be momo herea. Unai dainai kopa ena metau be ta ia diba lasi.+ 48 Solomona ese Iehova ena ruma totona ia karaia gaudia ibounai be inai: Golo boubou patana,+ paraoa helagana* do idia atoa golo teibolo,+ 49 golo goevana amo idia karaia lamepa atoa gaudia,+ idia be lalona momokani daiutu vairanai ia atodia, idia 5 be idiba kahanai ia atoa bona ma 5 be lauri kahanai ia atoa, bona flaoaflaoa,+ lamepa, bona wiki dogoatao gaudia, idia ibounai be golo amo idia karaia.+ 50 Bona disi gaudia, lamepa ena wiki utua gaudia,+ uro, kapusi,+ lahi gida udaia urodia,+ idia ibounai be golo goevana amo idia karaia. Bona lalona momokani daiutuna, Helaga Herea Gabuna unai, ena iduara bona dubu helaga ena iduara edia soketi be golo amo idia karaia.+

51 Vadaeni King Solomona ese Iehova ena ruma dekenai do ia karaia gaukara ibounai ia karaia haorea. Bena Solomona be ena tamana Davida ese ia hahelagaia gaudia ibounai ia abidia vareai,+ bona ia ese siliva, golo, bona kohu ma haida be Iehova ena ruma ai ia atodia, unai be dava bada kohu haboua gabudia dekenai.+

8 Unai nega ai Solomona ese Israela taudia edia tau badadia, edia iduhu kwaradia ibounai, bona Israela ena bese kwaradia ibounai ia boiria.+ Bena idia be Ierusalema dekenai idia lao bona King Solomona ida idia hebou. Iehova ena Taravatu Maua be Davida Ena Siti, Siona, amo idia abia lao totona.+ 2 Vadaeni Israela taudia ibounai be Etanimi hua ai, unai be hua namba 7 ai, aria* totona King Solomona vairanai idia hebou.+ 3 Israela ena tau badadia ibounai idia ginidae neganai, hahelaga taudia ese Maua idia abia isi.+ 4 Bona idia ese Iehova ena Maua, hebou dubu,+ bona palai ruma ena kohu helagadia ibounai idia abia lao. Hahelaga taudia bona Levi taudia ese unai gaudia idia abia lao. 5 King Solomona bona Israela taudia ibounai, ia ida hebou totona ia boiria taudia unai, be Maua vairanai idia gini. Bona idia bouboulaia mamoe bona boromakau be momo herea+ dainai, edia namba idia duahia diba lasi.

6 Bena hahelaga taudia ese Iehova ena Taravatu Maua be ena gabu dekenai idia mailaia,+ dubu helaga ena lalona momokani daiutuna ai, Helaga Herea Gabuna unai, kerubi edia hanina henunai.+

7 Unai kerubi be Maua latanai idia noho bona edia hanina idia kehoa, unai amo edia hanina ese Maua bona ena huaia audia idia koua.+ 8 Unai maua huaia audia+ be lata herea dainai edia dorina be Helaga Gabuna amo idia itaia diba, unai gabu be lalona momokani daiutuna vairanai ia noho, to murimuri amo unai au idia itaia lasi. Bona idia be unuseniai idia noho ema bona hari. 9 Unai Maua lalonai Mose ese Horeba ai ia udaia nadi palakadia rua sibona idia noho.+ Unai nega ai Israela taudia be Aigupito tano amo idia raka-lasi+ bona Iehova be idia ida gwaubou ia karaia.+

10 Hahelaga taudia be helaga gabuna amo idia raka-lasi neganai, ori+ ese Iehova ena ruma ia hahonua.+ 11 Unai ori dainai hahelaga taudia ese edia hesiai gaukara idia karaia diba lasi, badina Iehova ena hairai ese Iehova ena ruma ia hahonua.+ 12 Unai nega ai Solomona ia gwau: “Iehova be ia gwau ia be ori koremana lalonai do ia noho.+ 13 Lau ese oi totona ruma mai hairaina lau haginia vadaeni, inai be emu noho gabuna bona iniseniai do oi noho ela bona hanaihanai.”+

14 Bena king ia giroa bona Israela taudia ibounai ia vaira henia bona idia gini noho lalonai idia ia hanamoa matamaia.+ 15 Ia gwau: “Namona be Iehova, Israela ena Dirava ita hanamoa, ia ese sibona ena uduna amo egu tamana Davida ia gwauhamata henia, bona ia sibona ena imana amo inai ia hagugurua, ia gwau, 16 ‘Egu taunimanima, Israela taudia unai, be Aigupito amo lau hakaudia raka-lasi dinana ai, lau ese Israela ena iduhu ibounai amo tano ta lau abia hidi lasi, egu ladana do ia noho rumana ta idia haginia totona,+ to lau ese Davida lau abia hidi egu taunimanima, Israela taudia unai, ia lohiaia totona.’ 17 Bona egu tamana Davida ena kudouna ai ia ura momokani, Iehova, Israela ena Dirava ena ladana totona ruma ta ia haginia.+ 18 To Iehova be egu tamana Davida dekenai ia gwau, ‘Emu kudouna ai oi ura momokani egu ladana totona ruma ta oi haginia. Bona oi ura karaia karana be maoro. 19 To oi ese unai ruma do oi haginia lasi, to oi amo ia vara natuna mero ese egu ladana totona unai ruma do ia haginia.’+ 20 Iehova ese ia karaia gwauhamatana ia hagugurua, badina lau ese egu tamana Davida ena gabu lau abia bona Israela ena terona latanai lau helai, Iehova ia gwauhamata hegeregerena. Bona lau ese Iehova, Israela ena Dirava ena ladana totona ruma ta lau haginia danu,+ 21 bona unuseniai Taravatu Maua totona gabu ta lau hegaegaelaia, bona unai maua lalonai nadi palaka rua idia noho, idia latanai taravatu herevadia idia noho.+ Unai be Iehova ese iseda sene taudia ida ia karaia gwaubou, Aigupito tano amo idia ia hakaua raka-lasi neganai.”

22 Bena Solomona be Iehova ena boubou patana vairanai ia gini, Israela taudia ibounai edia vairana dekenai, bona ena imana ia kehoa bona guba dekenai ia abia isi,+ 23 bona ia gwau: “Iehova, Israela ena Dirava e, Dirava ta be oi bamona lasi+ guba ai eiava tanobada ai, oi be emu gwauhamata oi badinaia noho bona emu hesiai taudia dekenai lalokau* oi hahedinaraia,+ idia be mai kudouna ibounai ida emu vairanai idia raka.*+ 24 Oi ese egu tamana Davida, emu hesiai tauna dekenai oi karaia gwauhamatana oi hagugurua. Oi sibona emu uduna amo unai gwauhamata oi karaia, bona hari dina emu imana amo unai oi hagugurua.+ 25 Bona hari, Iehova, Israela ena Dirava e, oi ese egu tamana Davida, emu hesiai tauna dekenai oi karaia gwauhamatana oi badinaia. Egu tamana dekenai oi gwau: ‘Bema emu natudia memero be lau vairanai edia kara idia naria namonamo, lau vairanai oi karaia hegeregerena, Israela dekenai lohia dagina be emu bese lalonai do ia noho hanaihanai.’+ 26 Bona hari, Israela ena Dirava e, mani egu tamana Davida, emu hesiai tauna dekenai oi karaia gwauhamatana oi hamomokania.

27 “To Dirava be momokani tanobada ai do ia noho, a?+ Itaia! Guba bona guba ena ataiai momokani be hegeregere lasi emu noho gabuna ai ia lao totona,+ vadaeni edena bamona inai ruma, lau haginia rumana lalonai oi noho diba?+ 28 Vadaeni egu Dirava Iehova e, mani emu hesiai tauna ena guriguri bona ena noinoi hebogahisi totona oi kamonai henia, bona emu hesiai tauna ena taitai heduru totona oi kamonai henia, oibe, hari dina oi vairanai ia gwauraia gurigurina mani oi kamonaia. 29 Mani emu matana amo inai ruma oi itaia dina bona hanuaboi, inai gabu dainai oi gwau, ‘Lauegu ladana be unuseniai do ia noho.’+ Bona emu hesiai tauna ese inai gabu ia vaira henia bona ia gwauraia gurigurina mani oi kamonai henia.+ 30 Bona mani emu hesiai tauna ese hebogahisi totona ia gwauraia noinoi oi kamonai, bona emu taunimanima, Israela taudia unai, ese inai gabu idia vaira henia bona idia noinoi neganai, mani emu noho gabuna guba amo do oi kamonai,+ oibe, mani oi kamonai bona edia dika oi gwauatao.+

31 “Tau ta be ena dekena tauna dekenai ia kara dika dainai ena dekena tauna ese ia hamaoroa gwauhamata metauna* ia karaia, bona unai gwauhamata dainai emu boubou patana vairanai ia mai neganai,+ 32 mani guba amo oi kamonai bona kara ta oi karaia emu hesiai taudia oi hahemaoro henia totona, kara dika tauna oi gwauraia kerere bona ia karaia kara hegeregerena ia oi panisia, bona kara maoromaoro tauna oi gwauraia maoromaoro bona ena kara maoromaoro hegeregerena davana oi henia.+

33 “Emu taunimanima, Israela taudia unai, be edia inai tauna ese ia halusidia badina oi dekenai idia kara dika,+ bona oi dekenai idia giroa lou bona emu ladana idia hanamoa+ bona inai ruma ai idia guriguri bona emu hebogahisi totona idia noinoi neganai,+ 34 mani guba amo emu taunimanima, Israela taudia unai, oi kamonai henia bona edia kara dika oi gwauatao bona edia sene taudia dekenai oi henia tanona ai idia oi hakaua giroa.+

35 “Bema idia be oi dekenai idia kara dika noho dainai+ guba ia koua bona medu ia diho lasi,+ bona inai gabu idia vaira henia bona idia guriguri bona emu ladana idia hanamoa bona idia oi hahisia dainai edia kara dika amo idia helalo-kerehai,+ 36 mani emu hesiai taudia, Israela taudia unai, be guba amo oi kamonai henia bona edia kara dika oi gwauatao, bona idia oi hadibaia+ dala namona dekenai idia raka totona. Bona emu tano, emu taunimanima dekenai oi henia tanona unai, latanai medu oi siaia.+

37 “Bema inai tano ai hitolo bada,+ eiava gorere dikana, eiava lai mai siahuna ia vara, tubutubu gaudia idia kakoro,+ eiava kwadi orea momo herea ese aniani idia ania ore, eiava bema edia inai taudia ese idia be edia siti ta ai idia koua hagegea eiava dika badana ta o gorere ia vara,+ 38 bona herevana dahaka totona idia guriguri,+ bona ena be tau ta eiava Israela taudia ibounai be edia kudouna ena hisihisi dainai emu hebogahisi totona dahaka noinoi herevana idia gwauraia,+ bona inai ruma idia vaira henia bona edia imana idia kehoa neganai, 39 mani emu noho gabuna guba amo oi kamonai+ bona mani idia oi gwauatao+ bona idia oi durua. Bona ta ta ena kudouna oi diba, oi sibona be taunimanima edia kudouna oi diba momokani dainai,+ idia ta ta edia kara hegeregerena davana oi henia,+ 40 vadaeni idia ese oi do idia gari henia, edia sene taudia dekenai oi henia tanona ai idia noho dinadia ibounai lalonai.

41 “Danu idau tano tauna, Israela lasi tauna unai, be emu ladana dainai daudau tanona amo ia mai,+ 42 (badina idia ese emu ladana bada bona siahu bada do idia kamonai),+ bona ia mai bona inai ruma ia vaira henia bona ia guriguri, 43 vadaeni namona be emu noho gabuna guba amo oi kamonai,+ bona idau tano tauna ia noia gauna oi henia, unai amo tanobada taudia ibounai be emu ladana do idia diba bona oi do idia gari henia,+ emu taunimanima Israela taudia ese idia karaia bamona, bona do idia diba emu ladana be inai ruma dekenai ia noho, lau haginia rumana unai.

44 “Bema emu taunimanima be edia inai taudia tuari henia totona idia oi siaia bona herevana edeseni idia lao,+ to bema oi abia hidi siti+ bona emu ladana totona lau haginia ruma idia vaira henia,+ bona oi, Iehova, idia guriguri henia,+ 45 vadaeni guba amo mani edia guriguri oi kamonai bona hebogahisi totona idia gwauraia noinoi oi kamonai danu, bona idia totona hahemaoro oi karaia.

46 “Bema idia be oi dekenai idia kara dika (badina ibounai be kara dika taudia)+ bona idia dekenai oi badu bona edia inai tauna dekenai oi rakatanidia, bona edia inai tauna ese ena tano dekenai ia abidia lao, herevana unai be kahirakahira o daudau,+ 47 bona unai tano dekenai idia noho lalonai idia laloparara+ bona oi dekenai idia giroa lou+ bona edia inai taudia edia tano ai emu hebogahisi totona idia noinoi,+ idia gwau, ‘Ai be ai kara dika bona ai kerere, oibe, ai kara dika vadaeni,’+ 48 bona edia inai taudia edia tano ai mai edia kudouna ibounai+ bona mauri* ibounai ida oi dekenai idia giroa lou, bona edia tano, edia sene taudia dekenai oi henia tano unai, bona oi abia hidi siti bona emu ladana totona lau haginia rumana idia vaira henia, bona oi dekenai idia guriguri,+ 49 vadaeni mani emu noho gabuna guba amo+ edia guriguri oi kamonai bona emu hebogahisi totona idia gwauraia noinoi mani oi kamonai danu, bona idia totona hahemaoro oi karaia 50 bona emu taunimanima edia kara dika oi gwauatao, oibe, oi dekenai idia karaia kerere ibounai oi gwauatao. Bona mani edia inai taudia edia lalona oi haidaua, unai amo idia dekenai hebogahisi do idia hahedinaraia,+ 51 badina idia be emu taunimanima bona emu bese taudia,+ oi ese Aigupito amo idia oi hakaua raka-lasi,+ oibe, unai gabu be auri ia havevea lahi badana bamona.+ 52 Emu hesiai tauna be emu hebogahisi totona ia noinoi neganai, mani oi kamonai.+ Bona mani emu taunimanima, Israela taudia, ese emu hebogahisi totona idia noinoi negadia ibounai, mani oi kamonai.+ 53 Siahu Ibounai Lohiabadana Iehova e, oi ese idia be tanobada taudia ibounai amo oi hapararadia bona idia be oiemu bese ai oi halaoa,+ guna emu hesiai tauna Mose amo oi gwauraia hegeregerena, unai negai oi ese emai sene taudia be Aigupito amo oi hakaua raka-lasi.”

54 Solomona be Iehova ena boubou patana vairanai ia tui diho, ena imana ia kehoa bona guba dekenai ia abia isi bona ia guriguri, bena Iehova dekenai ena guriguri ibounai bona hebogahisi totona ia gwauraia noinoi ia hadokoa neganai, ia toreisi.+ 55 Ia gini bena mai gado bada ida Israela taudia ibounai ia hanamoa, ia gwau: 56 “Iehova hanamoa, ia ese ena taunimanima, Israela taudia dekenai laga-ani gabuna ia henia, ia gwauhamata hegeregerena.+ Ena hesiai tauna Mose dekenai ia gwauraia gwauhamata namodia ibounai idia guguru.+ 57 Namona be Iehova iseda Dirava be ita ida ia noho, eda sene taudia ida ia noho hegeregerena.+ Namo lasi ita ia rakatania eiava ia dadaraia.+ 58 Namona be ia ese iseda lalona ia veria,+ unai amo iena dala ibounai dekenai ita raka, bona ena oda herevadia, ena taravatu, bona ena hahemaoro herevadia ita badinaia, eda sene taudia ia oda henia unai idia badinaia danu. 59 Bona mani lau gwauraia herevadia, Iehova ena hebogahisi totona lau gwauraia noinoi herevadia unai, be Iehova iseda Dirava ese dina bona hanuaboi do ia laloatao, unai amo ia ese ena hesiai tauna bona ena taunimanima, Israela taudia totona hahemaoro do ia karaia bona dina ta ta ai edia ura gaudia do ia henia, 60 unai amo tanobada taudia ibounai do idia diba Iehova be Dirava momokanina.+ Dirava ma ta be lasi!+ 61 Unai dainai namona be emui kudouna ai Iehova umui badinaia momokani,+ iena taravatu bona oda herevadia do umui badinaia hari dina umui karaia bamona.”

62 Vadaeni king bona Israela taudia ibounai ese Iehova vairanai boubou gaudia momo idia henia.+ 63 Solomona ese Iehova dekenai maino karaia boubou gaudia ia henia,+ ia ese boromakau 22,000 bona mamoe 120,000 ia henia. Vadaeni king bona Israela taudia ibounai ese Iehova ena ruma idia hahelagaia.+ 64 Unai dina tamona ai, king ese ariara ena huana kahana, Iehova ena ruma vairanai ia noho gabuna unai, ia hahelagaia. Bona unuseniai ia ese gabua bouboudia, aniani bouboudia bona maino karaia bouboudia edia digara gaudia ia henia, badina Iehova vairanai kopa boubou patana+ be maragi herea bona ia latanai gabua bouboudia, aniani bouboudia, bona maino karaia bouboudia edia digara+ gaudia idia bouboulaia diba lasi. 65 Unai nega ai Solomona ese Israela taudia ibounai ida unai aria ia karaia,+ bona idia momo herea be Lebo-hamata amo ela bona Aigupito Koura amo idia mai.+ Idia ese Iehova iseda Dirava vairanai unai aria be dina 7 idia karaia, bona dina ma 7 idia karaia danu, dina ibounai be 14. 66 Bena murina dinana ai, king ese taunimanima ibounai ia siaia lao, bona idia ese king idia hanamoa bona edia ruma dekenai idia giroa lou mai moale bona kudou namo ida, badina Iehova ese ena hesiai tauna Davida bona ena taunimanima, Israela taudia, dekenai kara namodia ia hahedinaraia.+

9 Solomona ese Iehova ena ruma bona king ena ruma ia haginia haorea,+ bona ia ura karaia gaudia ibounai ia karaia ore murinai,+ 2 Iehova be nega iharuana Solomona dekenai ia hedinarai, Gibeona ai Solomona dekenai ia hedinarai bamona.+ 3 Iehova be ia dekenai ia gwau: “Egu vairanai oi gwauraia gurigurina bona emu noinoi hebogahisi totona be lau kamonai vadaeni. Lau ese oi haginia rumana lau hahelagaia bona egu ladana be unuseni do ia noho hanaihanai,+ bona lau ese nega ibounai unai ruma do lau naria bona gimaia.+ 4 Bona bema oi be mai emu kudouna ibounai+ bona mai kara maoromaoro ida+ egu vairanai oi raka, emu tamana Davida ia karaia bamona,+ bona oi dekenai lau gwauraia gaudia ibounai oi karaia,+ bona egu taravatu bona hahemaoro herevadia oi badinaia,+ 5 vadaeni lau ese emu basileia ena terona be Israela latanai do lau haginia ela bona hanaihanai, emu tamana Davida lau gwauhamata henia hegeregerena, lau gwau, ‘Israela dekenai lohia dagina be emu bese lalonai do ia noho hanaihanai.’+ 6 To bema umui bona emui natudia ese lau umui badinaia lasi bona umui dekenai lau henia oda herevadia bona taravatu umui badinaia lasi, bona umui lao bona dirava ma haida umui hesiai henia bona idia dekenai umui tui diho,+ 7 lau ese Israela taudia do lau hamasea ore, idia dekenai lau henia tanona ai,+ bona egu ladana totona lau hahelagaia rumana be egu vairana amo do lau kokia,+ bona taunimanima ibounai ese Israela taudia do idia gwauraia dika bona kirikirilaidia.+ 8 Bona inai ruma be do ia dika momokani.+ Bona inai ruma idia raka hanaia taudia ibounai be do idia hoa bona edia kwarana do idia davea* bona idia gwau, ‘Dahaka dainai Iehova be inai tano bona inai ruma dekenai inai bamona ia karaia?’+ 9 Bena do idia gwau, ‘Badina idia ese edia Dirava Iehova, Aigupito tanona amo edia sene taudia ia hakaua raka-lasi Diravana idia rakatania, bona dirava ma haida idia abia dae bona idia dekenai idia tui diho bona idia hesiai henidia. Unai dainai Iehova ese idia latanai inai dika ibounai ia mailaia.’”+

10 Lagani 20 lalonai, Solomona ese ruma ruaosi, Iehova ena ruma bona king ena ruma unai, ia haginia haorea.+ 11 Turo ena king Hirama+ ese Solomona dekenai sida bona iunipa audia ia henia, bona ena ura hegeregerena golo momo herea ia henia danu,+ bona King Solomona ese Galilea tanona ena siti 20 be Hirama dekenai ia henia. 12 Vadaeni Hirama be Turo amo ia lao Solomona ese ia henia siti idauidau ia itaia totona, to ia ura henidia lasi. 13 Ia gwau: “Egu tadikaka e, inai be edena bamona siti idauidau oi henia lau dekenai?” Vadaeni unai siti edia ladana idia hatoa Kabulu Tano* ema bona hari. 14 Bona Hirama ese king dekenai 120 golo talent* ia siaia.+

15 Bona King Solomona ese ia oda henidia ia totona do idia gaukara taudia+ be Iehova ena ruma,+ iena ruma, Ororo,*+ Ierusalema, Hasoro+ siti, Megido+ siti bona Gesere+ siti edia magu idia haginidia totona. 16 Unai Gesere siti be Aigupito ena king Farao ese ia abia bona lahi dekenai ia gabua, bona siti ai idia noho Kanana taudia+ ia alaia mase danu. Bena unai siti be harihari gauna* bamona ena natuna kekeni, Solomona ena adavana unai, dekenai ia henia.+ 17 Solomona ese inai siti ia haginidia lou: Gesere, Henu Bete-horono,+ 18 Balata,+ bona tano kaukau gabuna ai ia noho siti, Tamara, 19 bona Solomona ena aniani haboua siti, bona kariota edia siti,+ bona hosi guia taudia edia siti ia haginia danu. Bona ia ese Ierusalema ai, Lebanona ai, bona ia lohiaia tanodia ibounai dekenai ia ura karaia gaudia ia karaia. 20 Bona Israela lasi taudia, unai be Amoro taudia edia bese, Hiti taudia edia bese, Perisi taudia edia bese, Hivi taudia edia bese, bona Iebusu taudia edia bese,+ 21 be Israela taudia ese idia hadikaia ore lasi, to idia be unai tano ai idia noho, bona Solomona ese ia oda henidia igui hesiai gaukara idia karaia ema bona hari.+ 22 To Solomona ese Israela taudia be igui hesiai taudia ai ia halaodia lasi,+ badina idia be iena tuari taudia goadadia, hesiai taudia, lohia taudia, ofesa taudia, bona ena kariota bona hosi guia taudia edia gunalaia taudia. 23 Gaukara gunalaia taudia edia naria taudia be 550, idia ese Solomona ena gaukara idia naria bona gaukara idia karaia taudia idia gunalaia danu.+

24 To Farao ena natuna kekeni+ be Davida Ena Siti amo ia daekau mai+ bona ena ruma, Solomona ese ia haginia rumana dekenai ia noho. Bena Solomona ese Ororo* ia haginia.+

25 Lagani ta ta Solomona ese gabua bouboudia bona maino karaia bouboudia be nega toi ia henia,+ Iehova totona ia haginia boubou patana latanai,+ bona ia gabua animal edia kwalahu be Iehova ena vairanai ia noho boubou patana amo ia daekau. Vadaeni Solomona ese ruma ia haginia haorea.+

26 Danu king Solomona ese Esiono-gebere dekenai bouti momo herea ia karaia,+ unai be Eloto kahirakahira bona Edoma tanona ena Davara Kakakaka ena kone kahanai.+ 27 Hirama ese ena hesiai taudia bona davara diba momo tatau be mai edia bouti momo herea ia siaidia lao,+ Solomona ena hesiai taudia ida idia gaukara totona. 28 Idia be Opiri dekenai idia lao+ bona unuseni amo 420 golo talent* idia abia bona King Solomona dekenai idia mailaia.

10 Vadaeni Sieba ena kwini ese Solomona ena ladana bada sivaraina ia kamonai, bona unai be Iehova ena ladana dainai ia abia ladana bada.+ Vadaeni ia be ia mai bona henanadai aukadia amo Solomona ia tohoa.+ 2 Ia be Ierusalema ai ia ginidae mai ena kariota namo hereana,+ bona kamelo ese balsam* oela bona golo bona dava bada nadi momo herea idia huaia.+ Ia be Solomona dekenai ia lao bona ia ura dibaia gaudia ibounai be ia dekenai ia henanadailaia. 3 Vadaeni Solomona ese iena henanadai iboudiai ia haerelaia. King dekenai gau ta be auka lasi Sieba ena kwini dekenai ia gwauraia hedinarai totona.

4 Sieba ena kwini ese Solomona ena aonega ibounai, ia ese ia haginia rumana,+ 5 ena teibolo ai idia noho aniani,+ ena ofesa taudia edia helai gabuna, teibolo ai aniani loalaia taudia bona edia dabua namodia, ena wain bubua taudia, bona ena gabua bouboudia, Iehova ena ruma dekenai hanaihanai ia henia gaudia unai, ia itaia neganai ia hoa dikadika. 6 Vadaeni ia be king dekenai ia gwau: “Oi karaia gaudia bona emu aonega ena sivarai be egu tano ai lau kamonai, bona unai be momokani. 7 To unai sivaraidia lau abia dae lasi ela bona lau mai bona egu matana korikori amo lau itaia. Bona momokani, lau dekenai sivarai ena kahana sibona idia gwauraia. To hari lau hamomokania emu aonega bona emu kohu be bada herea. 8 Emu taunimanima be idia moale, bona nega ibounai oi ida idia noho hesiai taudia be idia moale, badina idia ese emu aonega herevadia idia kamonai noho!+ 9 Emu Dirava Iehova hanamoa,+ ia be oi dekenai ia moale dainai Israela ena terona ai oi ia atoa. Iehova ese Israela ia lalokau henia hanaihanai dainai, ia ese oi be king ai ia halaoa, unai amo mai maoromaoro bona momokani ida hahemaoro do oi karaia.”

10 Bena ia ese king dekenai 120 golo talent* bona balsam oela bada herea+ bona dava bada nadi momo ia henia.+ Sieba ena kwini ese King Solomona dekenai ia henia balsam oela be bada herea, gabeai ta be king dekenai unai bamona ia karaia lasi.

11 Hirama ena bouti momo herea, Opiri amo golo idia mailaia gaudia+ unai, ese Opiri amo sendolwud timba momo herea idia mailaia,+ bona dava bada nadi danu.+ 12 King ese Iehova ena ruma bona king ena ruma totona sendolwud timba amo vadavada ai imana dogoatao gaudia ia karaia, bona ane abia taudia totona hap* bona miusiki gaudia mai edia varo ia karaia danu.+ Unai bamona sendolwud timba be unuseni idia mailaia eiava idia itaia lou diba lasi ema bona hari.

13 Danu King Solomona ese Sieba ena kwini ia ura gaudia bona ia noia gaudia ia henia, bona ia ese ena hariharibada karana amo ia ura henia gaudia be Sieba ena kwini dekenai ia henia danu. Unai murinai kwini be ena tano dekenai ia giroa lou, ia bona ena hesiai taudia.+

14 Bona Solomona ese lagani ta lalonai ia abia golo ena metau be 666 talent,*+ 15 bona danu hoihoi taudia bona bisinesi taudia bona Arabia ena king taudia ibounai bona unai tano ena gavana taudia amo moni momo ia abia.

16 Bona King Solomona be idia mikisia golo amo kesi badadia 200 ia karaia+ (unai kesi ta ta dekenai ia atoa golo ena metau be 600 sikel*)+ 17 bona idia mikisia golo amo kesi maragidia* 300 ia karaia (unai kesi ta ta ai golo ena metau mina toi* ia atoa). Bena king ese unai kesi be ruma ladana Lebanona Uda lalonai ia atodia.+

18 King ese aivori amo terona badana ta ia karaia danu,+ bona lahi amo idia hagoevaia golo amo ia koua.+ 19 Unai terona be mai ena vadavada 6, bona ena murina kahana be mai ena guhi kuboruna, bona terona ena helai gauna ena kahana kahana be mai ena dogoatao gaudia. Bona unai dogoatao gaudia edia badinai laiona rua idia gini.+ 20 Bona laiona 12 be unai vadavada 6 latanai idia gini, laiona ta ta be unai vadavada 6 edia dokona kahadia ai idia gini. Basileia ma ta be unai bamona terona ta ia karaia lasi.

21 King Solomona ena inuinu kohudia ibounai be golo amo, bona ruma ladana Lebanona Uda ena kohu idauidau be golo goevana amo idia karaia.+ Siliva amo gau ta idia karaia lasi, badina Solomona ena nega ai siliva idia laloa bada lasi.+ 22 Bona king ese Tarasisi ena bouti momo herea ia abia,+ bona Hirama ena bouti momo herea ida davara dekenai idia gaukara hebou. Lagani toi lalonai Tarasisi ena bouti momo be nega tamona lalonai golo bona siliva, aivori,+ maniki, bona tukimi manu* momo herea idia mailaia.

23 Vadaeni King Solomona be tanobada ena king ma haida bamona lasi, ia be taga bada+ bona aonega tauna.+ 24 Bona tanobada taudia ibounai idia ura Solomona idia itaia, unai amo Dirava ese ia henia aonega idia kamonai diba.+ 25 Lagani ta ta ai, ia idia vadivadi henia taudia ta ta ese harihari gaudia, hegeregere siliva bona golo herahera gaudia, dabua bona tuari dabua bona balsam oela, hosi bona doniki idia mailaia.

26 Bona Solomona ese kariota bona hosi ia haboudia noho. Iena kariota be 1,400 bona hosi be 12,000,+ bona ia ese unai kariota bona hosi be kariota bona hosi guia taudia edia siti ai ia atodia bona king kahirakahira idia noho, Ierusalema ai.+

27 King ese Ierusalema ai siliva momo herea ia karaia, nadi edia momo hegeregerena, bona Sepala ai sida au momo herea ia hadoa, sikamoa au edia momo hegeregerena.+

28 Solomona ena hosi be Aigupito amo ia mailaidia, bona king ena hoihoi taudia ese hosi ena orea ta ta be davana tamona amo idia hoia.+ 29 Aigupito amo idia hoia kariota ta ena davana be siliva moni 600, bona hosi ta ena davana be siliva moni 150. Bona unai gaudia be Hiti ena king taudia bona Suria ena king taudia ibounai dekenai idia hoihoilaia.+

11 King Solomona ese Farao ena natuna kekeni+ sibona ia lalokau henia lasi, to ia ese idau tano hahine momo ia lalokau henidia,+ idia be Moaba,+ Amono,+ Edoma, Sidono,+ bona Hiti+ hahinedia. 2 Unai besedia dainai Iehova be Israela taudia dekenai ia gwau: “Umui ese idia umui adavaia lasi, bona namo lasi idia ese umui idia adavaia, badina idia ese emui kudouna do idia veria edia dirava umui badinadia totona.”+ To Solomona ese idia ia badinaia momokani bona ia lalokau henidia. 3 Bona ena adavana ibounai be 700, idia be lohia hahinedia, bona ena hahine ma haida be 300, bona ena adavadia ese metairametaira ena kudouna idia veria Dirava ia rakatania totona. 4 Solomona ena buruka negana ai,+ ena adavana ese ena kudouna idia veria bona dirava ma haida ia badinaia,+ bona ena kudouna be ena Tamana Davida ena hegeregerena lasi, ia ese ena kudouna ai iena Dirava Iehova ia badinaia momokani lasi. 5 Solomona ese Asatorete ia badinaia,+ ia be Sidono taudia edia dirava hahine, bona Milekoma ia badinaia danu,+ ia be Amono taudia edia dirava dika rohorohona. 6 Bona Solomona be Iehova ena matana ai kara dika ia karaia, bona Iehova ia badinaia momokani lasi. To ena tamana Davida be Dirava ia badinaia momokani.+

7 Vadaeni Solomona ese Kemoso, Moaba taudia edia dirava dika rohorohona bona Moleka,+ Amono taudia+ edia dirava dika rohorohona totona tomadiho gabu helagadia ia haginia,+ unai be Ierusalema vairanai ia noho ororo ataiai ia haginidia. 8 Ia adavaia idau tano hahine ibounai totona unai bamona ia karaia, idia ese boubou idia henia bona unai gabua bouboudia edia kwalahu be edia dirava idauidau dekenai ia daekau lao.

9 Iehova be Solomona dekenai ia badu momokani, badina ena kudouna be Israela ena Dirava Iehova amo ia daudau.+ Ia be guna nega rua Solomona dekenai ia hedinarai+ 10 bona Solomona ia hadibaia vadaeni, dirava ma haida ia badinaia lasi totona.+ To, Solomona ese Iehova ena oda herevana ia badinaia lasi. 11 Unai dainai Iehova be Solomona dekenai ia gwau: “Badina oi be unai oi karaia bona egu gwauhamata bona taravatu oi badinadia lasi dainai, lau ese oi amo basileia do lau kokia, bona oiemu hesiai tauna ta dekenai do lau henia.+ 12 To emu tamana Davida dainai, lau ese inai be emu mauri negana lalonai do lau karaia lasi. Lau ese emu natuna mero ena imana amo basileia do lau kokia,+ 13 to basileia ibounai do lau kokia lasi.+ Lau ese emu natuna mero dekenai iduhu ta do lau henia,+ egu hesiai tauna Davida bona Ierusalema dainai, lau ese lau abia hidi siti unai.”+

14 Vadaeni Iehova ese Solomona ia inai henia tauna ta ia hatorea isi,+ ia be Edoma tauna Hadada bona ia be Edoma ena lohia besena amo.+ 15 Davida ese Edoma ia halusia neganai,+ ena tuari biaguna Ioaba be idia mase taudia guria totona ia daekau lao, bona ia ura Edoma ai idia noho memero bona tatau ibounai ia hamasea. 16 (Ioaba bona Israela ena tuari taudia ibounai be unuseni hua 6 idia noho ela bona ia ese Edoma ai memero bona tatau ibounai ia hamasea.) 17 To Hadada be ena tamana ena Edoma hesiai taudia haida danu ia heau bona Aigupito dekenai idia lao. Unai negai Hadada be mero matamatana. 18 Idia be Midian idia rakatania bona Parana dekenai idia lao. Bena Parana amo tatau haida idia abia+ bona Aigupito dekenai idia lao, Aigupito ena king Farao dekenai, bona Farao ese ia dekenai ruma ta, tano, bona aniani ia henia. 19 Farao ese Hadada ia lalonamo henia bada dainai iena adavana, kwini Tapene, ena tadina be ia dekenai ia henia ia adavaia totona. 20 Gabeai Tapene ena tadina be Hadada totona natuna mero ta ia havaraia, ena ladana be Genubata, bona Tapene ese unai mero be Farao ena ruma lalonai ia naria, bona Genubata be Farao ena natudia ida Farao ena ruma lalonai ia tubu daekau.

21 Aigupito ai Hadada ia kamonai Davida be ia mase*+ vadaeni bona ena tuari biaguna Ioaba danu be ia mase.+ Unai dainai Hadada be Farao dekenai ia gwau: “Mani lau oi siaia bona egu tano dekenai do lau lao.” 22 To Farao be ia dekenai ia gwau: “Lau ida oi noho lalonai, oi be gau ta dekenai oi dabu, a? Dahaka dainai oi ura emu tano korikorina dekenai oi giroa lou?” Bena Hadada ia gwau: “Gau ta dekenai lau dabu lasi, to mani lau oi siaia lao.”

23 Dirava ese Solomona ia inai henia tauna ta ia hatorea isi danu,+ ia be Eliada ena natuna Resona. Bona Resona be ena biaguna Hadadesa,+ Soba ena king, amo ia heau. 24 Davida ese guna Soba taudia ia halusia neganai,+ Resona ese tatau ia haboua bona dadia oreana ena biaguna ai ia lao. Bena Damaseko dekenai idia lao+ bona unuseni idia noho bona ia be unuseniai ia lohia matamaia. 25 Bona Solomona ena mauri dinadia ibounai lalonai, Resona be Israela taudia edia inai tauna ai ia lao. Unai sibona lasi, to unai nega lalonai Hadada ese idia ia hahisia danu, bona Suria ia lohiaia lalonai, ia ese Israela ia inai henia momokani.

26 Bona Nebata ena natuna Ieroboama danu,+ ia be Eparaima tauna Seredaha hanuana amo, bona ia be Solomona ena hesiai tauna,+ iena sinana ena ladana be Serua bona ia be vabu ta. Ia danu be king ia inai henia matamaia.+ 27 Ia ese king ia inai henia ena badina be inai: Solomona ese Ororo* ta ia karaia+ bona ena tamana Davida Ena Siti be magu amo ia koua hagegea.+ 28 Ieroboama be gaukara namonamo tauna. Bona Solomona ia itaia unai tau matamatana be gaukara goadagoada tauna neganai, ia ese ia be naria tauna ai ia halaoa,+ Iosepa ena iduhu amo gaukara totona idia abia taudia ia naria totona. 29 Unai nega lalonai Ieroboama be Ierusalema amo ia raka-lasi bona peroveta tauna Ahaisa,+ Silo tauna unai, ese ia be dala dekenai ia hedavari henia. Bona Ahaisa be dabua matamata ia karaia bona idia ruaosi sibona be dala dekenai idia noho. 30 Ahaisa be ena dabua matamata ia kokia bona kahana 12 dekenai ia darea. 31 Bena Ieroboama dekenai ia gwau:

“Oi sibona totona kahana 10 oi abia, badina Israela ena Dirava Iehova be ia gwau: “Lau ese Solomona ena imana amo basileia do lau kokia bona oi dekenai iduhu 10 do lau henia.+ 32 To egu hesiai tauna Davida dainai+ bona Ierusalema, Israela ena iduhu ibounai edia tano amo lau abia hidi siti dainai,+ ia ese iduhu tamona do ia abia.+ 33 Unai do lau karaia badina egu taunimanima ese lau idia rakatania vadaeni,+ bona Sidono taudia edia dirava hahinena Asatorete, Moaba edia dirava Kemoso, bona Amono taudia edia dirava Milekoma dekenai idia tui diho, bona idia be egu dala dekenai idia raka lasi bona dahaka be maoro idia karaia lasi bona egu taravatu bona hahemaoro herevadia idia badinaia lasi, Solomona ena tamana Davida hegeregerena. 34 To basileia ibounai be ena imana amo do lau kokia lasi, bona ena mauri dinadia ibounai lalonai ia be gunalaia tauna bamona do ia noho, bona lau abia hidi tauna Davida, egu hesiai tauna dainai unai do lau karaia,+ badina ia ese egu oda herevadia bona taravatu ia badinaia. 35 To lau ese ena natuna mero ena imana amo lohia siahuna do lau kokia bona oi dekenai do lau henia, iduhu ibounai 10.+ 36 To Solomona ena natuna mero dekenai iduhu tamona do lau henia, vadaeni egu hesiai tauna Davida ena bese tauna ta be Ierusalema ai do ia lohia noho,+ lau ese unai siti be sibona totona lau abia hidi egu ladana be unuseniai ia noho totona. 37 Lau ese oi do lau abia hidi bona taunimanima ibounai do oi lohiaia, bona Israela taudia edia king ai do oi lao. 38 Bona bema oi dekenai lau henia oda herevadia ibounai oi kamonai henia bona egu dala dekenai oi raka bona egu taravatu bona oda herevadia badinaia karana amo, egu matana ai kara maorona oi karaia, egu hesiai tauna Davida ia karaia bamona,+ lau be oi ida do lau noho danu. Bona lau ese oi totona noho daudau rumana* do lau haginia, Davida totona lau haginia bamona,+ bona lau ese oi be Israela ena king ai do lau halaoa. 39 Bona unai kara dainai, lau ese Davida ena bese taudia do lau hahemaraia,+ to hanaihanai lasi.’”+

40 Vadaeni Solomona ia ura Ieroboama ia hamasea, to Ieroboama be Aigupito dekenai ia heau lao, Aigupito ena king+ Sisaka dekenai,+ bona Aigupito ai ia noho ela bona Solomona ia mase.

41 Bona Solomona ena sivarai ibounai, ia karaia gaudia ibounai bona ena aonega, be Solomona ia sivarailaia bukana lalonai idia torea, ani?+ 42 Solomona be Ierusalema ai Israela ibounai ia lohiaia negana ena daudau be lagani 40. 43 Bena Solomona be ia mase* bona ena tamana Davida Ena Siti dekenai idia guria. Bona ena natuna, Rehoboama,+ be ena gabu ia abia bona king ai ia lao.

12 Rehoboama be Sekema dekenai ia lao,+ badina unai gabu dekenai Israela taudia ibounai idia haboua, ia be king ai idia halaoa totona.+ 2 Bona Nebata ena natuna Ieroboama ese Aigupito ai unai ia kamonai (ia be King Solomona dainai ia heau bona unuseni ia noho).+ 3 Bena idia be ia totona hereva idia siaia. Unai murinai Ieroboama bona idia haboua Israela taudia ibounai be Rehoboama dekenai idia mai bona idia gwau: 4 “Emu tamana ese emai maduna ia hametaua.+ To bema emu tamana ese ai dekenai ia henia gaukara metauna oi hamaragia bona unai maduna oi hametaua lasi, ai ese oi do ai hesiai henia.”

5 Unai neganai idia dekenai ia gwau: “Umui lao bona dina toi murinai lau dekenai umui giroa mai.” Vadaeni taunimanima idia lao.+ 6 King Rehoboama be tau badadia ida ia herevahereva, idia be iena tamana Solomona ia do mauri lalonai idia hesiai henia tau badadia. Bona idia dekenai ia gwau: “Lau dekenai dahaka sisiba do umui henia, inai taudia lau haere henia totona?” 7 Ia idia haere henia, idia gwau: “Bema hari dina oi be inai taunimanima edia hesiai tauna ai oi lao bona edia noinoi oi abia dae bona haere namona oi henidia, idia be nega ibounai oi do idia hesiai henia.”

8 To, tau badadia ese ia dekenai idia henia sisiba ia dadaraia, bona ia ida idia tubu hebou bona hari ena hesiai gaukara idia karaia tatau matamatadia ida ia herevahereva.+ 9 Idia ia nanadaia: “Emui sisiba be dahaka? Inai taunimanima be edena bamona do ita haere henia? Idia be lau dekenai idia gwau, ‘Emu tamana ese ai dekenai ia atoa maduna ena metau oi hamaragia.’” 10 Ia ida idia tubu hebou tatau matamatadia be ia dekenai idia gwau: “Oi dekenai idia gwau, ‘Emu tamana ese emai maduna ia hametaua, to oi ese ai totona inai maduna ena metau do oi hamaragia,’ to inai taudia dekenai inai bamona do oi gwau, ‘Lau ese emui maduna do lau hametaua momokani, egu tamana ena do ia hereaia.* 11 Egu tamana ese umui latanai maduna metauna ia atoa, to lau ese emui maduna metauna do lau habadaia. Egu tamana ese kwadia gauna amo umui ia panisia, to lau ese kwadia gauna mai edia ginigini amo umui do lau panisia.’”

12 Ieroboama bona Israela taudia be dina ihatoina ai Rehoboama dekenai idia mai, king ena hereva hegeregerena, ia gwau: “Dina ihatoina ai lau dekenai do umui giroa mai.”+ 13 To king ese taunimanima ia hereva auka henidia. Tau badadia ese ia dekenai idia henia sisiba be ia badinaia lasi. 14 Ia ese tatau matamatadia amo ia abia sisiba hereva hegeregerena idia ia hereva henia, ia gwau: “Egu tamana ese emui maduna ia hametaua, to lau ese emui maduna metauna do lau habadaia. Egu tamana ese kwadia gauna amo umui ia panisia, to lau ese kwadia gauna mai edia ginigini amo umui do lau panisia.” 15 Vadaeni king ese taunimanima ia kamonai henidia lasi, badina idia vara gaudia be Iehova ese ia havaraia,+ unai amo Iehova ena hereva ia guguru diba, ia ese unai hereva be Silo tauna Ahaisa amo Nebata ena natuna Ieroboama dekenai ia gwauraia.+

16 Israela taudia* idia itaia king ese idia ia kamonai henia lasi neganai, idia be king dekenai idia gwau: “Davida amo ai be ahuna ta lasi! Iese ena natuna amo gau namona ta do ai abia lasi. Israela taudia e, umui giroa lou bona emui dirava umui tomadiho henidia. Umui Davida ena bese taudia e, umui sibona umui naria!” Bena Israela taudia be edia ruma dekenai idia giroa lou.+ 17 To Rehoboama be Iuda ena siti lalodiai idia noho Israela taudia ia lohiadia noho.+

18 Bena King Rehoboama ese Adorama ia siaia,+ ia be king totona idia gaukara taudia ia gunalaia, to Israela taudia ese ia be nadi amo idia hodoa mase. To king be ena kariota dekenai ia guia bona Ierusalema dekenai ia heau lao.+ 19 Bona Israela taudia idia ura lasi+ Davida ena bese taudia henunai idia noho ema bona hari.

20 Israela taudia idia kamonai Ieroboama ia giroa lou neganai, idia haboua bona ia totona hereva idia siaia, bena ia be Israela taudia ibounai edia king ai idia halaoa.+ Taunimanima ese Davida ena bese taudia idia badinaia lasi, to Iuda ena iduhu sibona.+

21 Rehoboama be Ierusalema ai ia ginidae neganai, ia ese maoromaoro Iuda besena ibounai bona Beniamina iduhu ia haboudia bona tuari taudia goadadia 180,000 ia abia hidi, Israela besena idia tuari henia totona, unai amo Solomona ena natuna Rehoboama dekenai lohia dagina idia henia lou diba.+ 22 Bena Dirava momokanina be ena hesiai tauna Semaia+ dekenai ia gwau: 23 “Solomona ena natuna Rehoboama, Iuda ena king unai, bona Iuda bona Beniamina besedia ibounai bona taunimanima oredia ibounai dekenai oi gwau, 24 Iehova ena hereva be inai: “Namo lasi umui lao bona emui Israela tadikakadia umui tuari henia. Namona be umui ta ta be ena ruma dekenai do ia giroa lou, badina lau ese inai gauna lau havaraia.”’”+ Vadaeni Iehova ena hereva idia kamonai henia bona edia ruma dekenai idia giroa lou, Iehova ese ia hamaorodia hegeregerena.

25 Bena Ieroboama ese Eparaima ena ororo gabudia ai Sekema ena magu ia haginia+ goada bona unuseniai ia noho. Bena unuseni amo ia lao bona Penuela ena magu danu ia haginia goada.+ 26 Ieroboama be ena lalona ai ia gwau: “Reana basileia be Davida ena bese taudia dekenai do ia giroa lou.+ 27 Bema inai taunimanima be Ierusalema ai Iehova ena ruma dekenai boubou gaudia henia totona idia daekau lao noho,+ idia ese edia lohia, Iuda ena king Rehoboama, do idia ura henia. Oibe, idia ese lau do idia alaia mase bona Iuda ena king Rehoboama dekenai do idia giroa lou.” 28 Vadaeni King Ieroboama be ena sisiba henia taudia ida ia herevahereva murinai, ia ese golo boromakau natudia rua ia karaia+ bona taunimanima dekenai ia gwau: “Ierusalema dekenai umui daekau lao be mai ena hekwarahi bada. Israela taudia e, emui Dirava be inai, ia ese Aigupito tanona amo umui ia hakaua raka-lasi.”+ 29 Bena ia ese unai boromakau ta be Betele ai ia atoa,+ bona ma ta be Dano ai ia atoa.+ 30 Bona unai dainai taunimanima idia kara dika,+ bona Dano dekenai idia lao matamaia boromakau idia tomadiho henia totona.

31 Bona ia ese ataiai gabudia* ai tomadiho rumadia ia haginia, bona hahelaga taudia be Levi taudia amo ia abia hidi lasi, to taunimanima amo ia abia hidi.+ 32 Ieroboama ese Iuda ai idia karaia aria hegeregerena ta ia hamatamaia danu, unai be hua namba 8 ena dina namba 15 ai.+ Betele ai ia karaia boubou patana ai,+ ia karaia boromakau natudia dekenai boubou gaudia ia henia, bona Betele ai ia karaia ataiai gabudia totona, ia ese hahelaga taudia ia abia hidi. 33 Bona Betele ai ia karaia boubou patana ai boubou gaudia ia henia matamaia, ia sibona ese ia abia hidi dinana, hua namba 8 ena dina namba 15 ai. Bona Israela taudia totona aria ta ia hamatamaia, bona boubou patana dekenai gabua bouboudia ia henia bona edia kwalahu idia daekau diba.

13 Iehova ese Iuda amo ena hesiai tauna ta+ be Betele dekenai ia siaia lao, unai nega ai Ieroboama be boubou patana badinai ia gini+ boubou gaudia ia gabua* totona. 2 Bena Iehova ena oda hegeregerena unai boubou patana hadikaia totona ia gwau: “Boubou patana e, boubou patana e, Iehova be inai bamona ia gwau: ‘Itaia! Natuna mero ta be Davida ena bese ai do ia vara, iena ladana be Iosaia!+ Ia ese ataiai gabudia* edia hahelaga taudia be oi latanai do ia bouboulaia, bona edia kwalahu be oi amo do idia daekau, bona taunimanima edia turia be oi latanai do ia gabua.’”+ 3 Unai dina ai Dirava ena hesiai tauna ese hoa karana ta ia karaia, bona ia gwau: “Iehova ese ia gwauraia herevana be inai hoa karana ese ia hamomokania: Itaia! Boubou patana be kahana rua dekenai do ia parara bona ia latanai idia noho lahi kahu* be do idia hebubu diho.”

4 Ieroboama be boubou patana ai boubou gaudia ia henia noho, bona ia kamonai Dirava momokani ena hesiai tauna ese Betele ai ia noho boubou patana ese dika do ia davaria ia gwauraia neganai, ena imana kwakikwaki be ia dekenai ia poinia bona ia gwau: “Ia umui dogoatao!”+ Maoromaoro ena imana ia paralais bona ia hamarerea diba lasi.+ 5 Bena boubou patana be maoromaoro ia makohi bona lahi kahu be boubou patana amo idia hebubu diho, unai be Iehova ese ena hesiai tauna ia hamaoroa hegeregerena.

6 Vadaeni king be Dirava momokani ena hesiai tauna dekenai ia gwau: “Mani emu kara, emu Dirava Iehova ena lalonamo totona oi noinoi, bona lau totona oi guriguri, unai amo egu imana ia namo lou diba.”+ Unai neganai Dirava momokani ena hesiai tauna be Iehova ena lalonamo totona ia noinoi, bona king ena imana ia namo lou, guna bamona. 7 Bena king be Dirava momokani ena hesiai tauna dekenai ia gwau: “Mani lau ida egu ruma dekenai ita lao bona aniani haida oi abia bona oi dekenai harihari gauna ta lau henia.” 8 To Dirava momokani ena hesiai tauna be king dekenai ia gwau: “Ena be lau dekenai emu kohu ibounai oi henia, to lau be inai gabu ai oi ida do lau mai lasi paraoa lau ania eiava ranu lau inua totona. 9 Badina Iehova ese lau dekenai ia henia oda herevana be inai: ‘Namo lasi paraoa oi ania eiava ranu oi inua, bona namo lasi oi mai dalana amo oi giroa lou.’” 10 Unai dainai dala ma ta amo ia lao, bona Betele dekenai ia mai dalana amo ia giroa lou lasi.

11 Peroveta tau burukana ta be Betele ai ia noho, bona ena natudia memero be ruma dekenai idia giroa lou, bona Dirava momokani ena hesiai tauna ese Betele ai unai dina dekenai ia karaia gaudia ibounai edia sivarai be ia dekenai idia gwauraia, king ese unai tauna ia hamaoroa herevadia danu. Bena edia tamana dekenai unai idia gwauraia murinai, 12 edia tamana be idia ia nanadaia: “Ia be edena dala amo ia lao?” Vadaeni ena natudia ese ia dekenai Dirava momokani ena hesiai tauna, Iuda amo ia mai tauna unai, ia lao dalana be ia dekenai idia hahedinaraia. 13 Vadaeni ena natudia ia hamaoroa: “Lau totona doniki umui abia hegaegae.” Bena ia totona doniki ta idia abia hegaegae, bona ia be doniki latanai ia guia.

14 Bona Dirava momokani ena hesiai tauna ena murinai ia lao bona ia be au badana ta henunai ia helai noho. Bena ia dekenai ia gwau: “Oi be Iuda amo oi mai Dirava momokani ena hesiai tauna, a?”+ Ia haere: “Oibe.” 15 Peroveta tau burukana be ia dekenai ia gwau: “Lau ida egu ruma dekenai ita lao bona paraoa oi ania.” 16 To ia gwau: “Oi ida lau giroa lou diba lasi eiava emu boiboi herevana do lau abia dae lasi, eiava iniseniai oi ida paraoa do lau ania eiava ranu do lau inua lasi. 17 Badina Iehova ese lau ia oda henia, ia gwau, ‘Namo lasi iniseniai paraoa oi ania eiava ranu oi inua. Bona namo lasi oi mai dalana amo oi giroa lou.’” 18 Unai neganai peroveta tau burukana be ia dekenai ia gwau: “Lau danu be peroveta tauna ta oi bamona, bona aneru ta ese Iehova ena hereva be lau dekenai ia gwauraia, ia gwau, ‘Ia oi hakaua lao emu ruma dekenai, paraoa ia ania bona ranu ia inua totona.’” (Ia be ia dekenai ia koikoi.) 19 Unai dainai ia be peroveta tau burukana ida ia giroa lou, iena ruma ai paraoa ia ania bona ranu ia inua totona.

20 Idia be teibolo ai idia helai noho lalonai, Iehova ena hereva be peroveta tau burukana dekenai ia mai, 21 bona ia be Dirava momokani ena hesiai tauna dekenai ia boiboi, ia gwau, “Iehova ena hereva be inai: ‘Badina oi be Iehova ena oda oi gwau-edeede henia bona Iehova emu Dirava ese oi dekenai ia henia taravatu oi badinaia lasi, 22 to oi giroa lou bona inai gabu ai paraoa oi ania bona ranu oi inua, ena be Dirava ese oi ia hamaoroa vadaeni, ia gwau: “Namo lasi paraoa oi ania eiava ranu oi inua.” Unai dainai emu mase tauanina be emu sene taudia edia guria gabuna ai do idia guria lasi.’”+

23 Dirava momokani ena hesiai tauna ese paraoa ia ania bona ranu ia inua murinai, peroveta tau burukana ese ia totona doniki ia hegaegaelaia. 24 Bena ia lao noho lalonai, laiona ta ia mai bona ia ia alaia mase.+ Bona iena mase tauanina be dala dekenai ia hekure noho bona doniki be ia badinai ia gini, bona laiona danu be mase tauanina badinai ia gini. 25 Idia raka hanaia taudia ese unai mase tauanina idia itaia, dala dekenai ia hekure noho bona laiona be unai mase tauanina badinai ia gini. Bena idia lao bona peroveta tau burukana ia noho siti ai unai idia sivarailaia.

26 Peroveta tau burukana ese unai ia kamonai neganai, maoromaoro ia gwau: “Unai be Dirava momokani ena hesiai tauna,+ ia ese Iehova ena oda herevadia ia gwau-edeede henia. Unai dainai Iehova ese ia be laiona dekenai ia henia, ia hadikaia bona hamasea totona, Iehova ese ia dekenai ia gwauraia hegeregerena.”+ 27 Bena ena natudia ia hamaoroa: “Lau totona doniki umui abia hegaegae.” Vadaeni idia ese doniki idia abia hegaegae. 28 Bena ia lao bona mase tauanina ia davaria, dala dekenai ia hekure noho, bona doniki bona laiona be ia badinai idia gini. Laiona ese unai mase tauanina ia ania lasi eiava doniki ia hadikaia lasi. 29 Peroveta tauna ese Dirava momokani ena hesiai tauna ena mase tauanina ia abia isi bona doniki latanai ia atoa, bona ena siti dekenai ia abia giroa, idia taitailaia bona guria totona. 30 Vadaeni ia ese unai mase tauanina be ena guria gabuna ai ia atoa, bona ia totona idia taitai noho: “Emai tadikaka e, madi o, madi o!” 31 Ia be unai tauna ia guria murinai, ena natudia dekenai ia gwau: “Lau mase neganai, Dirava momokani ena hesiai tauna ena guria gabuna ai lau umui guria. Egu turia be iena turia badinai umui atoa.+ 32 To Iehova ese ia dekenai ia gwauraia bona ia perovetalaia herevana be do ia vara momokani. Oibe, Betele ena boubou patana bona Samaria ena siti lalodiai idia noho+ ataiai gabudia ai+ idia noho tomadiho ruma ibounai totona ia gwauraia herevana unai, be do ia guguru.”

33 Ena be unai ia vara, to unai murinai Ieroboama be ena dala dikana ia rakatania lasi, ataiai gabudia totona hahelaga taudia ia abia hidi noho, taunimanima oredia amo.+ Ia ura henia taudia be hahelaga taudia ai ia halaoa, ia gwau: “Namona be ia be hahelaga tauna ai ia lao, ataiai gabudia totona.”+ 34 Ieroboama ena bese taudia edia kara dika dainai dika bada idia davaria,+ idia be tanobada amo idia hadikaia ore momokani.+

14 Unai nega ai Ieroboama ena natuna Abaisa ia gorere. 2 Vadaeni Ieroboama be ena adavana dekenai ia gwau: “Mani oi lao bona emu toana oi haidaua, unai amo taunimanima be do idia diba lasi oi be egu adavana, bona Silo dekenai oi lao. Unuseniai peroveta tauna Ahaisa ia noho. Ia ese lau ia hamaoroa inai taunimanima edia king ai lau lao totona.+ 3 Oi ese paraoa 10, keke haida, bona kavabu mai ena hani oi abia, bona ia dekenai oi lao. Bena iseda natuna dekenai dahaka do ia vara be oi dekenai do ia gwauraia.”

4 Ieroboama ena adavana be Ieroboama ia hereva hegeregerena ia karaia. Ia toreisi bona Silo dekenai,+ Ahaisa ena ruma dekenai ia lao. Ahaisa be vaira kahana sibona ia raraia noho, bona ia buruka dainai ia be gabu ia itaia lasi.

5 To Iehova ese Ahaisa ia hamaoroa vadaeni, ia gwau: “Ieroboama ena adavana ia mai, ia ura diba ena natuna dekenai dahaka do ia vara, badina ena natuna ia gorere. Bona ia dekenai do oi herevalaia gaudia be oi do lau hadibaia. Ia ginidae neganai, ena toana do ia hunia.”

6 Ieroboama ena adavana be iduara amo ia vareai neganai, Ahaisa be ena aena regena ia kamonai bona ia gwau: “Ieroboama ena adavana e, mani oi vareai mai. Dahaka dainai emu toana oi hunia noho? Dirava ese lau ia hamaoroa, oi dekenai hereva metauna do lau henia totona. 7 Oi lao, bona Ieroboama oi hamaoroa, ‘Israela ena Dirava Iehova ia gwau: “Lau ese oi be emu taunimanima amo lau abia hidi egu taunimanima, Israela taudia oi gunalaia totona.+ 8 Vadaeni lau ese Davida ena bese amo basileia lau kokia bona oi dekenai lau henia.+ To oi be egu hesiai tauna Davida bamona oi karaia lasi. Ia ese egu oda herevadia ia badinaia bona mai kudouna ibounai ida lau ia badinaia, bona egu vairanai ia kara maoromaoro.+ 9 To oi ese oi karaia kara dikadia be guna idia noho taudia edia kara dika ia hereaia, bona oi ese dirava ma ta bona auri amo kaivakuku haida oi karaia lau oi habadua totona,+ bona oi ese lau oi dadaraia.+ 10 Unai dainai lau ese Ieroboama ena bese dekenai dika lau mailaia noho, bona lau ese Ieroboama ena bese amo tatau ibounai do lau hadikaia ore, Israela ai idia noho ladana bada lasi tatau ibounai danu. Oibe, lau ese Ieroboama ena bese do lau haorea momokani,+ ta ese animal ena kukuri ia daroa lao ela bona ia ore hegeregerena! 11 Bema siti lalonai Ieroboama ena bese tauna ta ia mase, sisia ese ena mase tauanina do idia ania. Bona siti murimurinai ia mase tauna be manu ese ena mase tauanina do idia ania, Iehova ia hereva hegeregerena.”’

12 “Vadaeni oi toreisi, bona emu ruma dekenai oi lao. Siti dekenai oi vareai neganai, emu natuna do ia mase. 13 Israela taudia ibounai be ia totona do idia taitai bona do idia guria, badina Ieroboama ena bese lalonai ia sibona be mase guria gabuna ai do idia guria, badina Israela ena Dirava Iehova ese ia dekenai gau namona ta ia itaia. 14 Kahirakahira Iehova ese king ta do ia abia hidi Israela ia lohiaia bona Ieroboama ena bese taudia do ia haorea momokani.+ 15 Iehova ese Israela do ia utua oho, bona ia be ranu lalonai ia marere lao mai siriho bamona do ia lao. Bona ia ese inai tano namona, sene taudia dekenai ia henia tano namona amo Israela taudia do ia kokia+ bona Sinavai* ena kahana dekenai do ia luludia lao,+ badina idia ese au helagadia* idia haginia+ Iehova idia habadua totona. 16 Bona ia ese Israela do ia dadaraia badina Ieroboama ese kara dikadia ia karaia bona Israela taudia ia hakaua idia kara dika totona.”+

17 Unai neganai Ieroboama ena adavana ia toreisi bona Tirisa dekenai ia lao. Ia be ruma ena iduara dekenai ia ginidae neganai, ena natuna ia mase. 18 Vadaeni ia idia guria, bona Israela taudia ibounai be ia totona idia taitai. Iehova be ena hesiai tauna, peroveta tauna Ahaisa unai, amo ia hereva hegeregerena.

19 Bona Ieroboama ena sivarai ibounai, ia karaia tuaridia+ bona ena lohia daladia, be Israela ena king taudia ia sivarailaia bukana lalonai idia torea. 20 Bona Ieroboama ia lohia laganidia ibounai be 22, bena ia mase.*+ Bona ena natuna Nadaba be king ai ia lao.+

21 Unai nega ai, Solomona ena natuna Rehoboama be Iuda ena king ai ia lao. Rehoboama ena mauri lagani be 41 neganai, king ai ia lao. Bona Ierusalema ai lagani 17 ia lohia. Ierusalema be Iehova ese Israela ena iduhu ibounai huana amo ia abia hidi,+ unai gabu ai ena ladana ia noho totona.+ Rehoboama ena sinana ena ladana be Namaha, ia be Amono hahinena.+ 22 Bona Iuda taudia be Iehova ena vairanai kara dika idia karaia noho,+ bona edia kara dikadia ese Dirava ia habadua momokani, oibe, edia kara dika ese edia sene taudia edia ia hereaia.+ 23 Danu idia ese au henunai+ bona ororo badadia+ ai ataiai gabudia,* nadi helagadia, bona au helagadia*+ idia haginia. 24 Unai tano ai dubu lalonai tatau ida idia mahuta hebou tatau idia noho danu.+ Idia be Iehova ese Israela taudia edia vairanai ia luludia bese ese idia karaia kara dika rohorohodia idia karaia.

25 King Rehoboama ena lohia lagani namba 5 ai, Aigupito ena king, Sisaka+ be Ierusalema ia tuari henia.+ 26 Ia ese Iehova ena ruma bona king ena ruma ai idia noho dava bada kohudia ia abia.+ Ia ese gau ibounai ia abia, Solomona ese golo amo ia karaia kesi ibounai danu.+ 27 Vadaeni King Rehoboama ese golo kesi ena gabu ai kopa amo kesi haida ia karaia, bona gima taudia* edia gunalaia taudia, king ena ruma ena geiti idia naria taudia unai, dekenai ia henia. 28 King be Iehova ena ruma dekenai ia lao neganai, gima taudia be unai kesi ibounai idia huaia lao, bona gabeai gima taudia edia ruma dekenai idia abia giroa.

29 Bona Rehoboama ena sivarai ibounai, ia karaia gaudia ibounai danu, be Iuda ena king taudia edia buka lalonai idia torea, ani?+ 30 Rehoboama bona Ieroboama be nega momo idia tuari.+ 31 Vadaeni Rehoboama be ia mase* bona Davida Ena Siti ai idia guria,+ ena sene taudia dekenai idia karaia hegeregerena. Iena sinana ena ladana be Namaha, ia be Amono hahinena.+ Bona Rehoboama ena natuna Abiama+ be king ai ia lao.

15 Nebata ena natuna King Ieroboama ena lohia lagani namba 18 ai,+ Abiama be Iuda ena king ai ia lao.+ 2 Ia be lagani toi lalonai Ierusalema ai ia lohia. Iena sinana be Maka,+ ia be Abisalomo ena tubuna kekeni. 3 Abiama be ena tamana ese ia karaia kara dikadia ibounai ia karaia, bona mai lalona ibounai ida iena Dirava Iehova ia badinaia lasi, ena tubuna Davida ese mai lalona ibounai ida ia karaia hegeregerena. 4 To iena Dirava Iehova ese Davida ia laloatao dainai,+ iena bese tauna ta ia koua lasi Ierusalema ai ia lohia totona,+ badina iena natuna ta ia abia hidi king ai ia lao bona Ierusalema ia gimaia. 5 Davida be Iehova ena vairanai ia kara maoromaoro, bona Dirava ese ia oda henia gaudia ibounai be ena mauri dinadia ibounai lalonai ia badinaia, to Hiti tauna Uria dekenai ia karaia karana sibona dainai ia kara dika.+ 6 Bona Rehoboama ena mauri dinadia ibounai lalonai, ia bona Ieroboama edia huanai tuari idia vara.+

7 Abiama ena sivarai ibounai, ia karaia gaudia ibounai danu, be Iuda ena king taudia edia buka lalonai idia torea, ani?+ Abiama bona Ieroboama huanai tuari idia vara danu.+ 8 Bena Abiama be ia mase* bona Davida Ena Siti dekenai idia guria. Bona iena natuna Asa+ be king ai ia lao.+

9 Israela ena king Ieroboama ena lohia lagani namba 20 ai, Asa ese Iuda ia lohiaia matamaia. 10 Ia be Ierusalema ai lagani 41 lalonai ia lohia. Iena tubuna hahine be Maka,+ ia be Abisalomo ena tubuna kekeni. 11 Asa be ena tubuna Davida bamona, Iehova ena vairanai kara maorona ia karaia.+ 12 Ia ese unai tano amo dubu ena ariara tatau ia kokidia+ bona iena tubudia ese idia karaia kaivakuku dika rohorohodia ibounai ia kokia.+ 13 Asa ese ena tubuna hahinena, Maka be ena dagi badana* amo ia kokia,+ badina ia ese au helagana* tomadiho henia totona kaivakuku dika rohorohona ta ia karaia. Asa ese iena kaivakuku dika rohorohona ia utua+ bona Kiderona Kourana ai ia gabua.+ 14 To ataiai gabudia* ia kokia lasi.+ Asa ena mauri dinadia ibounai lalonai mai kudouna ibounai ida Iehova ia badinaia. 15 Bona ia bona iena tamana ese idia hahelagaia gaudia, hegeregere siliva, golo, bona kohu idauidau be Iehova ena ruma lalonai idia mailaia.+

16 Asa bona Israela ena king Basa be nega momo idia tuari.+ 17 Israela ena king Basa be Iuda ia tuari henia bona Rama siti ena magu ia haginia matamaia,+ unai amo ta be Iuda ena king Asa ena teritori ia rakatania lasi eiava ia vareai lasi.+ 18 Vadaeni Asa ese Iehova ena ruma bona king ena ruma ai idia noho dava bada kohudia, hegeregere siliva bona golo ibounai be ena hesiai taudia dekenai ia henia. King Asa ese unai gaudia be Tabarimono ena natuna Bene-hadada dekenai ia siaidia lao. Tabarimono be Suria ena king Hesiono,+ Damaseko ai ia noho tauna ena natuna. King Asa ia gwau: 19 “Lauegu tamana bona oiemu tamana huanai gwauhamata ta ia noho, unai hegeregerena lau bona oi huanai gwauhamata ta ia noho. Lau ese oi dekenai harihari gaudia, siliva bona golo lau siaia. Namona be oi mai bona Israela ena king Basa ida oi karaia gwauhamata oi hamakohia, unai amo ia be lau amo do ia siri.” 20 Bene-hadada ese King Asa ia kamonai henia bona ena tuari taudia edia biagudia ia siaia Israela ena siti idauidau tuari henia totona, bona idia ese Iono,+ Dano,+ Abele-betemaka, bona Kinerete tano ibounai, bona Napatali ena tano ibounai idia abia. 21 Basa ese unai sivarai ia kamonai neganai, maoromaoro Rama siti ena magu haginia gaukarana ia hadokoa, bona Tirisa dekenai ia giroa lou bona unuseni ia noho.+ 22 King Asa ese Iuda taudia ibounai ia boiria bona Basa ese Rama siti ena magu haginia totona ia gaukaralaia nadi bona timba idia huaia lao, bona King Asa ese unai gaudia amo Beniamina ai Geba+ siti bona Misipa siti ia haginia goada.+

23 Asa ena sivarai ibounai, ena siahu bona ia karaia karadia ibounai bona ia haginidia siti edia sivarai be Iuda ena king taudia edia buka lalonai idia torea, ani? To ia buruka neganai, ena aena ai ia davaria gorere dainai hisihisi ia abia.+ 24 Bena Asa be ia mase* bona Davida Ena Siti ai idia guria. Bona iena natuna Iehosapata+ be king ai ia lao.

25 King Asa ena lohia lagani iharuana ai, Ieroboama ena natuna Nadaba+ be Israela ena king ai ia lao, bona lagani rua lalonai Israela ia lohiaia. 26 Ia be Iehova ena vairanai ia kara dika loulou, bona ena tamana ena kara ia badinaia+ bona Israela taudia ia hakaua idia kara dika totona.+ 27 Nadaba bona Israela taudia ibounai be Gibetona hanua idia hagegea noho lalonai, Isakara ena bese amo, Ahaisa ena natuna Basa be Ieroboama hamasea dalana ia tahua, bona Filistia taudia edia tano Gibetona ai Ieroboama ia hamasea.+ 28 Oibe, Iuda ena king Asa ena lohia lagani ihatoina ai, Basa ese Ieroboama ia hamasea bona king ai ia lao. 29 Bona king ai ia lao neganai, Ieroboama ena bese taudia ibounai ia hamasea ore, ta ia mauri lasi. Oibe, ia ese idia ibounai ia hamasea ore, Iehova be ena hesiai tauna Ahaisa, Silo tauna, amo ia hereva hegeregerena.+ 30 Unai ia vara badina Ieroboama ia kara dika bona Israela taudia ia doria idia kara dika totona, bona Israela taudia edia Dirava Iehova ia habadua momokani. 31 Nadaba ena sivarai ibounai bona ia karaia gaudia ibounai be Israela ena king taudia edia buka lalonai idia torea, ani? 32 Asa bona Israela edia King Basa be nega momo idia tuari.+

33 Iuda ena king Asa ena lohia lagani ihatoina ai, Ahaisa ena natuna Basa be Tirisa dekenai Israela ibounai ia lohiaia bona lagani 24 lalonai ia lohia.+ 34 To ia be Iehova ena vairanai ia kara dika loulou,+ bona Ieroboama ena kara dika ia badinaia, badina Ieroboama ese Israela taudia ia hakaua idia kara dika totona.+

16 Iehova ese Basa dekenai ia gwauraia herevana be Hanani ena natuna+ Iehu+ ese ia gwauraia, ia gwau: 2 “Lau ese oi be anina lasi tauna amo lau abia bona egu taunimanima Israela taudia edia gunalaia tauna ai lau halaoa,+ to oi be Ieroboama ena kara oi badinaia bona egu taunimanima Israela taudia oi hakaua idia kara dika totona, unai dainai edia kara dika ese lau ia habadua.+ 3 Unai dainai lau ese Basa bona ena bese taudia do lau haorea momokani, bona lau ese iena bese taudia be Nebata ena natuna Ieroboama ena bese taudia bamona do lau haorea.+ 4 Bema siti lalonai Basa ena bese tauna ta ia mase, sisia ese do idia ania. Bona bema siti murimurina ai iena bese tauna ta ia mase, guba ena manu ese do idia ania.”

5 Basa ena sivarai ibounai, ia karaia gaudia ibounai bona ena siahu edia sivarai be Israela ena king taudia edia buka lalonai ia noho, ani? 6 Bena Basa be ia mase* bona Tirisa ai idia guria.+ Bona ena natuna Elaha be king ai ia lao. 7 Iehova ese Basa bona ena bese taudia do ia haorea herevana be Hanani ena natuna, peroveta tauna Iehu amo ia gwauraia, badina ia ese Iehova ena vairanai ia karaia karadia ibounai be dika bona iena kara amo Dirava ia habadua, bona danu ia ese Nadaba ia hamasea, unai dainai ia be Ieroboama ena bese taudia bamona ia haorea.+

8 Iuda ena king Asa ena lohia lagani namba 26 lalonai, Tirisa ai Basa ena natuna Elaha be Israela ena king ai ia lao, bona lagani rua lalonai ia lohia. 9 Elaha ena hesiai tauna Simiri, ia be ena kariota oreana ena kahana ta ia biagua tauna, be palani ia karaia Elaha ia hamasea totona. Unai nega lalonai Elaha be Tirisa ai Arasa ena ruma ai ia inuinu kekero. Arasa be king ena ruma naria tauna. 10 Iuda ena king Asa ena lohia lagani namba 27 lalonai, Simiri be ruma dekenai ia vareai bona Elaha ia hamasea,+ bona king ai ia lao. 11 King ai ia lao bona ena terona dekenai ia helai neganai, Basa ena bese taudia ibounai ia hamasea. Tatau ibounai ia hamasea, ena be idia be iena varavara eiava turadia. 12 Simiri ese Basa ena bese taudia ibounai ia hadikaia ore, unai be Iehova ese Iehu amo Basa totona ia gwauraia herevana hegeregerena.+ 13 Unai ia vara, badina Basa bona ena natuna Elaha ese kara dika momo idia karaia bona Israela taudia idia hakaua idia kara dika totona bona anina lasi kaivakuku amo Israela ena Dirava Iehova idia habadua.+ 14 Elaha ena sivarai ibounai, ia karaia gaudia ibounai danu, be Israela ena king taudia edia buka lalonai idia torea, ani?

15 Iuda ena king Asa ena lohia lagani namba 27 lalonai, Tirisa ai Simiri be king ai ia lao bona dina 7 lalonai ia lohia, unai neganai tuari taudia be Filistia taudia edia tano Gibetona ai idia noho taudia idia tuari henia.+ 16 Unai neganai unai tuari taudia be inai hereva idia kamonai: “Simiri be king hamasea dalana ena palani ia karaia bona ia hamasea.” Unai dainai unai dina ai kamepa ai Israela taudia ibounai ese Omeri,+ tuari orea ena biaguna, be Israela ena king ai idia halaoa. 17 Omeri bona Israela taudia ibounai be Gibetona amo idia lao bona Tirisa idia koua hagegea. 18 Simiri ia itaia siti be Israela taudia ese idia abia neganai, king ena ruma lalonai ia noho daiutu ta dekenai ia vareai bona ruma be lahi amo ia gabua bona lahi lalonai ia mase.+ 19 Unai ia vara badina ia be Ieroboama ena kara ia badinaia bona Israela taudia ia hakaua idia kara dika bona Iehova ena vairanai kara dika ia karaia.+ 20 Simiri ena sivarai ibounai bona ena palani dikana ena sivarai be Israela ena king taudia edia buka lalonai ia torea, ani?

21 Unai neganai Israela taudia be orea rua dekenai idia parara. Orea ta be Ginata ena natuna Tibini idia badinaia, bona idia ura ia be king ai idia halaoa, bona ma ta be Omeri idia badinaia. 22 To Omeri idia badinaia taudia ese Ginata ena natuna Tibini idia badinaia taudia idia halusia. Unai dainai Tibini ia mase, bona Omeri be king ai ia lao.

23 Iuda ena king Asa ena lohia lagani namba 31 ai, Omeri be Israela ena king ai ia lao, bona lagani 12 lalonai ia lohia. Tirisa ai lagani 6 lalonai ia lohia. 24 Ia ese Semere amo Samaria ena ororo be siliva talent rua amo ia hoia, bona unai ororo ai siti ta ia haginia. Bona unai siti ladana ia hatoa Samaria,+ ororo ena biaguna Semere dainai unai ladana ia hatoa. 25 Omeri be Iehova ena vairanai ia kara dika noho, bona ena kara dika ese guna idia lohia taudia edia ia hereaia.+ 26 Ia be Nebata ena natuna Ieroboama ena kara ibounai ia badinaia bona Israela taudia ia hakaua idia kara dika totona bona anina lasi kaivakuku amo Israela ena Dirava Iehova idia habadua.+ 27 Omeri ena sivarai ibounai, ia karaia gaudia ibounai bona tuari lalonai ia kwalimu sivaraidia be Israela ena king taudia edia buka lalonai idia torea, ani? 28 Bena Omeri be ia mase* bona Samaria ai idia guria. Bona ena natuna Ahaba be ena gabu ia abia+ bona king ai ia lao.

29 Iuda ena king Asa ena lohia lagani namba 38 lalonai, Omeri ena natuna Ahaba be Israela ena king ai ia lao, bona Samaria ai lagani 22 lalonai Ahaba be Israela ia lohiaia.+ 30 Omeri ena natuna Ahaba be Iehova ena vairanai ia kara dika noho, bona ena kara dika ese guna idia lohia taudia edia ia hereaia.+ 31 Toana be Nebata ena natuna Ieroboama ena kara dika ia badinaia be hegeregere lasi dainai,+ ia ese Sidono ena king Etebala ena natuna kekeni+ Iesebele ia adavaia,+ bona Bala ia hesiai henia+ bona ia tomadiho henia matamaia. 32 Ma danu, Samaria ai ia haginia Bala ena ruma lalonai boubou patana ta ia karaia.+ 33 Danu Ahaba ese au helagana* ia karaia.+ Ahaba be gau momo ia karaia Israela ena Dirava Iehova ia habadua totona, bona ia ese guna Israela idia lohiaia taudia idia karaia kara dikadia ia hereaia.

34 Ahaba ena nega ai, Betele tauna Hiele ese Ieriko siti ia haginia lou. Ieriko siti ena badina ia karaia neganai, ena vara guna natuna Abirama ia mase, bona siti ena geiti ia karaia neganai, ena natuna ginigabena Segubu ia mase, unai be Iehova ese Nunu ena natuna Iosua amo ia gwauraia herevana hegeregerena.+

17 Gileada+ ai ia noho Tisebe tauna Elia*+ be Ahaba dekenai ia gwau: “Lau hesiai henia Israela ena mauri Diravana, Iehova ena ladanai oi lau hamaoroa momokani, lagani haida lalonai daba paripari eiava medu do ia diho lasi, to lau hereva neganai do ia diho!”+

2 Iehova be ia dekenai ia gwau: 3 “Inai gabu oi rakatania, bona ist kahana dekenai oi lao bona Keriti Kourana dekenai oi hunia, unai be Ioridane ena ist kahana ai. 4 Namona be sinavai ena ranu oi inua, bona galo manudia do lau hamaoroa oi dekenai aniani idia mailaia totona.”+ 5 Maoromaoro ia be Iehova ena hereva hegeregerena ia karaia, ia lao bona Keriti Kourana dekenai ia noho, unai be Ioridane ena ist kahanai. 6 Bona daba bona adorahi ai, galo manudia ese paraoa bona vamu be ia dekenai idia mailaia, bona sinavai ena ranu ia inua.+ 7 To dina haida murinai, sinavai ia kaukau,+ badina unai tano ai medu ia diho lasi.

8 Bena Iehova be ia dekenai ia gwau: 9 “Oi toreisi, bona Sidono hanuana ladana Sarepata dekenai oi lao, bona unuseniai oi noho. Kamonai! Lau ese vabu ta do lau hadibaia oi dekenai aniani ia henia totona.”+ 10 Unai dainai ia toreisi bona Sarepata dekenai ia lao. Unai siti ena geiti dekenai ia ginidae neganai, vabu ta ia itaia au ia gogoa noho. Vadaeni vabu dekenai ia boiboi: “Mani emu kara, lau dekenai ranu kapusi ta oi mailaia lau inua totona.”+ 11 Unai vabu be ranu abia totona ia lao neganai, Elia be ia dekenai ia boiboi lou: “Mani emu kara, paraoa sisina oi mailaia danu.” 12 Vadaeni vabu ia gwau: “Ia mauri noho Diravana, Iehova, ena ladanai oi lau hamaoroa momokani, lau be paraoa lasi, to hodu badana lalonai paraoa sisina ia noho bona hodu maragina lalonai oela sisina ia noho.+ Hari lau be lahi au lau gogoa noho, bona do lau lao bona lau bona egu natuna mero totona aniani sisina do lau hegaegaelaia. Ai ania murinai, do ai mase.”

13 Bena Elia be ia dekenai ia gwau: “Oi laloa momo lasi. Oi lao bona oi hereva hegeregerena oi karaia. To oi dekenai ia noho paraoana amo paraoa kuboru maragina oi karaia, bona lau dekenai oi mailaia guna. Unai murinai oi bona emu natuna mero totona aniani oi hegaegaelaia diba. 14 Badina Israela ena Dirava, Iehova be inai bamona ia hereva: ‘Hodu badana lalonai ia noho paraoa be do ia ore lasi, bona hodu maragina lalonai ia noho oela be do ia ore lasi ela bona Iehova ese inai tano ai medu ia hadihoa.’”+ 15 Vadaeni ia lao bona Elia ia hereva hegeregerena ia karaia, bona vabu, ena ruma bese bona Elia be dina momo lalonai unai idia ania.+ 16 Hodu badana lalonai ia noho paraoa be ia ore lasi, bona hodu maragina lalonai ia noho oela be ia ore lasi, Iehova be Elia amo ia hereva hegeregerena.

17 Unai gaudia idia vara murinai, unai vabu ena natuna mero ia gorere, bona ena gorere ia bada dainai ia mase.+ 18 Unai dainai unai vabu be Elia dekenai ia gwau: “Dirava momokanina ena hesiai tauna e, lau be oi dekenai dahaka kerere lau karaia? Oi mai egu kerere dainai lau oi panisia bona egu natuna mero oi hamasea totona, a?”+ 19 To Elia be ia dekenai ia gwau: “Lau dekenai emu natuna mero oi henia.” Vadaeni vabu amo natuna mero ia abia bona ataiai daiutuna dekenai ia abia lao, bona Elia ena mahuta patana ai unai mero ia hahekurea.+ 20 Iehova dekenai ia boiboi: “Iehova egu Dirava e,+ inai vabu, ena ruma dekenai lau noho hahinena, dekenai dika oi mailaia danu, a? Bona ena natuna mero ena mase oi koua lasi, a?” 21 Bena nega toi mero latanai ia hekure bona Iehova dekenai ia boiboi: “Iehova egu Dirava e, mani emu kara, inai mero oi hamauria lou.” 22 Iehova be Elia ena noinoi ia kamonai,+ bona unai mero ia mauri lou.+ 23 Elia ese unai mero be ataiai daiutuna amo ia abia diho bona sinana dekenai ia henia. Bona Elia ia gwau: “Itaia, emu natuna ia mauri lou.”+ 24 Bena unai vabu be Elia dekenai ia gwau: “Hari lau diba oi be Dirava ena hesiai tauna momokanina+ bona oi gwauraia hereva be Iehova amo bona ia be hereva momokani.”

18 Lagani ihatoina lalonai,+ dina momo idia hanaia murinai Iehova be Elia dekenai ia gwau: “Ahaba dekenai oi lao bona oi hamaoroa lau ese tano latanai medu do lau hadihoa.”+ 2 Vadaeni Elia be Ahaba dekenai ia lao, unai nega lalonai Samaria dekenai hitolo bada ia vara.+

3 Unai nega ai, Ahaba ese Obadaia ia boiria, ia be Ahaba ena ruma ia naria tauna. (Obadaia be Iehova ia gari henia momokani tauna, 4 bona Iesebele+ ese Iehova ena peroveta taudia ia hamasea neganai, Obadaia ese peroveta taudia 100 ia abidia, 50 be kohua ta lalonai bona ma 50 be kohua ma ta lalonai ia hunidia bona idia dekenai paraoa bona ranu ia henidia.) 5 Ahaba ese Obadaia ia hamaoroa: “Oi lao bona tano ena sinavai bona koura ibounai oi sekea. Reana rei gabuna namona ta do ita davaria hosi bona doniki totona, bona iseda animal ibounai do idia mase lasi.” 6 Unai dainai idia sibona idia haria edena tano dekenai idia lao totona. Bena Ahaba be dala ta amo ia lao, bona Obadaia be dala ma ta amo ia lao.

7 Obadaia ia lao noho lalonai, Elia be ia ia hedavari henia totona ia mai. Karaharaga Obadaia ia diba unai be Elia, bena ia goru diho bona ia gwau: “Egu lohia Elia e, inai be oi, a?”+ 8 Elia ia haere: “Oibe, inai be lau. Oi lao bona emu lohia oi hamaoroa: ‘Elia ia mai vadaeni.’” 9 To Obadaia ia gwau: “Dahaka kerere lau karaia dainai, oi ura emu hesiai tauna be Ahaba dekenai oi henia ia hamasea totona? 10 Ia mauri noho Diravana, Iehova, ena ladanai oi lau hamaoroa momokani, egu lohia be ena hesiai taudia ia siaia bese bona basileia ibounai lalonai oi idia tahua. To unai taudia idia gwau, ‘Ia be iniseniai ia noho lasi.’ Unai dainai Ahaba ese idia ia hamaoroa do idia gwauhamata bema idia be hereva momokani idia gwauraia.+ 11 Hari ma oi gwau, ‘Oi lao bona emu lohia oi hamaoroa: “Elia ia mai vadaeni.”’ 12 Oi do lau rakatania neganai, Iehova ena lauma ese oi be lau diba lasi gabuna ta dekenai oi do ia abia lao,+ bona bema Ahaba lau hamaoroa bona oi ia davaria lasi, lau do ia hamasea. To, emu hesiai tauna be ena mauri ibounai lalonai Iehova ia gari henia. 13 Egu lohia e, Iesebele ese Iehova ena peroveta taudia ia hamasedia neganai, lau ese Iehova ena peroveta taudia 100 amo 50 50 be kohua ta ta ai lau hunidia, bona idia dekenai paraoa bona ranu lau henia ena sivarai oi diba, ani?+ 14 To hari ma oi gwau, ‘Oi lao bona emu lohia oi hamaoroa: “Elia ia mai vadaeni.”’ Unai neganai lau do ia hamasea.” 15 To Elia ia gwau: “Lau hesiai henia tuari oreadia edia Iehova* ena ladanai oi lau hamaoroa momokani, hari dina Ahaba ena vairanai do lau hedinarai.”

16 Bena Obadaia be Ahaba hedavari henia totona ia lao bona ia hamaoroa. Vadaeni Ahaba ia lao, Elia ia hedavari henia totona.

17 Ahaba be Elia ia itaia neganai, ia gwau: “Inai be oi, a? Israela dekenai dika bada oi mailaia tauna, a?”

18 Bena Elia ia gwau: “Lau be Israela dekenai dika bada lau mailaia lasi, to oi bona emu tamana ena bese taudia ese dika umui havaraia, badina Iehova ena oda herevadia umui dadaraia bona Bala diravadia umui badinaia.+ 19 Israela taudia ibounai, bona Bala ena peroveta taudia 450 bona au helagana*+ idia tomadiho henia peroveta taudia 400, Iesebele ese ia naridia taudia unai, oi hamaoroa Karamele Ororo dekenai idia mai.”+ 20 Vadaeni Ahaba ese hereva ia siaia Israela taudia bona peroveta taudia ibounai be Karamele Ororo dekenai idia lao totona.

21 Bena Elia be taunimanima dekenai ia lao bona ia gwau: “Laloa rua dekenai do umui raka noho ela bona edena negai?+ Bema Iehova be Dirava momokanina, ia umui badinaia,+ to bema Bala be Dirava momokanina, ia umui badinaia!” To, taunimanima be ia dekenai haere ta idia henia lasi. 22 Bena Elia be idia dekenai ma ia gwau: “Lau be Iehova ena peroveta tauna tamona sibona,+ to Bala ena peroveta taudia ibounai be 450. 23 Vadaeni umui ese boromakau natudia rua be ai dekenai umui henia, bona Bala ena peroveta taudia ese ta do idia abia hidi, idia utua maragimaragi bona au latanai do idia atoa, to lahi do idia karaia lasi. Lau ese boromakau natuna ma ta do lau hegaegaelaia, bona au latanai do lau atoa, to lahi do lau karaia lasi. 24 Bena edia dirava ena ladana dekenai do idia boiboi,+ bona lau be Iehova ena ladana dekenai do lau boiboi. Vadaeni edena Dirava ese lahi ia siaia, ia be Dirava momokani.”+ Taunimanima ibounai idia haere: “Emu hereva dekenai ai lalotamona.”

25 Elia ese Bala ena peroveta taudia ia hamaoroa: “Boromakau natuna ta umui abia hidi bona umui hegaegaelaia guna, badina umui be momo. Bena emui dirava ena ladanai do umui boiboi, to lahi umui karaia lasi.” 26 Vadaeni idia ese boromakau ena natuna idia abia, idia hegaegaelaia, bona daba amo ela bona dina tubua Bala ena ladana ai idia boiboi, idia gwau: “Bala e, ai oi haere henia!” To haere ta be lasi.+ Idia roho isi bona mai mavaru ida edia boubou patana idia hagegea noho. 27 Dina tubua ai Elia ese idia ia hevasehalaia bona ia gwau: “Umui boiboi badabada! Ia be emui dirava!+ Sedira gau ta ia laloa noho eiava mei rumana dekenai ia lao.* Eiava ia mahuta bona ta ese ia hanogaia be namo!” 28 Idia boiboi badabada bona edia kastom hegeregerena kaia bona io amo edia tauanina idia utua ela bona rara ia bubua. 29 Dina tubua ia hanaia bona idia be peroveta taudia bamona idia kara ela bona aniani boubou henia negana ia ginidae, to ta ia haere lasi bona ta ia kamonai lasi.+

30 Gabeai Elia ese taunimanima ibounai ia hamaoroa: “Lau dekenai umui mai.” Vadaeni, idia ibounai be ia dekenai idia lao. Bena Iehova ena boubou patana, idia hadikaia gauna unai, ia hanamoa lou.+ 31 Bena Elia ese nadi 12 ia abidia, unai nadi be Iakobo, Iehova ese ia hamaoroa ‘Emu ladana do idia gwauraia Israela,’ ena natuna memero edia iduhu edia namba hegeregerena.+ 32 Unai nadi amo ia ese Iehova ena boubou patana ta ia haginia.+ Bena ia ese guri ia geia hagegea, unai guri ena bada be uma gabuna ta ena bada bamona, unuseniai bosea rua* lalonai idia noho uhe ibounai oi hadoa diba. 33 Bena ia ese au ia atodia namonamo, bona boromakau natuna ia utua maragimaragi bona au latadia ai ia atoa.+ Bena ia gwau: “Hodu badadia 4 be ranu amo umui hahonua bona gabua boubou bona au edia latanai umui bubua.” 34 Bena ia gwau: “Umui karaia lou.” Vadaeni, idia karaia lou. Ma ia gwau: “Nega ihatoina umui karaia.” Vadaeni, nega ihatoina ma idia karaia lou. 35 Bona ranu be boubou patana ia hagegea, bona guri danu be ranu amo ia honu.

36 Adorahi ai aniani boubou idia henia neganai,+ peroveta tauna Elia be boubou patana kahirakahira ia lao bona ia gwau: “Aberahamo,+ Isako,+ bona Israela edia Dirava Iehova e, hari dina namona be taunimanima ibounai idia diba Israela dekenai oi be Dirava bona lau be oiemu hesiai tauna bona emu hereva hegeregerena lau ese inai gaudia ibounai lau karaia.+ 37 Iehova e, lau oi haere henia! Lau oi haere henia, unai amo inai taunimanima do idia diba oi be Dirava momokanina, Iehova, bona oi ese idia oi durua oi dekenai idia giroa lou totona.”+

38 Unai nega ai Iehova ese guba amo lahi ia hadihoa bona unai gabua boubou,+ au, nadi, bona kahu ia araia ore bona guri lalonai ia noho ranu ibounai ia hakaukaua.+ 39 Taunimanima ibounai ese unai idia itaia neganai, karaharaga idia goru diho bona idia gwau: “Iehova be Dirava momokanina! Iehova be Dirava momokanina!” 40 Bena Elia be idia dekenai ia gwau: “Bala ena peroveta taudia umui dogoatao! Namo lasi idia ta ia heau boio!” Vadaeni maoromaoro idia ibounai idia dogoatao, bona Elia ese Kisona ororo amo ia aru diho sinavaina dekenai ia hakaudia lao+ bona unuseniai ia hamasedia.+

41 Elia be Ahaba dekenai ia gwau: “Oi daekau lao, oi aniani bona oi inuinu, badina medu bada ena regena ia mai noho.”+ 42 Vadaeni Ahaba ia daekau lao ia aniani bona ia inuinu totona, to Elia be Karamele Ororo ai ia daekau lao bona tano dekenai ia tui diho bona ena vairana be tuina rua huanai ia atoa.+ 43 Bena Elia be ena hesiai tauna dekenai ia gwau: “Mani oi daekau lao bona davara kahana oi itaia.” Vadaeni hesiai tauna ia daekau lao bona davara kahana ia itaia bona ia gwau: “Gau ta lau itaia lasi.” Elia be nega 7 hesiai tauna ia hamaoroa, do ia giroa lou bona davara kahana ia itaia. 44 Nega namba 7 ai hesiai tauna ia gwau: “Itaia, ori maragina ta, tau ta ena imana bamona, be davara kahana amo ia hedinarai.” Bena Elia ia gwau: “Oi lao, bona Ahaba oi hamaoroa, oi gwau, ‘Emu kariota oi abia hegaegae. Bona oi diho lao, unai amo medu bada ese oi do ia koua lasi!’” 45 Daudau lasi murinai, guba be ori koremadia ese ia koua, lai ia toa, bona medu bada ia diho.+ Bona Ahaba be ena kariota amo Ieserele ia lao henia noho.+ 46 To Iehova ese Elia dekenai siahu ia henia, bona ia ese ena dabua be ena koekoena ai ia kwatua hegege bona Ahaba ena vairanai ia heau ela bona Ieserele dekenai.

19 Bena Elia ia karaia gaudia ibounai ena sivarai bona peroveta taudia ibounai be tuari kaia amo ia hamasedia dalana be Ahaba+ ese Iesebele+ dekenai ia gwauraia.+ 2 Vadaeni Iesebele ese Elia dekenai ena hesiai tauna ta ia siaia, bona ia gwau: “Kerukeru inai bamona nega ai, bema oi hamasea taudia hegeregerena oi lau hamasea lasi, vadaeni egu dirava ese lau do idia panisia be namo!” 3 Bona Elia ia gari dainai, ia toreisi bona ena mauri totona ia heau.+ Iuda hanuana+ ladana Bere-sieba+ dekenai ia lao, bona unuseniai ena hesiai tauna ia rakatania. 4 Bena dina tamona lalonai taunimanima lasi gabuna dekenai ia raka ela bona au ta dekenai ia ginidae bona ia helai. Bena Dirava dekenai ia noinoi bema ia mase be namo. Ia gwau: “Lau hesiku vadaeni! Iehova e, egu mauri* oi kokia,+ badina lau be egu sene taudia bamona lasi.”

5 Bena ia be uda au henunai ia hekure bona ia mahuta. To unai nega ai aneru ta ese ia dogoatao+ bona ia gwau: “Oi toreisi bona oi aniani.”+ 6 Elia ia itaia ena kwarana badinai be paraoa kuboruna ta bona hodu mai ena ranu idia noho. Vadaeni paraoa ia ania bona ranu ia inua murinai ia hekure lou. 7 Gabeai Iehova ena aneru be nega iharuana ia giroa lou bona Elia ia dogoatao bona ia gwau: “Oi toreisi bona oi aniani, badina do oi raka dalana be daudau momokani.” 8 Vadaeni ia toreisi bona paraoa ia ania bona ranu ia inua, bena goada ia abia. Unai murinai, dina 40 bona hanuaboi 40 ia raka ela bona Dirava momokanina ena ororo, Horeba Ororona dekenai ia ginidae.+

9 Unuseniai kohua ta lalonai ia vareai+ bona hanuaboi ai ia mahuta. Vadaeni Iehova be ia dekenai ia gwau: “Elia e, oi be iniseniai dahaka oi karaia noho?” 10 Unai nega ai Elia ia gwau: “Lau be mai ura bada ida tuari oreadia edia Dirava, Iehova, lau hesiai henia.+ Badina Israela taudia be emu taravatu idia dadaraia,+ bona emu boubou patadia idia hamakohia, bona emu peroveta taudia ibounai be tuari kaia amo idia hamasea,+ bona lau sibona lau do noho. To hari idia ura lau idia hamasea danu.”+ 11 To lau ia hamaoroa: “Oi raka-lasi bona ororo ai Iehova ena vairanai oi gini.” Bona itaia! Iehova ia hanaia noho,+ bona Iehova vairanai lai badana bona goadana ese ororo bona nadi badadia ia hamakohia noho,+ to Iehova be unai lai lalonai ia noho lasi. Lai ia ore murinai, tano mareremarere ia vara,+ to Iehova be unai tano mareremarere lalonai ia noho lasi. 12 Tano mareremarere ia ore murinai, lahi ia matamaia,+ to Iehova be unai lahi lalonai ia noho lasi. Unai lahi ia ore murinai, gado maragimaragina ta ia kamonai.+ 13 Elia be unai gadona ia kamonai neganai, dabua amo ena vairana ia koua+ bona kohua amo ia raka-lasi bona ia gini. Bena unai gadona ma ia gwau: “Elia e, oi be iniseniai dahaka oi karaia noho?” 14 Vadaeni Elia ia gwau: “Lau be mai ura bada ida tuari oreadia edia Dirava, Iehova, lau hesiai henia. Badina Israela taudia be emu taravatu idia dadaraia,+ bona emu boubou patadia idia hamakohia, bona emu peroveta taudia ibounai be tuari kaia amo idia hamasea, bona lau sibona lau do noho. To hari idia ura lau idia hamasea danu.”+

15 Iehova be ia dekenai ia gwau: “Oi giroa lou, bona Damaseko ena taunimanima lasi gabuna dekenai oi lao. Unuseni oi ginidae neganai, Hasaele oi abia hidi+ Suria ena king ai ia lao totona. 16 Bona namona be Nimisi ena tubuna mero Iehu+ oi abia hidi Israela ena king ai ia lao totona, bona Abele-mehola tauna Sapata ena natuna Elisaia oi abia hidi emu gabu ai peroveta tauna ai ia lao totona.+ 17 Bema ta be Hasaele ena tuari kaia amo ia heau boio,+ ia be Iehu ese do ia hamasea.+ Bona bema ta be Iehu ena tuari kaia amo ia heau boio, ia be Elisaia ese do ia hamasea.+ 18 Israela ai taunimanima 7,000 idia do noho,+ idia ibounai be Bala dekenai idia tui diho lasi+ bona idia kisi henia lasi.”+

19 Vadaeni unuseni amo ia lao bona Sapata ena natuna Elisaia ia davaria. Boromakau tau 24 be rua rua amo iena vairanai tano idia makohia noho, to Elisaia be murinai idia raka boromakau tau rua ia gaukaralaia tano ia makohia totona. Vadaeni Elia be ia dekenai ia lao bona ena dabua+ be Elisaia ena latanai ia atoa. 20 Vadaeni boromakau tau ia rakatanidia bona Elia murinai ia heau lao, bona ia gwau: “Mani lau lao egu tama sina lau kisi henia bona bamahuta henia guna. Bena oi do lau badinaia.” Vadaeni Elia ia gwau: “Oi lao, oi do lau koua lasi.” 21 Unai murinai ia giroa lou bona boromakau tatau rua ia abia bona ia alaia, bona geigei gaudia ia gaukaralaia unai boromakau edia vamu ia nadua totona, bena taunimanima dekenai ia henia idia ania. Unai murinai Elia ia badinaia bona ia hesiai henia matamaia.+

20 Suria+ ena king Bene-hadada+ ese ena tuari orea ibounai, bona king ibounai 32 mai edia hosi bona kariota ia haboua. Bena Samaria+ dekenai ia lao bona ia koua hagegea+ bona ia tuari henia. 2 Bena ena hesiai taudia ia siaia unai siti dekenai Israela ena king Ahaba+ idia itaia totona, bona idia hamaoroa: “Bene-hadada be inai bamona ia hereva, 3 ‘Emu siliva bona golo be lauegu, bona emu adavadia bona emu natudia memero mai hairaidia be lauegu.’” 4 Vadaeni Israela ena king ia gwau: “Egu lohia bona king e, oi hereva hegeregerena, lau bona lau biagua gaudia ibounai be oiemu.”+

5 Gabeai unai hesiai taudia idia giroa mai bona idia gwau: “Bene-hadada be inai bamona ia hereva, ‘Guna oi dekenai lau siaia hereva bamona: “Emu siliva, emu golo, emu adavadia bona natudia memero mai hairai be lauegu.” 6 To kerukeru inai bamona negana ai, lau ese egu hesiai taudia do lau siaia, bona idia ese emu ruma bona emu hesiai taudia edia ruma do idia sekea namonamo, bona emui gau namodia ibounai do idia abia lao.’”

7 Unai dainai Israela ena king be tano ena tau badadia ia boiria bona ia gwau: “Mani umui kamonai, inai tauna ia ura ita dekenai dika ia mailaia, badina ia ura egu adavadia, egu natudia memero, egu siliva, bona egu golo ia abia, bona ia lau dadaraia lasi.” 8 Bena tau badadia bona taunimanima ibounai be ia dekenai idia gwau: “Iena hereva oi abia dae lasi.” 9 Vadaeni Ahaba be Bene-hadada ena hesiai taudia dekenai ia gwau: “Egu lohia bona king dekenai umui gwau, ‘Guna oi gwauraia gaudia ibounai do lau karaia, to hari oi hereva gauna do lau karaia lasi.’” Bena unai hesiai taudia be Bene-hadada dekenai idia lao bona idia hadibaia.

10 Vadaeni Bene-hadada be Ahaba dekenai hereva ia siaia: “Lau ese Samaria do lau hadikaia, bona egu tuari orea be bada herea dainai idia ta ta edia imana dekenai tano ena kahu ibounai lau atoa diba lasi. To bema lau kwalimu lasi, vadaeni egu dirava ese lau do idia panisia be namo!” 11 Bena Israela ena king Ahaba ia gwau: “Ia umui hamaoroa, ‘Tuari be ia do vara lasi, to oi hekokoroku, toana be tuari ai oi kwalimu vadaeni.’”+ 12 Bene-hadada bona ena king taudia be idia inuinu kekero noho lalonai, unai hereva ia kamonai, vadaeni maoromaoro ena hesiai taudia dekenai ia gwau: “Umui hegaegae tuari totona!” Vadaeni idia hegaegae unai siti idia tuari henia totona.

13 To peroveta tauna ta be Israela ena king Ahaba+ dekenai ia lao bona ia gwau: “Iehova be inai bamona ia hereva, ‘Inai taunimanima hutuma oi itaia, a? Hari dina idia be emu imana dekenai do lau atoa, bona do oi diba lau be Iehova.’”+ 14 Vadaeni Ahaba ia henanadai: “Edena dala ai unai do ia vara?” Bena peroveta tauna ia gwau: “Iehova be inai bamona ia hereva, ‘Provinsi ena gavana edia durua taudia ese do idia karaia.’” Bena Ahaba ia henanadai: “Daika ese tuari do ia hamatamaia?” Peroveta tauna ia gwau: “Oi ese do oi hamatamaia.”

15 Vadaeni Ahaba ese provinsi ena gavana edia durua taudia ia duahia, idia ibounai be 232. Unai murinai, Israela tatau ibounai ia duahia, bona idia ibounai be 7,000. 16 Bena dina tubua ai idia lao, unai nega ai Bene-hadada bona ia idia durua king taudia 32 be au raurau amo idia karaia rumadia ai idia inuinu noho. 17 Provinsi ena gavana edia durua taudia idia mai neganai, maoromaoro Bene-hadada ese hesiai taudia ia siaia. Idia be ia dekenai idia gwau: “Unai tatau be Samaria amo idia mai.” 18 Unai nega ai idia dekenai ia gwau: “Bema idia be maino karaia totona idia mai, idia umui hamauria, eiava bema idia be tuari totona idia mai, idia umui hamauria danu be namo.” 19 To provinsi ena gavana edia durua taudia bona edia tuari taudia be siti amo idia raka-lasi neganai, 20 idia ta ta ese Suria taudia ta ta idia alaia. Vadaeni Suria taudia idia heau,+ bona Israela taudia be edia murinai idia heau lao, to Suria ena king Bene-hadada be hosi dekenai ia guia bona hosi guia taudia haida ida ia heau boio. 21 To Israela ena king ia lao bona hosi bona kariota dekenai idia guia taudia ia hamasedia noho, bona Suria taudia momo ia hamasea.

22 Gabeai peroveta tauna+ be Israela ena king dekenai ia lao bona ia gwau: “Oi lao, emu tuari orea oi hagoadaia bona gabeai do oi karaia gauna oi laloa,+ badina vaira lagani ena matamana ai Suria ena king do ia lou mai bona oi do ia tuari henia.”+

23 Vadaeni Suria ena king ena hesiai taudia be ia dekenai idia gwau: “Edia Dirava be ororo dekenai ia noho. Unai dainai idia ese ita idia halusia. To bema tano palakana dekenai idia ita tuari henia, do ita halusidia. 24 Inai do oi karaia danu: King ibounai oi kokidia,+ bona edia gabu ai gavana taudia oi atoa. 25 Bena tuari lalonai oi haboioa tuari orea, hosi, bona kariota ena namba hegeregerena tuari orea matamata, hosi bona kariota oi haboua lou. Vadaeni namona be tano palakana ai idia ita tuari henia, bona idia do ita halusia momokani.” Vadaeni edia lalohadai ia abia dae bona unai hegeregerena ia karaia.

26 Lagani ena matamana ai, Bene-hadada be Suria ena tuari taudia ia haboua bona Apeka+ dekenai ia lao Israela taudia ia tuari henia totona. 27 Israela taudia idia haboua bona aniani idia abia danu, bona idia lao Suria taudia idia tuari henia totona. Israela taudia be edia vairanai idia kamepa neganai, idia be nanigosi orea maragidia rua bamona, to Suria taudia be unai tano ibounai idia hahonua.+ 28 Dirava momokanina ena hesiai tauna be Israela ena king dekenai ia lao bona ia gwau: “Iehova be inai bamona ia hereva, ‘Suria taudia idia gwau: “Iehova be ororo ai ia noho Diravana, to ia be tano palakana ai ia noho Diravana lasi,” unai dainai lau ese inai taunimanima momo herea be emu imana ai do lau atoa,+ bona do oi diba lau be Iehova.’”+

29 Dina 7 lalonai, Israela taudia be kahana ta ai idia kamepa, bona Suria taudia be kahana ma ta dekenai idia kamepa. Bona dina namba 7 ai tuari ia matamaia. Israela taudia ese dina tamona lalonai Suria ena tuari taudia 100,000, aena dekenai idia raka taudia unai, idia hamasedia. 30 Bona Suria taudia oredia be Apeka+ siti dekenai idia heau vareai. To unai siti ena magu be tatau 27,000 latanai ia moru. Bene-hadada danu be unai siti dekenai ia heau vareai, bona ruma ta ena lalona daiutu ai ia hunia.

31 Vadaeni ena hesiai taudia haida be ia dekenai idia gwau: “Ai kamonai Israela ena bese edia king be hebogahisi taudia. Mani iseda gabana ai puse dabua ita atoa bona iseda kwarana ai varo ita kwatua bona Israela ena king dekenai ita lao. Sedira oi do ia hamasea lasi.”+ 32 Vadaeni edia gabana ai puse dabua idia karaia bona edia kwarana ai varo idia kwatua bona Israela ena king dekenai idia mai bona idia gwau: “Emu hesiai tauna Bene-hadada ia gwau, ‘Mani emu kara, lau do oi hamasea lasi.’” Bena Ahaba ia gwau: “Ia do mauri noho, a? Lau dekenai ia be egu tadikaka ta bamona.” 33 Unai tatau idia diba unai be toa namona bona ena hereva idia abia dae bona idia gwau: “Bene-hadada be emu tadikaka ta bamona.” Bena Ahaba ia gwau: “Umui lao bona ia umui mailaia.” Vadaeni Bene-hadada be Ahaba dekenai ia lao, bona Ahaba ese ia hamaoroa kariota dekenai ia guia.

34 Bene-hadada be ia dekenai ia gwau: “Lauegu tamana ese emu tamana amo ia abia siti idauidau be oi dekenai do lau henia lou, bona Damaseko dekenai hoihoi gabudia* do oi haginia, lauegu tamana be Samaria ai ia karaia bamona.”

Bena Ahaba ia haere: “Unai gwauhamata dainai, oi do lau siaia lao.”

Vadaeni gwauhamata ta idia karaia murinai, ia siaia lao.

35 Iehova ena hereva hegeregerena, peroveta taudia edia bese tauna ta+ be ena turana dekenai ia gwau: “Mani lau oi botaia.” To ena turana ia ura lasi ia do ia botaia. 36 Unai dainai ia be ena turana dekenai ia gwau: “Oi be Iehova ena hereva oi kamonai lasi dainai, hari lau oi rakatania neganai, laiona ta ese oi do ia hamasea.” Unai turana ese peroveta tauna ia rakatania murinai, laiona ta ia raka-lasi bona ena turana ia hamasea.

37 Peroveta taudia edia bese tauna be ma tau ta ia davaria bona ia gwau: “Mani lau oi botaia.” Unai dainai unai tau ese ia botaia bona ia haberoa.

38 Unai murinai unai peroveta tauna ia lao bona dala badinai king ia naria, ena matana be kumia dabua amo ia koua dainai ena toana ia hedinarai lasi. 39 King be dala dekenai ia hanaia noho neganai, unai peroveta tauna ia boiboi: “Lau, emu hesiai tauna, be tuari dekenai ia lao neganai, tau ta ese lau dekenai igui tauna ta ia mailaia bona ia gwau: ‘Inai tauna oi naria. Bema ia heau boio, ia be do ia mase lasi, to do oi mase,+ eiava siliva talent* ta do oi henia.’ 40 Bona lau, emu hesiai tauna, be gaukara haida lau karaia noho lalonai, unai tauna ia heau boio.” Vadaeni Israela ena king be ia dekenai ia gwau: “Unai bamona oi do idia panisia, badina oi be sibona oi kota henia vadaeni.” 41 Vadaeni karaharaga dabua be ena matana amo ia kokia neganai, Israela ena king ia laloparara ia be peroveta tauna ta.+ 42 Vadaeni Israela ena king ia hamaoroa: “Iehova be inai bamona ia hereva, ‘Oi lau hamaoroa do oi hamasea tauna be oi amo ia heau boio dainai,+ ia bona ena taunimanima be do idia mase lasi, to oi bona emu taunimanima do umui mase.’”+ 43 Unai murinai Israela ena king be mai badu bona lalohisihisi ida ena ruma dekenai ia lao, unai be Samaria dekenai.+

21 Gabeai, Ieserele tauna Naboto ena vain uma totona gau ta ia vara. Unai uma be Ieserele ai ia noho,+ Samaria ena king Ahaba ena ruma badinai. 2 Ahaba be Naboto dekenai ia gwau: “Emu vain uma be lau dekenai oi henia, unai amo aniani lau hadoa diba, badina ia be egu ruma badinai ia noho. Bena oi dekenai vain uma namona ta do lau henia. Eiava bema oi ura, moni amo lau hoia diba.” 3 To Naboto be Ahaba dekenai ia gwau: “Egu sene taudia ese lau dekenai idia henia tano be oi dekenai do lau henia lasi, badina Iehova vairanai unai be maoro lasi.”+ 4 Vadaeni Ahaba be Ieserele tauna Naboto ena haere dainai ia badu bona lalohisihisi, bona ena ruma dekenai ia lao. Badina Naboto ia gwau: “Egu sene taudia ese lau dekenai idia henia tano be oi dekenai do lau henia lasi.” Bena Ahaba be ena mahuta patana ai ia hekure, haba ia vaira henia, bona ia ura lasi ia aniani.

5 Iena adavana Iesebele+ be ia dekenai ia lao bona ia nanadaia: “Dahaka dainai oi lalohisihisi bada bona oi ura lasi aniani?” 6 Ahaba be Iesebele dekenai ia gwau: “Badina Ieserele tauna Naboto dekenai lau gwau, ‘Emu vain umana be lau dekenai oi henia bona moni amo do lau hoia. Eiava bema oi ura vain uma ma ta do lau henia.’ To ia gwau: ‘Lau ese egu vain uma be oi dekenai do lau henia lasi.’” 7 Bena ena adavana be ia dekenai ia gwau: “Oi be Israela ena king. Oi toreisi bona oi aniani, bona oi moale. Badina Ieserele tauna Naboto ena vain uma be oi dekenai do lau henia.”+ 8 Vadaeni Ahaba ena ladana ai revareva haida ia torea bona revareva ai Ahaba ena maka ia atoa+ bona Naboto ena siti ai idia noho tau badadia+ bona lohia taudia dekenai ia siaia. 9 Revareva lalonai ia gwau: “Aniani lasi taravatu* badinaia negana ta umui gwauraia, bona unai dina ai Naboto be taunimanima vairanai do ia helai. 10 Bona anina lasi tatau rua be ena vairanai do idia helai bona ia do idia samania,+ do idia gwau, ‘Oi be Dirava bona king oi gwauraidia dika!’+ Unai murinai ia umui hakaua murimuri ai bona nadi amo umui hodoa mase.”+

11 Vadaeni unai siti ai idia noho tau badadia bona lohia taudia be Iesebele ese revareva ai ia gwauraia herevana hegeregerena idia karaia. 12 Idia ese aniani lasi taravatu badinaia negana ta idia gwauraia, bona Naboto be taunimanima edia vairanai ia helai. 13 Vadaeni anina lasi tatau rua idia mai bona Naboto vairanai idia helai bona taunimanima vairanai ia idia samania matamaia, idia gwau: “Naboto ese Dirava bona king ia gwauraia dika!”+ Unai murinai, ia idia hakaua lao siti ena murimuri dekenai bona nadi amo idia hodoa mase.+ 14 Idia ese Iesebele dekenai hereva idia siaia, idia gwau: “Naboto be nadi amo idia hodoa mase vadaeni.”+

15 Iesebele ia kamonai Naboto be nadi amo idia hodoa mase neganai, karaharaga Ahaba dekenai ia gwau: “Oi toreisi, bona Ieserele tauna Naboto ena vain uma, ia ura lasi moni amo oi hoia umana unai, oi abia+ badina Naboto ia mase vadaeni.” 16 Ahaba be unai ia kamonai neganai, karaharaga ia diho lao bona Ieserele tauna Naboto ena vain umana ia abia.

17 To Iehova be Tisebe tauna Elia+ dekenai ia gwau: 18 “Oi toreisi bona Samaria dekenai oi lao Israela ena king Ahaba oi hedavari henia totona.+ Ia be Naboto ena vain umana dekenai ia lao bona ia ura unai uma ia abia. 19 Ia oi hamaoroa, ‘Iehova be inai bamona ia gwau: “Oi ese tau ta oi alaia+ bona ena tano oi abia, a?”’+ Bena oi gwau: ‘Iehova be inai bamona ia gwau: “Sisia ese Naboto ena rara ia demaria gabuna dekenai, sisia ese emu rara do idia demaria danu.”’”+

20 Ahaba be Elia dekenai ia gwau: “Egu inai tauna e, lau oi davaria vadaeni!”+ Elia ia gwau: “Lau ese oi lau davaria. ‘Badina oi be Iehova ena vairanai mai emu ura ida oi kara dika,+ 21 lau ese oi dekenai dika do lau mailaia, bona Israela ai emu tatau ibounai,+ ladana bada lasi taudia danu, do lau hamasea ore.+ 22 Bona lau ese emu bese taudia be Nebata ena natuna Ieroboama ena bese taudia+ bona Ahaisa ena natuna Basa ena bese taudia+ bamona do lau halaoa, badina lau oi habadua bona Israela taudia oi hakaua idia kara dika totona.’ 23 Danu Iesebele dekenai, Iehova ia gwau: ‘Ieserele ena tano ta dekenai sisia ese Iesebele ena tauanina do idia ania.+ 24 Bema Ahaba ena bese tauna ta be siti dekenai ia mase, sisia ese ena tauanina do idia ania, bona bema ta be uma dekenai ia mase, guba manudia ese ena tauanina do idia ania.+ 25 Oibe, tau ta be unai bamona ia karaia lasi Ahaba hegeregerena,+ badina ia be mai ena ura ida Iehova ena vairanai ia kara dika, bona ena adavana Iesebele ese ena kara dika ia durua danu.+ 26 Ia be kara dika badana ia karaia, badina ia ese kaivakuku dika rohorohodia ia tomadiho henia, Amoro taudia ibounai idia karaia bamona, Iehova ese unai taudia be edia tano amo ia lulua bena Israela taudia dekenai ia henia.’”+

27 Ahaba be unai hereva ia kamonai neganai, ena dabua ia darea bona ena tauanina ai puse dabua ia atoa. Danu ia aniani lasi* bona ia hekure sibona, bona mai lalohisihisi ida ia raka loaloa. 28 Tisebe tauna Elia dekenai Iehova ia gwau: 29 “Oi itaia egu hereva dainai Ahaba be ia manau, ani?+ Egu vairanai ia manau dainai, ia mauri noho lalonai lau ese ia dekenai dika do lau mailaia lasi. To, ena natuna ena nega ai ena bese taudia dekenai dika do lau mailaia.”+

22 Lagani toi lalonai Suria bona Israela huanai tuari ia vara lasi. 2 Lagani ihatoina ai Iuda ena king Iehosapata+ be Israela ena king dekenai ia lao.+ 3 Bena Israela ena king ese ena hesiai taudia ia hamaoroa: “Umui diba Ramoto-gileada+ be iseda tano, a? To ita ura lasi Suria ena king amo ita abia lou.” 4 Vadaeni ia ese Iehosapata dekenai ia gwau: “Oi be lau ida Ramoto-gileada dekenai tuari totona do ita lao, a?” Iehosapata ese Israela ena king dekenai ia haere: “Lau bona egu taunimanima bona egu hosi be oi danu do ita lao.”+

5 To Iehosapata be Israela ena king dekenai ia gwau: “Mani Iehova ena lalohadai+ oi tahua guna.”+ 6 Unai dainai Israela ena king ese peroveta taudia 400 bamona ia haboua, bona idia dekenai ia gwau: “Ramoto-gileada tuari henia totona do lau lao eiava lasi?” Idia gwau: “Oi lao bona Iehova ese unai siti be emu imana dekenai do ia atoa.”

7 Iehosapata ia gwau: “Inai tano ai Iehova ena peroveta taudia ma haida idia noho, a? Mani edia lalohadai ita tahua danu.”+ 8 Unai negai Israela ena king ese Iehosapata dekenai ia gwau: “Tau ta ia noho, bona ia amo Iehova ena lalohadai ita tahua diba,+ to ia lau ura henia lasi,+ badina lau totona gau namodia ia perovetalaia lasi, to gau dikadia sibona.+ Ia be Mikaia, Imila ena natuna.” To Iehosapata be ia dekenai ia gwau: “King e, unai bamona hereva oi gwauraia lasi be namo.”

9 Vadaeni Israela ena king ese ofesa tauna ta ia boiria bona ia gwau: “Imila ena natuna, Mikaia umui mailaia haraga.”+ 10 Vadaeni Samaria ena geiti ena raka vareai gabuna ena witi moia gabuna ai, Israela ena king bona Iuda ena king Iehosapata be ta ta edia terona ai idia helai, edia king dabua idia karaia, bona peroveta taudia ibounai be edia vairanai peroveta taudia bamona idia kara.+ 11 Vadaeni Kenanaha ena natuna Sedekaia be ia sibona totona auri amo doa haida ia karaia bona ia gwau: “Iehova be inai bamona ia hereva, ‘Inai gauna amo oi ese Suria taudia do oi tuari henidia ela bona idia do oi hadikaia ore.’” 12 Peroveta taudia ma haida be unai bamona peroveta herevana idia gwauraia, idia gwau: “Ramoto-gileada dekenai oi daekau lao bona do oi kwalimu, badina Iehova ese unai siti be emu imana dekenai do ia atoa.”

13 Vadaeni Mikaia boiria totona ia lao hesiai tauna be Mikaia dekenai ia gwau: “Itaia! King ese peroveta taudia idia gwauraia herevana ia moalelaia. Unai dainai, mani idia hereva hegeregerena oi hereva bona king do ia moale.”+ 14 To Mikaia ia gwau: “Ia mauri noho Diravana, Iehova ena ladanai lau gwauhamata, Iehova ese lau dekenai ia gwauraia herevadia sibona do lau gwauraia.” 15 Vadaeni king dekenai ia lao, bona king ese ia nanadaia: “Mikaia e, Ramoto-gileada tuari henia totona do ita lao eiava lasi?” Maoromaoro Mikaia ia haere: “Oi daekau lao bona do oi kwalimu, badina Iehova ese unai siti be emu imana dekenai do ia atoa.” 16 Unai negai king be ia dekenai ia gwau: “Nega momo oi lau hamaoroa gwauhamata oi karaia, unai amo Iehova ena ladana ai hereva momokani sibona do oi gwauraia.” 17 Unai dainai ia gwau: “Lau itaia Israela taudia ibounai be ororo dekenai idia loa kava,+ mamoe be naria tauna lasi bamona. Iehova ia gwau: ‘Idia be biaguna lasi. Namona be idia ta ta be mai maino ida edia ruma dekenai idia lao.’”

18 Vadaeni Israela ena king be Iehosapata dekenai ia gwau: “Oi lau hamaoroa vadaeni, ‘Ia be lau totona gau namodia do ia perovetalaia lasi, to gau dikadia sibona.’”+

19 Bena Mikaia ia gwau: “Iehova ena hereva oi kamonai: Lau ese Iehova lau itaia ena terona latanai ia helai+ bona guba anerudia be iena idiba kahana bona lauri kahana ai idia gini.+ 20 Vadaeni Iehova ia gwau, ‘Daika ese Ahaba do ia koia, unai amo Ramoto-gileada dekenai do ia daekau lao bona unuseniai do ia mase?’ Bona aneru ta ta be edia lalohadai idauidau idia gwauraia. 21 Bena aneru* ta+ ia lao bona Iehova ena vairanai ia gini bona ia gwau, ‘Lau ese ia do lau koia.’ Iehova ese ia nanadaia, ‘Edena dala ai unai do oi karaia?’ 22 Aneru ia haere, ‘Do lau lao bona iena peroveta taudia ibounai edia malana ai hereva koikoi do lau atoa.’+ Bena Dirava ia gwau, ‘Oi ese ia do oi koia, bona do oi kwalimu. Vadaeni oi lao bona unai bamona oi karaia.’ 23 Unai dainai Iehova ese aneru ta amo inai peroveta taudia ibounai ia gaukaralaia oi dekenai hereva koikoi idia gwauraia.+ To Iehova ia gwau oi be hisihisi do oi abia.”+

24 Kenanaha ena natuna Sedekaia ia lao bona Mikaia ena medena ia pataia bona ia gwau: “Iehova ena aneru be edena dala amo lau ia hanaia, oi ida ia herevahereva totona?”+ 25 Mikaia ia haere: “Kamonai, do oi hunia totona lalona momokani daiutuna ai oi vareai dinana ai, unai do oi hamomokania.” 26 Bena Israela ena king ia gwau: “Mikaia umui dogoatao bona siti ena biaguna Amona bona king ena natuna Ioasa dekenai umui hakaua lao. 27 Bona idia umui hamaoroa, ‘King be inai bamona ia gwau: “Inai tauna be dibura ruma ai umui atoa+ bona paraoa sisina bona ranu amo ia umui ubua ela bona lau be mai maino ida do lau giroa mai.”’” 28 To Mikaia ia gwau: “Bema oi be mai maino ida oi giroa mai, unai ena anina be lau gwauraia herevadia be Iehova amo lasi.”+ Bena ma ia gwau: “Taunimanima ibounai e, iena hereva umui laloatao.”

29 Vadaeni Israela ena king bona Iuda ena king Iehosapata be Ramoto-gileada dekenai idia daekau lao.+ 30 Israela ena king be Iehosapata dekenai ia gwau: “Lau ese egu toana do lau haidaua bona tuari totona do lau lao, to oi ese emu king dabua do oi karaia.” Vadaeni Israela ena king be ena toana ia haidaua+ bona tuari totona ia lao. 31 Bena Suria ena king ese ena kariota biagudia 32 ia hamaoroa:+ “Ta ida umui tuari lasi, to Israela ena king sibona umui tuari henia.” 32 Bona kariota biagudia ese Iehosapata idia itaia neganai, ta ta be sibona dekenai idia gwau: “Inai be Israela ena king.” Vadaeni idia lao ia idia tuari henia totona. Bona Iehosapata be heduru totona ia boiboi matamaia. 33 Kariota biagudia idia itaia unai be Israela ena king lasi neganai, karaharaga ia idia rakatania.

34 To tau ta ese ena diba ia pidia kava bona Israela ena king ena tuari dabua ida idia turia hebou dabua edia huana amo diba ese ia gwadaia. Bena king be ena kariota taria tauna ia hamaoroa: “Oi giroa bona tuari gabuna amo lau oi abia siri, badina lau be bero bada lau davaria.”+ 35 Unai dina ai tuari ia bada, bona king be kariota dekenai ia guia, bona haida ese idia durua ia gini noho totona, unai amo Suria taudia ia vaira henia. Bona ena bero ena rara be tuari kariota amo ia diho noho, bona unai adorahi ai ia mase.+ 36 Dina ia diho noho lalonai, inai hadibaia hereva be Israela ena tuari taudia dekenai idia boiboilaia: “Umui ibounai be emui siti bona emui tano dekenai umui lao!”+ 37 King ia mase bona Samaria dekenai idia abia lao, bona unuseniai idia guria. 38 Idia ese Samaria ena gohu ai tuari kariota idia huria, unai be ariara hahine idia digudigu gabuna. Bona unuseniai king ena rara be sisia ese idia demaria, Iehova ena hereva hegeregerena.+

39 Ahaba ena sivarai ibounai, bona ia karaia gaudia ibounai bona aivori amo ia karaia rumana+ bona ia haginidia siti, be Israela ena king taudia edia buka lalonai idia torea, ani? 40 Bena Ahaba be ia mase.*+ Bona iena natuna Ahasaia+ be king ai ia lao.

41 Israela ena king Ahaba ena lohia lagani namba 4 ai, Asa ena natuna Iehosapata+ be Iuda ena king ai ia lao. 42 Iehosapata ena mauri lagani be 35 neganai king ai ia lao, bona lagani 25 lalonai Ierusalema ai ia lohia. Iena sinana ena ladana be Asuba, ia be Silihi ena natuna kekeni. 43 Ia be ena tamana Asa+ ena kara ia badinaia noho. Unai dala ia rakatania lasi, bona Iehova ena vairanai kara maorona ia karaia.+ To, ataiai gabudia* ia kokia lasi, bona unuseniai taunimanima be boubou gaudia idia do bouboulaia bona idia gabua gaudia edia kwalahu be edia dirava dekenai idia daekau lao.+ 44 Iehosapata bona Israela ena king be maino ai idia noho.+ 45 Iehosapata ena sivarai ibounai, tuari lalonai ia kwalimu bona tuari ia karaia daladia, be Iuda ena king taudia idia sivarailaia buka lalonai idia torea, ani? 46 Danu iena tamana Asa ia noho negana lalonai idia do noho dubu ena ariara tatau+ be unai tano amo ia kokidia.+

47 Edoma ai king ta ia noho lasi.+ Bona distrik naria tauna ta be king ena gaukara ia karaia.+

48 Iehosapata ese dala ia karaia Tarasisi ena bouti be Opiri dekenai golo abia totona idia lao,+ to idia lao lasi badina bouti be Esiono-gebere ai idia dika.+ 49 Unai nega ai Ahaba ena natuna Ahasaia be Iehosapata dekenai ia gwau: “Namona be egu hesiai taudia be oiemu hesiai taudia ida bouti amo idia lao.” To Iehosapata ese unai lalohadai ia abia dae lasi.

50 Bena Iehosapata be ia mase*+ bona ena sene taudia idia guria gabuna ai ia idia guria, unai be Davida Ena Siti ai. Bona iena natuna Iehorama+ be king ai ia lao.

51 Iuda ena king Iehosapata ena lohia lagani namba 17 ai, Ahaba ena natuna Ahasaia+ be Samaria dekenai Israela ena king ai ia lao, bona lagani rua lalonai Israela ia lohiaia. 52 Bona Iehova ena vairanai ia be kara dika ia karaia noho, bona iena tamana+ bona sinana+ bona Nebata ena natuna, Ieroboama, Israela taudia ia hakaua idia kara dika tauna unai, edia kara ia badinaia noho.+ 53 Ia ese Bala ia hesiai henia+ bona tomadiho henia noho iena tamana ia karaia bamona, bona Israela ena Dirava Iehova ia habadua.+

Heb., “tatau 50 ia vairanai idia heau totona.”

Diksenari ai, “Ne′phesh; Psy·khe′” itaia.

Heb., “ena sene taudia ida ia hekure.”

Eiava “animal doana.”

Diksenari ai, “Ne′phesh; Psy·khe′” itaia.

Eiava “Sheol,” unai be, mase taudia guria gabuna. Diksenari itaia.

Eiava “noho hanaihanai lalokauna.” Diksenari itaia.

Heb., “ena sene taudia ida ia hekure.”

Diksenari itaia.

Eiava “noho hanaihanai lalokauna.” Diksenari itaia.

Toana be hahelaga tauna badana.

Eiava “sisiba henia tauna.”

Unai be, Euperate.

Kor ta be 220 L. Ap. B14 itaia.

Inai be dia idaudia toi.

Unai be, Euperate ena west kahana.

Inai namba be maniuskrip toretore haida bona 2Si 9:25 ai idia davaria. Maniuskrip toretore ma haida idia gwau 40,000.

Kor ta be 220 L. Ap. B14 itaia.

Ap. B15 itaia.

Kiubit ta be 44.5 cm. Ap. B14 itaia.

Helaga Gabuna ia herevalaia.

Heb., “dubu helaga,” reana inai be Helaga Gabuna ia herevalaia.

Ap. B15 itaia.

Ap. B15 itaia.

Kiubit ta be 44.5 cm. Ap. B14 itaia.

Kiubit ta be 44.5 cm. Ap. B14 itaia.

Eiava “unai du ta ta hagegea totona idia gaukaralaia varo ena lata be 12 kiubit.”

Inai huahua ena kala be kakakaka bona ena toana be apolo bamona.

Bat ta be 22 L. Ap. B14 itaia.

Bat ta be 22 L. Ap. B14 itaia.

Diksenari itaia.

Unai be, Au Raurau Rumadia Ena Aria.

Eiava “noho hanaihanai lalokauna.” Diksenari itaia.

Eiava “oi idia hesiai henia noho.”

Heberu herevana be gwauhamata metauna mai ena panisi ia herevalaia, anina be bema ta ese ena gwauhamata ia hamomokania lasi, panisi do ia abia.

Diksenari ai, “Ne′phesh; Psy·khe′” itaia.

Heb., “do idia wisili.”

Eiava reana, “Anina Lasi Tanona.”

Talent ta be 34.2 kg. Ap. B14 itaia.

Eiava “Milo.” Heberu herevana anina be “haboua.”

Eiava “headava ena harihari gauna.”

Eiava “Milo.” Heberu herevana anina be “haboua.”

Talent ta be 34.2 kg. Ap. B14 itaia.

Diksenari itaia.

Talent ta be 34.2 kg. Ap. B14 itaia.

Miusiki gauna ta mai ena varo, gita bamona, to ena toana be idau.

Talent ta be 34.2 kg. Ap. B14 itaia.

Sikel ta be 11.4 g. Ap. B14 itaia.

Vaia peva bona diba idia gaukaralaia taudia ese idia dogoatao.

Heberu Toretoredia lalonai mina ta be 570 g. Ap. B14 itaia.

Animal ena kala be idauidau bona ena bada be teki bamona. Eng., peacock.

Heb., “ena sene taudia ida ia hekure.”

Eiava “Milo.” Heberu herevana anina be “haboua.”

“Rumana,” unai be, hahelaga taudia edia bese.

Heb., “ena sene taudia ida ia hekure.”

Heb., “Egu ima kwakikwaki maragina ena bada ese egu tamana ena gabana ena bada ia hereaia.”

Inai be Israela ena not kahana ena iduhu ten ia herevalaia.

Diksenari itaia.

Heberu herevana be bonana namo muramura gabua karana ia herevalaia danu.

Diksenari itaia.

Anina be, boubou gauna ena digara ese ia haparia kahu.

Unai be, Euperate.

Diksenari itaia.

Heb., “ena sene taudia ida ia hekure.”

Diksenari itaia.

Diksenari itaia.

Heb., “heau taudia.”

Heb., “ena sene taudia ida ia hekure.”

Heb., “ena sene taudia ida ia hekure.”

Heb., “ena kwini dagi.”

Diksenari itaia.

Diksenari itaia.

Heb., “ena sene taudia ida ia hekure.”

Heb., “ena sene taudia ida ia hekure.”

Heb., “ena sene taudia ida ia hekure.”

Diksenari itaia.

Anina be “Iehova be Egu Dirava.”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Diksenari itaia.

Eiava reana, “ia be gabu daudau dekenai ia lao.”

Heb., “sia.” Sia ta be 7.33 L. Ap. B14 itaia.

Diksenari ai, “Ne′phesh; Psy·khe′” itaia.

Eiava “abia hidi gabudia.”

Talent ta be 34.2 kg. Ap. B14 itaia.

Diksenari itaia.

Diksenari ai, “Aniani lasi taravatu” itaia.

Heb., “lauma.”

Heb., “ena sene taudia ida ia hekure.”

Diksenari itaia.

Heb., “ena sene taudia ida ia hekure.”

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2026)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia